ရခိုင်ကဆားတွေ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ပြန်ဝယ်ယူတော့မည်

အရေအသွေးမပြည့်မီတာကြောင့် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာ ဝယ်ယူမှုရပ်တန့်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က ဆားတွေကို အရေအသွေးပြည့်မီရင် ပြန်ပြီးတော့ဝယ်ယူမယ်ဆိုပြီးတော့ ဘင်္ဂလာဒေရှ့် နိုင်ငံဘက်က ပြောဆိုထားတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ်ဆားလုပ်ငန်းများ အသင်းဥက္ကဌကပြောပါတယ်။ လာမယ့် ဧပြီလလောက်မှာ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံဖက်ကို ဆားတွေ တင်ပို့နိုင်အောင် လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ်ဆားလုပ်ရှင်များ အသင်းက ပြောပါတယ်။ ရန်ကုန်ကလာတဲ့ သတင်းကို ကိုစံကျော်က တင်ပြပေးပါမယ်။

ဆယ်စုနှစ်တခုကြာ ဝယ်ယူမှုရပ်တန့်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က ထွက်တဲ့ဆားတွေကို ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံဖက်က ပြန်လည်ဝယ်ယူဖို့ စစ်ကောင်စီနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်အစိုး ရကြားပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ခုနှစ် မတ်လအတွင်းမှာ ဆွေးနွေးသဘောတူခဲ့သလို နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သည်တွေကြားမှာလဲ ကုန်သွယ်ဖို့ သဘောတူထားကြပါတယ်။

လက်ရှိမှာတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်က ထွက်တဲ့ ဆားတွေကို လာမယ့် ဧပြီလလောက်မှာ ဘင်္ဂ လားဒေရှ့်နိုင်ငံဖက်ကို တင်ပို့နိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင်နေတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် ဆားလုပ်ငန်းရှင် များအသင်းဥက္ကဌ ဦးသန်းဝင်းကပြောပါတယ်။

“ ကျနော်တို့ အခုဆားရာသီဖြစ်တဲ့ ၃လပိုင်း ၄လပိုင်း မတ် ဧပြီလလောက်ကို တင်ပို့နိုင်ဖို့ အ တွက်ကျနော်တို့ ကျနော်တို့ အရေးတကြီးလုပ်ဆောင်နေပါတယ်၊ နောက်ပြီးတော့ ကျနော် တို့ ကုန်သွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန နေပြည်တော်မှာ ကျနော်တို့ နိုင်ငံက ဆန်တွေကို အစိုးရအ ချင်းချင်းဝယ်သလို ကျနော်တို့နိုင်ငံက ဆားကိုလဲ ဝယ်ပေးဖို့ဆိုပြီးတော့ ကျနော်တို့ ပြည် ထောင်စုဝန်ကြီး အစိုးရအဖွဲ့ကိုလည်း တင်ပြထားပါတယ်။”

ရခိုင်ပြည်နယ်ကထွက်တဲ့ ဆားတွေဟာ အရေအသွေးမပြည့်မှီတာကြောင့် ဆားဝယ်ယူမှုကို ဘင်္ဂလားဒေရှ့်ငံဖက်က ဆယ်စုနှစ်တခုကြာအောင်ရပ်တန့်ထားတာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ အရေအသွေးပြည့်မှီရင် ပြန်လည်ဝယ်ယူဖို့ ဆွေးနွေးထားကြတယ်လို့လည်း ဦးသန်းဝင်းကဆက်ပြောပါတယ်။

