COVID-19 ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါကြီးက မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ကပ်ရောဂါကြီး (Big Outbreak) အဖြစ် ကူးစက်လာနိုင်ခြေ များနေချိန်မှာ၊ လက်ရှိသေဆုံးနှုန်းက စိုးရိမ်စရာဖြစ်လာတယ်လို့ ကျန်းမာရေး ပညာရှင်တွေက သတိပေးပြောဆိုနေပါတယ်။
ကပ်ရောဂါကြီးအဆင့်မှ နောက်တစ်ဆင့်တက်ပြီး ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရ (Crisis) အဆင့်တွေ မရောက်ရအောင် အဓိက အရေးကြီးဆုံးက၊ ရောဂါစတွေ့ပြီး ပထမ ရက်သတ္တပတ် (၁) ပတ်၊ (၂) ပတ်အတွင်း ကူူးစက်ခံရသူ အရေအတွက် ရုတ်တရက်တဟုန်ထိုး ပေါက်ကွဲထွက် (သင်္ချာဂရပ်မျဉ်း ထောင်တက်သွားသလို) မသွားဘဲ၊ နည်းနည်းနဲ့ ဖြည်းဖြည်းချင်း ညင်ညင်သာသာ (ဂရပ်မျဉ်း ရေပြင်ညီသဘော - Flattening the Curve) ဖြစ်အောင် ထိန်းထားနိုင်ဖို့ပါ။ ဒါမှသာ ဆေးရုံနဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မူလုပ်ငန်းတွေမှာ မနိုင်မနင်းမဖြစ်ဘဲ၊ ကောင်းစွာကုသပေးနိုင်မှာပါ။ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်နဲ့ စင်္ကာပူလို နိုင်ငံတွေမှာ ဒီနည်းနဲ့ ရောဂါကို တစုံတရာ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်တဲ့ အဆင့်ကို ရောက်လာနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီနေ့အထိ ထိန်းချုပ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးတဲ့ အီတလီနဲ့ အမေရိကန်လို နိုင်ငံမျိုးတွေမှာတော့၊ ကူးစက်မူ ရုတ်တရက် တဟုန်ထိုးတက် ထိန်းချုပ်ရခက်ကာ၊ အီတလီမှာ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းအများကြီးပါ ကူးစက်ခံရပြီး၊ သေဆုံးမူများလွန်းကာ ထိန်းမနိုင်၊သိမ်းမရအဆင့် (Crisis) ကို ရောက်ရှိနေပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ အခုလို လူနာအရေအတွက် တဟုန်ထိုးမတက်ဘဲ၊ နည်းနည်းနဲ့ ဖြည်းဖြည်းချင်းအဆင့်မှာ ထိန်းထားနိုင်ဖို့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးရဲ့အဓိက အားသာချက်ဖြစ်တဲ့ လူူတစ်ဦးကနေ တစ်ဦးကို ကူးစက်ပြီး အရေအတွက်များသွားအောင် လုပ်နိုင်တာကို ဖြတ်တောက်ဖို့ပါ။ ဒီအတွက် အဓိက လုပ်သင့်တာက ပြည်သူတွေကိုယ်တိုင် တစ်ဦးချင်းအနေနဲ့၊ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ထိတွေ့မူနည်းအောင်၊ ကိုယ့်အိမ်ထဲမှာ အဓိက နေပေးဖို့ပါ။ ဒါ့အပြင် လက်စနစ်တကျဆေးတာ (Wash hands)၊ ဖျားနာလျှင် နှာခေါင်းစည်း (Mask) စနစ်တကျသုံးတာနဲ့ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ထိတွေ့တာ (Touch) အပါအဝင် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့မှုနည်းအောင် Social Distancing (ခေါ်) ခပ်ခွာခွာ ခပ်ဝေးဝေး လူမူဆက်ဆံရေးစနစ်သစ်ကို ကျင့်သုံးဖို့ပါ။ ဒီစနစ်သစ်မှာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး (၆) ပေခွာပြီး တွေ့ဆုံဆက်ဆံတာ၊ လူစုလူဝေးနဲ့ ပွဲတွေ မသွားတာ၊ မလုပ်တာလည်းပါပြီး၊ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် သင်္ကြန်မထွက်ကြဖို့လည်း အရေးကြီးပါတယ်။ တကယ်လို့ အခုလို မလုပ်ပေးနိုင်လျှင်တော့ ကူးစက်မူ ဝုန်းကနဲ ထောင်တက်ပြီး ကျန်မာရေးစောင့်ရှောက်မူစနစ် မနိုင်မနင်း ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။
အခုလို ပြည်သူတွေကိုယ်တိုင် တစ်ဦးချင်း သီးသန့်ခွဲနေ (Self-Quarantine) (သို့မဟုတ်)၊ ကိုယ့်ဟာကိုယ် အဝင်အထွက်ပိတ် (Self-Lockdown) တာမျိုးကြောင့်၊ ကူးစက်မူ တဟုန်ထိုးမတက်နိုင်တော့ဘဲ၊ အပြင်ကနေလည်း အဝင်အထွက်ပိတ်ခိုင်းတာမျိုး (Lockdown) ဖြစ်လာဖို့ကို ရှောင်ကျဉ်နိုင်ဖို့ များပါတယ်။ ဒီနည်းနဲ့ တတိုင်းပြည်လုံးကို ကူညီနိုင်ပါတယ်။
အခုလိုပြည်သူတွေဘက်က လိုက်နာလုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ အစိုးရနဲ့ အာဏာပိုင်အဖွဲ့တွေအပြင်၊ လူမူရေးအဖွဲ့တွေနဲ့ အလှုရှင်တွေအနေနဲ့လည်း၊ ပြည်သူတွေရဲ့ စားဝတ်နေရေး အများကြီး မထိခိုက်သွားအောင် ဝိုင်းကူညီပေးဖို့ အထူးလိုအပ်ပါတယ်။ အခုလို ကူညီဖို့ တချို့ပြင်ဆင်မူတွေလည်း ရှိလာနေပါတယ်။ အကယ်၍ ကူးစက်ခံရသူ အများကြီး များလာတာကြောင့် Lockdown လုပ်ဖို့အခြေအနေ ရောက်လာလျှင်တောင်၊ ပြည်သူတွေခံသာအောင် အထက်ပါထက်ပိုပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်မူတွေ အများကြီးလုပ်ထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။
ဒီရောဂါဆိုင်ရာအကြောင်း ပိုမိုသိရှိလိုက်နာလုပ်ဆောင်နိုင်ဖို့ ကိုဝင်းမင်း က အရေးပေါ်အထူးကုနဲ့ ရန်ကုန်ဆးရုံကြီး အရေးပေါ်ဌာနက ပါမောက္ခ ဌာနမှူး ဒေါက်တာမော်မော်ဦး ကို ဆက်သွယ်မေးမြန်း ဆွေးနွေးတင်ပြထားပါတယ်။
===Unicode====
COVID-19 ကမ်ဘာ့ကပျရောဂါကွီးက မွနျမာနိုငျငံမှာလညျး ကပျရောဂါကွီး (Big Outbreak) အဖွဈ ကူးစကျလာနိုငျခွေ မြားနခြေိနျမှာ၊ လကျရှိသဆေုံးနှုနျးက စိုးရိမျစရာဖွဈလာတယျလို့ ကနြျးမာရေး ပညာရှငျတှကေ သတိပေးပွောဆိုနပေါတယျ။
ကပျရောဂါကွီးအဆင့ျမှ နောကျတဈဆင့ျတကျပွီး ထိနျးမနိုငျသိမျးမရ (Crisis) အဆင့ျတှေ မရောကျရအောငျ အဓိက အရေးကွီးဆုံးက၊ ရောဂါစတှေ့ပွီး ပထမ ရကျသတ်တပတျ (၁) ပတျ၊ (၂) ပတျအတှငျး ကူူးစကျခံရသူ အရအေတှကျ ရုတျတရကျတဟုနျထိုး ပေါကျကှဲထှကျ (သငျ်ခြာဂရပျမဉြျး ထောငျတကျသှားသလို) မသှားဘဲ၊ နညျးနညျးနဲ့ ဖွညျးဖွညျးခငြျး ညငျညငျသာသာ (ဂရပျမဉြျး ရပွေငျညီသဘော - Flattening the Curve) ဖွဈအောငျ ထိနျးထားနိုငျဖို့ပါ။ ဒါမှသာ ဆေးရုံနဲ့ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမူလုပျငနျးတှမှော မနိုငျမနငျးမဖွဈဘဲ၊ ကောငျးစှာကုသပေးနိုငျမှာပါ။ တောငျကိုရီးယား၊ ဂပြနျနဲ့ စငျ်ကာပူလို နိုငျငံတှမှော ဒီနညျးနဲ့ ရောဂါကို တစုံတရာ ထိနျးခြုပျထားနိုငျတဲ့ အဆင့ျကို ရောကျလာနပေါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီနေ့အထိ ထိနျးခြုပျနိုငျခွငျး မရှိသေးတဲ့ အီတလီနဲ့ အမရေိကနျလို နိုငျငံမြိုးတှမှောတော့၊ ကူးစကျမူ ရုတျတရကျ တဟုနျထိုးတကျ ထိနျးခြုပျရခကျကာ၊ အီတလီမှာ ကနြျးမာရေးဝနျထမျးအမြားကွီးပါ ကူးစကျခံရပွီး၊ သဆေုံးမူမြားလှနျးကာ ထိနျးမနိုငျ၊သိမျးမရအဆင့ျ (Crisis) ကို ရောကျရှိနပေါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ အခုလို လူနာအရအေတှကျ တဟုနျထိုးမတကျဘဲ၊ နညျးနညျးနဲ့ ဖွညျးဖွညျးခငြျးအဆင့ျမှာ ထိနျးထားနိုငျဖို့ ဗိုငျးရပျဈပိုးရဲ့အဓိက အားသာခကြျဖွဈတဲ့ လူူတဈဦးကနေ တဈဦးကို ကူးစကျပွီး အရအေတှကျမြားသှားအောငျ လုပျနိုငျတာကို ဖွတျတောကျဖို့ပါ။ ဒီအတှကျ အဓိက လုပျသင့ျတာက ပွညျသူတှကေိုယျတိုငျ တဈဦးခငြျးအနနေဲ့၊ တဈဦးနဲ့တဈဦး ထိတှေ့မူနညျးအောငျ၊ ကိုယ့ျအိမျထဲမှာ အဓိက နပေေးဖို့ပါ။ ဒါ့အပွငျ လကျစနဈတကဆြေးတာ (Wash hands)၊ ဖြားနာလြှငျ နှာခေါငျးစညျး (Mask) စနဈတကသြုံးတာနဲ့ လကျဆှဲနှုတျဆကျထိတှေ့တာ (Touch) အပါအဝငျ တိုကျရိုကျထိတှေ့မှုနညျးအောငျ Social Distancing (ခေါျ) ခပျခှာခှာ ခပျဝေးဝေး လူမူဆကျဆံရေးစနဈသဈကို ကငြ့ျသုံးဖို့ပါ။ ဒီစနဈသဈမှာ တဈဦးနဲ့တဈဦး (၆) ပခှောပွီး တှေ့ဆုံဆကျဆံတာ၊ လူစုလူဝေးနဲ့ ပှဲတှေ မသှားတာ၊ မလုပျတာလညျးပါပွီး၊ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ သငျ်ကွနျမထှကျကွဖို့လညျး အရေးကွီးပါတယျ။ တကယျလို့ အခုလို မလုပျပေးနိုငျလြှငျတော့ ကူးစကျမူ ဝုနျးကနဲ ထောငျတကျပွီး ကနြျမာရေးစောင့ျရှောကျမူစနဈ မနိုငျမနငျး ဖွဈသှားနိုငျပါတယျ။
အခုလို ပွညျသူတှကေိုယျတိုငျ တဈဦးခငြျး သီးသန့ျခှဲနေ (Self-Quarantine) (သို့မဟုတျ)၊ ကိုယ့ျဟာကိုယျ အဝငျအထှကျပိတျ (Self-Lockdown) တာမြိုးကွောင့ျ၊ ကူးစကျမူ တဟုနျထိုးမတကျနိုငျတော့ဘဲ၊ အပွငျကနလေညျး အဝငျအထှကျပိတျခိုငျးတာမြိုး (Lockdown) ဖွဈလာဖို့ကို ရှောငျကဉြျနိုငျဖို့ မြားပါတယျ။ ဒီနညျးနဲ့ တတိုငျးပွညျလုံးကို ကူညီနိုငျပါတယျ။
အခုလိုပွညျသူတှဘေကျက လိုကျနာလုပျဆောငျနိုငျဖို့ အစိုးရနဲ့ အာဏာပိုငျအဖှဲ့တှအေပွငျ၊ လူမူရေးအဖှဲ့တှနေဲ့ အလှုရှငျတှအေနနေဲ့လညျး၊ ပွညျသူတှရေဲ့ စားဝတျနရေေး အမြားကွီး မထိခိုကျသှားအောငျ ဝိုငျးကူညီပေးဖို့ အထူးလိုအပျပါတယျ။ အခုလို ကူညီဖို့ တခြို့ပွငျဆငျမူတှလေညျး ရှိလာနပေါတယျ။ အကယျ၍ ကူးစကျခံရသူ အမြားကွီး မြားလာတာကွောင့ျ Lockdown လုပျဖို့အခွအေနေ ရောကျလာလြှငျတောငျ၊ ပွညျသူတှခေံသာအောငျ အထကျပါထကျပိုပွီး ကွိုတငျပွငျဆငျမူတှေ အမြားကွီးလုပျထားဖို့ အရေးကွီးပါတယျ။
ဒီရောဂါဆိုငျရာအကွောငျး ပိုမိုသိရှိလိုကျနာလုပျဆောငျနိုငျဖို့ ကိုဝငျးမငျး က အရေးပေါျအထူးကုနဲ့ ရနျကုနျဆးရုံကွီး အရေးပေါျဌာနက ပါမောက်ခ ဌာနမှူး ဒေါကျတာမောျမောျဦး ကို ဆကျသှယျမေးမွနျး ဆှေးနှေးတငျပွထားပါတယျ။
