(Zawgyi/Unicode)
ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ အသိပေးကြေညာချက် တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အဲဒီ ကြေညာချက်ထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံ အခြေစိုက် နိုင်ငံခြား သတင်းထောက် တစ်ချို့ဟာ လက်ရှိ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ အစိုးရကို သတင်းတွေမှာ military council, military junta, junta ဆိုပြီး သတင်းတွေမှာ ရေးသားဖော်ပြနေတာ၊ အခြေအမြစ် မရှိတဲ့ သတင်းမှားတွေကို ကိုးကား ချဲ့ကား ရေးသား ဖော်ပြနေတာကို တွေ့ရတဲ့အကြောင်း၊ ဒါကြောင့် နောက်ဆို အဲလို ရေးသားခြင်းတွေ မလုပ်ကြဖို့၊ လုပ်ခဲ့ရင် တည်ဆဲ ဥပဒေတွေအရ အရေးယူသွားမယ် ဆိုပြီး ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပြန်ကြားရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အဲဒီ ကြေညာချက်ဟာ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်တဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှု မတိုင်ခင်ကတည်းက ပြည်တွင်းမှာ မှတ်ပုံတင်၊ တရားဝင် ရုံးခန်းဖွင့်လှစ်၊ သတင်းထောက်တွေ ထားပြီး လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်နေတဲ့ နိုင်ငံတကာ မီဒီယာတွေကို သတိပေး ခြိမ်းခြောက်လိုက်တဲ့ သဘောလည်း သက်ရောက်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ပြောရရင် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်နေတဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ သူတို့ အာဏာရယူပြီးနောက် သတင်းမီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့်ကို ပိတ်ပင်ဖို့နဲ့ လိုသလို ပုံဖော်ဖို့ ကြိုးစားနေခဲ့တာ အခုဆိုရင် အချိန် ၅ လကျော် ကြာခဲ့ပါပြီ၊ သူတို့ အကောင်အထည် ဖော်နေတာ အလုပ်ဖြစ် မဖြစ် ကြည့်ကြရအောင်ပါ။
ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ မတိုင်ခင်ကတော့ ပြည်တွင်းမှာ နေ့စဉ်ထုတ် သတင်းစာတွေ၊ အပတ်စဉ်ထုတ် ဂျာနယ်တွေ၊ ရေဒီယို ရုပ်သံလိုင်းတွေနဲ့ ရုပ်သံ သတင်းဌာနတွေက သတင်းလုပ်ငန်းတွေကို မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင်ကြီး လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။ စစ်ကောင်စီ လက်ထက်မှာတော့ ပထမ ဦးဆုံး အစိုးရပိုင် မီဒီယာ လုပ်ငန်းအားလုံးနဲ့ အကြီးဆုံး ပုဂ္ဂလိက မီဒီယာ လုပ်ငန်းကြီး ၂ခုကို အရင်ဦးဆုံး ထိန်းချုပ်ခဲ့ပါတယ်။ တဆက်တည်း ဆိုသလို ပြည်တွင်းမှာ အခြေစိုက်နေတဲ့ သတင်းဌာနတစ်ချို့ကို ပိတ်ပင် အရေးယူမှု လုပ်ခဲ့ပြီး အဲဒီထဲမှာ DVB, Mizzima, Myanmar Now, 7 Days, ခေတ်သစ် မီဒီယာ၊ ကမာရွတ် မီဒီယာနဲ့ နယ်မီဒီယာ တချို့ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံ အနှံ့အပြားမှာ DVB, Mizzima အပါအဝင် သတင်းလိုင်း အတော်များများကို အခမဲ့ ဖမ်းယူကြည့်ရှုနိုင်တဲ့ ၂ ပေစလောင်း ဂြိုလ်တုဖမ်းစက်တွေကို ဖြုတ်သိမ်းခိုင်းတာ၊ မဖြုတ်သိမ်းရင် အရေးယူတာမျိုး လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
