COVID-19 ရောဂါက ကလေးတွေမှာ အဖြစ်နည်းပြီး ပြင်းထန်မူမရှိခဲ့ပေမယ့်၊ အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ ဒီရောဂါနဲ့ဆက်စပ်နိုင်တဲ့၊ ပြင်းထန် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါရောင်ရောဂါ၊ ကလေးနဲ့ဆယ်ကျော်သက် အနည်းငယ်မှာ စပေါ်လာနေပါတယ်။
COVID-19 ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီးဟာ ကလေးတွေကို ကူးစက်နိုင်၊ ကလေးတွေကလည်း ပြန်ကူးစက်နိုင်ပေမယ့်၊ ပြင်းထန်မှုတော့ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် အထူးကုသဆောင် (ICU) ရောက်တဲ့ကလေး အလွန်ကိုနည်းခဲ့ပြီး၊ တရုတ်နိုင်ငံမှာလည်း (၁၄) နှစ်အရွယ် တစ်ဦးပဲ၊ တနိုင်ငံလုံးမှာ အသက်ဆုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုတော့ တရုတ်ထက် ကူးစက်မူတွေများလာနေတဲ့ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေမှာ ဒီ COVID-19 ပိုးရှိတဲ့ ကလေးအနည်းငယ်မှာ Multisystem Inflammatory Syndrome (ခေါ်) ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါရောင်ရောဂါသစ် ပြင်းပြင်းထန်ထန်ဖြစ်လာကာ၊ သေဆုံးမူ အနည်းငယ် စရှိလာနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြင်းထန် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါရောင်ရောဂါဖြစ်တဲ့ ကလေးတချို့မှာသာ COVID-19 ပဋိလုံပစ္စည်း (Antibody) နဲ့ ပိုးတွေ့တာဖြစ်ပြီး၊ တချို.မှာတော့ မတွေ့သေးပါဘူး။
ဒီရောဂါဖြစ်လာလျှင် နှလုံး၊ ကျောက်ကပ်၊ ဦးနှောက် စတဲ့ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါတွေရောင်ရမ်းပြီး၊ ခြေလက်အပိန့်တွေထွက်၊ မျက်စိ၊ မျက်မှေးတွေရောင်၊ ဝမ်းလျှောကာ၊ နောက်ဆုံး သွေးလန့်ပြီး အသက်ဆုံးရှုံးလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီလက္ခဏာတချို့က အရင်ဖြစ်ထားပြီး၊ (၂) နှစ်အောက်ကလေးတွေမှာသာ အဖြစ်များတဲ့၊ သွေးကြောရောင်ရောဂါ (Kawasaki) နဲ့ ဆင်တူသော်လည်း၊ အခု ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာတော့၊ ဒီ Kawasaki ရောဂါ ပုံမှန်ဖြစ်နှုန်းထက်၊ အခုရောဂါသစ်ဖြစ်နှုန်းက ပိုများလာနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် COVID-19 နဲ့ ဆက်စပ်နိုင်တဲ့ အခုလို ရောဂါသစ်၊ ကလေးနဲ့ဆယ်ကျော်သက်တွေမှာ ပေါ်လာနိုင်တာကို သတိပြုကြဖို့၊ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ကလည်း အခု စတင်သတိပေးလာနေပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာတော့ လက်ရှိ COVID-19 ရောဂါပိုးတွေ့ထားသူ စုစုပေါင်း ရာဂဏန်းမှာ၊ ကလေးငယ်နဲ့ ဆယ်ကျော်သက်က အနည်းငယ်သာရှိပြီး၊ သူတို့အားလုံးမှာလည်း၊ ရောဂါလက္ခဏာ မပြင်းထန်ခဲ့တာကြောင့်၊ လောလောဆယ်မှာတော့၊ ဒီ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါရောင်ရောဂါအတွက် အများကြီး စိုးရိမ်စရာမရှိသေးပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ COVID-19 ဒုတိယလှိုင်းဝင်လာပြီး၊ ကူးစက်သူပိုများလာကာ၊ ကလေးတွေမှာပါ အဖြစ်များလာလျှင်တော့၊ ပြင်းထန်တဲ့ တုံ့ပြန်မူဖြစ်စေတဲ့ Kawasaki ရောဂါနဲ့ သဏ္ဍာန်တူ ဒီရောဂါသစ်မျိုး၊ စဖြစ်လာမှာကို စိုးရိမ်ရတာမို့၊ သတိနဲ့စောင့်ကြည့်သင့်ပါတယ်။
အနောက်နိုင်ငံတွေမှာလည်း ဒီရောဂါက အနည်းစုမှာသာစဖြစ်နေတာမို့၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း အများကြီးစဖြစ်လာမှာကို စိုးရိမ်ကြီးစရာ မလိုသေးသော်လည်း၊ ဆေးဝန်ထမ်းတွေအနေနဲ့တော့၊ အခုလို စဖြစ်လာနိုင်တာကို အထူးသတိပြုပြီး၊ အရောင်ကျထိုးဆေး (ဥပမာ Immunoglobulin) ပါပေးရတဲ့ ကုသမူတွေ အမြန်ဆုံးပေးနိုင်ရေး၊ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားဖို့လိုပါတယ်။ ဒီ ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါရောင်ရောဂါသစ်နဲ့ အလားသဏ္ဍာန်တူတဲ့ Kawasaki သွေးကြောရောင်ရောဂါက မြန်မာနိုင်ငံမှာ အဖြစ်နည်းလွန်းပေမယ့်၊ အခုလို အရောင်ကျထိုးဆေးနဲ့ သွေးကျဲဆေးအပါအဝင်စားဆေးပေး ကုသခဲ့ရာမှာ၊ သေဆုံးမူမရှိဘဲ အောင်မြင်စွာကုသပေးနိုင်ခဲ့တာမို့၊ ထိရောက်နိုင်တဲ့ ကုသဆေးရှိထားပြီးသားပါ။
အခု ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါရောင်ရောဂါသစ်ဖြစ်လာတာကို သတိပြုစေနိုင်တဲ့ လက္ခဏာတချို.ကတော့ Kawasaki သွေးကြောရောင်ရောဂါ လက္ခဏာတချို.နဲ့ ဆင်တူနိုင်ပါတယ်။ ဒီ Kawasaki ရောဂါလက္ခဏာတွေကတော့ မျက်မှေးရောင်တာ၊ လည်ပင်းကြိတ်ထွက်တာ၊ ပါးစပ်အနာဖြစ်တာ၊ နှုတ်ခမ်းကွာတာ၊ ခြေလက်ရောင်တာ ကွာတာ၊ အဆစ်အမြစ်ကိုက်တာ၊ အဖျားကြီးတာ (၇-၁၀ ရက်)၊ နှလုံးသွေးကြောရောင်တာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အခု ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါရောင်ရောဂါသစ်မှာပဲ၊ ထူးထူးခြားခြား တွေ့ရတဲ့လက္ခဏာတွေကတော့ ဝမ်းလျှောတာနဲ့ သွေးလန့်တာပါ။
