ရခိုင်မှာ လူသားချင်းစာနာကူညီမှုလုပ်ငန်းများ စတင်ခွင့်ပြု

စစ်ကောင်စီနဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့ကြား အပစ်ရပ်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ လူသားချင်း စာနာမှု ဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေးအဖွဲ့တွေကို သွားရောက်ကူညီခွင့်ပေးနေပြီဖြစ်တယ်လို့ ကူညီပေး ရေးအဖွဲ့တွေက ပြောပါတယ်။ ဒီလဆန်းပိုင်းလောက်ကစပြီးတော့ ဒုက္ခသည်စခန်းတွင်း စားနပ်ရိက္ခာ ထောက်ပံ့တဲ့အဖွဲ့တွေရှိလာတာကြောင့် စားဝတ်နေရေး အဆင်ပြေလာနေတယ်လို့လဲ စစ်ပြေးဒုက္ခ သည်တွေကပြောဆိုကြပါတယ်။ ရန်ကုန်က ပေးပို့တဲ့သတင်း ကိုစည်သူပြောပြမှာပါ။

ရခိုင်မြောက်ပိုင်းမှာ စစ်ကောင်စီနဲ့ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AA အဖွဲ့ကြား တကျော့ပြန်တိုက်ပွဲတွေ ပြန်ဖြစ်လာပြီးနောက်ပိုင်း ရခိုင်မြောက်ပိုင်း မြို့နယ် ၈ ခုအတွင်း ကူညီကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာသည်ယူခွင့်တွေကို စစ်ကောင်စီက ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ခုနှစ် စက်တင်ဘာက စတင်ပိတ်ပင်ခဲ့တာပါ။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၆ရက်နေ့ကတော့ AA နဲ့ စစ်ကောင်စီအကြား လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအရ နှုတ်အားဖြင့် ယာယီအပစ်အခတ်ရပ်စဲလိုက်ပါတယ်။ အဲဒီနောက် အခုတော့ လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီပေးရေးအဖွဲ့တွေ သွားရောက်ကူညီဖို့ စစ်ကောင်စီက ခွင့်ပြုလိုက်တယ်လို့ ဒေသခံအရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတခုမှာ လုပ်ကိုင်နေသူတဦးက VOA ကို ပြောပါတယ်။

“ ကျနော်တို့ Local NGO တွေကျတော့ TA ဆိုပြီးတော့ အစိုးရဆီမှာတင်ရတယ်၊ အဲဒီ TA တွေ အရင်ကတော့ အကန့်အသတ်တွေရှိတယ်၊ အခုနောက်ပိုင်းတော့ ခွင့်ပြုတာတွေရှိတယ်၊ ကျနော်တို့ အဖွဲ့အစည်းတွေ ကိုယ်တိုင်လဲ စစ်ကောင်စီဆီက ခွင့်ပြုချက်တွေ ရတာတွေ ရှိတယ်၊ ကျနော်တို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာ လလောက်မှာရတာ တချို့ ကျနော်တို့မှာ ရှိတဲ့ သံတွဲ ဖက်မှာရှိတဲ့ Project တွေဆိုရင် တလကျော်လောက်ပိတ်ခံရတာတွေရှိတယ်၊ ဒီဇင် ဘာလ နောက်ပိုင်းမှ ကျနော်တို့ ပြန်လုပ်ခွင့်ရတာ။”

မြောက်ဦးမြို့နယ်က လူဦးရေ ၃၀၀၀နီးပါးနေထိုင်တဲ့ ပီပင်ရင်းစစ်ဘေးဒုက္ခစခန်းမှာလဲ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာအဖွဲ့WFPအပါဝင် တခြားကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တွေ ဒီလဆန်းပိုင်း လောက်ကစပြီးတော့ လာရောက်ကူညီတာတွေရှိတယ်လို့လဲ စခန်းတာဝန်ခံ ဦသိန်းရွှေမြတ် ကပြောပါတယ်။

“ နီပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းက ဒေါက်တာဆာဆာပေးတဲ့ ဆန်အိတ်တွေတော့ တစ်အိမ်ထောင်ကို ၁ အိတ်နှုန်းနဲ့ ၁ လပိုင်း ၃ ရက်နေ့က တစ်ကြိမ်ရောက်တယ်။ ၄ ရက်နေ့မှာလည်းကမ္ဘာ့ စားနပ် ရိက္ခာအဖွဲ့ WFPက လူတဦးကို ငွေသား ၄ သောင်းနဲ့ ၂ ထောင် ပေးခဲ့တယ်၊ ၁ လပိုင်း ၉ ရက် ၁၀ ရက်လောက်မှာလဲ PFPလို့ခေါ်တဲ့ အဖွဲ့တဖွဲ့လာပြီးတော့ အိမ်ထောင်စု တစုကို ငွေသား ၁၂၀၀၀၀စီလာရောက်ကူညီသွားတယ်။”

စစ်ကောင်စီက အပစ်ရပ်ထားတဲ့အချိန် လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကူအညီပေးရေး လုပ်ငန်းတွေကို ခွင့်ပြုထားတယ်ဆိုပေမယ့်၊ သက်ဆိုင်ရာဒေသအာဏာပိုင်တွေဆီက ခွင်ပြချက်တောင်းရတာ အပါအဝင် နယ်မြေတိုင်းကို လွတ်လွတ်လပ်လပ်တော့ သွားလာခွင့်မရှိသေးဘူးလို့ ရခိုင်ဒေသတွင်း ကူညီကယ်ရေးလုပ်ကိုင်သူ တစ်ဦးကပြောပါတယ်။

“ လူသားဆိုင်ရာ စာနာထောက်ထားရေးလုပ်ငန်းတွေကို လုပ်တဲ့အခါမှာ ကျနော်တို့ အကန့် အသတ်မရှိပဲနဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ်လုပ်ချင်တာပေါ့လေ။ ကျနော်တို့က အချိန်နဲ့ တပြေးညီ ကူညီကယ်ဆယ်ရေးတွေ မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုရင် မြေပြင်မှာ တကယ့်ဒုက္ခရောက်နေတဲ့ လူတွေက အခက်အခဲတွေ အများကြီးရှိတယ် ကျနော်တို့ အဲတာတွေကို ကျနော်တို့ အနေနဲ့ လွတ်လွတ် လပ်လပ် လုပ်ခွင့်ရချင်တယ်ပေါ့။”

ရခိုင် AA တပ်ဖွဲ့နဲ့ စစ်ကောင်စီတပ်တွေကြား တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ချင်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းမှာ ပြီးခဲ့တဲ့ ဩဂုတ်လကစပြီး စစ်ပြေးဒုက္ခသည် ၁၆,၀၀၀ ကျော် ရှိပြီး လက်ရှိမှတော့ ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ပြည်တွင်းရွေ့ပြောင်းနေထိုင်ကြသူ ၉၀၀၀၀ နီးပါးရှိနေသေးတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာရုံး UNOCHA ရဲ့ဒီလထုတ်ပြန်ချက်မှာဖော်ပြထားပါတယ်။

လက်ရှိမှာလည်း စစ်ကောင်စီနဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်AA အဖွဲ့ကြား အပစ်ရပ်ထားတယ် ဆိုပေမယ့် စစ်ကောင်စီကဖက်က လူအင်အားလက်နက်အင်အားနဲ့ စားနပ်ရိက္ခာတွေ ဖြည့်တင်း နေသလို စစ်ဆေးတင်းကြပ်မှုတွေ ရှိနေတာကြောင့် တိုက်ပွဲတွေ ပြန်ဖြစ်လာမှာကို ဒေသခံတွေနဲ့ စစ်ပြေးဒုက္ခသည်တွေ စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။

{Unicode}

ရခိုငျမှာ လူသားခငြျးစာနာကူညီမှုလုပျငနျးမြား စတငျခှင့ျပွု
ဇနျနဝါရီ ၁၆၊ ၂၀၂၃ (ဗှီအိုအေ၊မွနျမာ)

စဈကောငျစီနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့ကွား အပဈရပျထားတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ လူသားခငြျး စာနာမှု ဆိုငျရာ အကူအညီပေးရေးအဖှဲ့တှကေို သှားရောကျကူညီခှင့ျပေးနပွေီဖွဈတယျလို့ ကူညီပေး ရေးအဖှဲ့တှကေ ပွောပါတယျ။ ဒီလဆနျးပိုငျးလောကျကစပွီးတော့ ဒုက်ခသညျစခနျးတှငျး စားနပျရိက်ခာ ထောကျပံ့တဲ့အဖှဲ့တှရှေိလာတာကွောင့ျ စားဝတျနရေေး အဆငျပွလောနတေယျလို့လဲ စဈပွေးဒုက်ခ သညျတှကေပွောဆိုကွပါတယျ။ ရနျကုနျက ပေးပို့တဲ့သတငျး ကိုစညျသူပွောပွမှာပါ။

ရခိုငျမွောကျပိုငျးမှာ စဈကောငျစီနဲ့ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AA အဖှဲ့ကွား တကြော့ပွနျတိုကျပှဲတှေ ပွနျဖွဈလာပွီးနောကျပိုငျး ရခိုငျမွောကျပိုငျး မွို့နယျ ၈ ခုအတှငျး ကူညီကယျဆယျရေးလုပျငနျးတှနေဲ့ စားနပျရိက်ခာသညျယူခှင့ျတှကေို စဈကောငျစီက ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၂ခုနှဈ စကျတငျဘာက စတငျပိတျပငျခဲ့တာပါ။ ၂၀၂၂ ခုနှဈ နိုဝငျဘာလ ၁၆ရကျနေ့ကတော့ AA နဲ့ စဈကောငျစီအကွား လူသားခငြျးစာနာထောကျထားမှုအရ နှုတျအားဖွင့ျ ယာယီအပဈအခတျရပျစဲလိုကျပါတယျ။ အဲဒီနောကျ အခုတော့ လူသားခငြျးစာနာမှုအကူအညီပေးရေးအဖှဲ့တှေ သှားရောကျကူညီဖို့ စဈကောငျစီက ခှင့ျပွုလိုကျတယျလို့ ဒသေခံအရပျဖကျအဖှဲ့အစညျးတခုမှာ လုပျကိုငျနသေူတဦးက VOA ကို ပွောပါတယျ။

“ ကနြောျတို့ Local NGO တှကေတြော့ TA ဆိုပွီးတော့ အစိုးရဆီမှာတငျရတယျ၊ အဲဒီ TA တှေ အရငျကတော့ အကန့ျအသတျတှရှေိတယျ၊ အခုနောကျပိုငျးတော့ ခှင့ျပွုတာတှရှေိတယျ၊ ကနြောျတို့ အဖှဲ့အစညျးတှေ ကိုယျတိုငျလဲ စဈကောငျစီဆီက ခှင့ျပွုခကြျတှေ ရတာတှေ ရှိတယျ၊ ကနြောျတို့ ပွီးခဲ့တဲ့ ဒီဇငျဘာ လလောကျမှာရတာ တခြို့ ကနြောျတို့မှာ ရှိတဲ့ သံတှဲ ဖကျမှာရှိတဲ့ Project တှဆေိုရငျ တလကြောျလောကျပိတျခံရတာတှရှေိတယျ၊ ဒီဇငျ ဘာလ နောကျပိုငျးမှ ကနြောျတို့ ပွနျလုပျခှင့ျရတာ။”

မွောကျဦးမွို့နယျက လူဦးရေ ၃၀၀၀နီးပါးနထေိုငျတဲ့ ပီပငျရငျးစဈဘေးဒုက်ခစခနျးမှာလဲ ကမ်ဘာ့စားနပျရိက်ခာအဖှဲ့WFPအပါဝငျ တခွားကူညီကယျဆယျရေးအဖှဲ့တှေ ဒီလဆနျးပိုငျး လောကျကစပွီးတော့ လာရောကျကူညီတာတှရှေိတယျလို့လဲ စခနျးတာဝနျခံ ဦသိနျးရှှမွေတျ ကပွောပါတယျ။

“ နီပှနျဖောငျဒေးရှငျးက ဒေါကျတာဆာဆာပေးတဲ့ ဆနျအိတျတှတေော့ တဈအိမျထောငျကို ၁ အိတျနှုနျးနဲ့ ၁ လပိုငျး ၃ ရကျနေ့က တဈကွိမျရောကျတယျ။ ၄ ရကျနေ့မှာလညျးကမ်ဘာ့ စားနပျ ရိက်ခာအဖှဲ့ WFPက လူတဦးကို ငှသေား ၄ သောငျးနဲ့ ၂ ထောငျ ပေးခဲ့တယျ၊ ၁ လပိုငျး ၉ ရကျ ၁၀ ရကျလောကျမှာလဲ PFPလို့ခေါျတဲ့ အဖှဲ့တဖှဲ့လာပွီးတော့ အိမျထောငျစု တစုကို ငှသေား ၁၂၀၀၀၀စီလာရောကျကူညီသှားတယျ။”

စဈကောငျစီက အပဈရပျထားတဲ့အခြိနျ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာ အကူအညီပေးရေး လုပျငနျးတှကေို ခှင့ျပွုထားတယျဆိုပမေယ့ျ၊ သကျဆိုငျရာဒသေအာဏာပိုငျတှဆေီက ခှငျပွခကြျတောငျးရတာ အပါအဝငျ နယျမွတေိုငျးကို လှတျလှတျလပျလပျတော့ သှားလာခှင့ျမရှိသေးဘူးလို့ ရခိုငျဒသေတှငျး ကူညီကယျရေးလုပျကိုငျသူ တဈဦးကပွောပါတယျ။

“ လူသားဆိုငျရာ စာနာထောကျထားရေးလုပျငနျးတှကေို လုပျတဲ့အခါမှာ ကနြောျတို့ အကန့ျ အသတျမရှိပဲနဲ့ လှတျလှတျလပျလပျလုပျခငြျတာပေါ့လေ။ ကနြောျတို့က အခြိနျနဲ့ တပွေးညီ ကူညီကယျဆယျရေးတှေ မလုပျနိုငျဘူးဆိုရငျ မွပွေငျမှာ တကယ့ျဒုက်ခရောကျနတေဲ့ လူတှကေ အခကျအခဲတှေ အမြားကွီးရှိတယျ ကနြောျတို့ အဲတာတှကေို ကနြောျတို့ အနနေဲ့ လှတျလှတျ လပျလပျ လုပျခှင့ျရခငြျတယျပေါ့။”

ရခိုငျ AA တပျဖှဲ့နဲ့ စဈကောငျစီတပျတှကွေား တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ရခိုငျပွညျနယျနဲ့ ခငြျးပွညျနယျတောငျပိုငျးမှာ ပွီးခဲ့တဲ့ ဩဂုတျလကစပွီး စဈပွေးဒုက်ခသညျ ၁၆,၀၀၀ ကြောျ ရှိပွီး လကျရှိမှတော့ ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ ပွညျတှငျးရှေ့ပွောငျးနထေိုငျကွသူ ၉၀၀၀၀ နီးပါးရှိနသေေးတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂ လူသားခငြျးစာနာမှုဆိုငျရာရုံး UNOCHA ရဲ့ဒီလထုတျပွနျခကြျမှာဖောျပွထားပါတယျ။

လကျရှိမှာလညျး စဈကောငျစီနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျAA အဖှဲ့ကွား အပဈရပျထားတယျ ဆိုပမေယ့ျ စဈကောငျစီကဖကျက လူအငျအားလကျနကျအငျအားနဲ့ စားနပျရိက်ခာတှေ ဖွည့ျတငျး နသေလို စဈဆေးတငျးကွပျမှုတှေ ရှိနတောကွောင့ျ တိုကျပှဲတှေ ပွနျဖွဈလာမှာကို ဒသေခံတှနေဲ့ စဈပွေးဒုက်ခသညျတှေ စိုးရိမျနကွေပါတယျ။