“ ကျနော်တို့ ၁၉၉၆ကနေ ၂၀၀၄ခုနှစ်အထိ တစ်နှစ်ကို ဆားတန်ချိန် ၈သောင်းကနေ ၁သိန်း ခွဲအထိ တင်ပို့ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်၊ အဲတော့ ၂၀၀၄ကစပြီးတော့ ကျနော်တို့မှာ အရေ အသွေးက တက်မလာဘူး ဘာလို့မတက်လာလဲဆိုတော့ မြေကြီးပေါ်မှာ နေလှန်းရတဲ့ အတွက် ရွံ့ပါတဲ့ ဆားတွေကို ဘင်္ဂလားဒေရှ့်က အလိုမရှိဘူးဖြစ်ပါတယ်၊ အဲတာကြောင့် ကျနော်တို့ ဆားကို ဘင်္ဂလားဒေရှ့်က မယူတော့ပဲ အန္ဒိယ ဂူဂျာဟစ်ပြည်နယ်မှာ ဆားကောင်းဆားသန့် တွေကိုပဲ ဦးလှည့်ပြီးတော့ ဝယ်သွားတာဖြစ်ပါတယ်။”

လူဦးရေထူထပ်ပြီး မြေနေရာကျဉ်းမြောင်းတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံမှာအတွက် တစ်နှစ်ကို ဆား တန်ချိန် တသန်းနီးပါး လိုအပ်ပေမယ့် နိုင်ငံတွင်းဆားထုပ်လုပ်မှုဟာ ၃သိန်း လောက်သာရှိပြီး လိုအပ်တဲ့ ဆားတွေကို အိန္ဒိယနိုင်ငံကနေဂူဂျာရက်ပြည်နယ်ကနေ ဝယ်ယူနေရတာပါ။

လက်ရှိမှတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်ကနေ တန်ချိန် ၉သောင်းလောက်ဆားထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး ဈေးကွက်ခိုင်မာလာရင် ဒီနှစ်ပိုထုတ်နိုင်တယ်လို့လဲ ရခိုင်ပြည်နယ် ဆားလုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ဥက္ကဌ ဦးသန်းဝင်းကပြောပါတယ်။

“ ကျနော်တို့လက်ရှိလုပ်နေတာကတော့ ဧက ၇ထောင်ကျော်လောက်အထိလုပ်နေပါတယ်၊ နောက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ ဒီနှစ်ထွက်မှာကတော့ တန်ချိန် ၉သောင်းကျော်အထိကို ကျနော် တို့ထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်၊ ဈေးကွက်သာခိုင်မာအောင်ရရှိမယ်ဆိုရင် ဒီနှစ်သာ အရောင်း အဝယ်ဖြစ်မယ်ဆိုရင် ဧက လေးငါးခြောက်သောင်းအထိ တိုးချဲ့လုပ်နိုင်ပါတယ်။”

ရခိုင်ပြည်နယ်ထွက်တဲ့ဆားတွေအရေအသွေးပြည့်မှီအောင်ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့အတွက် နည်းပညာနဲ့ ငွေကြေးပိုင်းဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်တွေကိုစစ်ကောင်စီကို တင်ပြထားသလို လိုအပ်တာတွေကို စစ်ကောင်စီက ကူညီပေးဖို့ ပြောဆိုထားတာတွေ ရှိတယ်လို့လဲ ဦးသန်းဝင်းကပြောပါတယ်။

ဆယ်စုနှစ်တခုကြာရပ်တန့်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်က ဆားလုပ်ငန်းပြန်ပြီးတော့ ဦးမော့ လာပြီးတော့ ခိုင်မာတဲ့ ဈေးကွက်တွေရရှိလာပြီဆိုရင် ရခိုင်ဒေသခံတွေအတွက် အလုပ် အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေများလာနိုင်တာကြောင့် ပြည်ပထွက်ခွာမှုတွေလဲ လျော့ကျလာ နိုင်တယ်လို့လည်း ဒေသခံတွေက မျှော်လင့်ထားကြပါတယ်။

ရခိုင်ကဆားတွေ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ပြန်ဝယ်ယူတော့မည်

{Unicode}

ရခိုငျကဆားတှေ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ပွနျဝယျယူတော့မညျ