ဒီရောဂါသစ်ကနေ ကာကွယ်ရေးအတွက်ကတော့၊ COVID-19 ကာကွယ်ရေးအတွက် လူကြီးတွေလုပ်နေတာတွေဖြစ်တဲ့၊ ခပ်ခွာခွာနေတာ၊ လက်မကြာခဏဆေးတာ၊ ပါးစပ်နဲ့နှာခေါင်းစည်း (Mask) တပ်တာ၊ မျက်နှာကိုလက်နဲ့ မထိအောင်ထားတာ၊ ချောင်းဆိုးလျှင် တစ်ရူးစက္ကူသုံး (သို့မဟုတ်) တံတောင်ဆစ်နဲ့အုပ်ဆိုးတာ၊ စတာတွေကို ကလေးတွေ နားလည်လွယ်နိုင်တဲ့နည်းတွေနဲ့ သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးဖို့ပါ။ ဥပမာ စက္ကန့် (၂၀) ကြာလက်ဆေးတာအတွက် Happy Birthday သီချင်း (၂) ခေါက်ဆိုတာ (သို့မဟုတ်) ABC အစအဆုံး ဆိုတာမျိုးနဲ့ အချိန်သေချာစေတာမျိုးပါ။ ဒါ့အပြင် အခြားကာကွယ်နည်းတွေအတွက်လည်း၊ ကလေး နားလည်လွယ်တဲ့ နည်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကာတွန်းပုံတွေနဲ့ အင်တာနက် YouTube မှာ ဖော်ပြထားတာတွေကို သုံးနိုင်ပါတယ်။ မျက်နှာနဲ့နှာခေါင်းစည်း (Mask) တပ်တာကတော့၊ အသက် (၂) နှစ်အောက်ကလေးတွေအတွက် ခက်နိုင်တာမို့၊ မျက်နှာအကာအဖြစ်၊ ကလေးအနှီး (သို့) အဝတ်ပျော့ပျော့နဲ အသာအယာ အုပ်ထားပေးနိုင်ပါတယ်။
ဒီရောဂါအကြောင်း ပိုမိုသိရှိနားလည်နိုင်ဖို့ ကလေးအထူးကုနဲ့ ဆေးတက္ကသိုလ် (၁) ကလေးကျန်းမာ၊ပညာဌာန အငြိမ်းစား ဌာနမှူး ပါမောက္ခ ဒေါက်တာစောဝင်း ကို ကိုဝင်းမင်းက မေးမြန်းထားပါတယ်။
==Unicode==
COVID-19 ရောဂါက ကလေးတှမှော အဖွဈနညျးပွီး ပွငျးထနျမူမရှိခဲ့ပမေယ့ျ၊ အခုနောကျပိုငျးမှာတော့ အနောကျနိုငျငံတှမှော ဒီရောဂါနဲ့ဆကျစပျနိုငျတဲ့၊ ပွငျးထနျ ကိုယျတှငျးအငျ်ဂါရောငျရောဂါ၊ ကလေးနဲ့ဆယျကြောျသကျ အနညျးငယျမှာ စပေါျလာနပေါတယျ။
COVID-19 ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါကွီးဟာ ကလေးတှကေို ကူးစကျနိုငျ၊ ကလေးတှကေလညျး ပွနျကူးစကျနိုငျပမေယ့ျ၊ ပွငျးထနျမှုတော့ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါကွောင့ျ အထူးကုသဆောငျ (ICU) ရောကျတဲ့ကလေး အလှနျကိုနညျးခဲ့ပွီး၊ တရုတျနိုငျငံမှာလညျး (၁၄) နှဈအရှယျ တဈဦးပဲ၊ တနိုငျငံလုံးမှာ အသကျဆုံးခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခုတော့ တရုတျထကျ ကူးစကျမူတှမြေားလာနတေဲ့ အမရေိကနျနဲ့ ဥရောပနိုငျငံတှမှော ဒီ COVID-19 ပိုးရှိတဲ့ ကလေးအနညျးငယျမှာ Multisystem Inflammatory Syndrome (ခေါျ) ကိုယျတှငျးအငျ်ဂါရောငျရောဂါသဈ ပွငျးပွငျးထနျထနျဖွဈလာကာ၊ သဆေုံးမူ အနညျးငယျ စရှိလာနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွငျးထနျ ကိုယျတှငျးအငျ်ဂါရောငျရောဂါဖွဈတဲ့ ကလေးတခြို့မှာသာ COVID-19 ပဋိလုံပစ်စညျး (Antibody) နဲ့ ပိုးတှေ့တာဖွဈပွီး၊ တခြို.မှာတော့ မတှေ့သေးပါဘူး။
ဒီရောဂါဖွဈလာလြှငျ နှလုံး၊ ကြောကျကပျ၊ ဦးနှောကျ စတဲ့ ကိုယျတှငျးအငျ်ဂါတှရေောငျရမျးပွီး၊ ခွလေကျအပိန့ျတှထှေကျ၊ မကြျစိ၊ မကြျမှေးတှရေောငျ၊ ဝမျးလြှောကာ၊ နောကျဆုံး သှေးလန့ျပွီး အသကျဆုံးရှုံးလေ့ရှိပါတယျ။ ဒီလက်ခဏာတခြို့က အရငျဖွဈထားပွီး၊ (၂) နှဈအောကျကလေးတှမှောသာ အဖွဈမြားတဲ့၊ သှေးကွောရောငျရောဂါ (Kawasaki) နဲ့ ဆငျတူသောျလညျး၊ အခု ရကျပိုငျးအတှငျးမှာတော့၊ ဒီ Kawasaki ရောဂါ ပုံမှနျဖွဈနှုနျးထကျ၊ အခုရောဂါသဈဖွဈနှုနျးက ပိုမြားလာနပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျ COVID-19 နဲ့ ဆကျစပျနိုငျတဲ့ အခုလို ရောဂါသဈ၊ ကလေးနဲ့ဆယျကြောျသကျတှမှော ပေါျလာနိုငျတာကို သတိပွုကွဖို့၊ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးအဖှဲ့ (WHO) ကလညျး အခု စတငျသတိပေးလာနပေါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာတော့ လကျရှိ COVID-19 ရောဂါပိုးတှေ့ထားသူ စုစုပေါငျး ရာဂဏနျးမှာ၊ ကလေးငယျနဲ့ ဆယျကြောျသကျက အနညျးငယျသာရှိပွီး၊ သူတို့အားလုံးမှာလညျး၊ ရောဂါလက်ခဏာ မပွငျးထနျခဲ့တာကွောင့ျ၊ လောလောဆယျမှာတော့၊ ဒီ ကိုယျတှငျးအငျ်ဂါရောငျရောဂါအတှကျ အမြားကွီး စိုးရိမျစရာမရှိသေးပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ မွနျမာနိုငျငံမှာ COVID-19 ဒုတိယလှိုငျးဝငျလာပွီး၊ ကူးစကျသူပိုမြားလာကာ၊ ကလေးတှမှောပါ အဖွဈမြားလာလြှငျတော့၊ ပွငျးထနျတဲ့ တုံ့ပွနျမူဖွဈစတေဲ့ Kawasaki ရောဂါနဲ့ သဏ်ဍာနျတူ ဒီရောဂါသဈမြိုး၊ စဖွဈလာမှာကို စိုးရိမျရတာမို့၊ သတိနဲ့စောင့ျကွည့ျသင့ျပါတယျ။