အရအေသှေးမပွည့ျမီတာကွောင့ျ ဆယျစုနှဈတဈခုကွာ ဝယျယူမှုရပျတန့ျထားတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျက ဆားတှကေို အရအေသှေးပွည့ျမီရငျ ပွနျပွီးတော့ဝယျယူမယျဆိုပွီးတော့ ဘငျ်ဂလာဒရှေ့ျ နိုငျငံဘကျက ပွောဆိုထားတယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျဆားလုပျငနျးမြား အသငျးဥက်ကဌကပွောပါတယျ။ လာမယ့ျ ဧပွီလလောကျမှာ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျနိုငျငံဖကျကို ဆားတှေ တငျပို့နိုငျအောငျ လုပျဆောငျနတေယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျဆားလုပျရှငျမြား အသငျးက ပွောပါတယျ။ ရနျကုနျကလာတဲ့ သတငျးကို ကိုစံကြောျက တငျပွပေးပါမယျ။

ဆယျစုနှဈတခုကွာ ဝယျယူမှုရပျတန့ျထားတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျက ထှကျတဲ့ဆားတှကေို ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျနိုငျငံဖကျက ပွနျလညျဝယျယူဖို့ စဈကောငျစီနဲ့ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျအစိုးရကွားပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ခုနှဈ မတျလအတှငျးမှာ ဆှေးနှေးသဘောတူခဲ့သလို နှဈနိုငျငံ ကုနျသညျတှကွေားမှာလဲ ကုနျသှယျဖို့ သဘောတူထားကွပါတယျ။

လကျရှိမှာတော့ ရခိုငျပွညျနယျက ထှကျတဲ့ ဆားတှကေို လာမယ့ျ ဧပွီလလောကျမှာ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျနိုငျငံဖကျကို တငျပို့နိုငျဖို့ လုပျဆောငျနတေယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ ဆားလုပျငနျးရှငျ မြားအသငျးဥက်ကဌ ဦးသနျးဝငျးကပွောပါတယျ။

“ ကနြောျတို့ အခုဆားရာသီဖွဈတဲ့ ၃လပိုငျး ၄လပိုငျး မတျ ဧပွီလလောကျကို တငျပို့နိုငျဖို့ အ တှကျကနြောျတို့ ကနြောျတို့ အရေးတကွီးလုပျဆောငျနပေါတယျ၊ နောကျပွီးတော့ ကနြောျ တို့ ကုနျသှယျရေး ဝနျကွီးဌာန နပွေညျတောျမှာ ကနြောျတို့ နိုငျငံက ဆနျတှကေို အစိုးရအ ခငြျးခငြျးဝယျသလို ကနြောျတို့နိုငျငံက ဆားကိုလဲ ဝယျပေးဖို့ဆိုပွီးတော့ ကနြောျတို့ ပွညျ ထောငျစုဝနျကွီး အစိုးရအဖှဲ့ကိုလညျး တငျပွထားပါတယျ။”

ရခိုငျပွညျနယျကထှကျတဲ့ ဆားတှဟော အရအေသှေးမပွည့ျမှီတာကွောင့ျ ဆားဝယျယူမှုကို ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျနိုငျငံဖကျက ဆယျစုနှဈတဈခုကွာအောငျရပျတန့ျထားတာလညျးဖွဈပါတယျ။ လကျရှိမှာတော့ အရညျအသှေးပွည့ျမှီရငျ ပွနျလညျဝယျယူဖို့ ဆှေးနှေးထားကွတယျလို့လညျး ဦးသနျးဝငျးကဆကျပွောပါတယျ။

“ ကနြောျတို့ ၁၉၉၆ ကနေ ၂၀၀၄ခုနှဈအထိ တဈနှဈကို ဆားတနျခြိနျ ၈ သောငျးကနေ ၁ သိနျး ခှဲအထိ တငျပို့ခဲ့တာဖွဈပါတယျ၊ အဲတော့ ၂၀၀၄ကစပွီးတော့ ကနြောျတို့မှာ အရေ အသှေးက တကျမလာဘူး ဘာလို့မတကျလာလဲဆိုတော့ မွကွေီးပေါျမှာ နလှေနျးရတဲ့ အတှကျ ရှံ့ပါတဲ့ ဆားတှကေို ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျက အလိုမရှိဘူးဖွဈပါတယျ၊ အဲတာကွောင့ျ ကနြောျတို့ ဆားကို ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျက မယူတော့ပဲ အန်ဒိယ ဂူဂြာဟဈပွညျနယျမှာ ဆားကောငျးဆားသန့ျ တှကေိုပဲ ဦးလှည့ျပွီးတော့ ဝယျသှားတာဖွဈပါတယျ။”

လူဦးရထေူထပျပွီး မွနေရောကဉြျးမွောငျးတဲ့ ဘငျ်ဂလားဒရှေ့ျနိုငျငံမှာအတှကျ တဈနှဈကို ဆား တနျခြိနျ တဈသနျးနီးပါး လိုအပျပမေယ့ျ နိုငျငံတှငျးဆားထုပျလုပျမှုဟာ ၃ သိနျးလောကျသာရှိပွီး လိုအပျတဲ့ ဆားတှကေို အိန်ဒိယနိုငျငံ ဂူဂြာရကျပွညျနယျကနေ ဝယျယူနရေတာပါ။

လကျရှိမှာတော့ ရခိုငျပွညျနယျကနေ တနျခြိနျ ၉ သောငျးလောကျဆားထုတျလုပျနိုငျပွီး ဈေးကှကျခိုငျမာလာရငျ ဒီနှဈပိုထုတျနိုငျတယျလို့လဲ ရခိုငျပွညျနယျ ဆားလုပျငနျးရှငျမြားအသငျး ဥက်ကဌ ဦးသနျးဝငျးကပွောပါတယျ။

“ ကနြောျတို့လကျရှိလုပျနတောကတော့ ဧက ၇ ထောငျကြောျလောကျအထိလုပျနပေါတယျ၊ နောကျပွီးတော့ ကနြောျတို့ ဒီနှဈထှကျမှာကတော့ တနျခြိနျ ၉သောငျးကြောျအထိကို ကနြောျတို့ထုတျလုပျနိုငျပါတယျ၊ ဈေးကှကျသာခိုငျမာအောငျရရှိမယျဆိုရငျ ဒီနှဈသာ အရောငျး အဝယျဖွဈမယျဆိုရငျ ဧက လေးငါးခွောကျသောငျးအထိ တိုးခြဲ့လုပျနိုငျပါတယျ။”

ရခိုငျပွညျနယျထှကျတဲ့ဆားတှအေရအေသှေးပွည့ျမှီအောငျထုတျလုပျနိုငျဖို့အတှကျ နညျးပညာနဲ့ ငှကွေေးပိုငျးဆိုငျရာ လိုအပျခကြျတှကေိုစဈကောငျစီကို တငျပွထားသလို လိုအပျတာတှကေို စဈကောငျစီက ကူညီပေးဖို့ ပွောဆိုထားတာတှေ ရှိတယျလို့လဲ ဦးသနျးဝငျးကပွောပါတယျ။

ဆယျစုနှဈတခုကွာရပျတန့ျထားတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျက ဆားလုပျငနျးပွနျပွီးတော့ ဦးမော့လာပွီးတော့ ခိုငျမာတဲ့ ဈေးကှကျတှရေရှိလာပွီဆိုရငျ ရခိုငျဒသေခံတှအေတှကျ အလုပျ အကိုငျအခှင့ျအလမျးတှမြေားလာနိုငျတာကွောင့ျ ပွညျပထှကျခှာမှုတှလေဲ လြော့ကလြာ နိုငျတယျလို့လညျး ဒသေခံတှကေ မြှောျလင့ျထားကွပါတယျ။