အနောကျနိုငျငံတှမှောလညျး ဒီရောဂါက အနညျးစုမှာသာစဖွဈနတောမို့၊ မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး အမြားကွီးစဖွဈလာမှာကို စိုးရိမျကွီးစရာ မလိုသေးသောျလညျး၊ ဆေးဝနျထမျးတှအေနနေဲ့တော့၊ အခုလို စဖွဈလာနိုငျတာကို အထူးသတိပွုပွီး၊ အရောငျကထြိုးဆေး (ဥပမာ Immunoglobulin) ပါပေးရတဲ့ ကုသမူတှေ အမွနျဆုံးပေးနိုငျရေး၊ ကွိုတငျပွငျဆငျထားဖို့လိုပါတယျ။ ဒီ ကိုယျတှငျးအငျ်ဂါရောငျရောဂါသဈနဲ့ အလားသဏ်ဍာနျတူတဲ့ Kawasaki သှေးကွောရောငျရောဂါက မွနျမာနိုငျငံမှာ အဖွဈနညျးလှနျးပမေယ့ျ၊ အခုလို အရောငျကထြိုးဆေးနဲ့ သှေးကြဲဆေးအပါအဝငျစားဆေးပေး ကုသခဲ့ရာမှာ၊ သဆေုံးမူမရှိဘဲ အောငျမွငျစှာကုသပေးနိုငျခဲ့တာမို့၊ ထိရောကျနိုငျတဲ့ ကုသဆေးရှိထားပွီးသားပါ။
အခု ကိုယျတှငျးအငျ်ဂါရောငျရောဂါသဈဖွဈလာတာကို သတိပွုစနေိုငျတဲ့ လက်ခဏာတခြို.ကတော့ Kawasaki သှေးကွောရောငျရောဂါ လက်ခဏာတခြို.နဲ့ ဆငျတူနိုငျပါတယျ။ ဒီ Kawasaki ရောဂါလက်ခဏာတှကေတော့ မကြျမှေးရောငျတာ၊ လညျပငျးကွိတျထှကျတာ၊ ပါးစပျအနာဖွဈတာ၊ နှုတျခမျးကှာတာ၊ ခွလေကျရောငျတာ ကှာတာ၊ အဆဈအမွဈကိုကျတာ၊ အဖြားကွီးတာ (၇-၁၀ ရကျ)၊ နှလုံးသှေးကွောရောငျတာတှေ ဖွဈပါတယျ။ အခု ကိုယျတှငျးအငျ်ဂါရောငျရောဂါသဈမှာပဲ၊ ထူးထူးခွားခွား တှေ့ရတဲ့လက်ခဏာတှကေတော့ ဝမျးလြှောတာနဲ့ သှေးလန့ျတာပါ။
ဒီရောဂါသဈကနေ ကာကှယျရေးအတှကျကတော့၊ COVID-19 ကာကှယျရေးအတှကျ လူကွီးတှလေုပျနတောတှဖွေဈတဲ့၊ ခပျခှာခှာနတော၊ လကျမကွာခဏဆေးတာ၊ ပါးစပျနဲ့နှာခေါငျးစညျး (Mask) တပျတာ၊ မကြျနှာကိုလကျနဲ့ မထိအောငျထားတာ၊ ခြောငျးဆိုးလြှငျ တဈရူးစက်ကူသုံး (သို့မဟုတျ) တံတောငျဆဈနဲ့အုပျဆိုးတာ၊ စတာတှကေို ကလေးတှေ နားလညျလှယျနိုငျတဲ့နညျးတှနေဲ့ သငျကွားလေ့ကငြ့ျပေးဖို့ပါ။ ဥပမာ စက်ကန့ျ (၂၀) ကွာလကျဆေးတာအတှကျ Happy Birthday သီခငြျး (၂) ခေါကျဆိုတာ (သို့မဟုတျ) ABC အစအဆုံး ဆိုတာမြိုးနဲ့ အခြိနျသခြောစတောမြိုးပါ။ ဒါ့အပွငျ အခွားကာကှယျနညျးတှအေတှကျလညျး၊ ကလေး နားလညျလှယျတဲ့ နညျးတဈခုဖွဈတဲ့ ကာတှနျးပုံတှနေဲ့ အငျတာနကျ YouTube မှာ ဖောျပွထားတာတှကေို သုံးနိုငျပါတယျ။ မကြျနှာနဲ့နှာခေါငျးစညျး (Mask) တပျတာကတော့၊ အသကျ (၂) နှဈအောကျကလေးတှအေတှကျ ခကျနိုငျတာမို့၊ မကြျနှာအကာအဖွဈ၊ ကလေးအနှီး (သို့) အဝတျပြော့ပြော့နဲ အသာအယာ အုပျထားပေးနိုငျပါတယျ။
ဒီရောဂါအကွောငျး ပိုမိုသိရှိနားလညျနိုငျဖို့ ကလေးအထူးကုနဲ့ ဆေးတက်ကသိုလျ (၁) ကလေးကနြျးမာ၊ပညာဌာန အငွိမျးစား ဌာနမှူး ပါမောက်ခ ဒေါကျတာစောဝငျး ကို ကိုဝငျးမငျးက မေးမွနျးထားပါတယျ။