လက်ရှိ အခြေအနေ ပုံနှိပ်မီဒီယာတွေထဲမှာ အစိုးရပိုင် သတင်းစာတွေနဲ့ ပုဂ္ဂလိကပိုင် သတင်းစာ ၂ စောင်၊ အပတ်စဉ်ထုတ် ဂျာနယ် တစ်ချို့ပဲ ကျန်ရစ်ပြီး စစ်ကောင်စီ ညွှန်ကြားချက်တွေနဲ့ ကိုက်ညီအောင် ကိုယ့်ဖာသာကိုယ် ဆင်ဆာလုပ်၊ တည်းဖြတ်ပြီးမှ ထုတ်ဝေကြတာ တွေ့ကြရပါတယ်။ ပုဂ္ဂလိက ရေဒီယို အသံလွှင့် လုပ်ငန်းတွေနဲ့ ရုပ်သံလွှင့် လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း အပြည့်အ၀ ထိန်းချုပ်ထားလိုက်ပြီမို့ ပြည်သူတွေဟာ အဲဒီ မီဒီယာတွေကနေ သတင်းမှန်တွေ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ နားထောင်၊ ကြည့်ရှုခွင့်ရဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ပြည်တွင်းပြည်ပ မီဒီယာ မျိုးစုံကတော့ အင်တာနက် အခြေပြု ပက်လက်ဖေါင်း တစ်ချို့ပေါ်မှာ ဆက်ပြီး မြင်တွေ့နိုင်ပါသေးတယ်။
၂၀၂၁ ဇန်နဝါရီ စာရင်းတွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အင်တာနက် အသုံးပြုသူ ၂၃ သန်းကျော်၊ Facebook လို ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေ အသုံးပြုသူ ၂၉ သန်းကျော်နဲ့ မိုဘိုင်းဖုန်း အသုံးပြုသူ ၆၉ သန်းကျော် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဥပဒေအရ လူတစ်ယောက်ဟာ မိုဘိုင်းအော်ပရေတာ တစ်ခုရဲ့ ဆင်းကဒ် ၂ ခုစီ သုံးခွင့်ရတာ၊ ဆိုရှယ် မီဒီယာမှာ အကောင်န့် တစ်ခုထက် ပိုဖွင့်ထားတာတွေကြောင့် အဲလောက် အရေအတွက် များနေတာလို့ နားလည်ရပါတယ်။
ဒီလို အခြေအနေကြောင့်လည်း စစ်ကောင်စီက ပုံနှိပ်၊ ရေဒီယို၊ ရုပ်သံနဲ့ ဂြိုလ်တုစလောင်းက ထုတ်လွှင့်တဲ့ မီဒီယာတွေကို ပိတ်ပင်၊ ထိန်းချုပ် လိုက်တဲ့တိုင် ပြည်သူတွေဟာ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်၊ ယူကျုနဲ့ facebook လို ပက်လက်ဖေါင်းတွေကနေ သတင်းဌာန ပေါင်းစုံက ဖော်ပြနေတဲ့ သတင်းတွေကို ဖတ်ရှု၊ ကြည့်ရှု၊ နားထောင်ခွင့် ရနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲလို အခြေအနေကို စစ်ကောင်စီဘက်က ဒီအတိုင်း လက်ပိုက်ကြည့်နေတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အင်တာနက် ဖြတ်တောက်ဖို့နဲ့ သတင်းဌာနတွေကို ပိတ်ဆို့ဖို့ ကြိုးစားမှုတွေတော့ ရှိခဲ့ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီဟာ ဖေဖေါ်ဝါရီ လဆန်းပိုင်းက အချိန်ကာလ တစ်ခု အင်တာနက်ကို လုံး၀ ဖြတ်တောက်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်း အချိန်တစ်ခု သတ်မှတ်ပြီး ပုံမှန် အင်တာနက် ဖြတ်တောက်တာ လုပ်ပါတယ်။ ဧပြီလ အရောက်မှာတော့ အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ၅ မျိုးရှိတဲ့အထဲ လူသုံး အများဆုံး ဖြစ်တဲ့ မိုဘိုင်းဒေတာ၊ ဝိုင်ဖိုင်နဲ့ ဘရော့ဘင်း ဝန်ဆောင်မှု ၃ မျိုးကို ပိတ်ပင်လိုက်ပြီး ကေဘယ်ကြိုးလိုင်းနဲ့ သုံးတဲ့ ဝန်ဆောင်မှု နဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းသုံး ဝန်ဆောင်မှု ၂ မျိုးကိုပဲ ခွင့်ပြုပေးပါတော့တယ်။ အဲလို အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ၂ မျိုးပဲ အသုံးပြုခွင့်ပြုတော့တဲ့ အတွက် လူပေါင်း သန်း ၂၀ ကျော်လောက် အင်တာနက် အသုံးပြုခွင့်မရ ဆိုတဲ့ အခြေအနေ ရောက်သွားစေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ကတော့ ပြည်သူအများစုကြီး သတင်းအမှောင် ကျသွားတဲ့ အခြေအနေ ရောက်သွားတယ်လို့ ဆိုရင်လည်း မမှားပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း အဲလို အင်တာနက်ကို ဖြတ်တောက်လိုက်တာကြောင့် Mobile banking အသုံးပြုလို့ မရတော့တာ၊ အွန်လိုင်း အသုံးပြုပြီး ဈေးရောင်း၊ ဈေးဝယ်၊ ငွေပေး ငွေယူ၊ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်း အပါအဝင် စီးပွားရေးနဲ့ အခြား နယ်ပယ်မျိုးစုံကို ကြီးမားတဲ့ ထိခိုက်မှုတွေကို ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒါတင်မက နိုင်ငံတကာ မိုဘိုင်းအော်ပရေတာ ကုမ္ပဏီတွေရော၊ ပြည်တွင်းက အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ လုပ်ငန်းတွေပါ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်ကုန်ပါတော့တယ်။ ဒီလိုနဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ နောက်ပိုင်း အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းအားလုံး တစ်ခုစီ ပြန်ခွင့်ပြုပေးရတဲ့ အခြေအနေ ရောက်လာရပြန်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အရင်လို မဟုတ်တော့ပဲ အွန်လိုင်း ပက်လက်ဖေါင်းတစ်ချို့နဲ့ သတင်းမီဒီယာ တစ်ချို့ကို ပိတ်ပင်စေပြီးမှ အသုံးပြုခွင့်ပေးခဲ့တာမျိုးဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိ အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ပေးနေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေထဲမှာ တစ်ချို့ ကေဘယ်လ်ကြိုးနဲ့ အိမ်အရောက် ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ချို့ကတော့ facebook အပါအဝင် ဘယ်သတင်းမီဒီယာ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွေကိုမှ ပိတ်ပင်မထားပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အများစုသော မိုဘိုင်းဒေတာ၊ ဝိုင်ဖိုင် နဲ့ ဘရော့ဘင်း ဝန်ဆောင်မှု ပေးနေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကတော့ facebook စာမျက်နှာ ပိတ်ထားသလို၊ စစ်ကောင်စီက လိုင်စင်ရုပ်သိမ်းလိုက်တဲ့ DVB, Mizzima, Myanmar Now ဝက်ဘ်ဆိုက် တွေကို ပိတ်ပင်ထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ခုလို စစ်ကောင်စီရဲ့ ညွှန်ကြားချက်ကြောင့် အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီ အများစုကြီးဟာ သတင်းမီဒီယာ အားလုံးနီးပါးရဲ့ ပက်လက်ဖေါင်းဖြစ်တဲ့ Facebook ကို ပိတ်ပင်ထားကြပေမယ့် VPN ခံပြီး အသုံးပြုလို့ ရနေတော့ ပြည်သူတွေအားလုံး Facebook သုံးလို့ရ၊ facebook စာမျက်နှာထဲက သတင်းတွေကို သိခွင့်ရနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့်လဲ စစ်ကောင်စီက ပိတ်ပင်ထားတဲ့ မီဒီယာတွေ အပါအဝင် မဇ္ဇျိမ၊ ခေတ်သစ်၊ DVB၊ ဧရာဝတီ၊ ဘီဘီစီ၊ မြန်မာနောင်း၊ အာရ်အက်ဖ်အေ၊ ဗွီအိုအေ မြန်မာ သတင်းဌာနတွေရဲ့ ဇွန်လအတွက် facebook စာမျက်နှာမှာ Interations စုစုပေါင်း ၂၀၄ သန်းကျော်၊ သတင်းဌာန တစ်ခု ပျမ်းမျှ ၂၅ သန်းဝန်းကျင် ရှိနေတာ တွေ့ရသလို၊ အဲဒီထဲမှာ ပါတဲ့ မီဒီယာတစ်ချို့ရဲ့ သတင်းဖော်ပြချက်တွေ မမှန်ကန်ကြောင်း စစ်ကောင်စီ သတင်းမှန် ထုတ်ပြန်ရေး အဖွဲ့ကနေ အခါအားလျော်စွာ ဖြေရှင်းနေတာကိုလည်း တွေ့မြင်နေကြရပါတယ်။ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ တားမြစ်ပိတ်ပင်၊ ထိန်းချုပ်မှု မျိုးစုံ ကြားထဲက ပြည်သူတွေဟာ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ သတင်းဌာနတွေက ဖော်ပြတဲ့ သတင်းတွေကို ဖတ်ရှု၊ နားဆင်၊ ကြည့်ရှုခွင့် ရနေဆဲမို့ စစ်ကောင်စီရဲ့ သတင်းမီဒီယာကို ပိတ်ပင်၊ ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားမှု အောင်မြင်မှု မရ ဖြစ်နေကြောင်းပါ။
---------------------
(Unicode)
စဈကောငျစီရဲ့ သတငျးမီဒီယာ ပိတျပငျ ထိနျးခြုပျမှု အောငျမွငျပါရဲ့လား
ပွီးခဲ့တဲ့ ဇှနျလ ၃၀ ရကျနေ့က စဈကောငျစီ ပွနျကွားရေးဝနျကွီးဌာနဟာ အသိပေးကွညောခကြျ တဈစောငျ ထုတျပွနျပါတယျ။ အဲဒီ ကွညောခကြျထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံ အခွစေိုကျ နိုငျငံခွား သတငျးထောကျ တဈခြို့ဟာ လကျရှိ သူတို့ရဲ့ နိုငျငံတောျ စီမံအုပျခြုပျရေး ကောငျစီ အစိုးရကို သတငျးတှမှော military council, military junta, junta ဆိုပွီး သတငျးတှမှော ရေးသားဖောျပွနတော၊ အခွအေမွဈ မရှိတဲ့ သတငျးမှားတှကေို ကိုးကား ခြဲ့ကား ရေးသား ဖောျပွနတောကို တှေ့ရတဲ့အကွောငျး၊ ဒါကွောင့ျ နောကျဆို အဲလို ရေးသားခွငျးတှေ မလုပျကွဖို့၊ လုပျခဲ့ရငျ တညျဆဲ ဥပဒတှေအေရ အရေးယူသှားမယျ ဆိုပွီး ဖောျပွထားပါတယျ။ ပွနျကွားရေး ဝနျကွီးဌာနရဲ့ အဲဒီ ကွညောခကြျဟာ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ ဦးဆောငျတဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှု မတိုငျခငျကတညျးက ပွညျတှငျးမှာ မှတျပုံတငျ၊ တရားဝငျ ရုံးခနျးဖှင့ျလှဈ၊ သတငျးထောကျတှေ ထားပွီး လုပျငနျး ဆောငျရှကျနတေဲ့ နိုငျငံတကာ မီဒီယာတှကေို သတိပေး ခွိမျးခွောကျလိုကျတဲ့ သဘောလညျး သကျရောကျနတော တှေ့ရပါတယျ။ ပွောရရငျ လကျရှိ မွနျမာနိုငျငံကို အုပျခြုပျနတေဲ့ စဈကောငျစီဟာ သူတို့ အာဏာရယူပွီးနောကျ သတငျးမီဒီယာ လှတျလပျခှင့ျကို ပိတျပငျဖို့နဲ့ လိုသလို ပုံဖောျဖို့ ကွိုးစားနခေဲ့တာ အခုဆိုရငျ အခြိနျ ၅ လကြောျ ကွာခဲ့ပါပွီ၊ သူတို့ အကောငျအထညျ ဖောျနတော အလုပျဖွဈ မဖွဈ ကွည့ျကွရအောငျပါ။
ဖဖေေါျဝါရီ ၁ ရကျနေ့ မတိုငျခငျကတော့ ပွညျတှငျးမှာ နေ့စဉျထုတျ သတငျးစာတှေ၊ အပတျစဉျထုတျ ဂြာနယျတှေ၊ ရဒေီယို ရုပျသံလိုငျးတှနေဲ့ ရုပျသံ သတငျးဌာနတှကေ သတငျးလုပျငနျးတှကေို မွိုငျမွိုငျဆိုငျဆိုငျကွီး လုပျခဲ့ကွတာပါ။ စဈကောငျစီ လကျထကျမှာတော့ ပထမ ဦးဆုံး အစိုးရပိုငျ မီဒီယာ လုပျငနျးအားလုံးနဲ့ အကွီးဆုံး ပုဂ်ဂလိက မီဒီယာ လုပျငနျးကွီး ၂ခုကို အရငျဦးဆုံး ထိနျးခြုပျခဲ့ပါတယျ။ တဆကျတညျး ဆိုသလို ပွညျတှငျးမှာ အခွစေိုကျနတေဲ့ သတငျးဌာနတဈခြို့ကို ပိတျပငျ အရေးယူမှု လုပျခဲ့ပွီး အဲဒီထဲမှာ DVB, Mizzima, Myanmar Now, 7 Days, ခတျေသဈ မီဒီယာ၊ ကမာရှတျ မီဒီယာနဲ့ နယျမီဒီယာ တခြို့ ပါဝငျခဲ့ပါတယျ။ နိုငျငံ အနှံ့အပွားမှာ DVB, Mizzima အပါအဝငျ သတငျးလိုငျး အတောျမြားမြားကို အခမဲ့ ဖမျးယူကွည့ျရှုနိုငျတဲ့ ၂ ပစေလောငျး ဂွိုလျတုဖမျးစကျတှကေို ဖွုတျသိမျးခိုငျးတာ၊ မဖွုတျသိမျးရငျ အရေးယူတာမြိုး လုပျခဲ့ပါတယျ။
လကျရှိ အခွအေနေ ပုံနှိပျမီဒီယာတှထေဲမှာ အစိုးရပိုငျ သတငျးစာတှနေဲ့ ပုဂ်ဂလိကပိုငျ သတငျးစာ ၂ စောငျ၊ အပတျစဉျထုတျ ဂြာနယျ တဈခြို့ပဲ ကနြျရဈပွီး စဈကောငျစီ ညှှနျကွားခကြျတှနေဲ့ ကိုကျညီအောငျ ကိုယ့ျဖာသာကိုယျ ဆငျဆာလုပျ၊ တညျးဖွတျပွီးမှ ထုတျဝကွေတာ တှေ့ကွရပါတယျ။ ပုဂ်ဂလိက ရဒေီယို အသံလှှင့ျ လုပျငနျးတှနေဲ့ ရုပျသံလှှင့ျ လုပျငနျးတှကေိုလညျး အပွည့ျအ၀ ထိနျးခြုပျထားလိုကျပွီမို့ ပွညျသူတှဟော အဲဒီ မီဒီယာတှကေနေ သတငျးမှနျတှေ ပွည့ျပွည့ျစုံစုံ နားထောငျ၊ ကွည့ျရှုခှင့ျရဖို့ မဖွဈနိုငျတော့ပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ပွညျတှငျးပွညျပ မီဒီယာ မြိုးစုံကတော့ အငျတာနကျ အခွပွေု ပကျလကျဖေါငျး တဈခြို့ပေါျမှာ ဆကျပွီး မွငျတှေ့နိုငျပါသေးတယျ။
၂၀၂၁ ဇနျနဝါရီ စာရငျးတှအေရ မွနျမာနိုငျငံမှာ အငျတာနကျ အသုံးပွုသူ ၂၃ သနျးကြောျ၊ Facebook လို ဆိုရှယျမီဒီယာတှေ အသုံးပွုသူ ၂၉ သနျးကြောျနဲ့ မိုဘိုငျးဖုနျး အသုံးပွုသူ ၆၉ သနျးကြောျ ရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဥပဒအေရ လူတဈယောကျဟာ မိုဘိုငျးအောျပရတော တဈခုရဲ့ ဆငျးကဒျ ၂ ခုစီ သုံးခှင့ျရတာ၊ ဆိုရှယျ မီဒီယာမှာ အကောငျန့ျ တဈခုထကျ ပိုဖှင့ျထားတာတှကွေောင့ျ အဲလောကျ အရအေတှကျ မြားနတောလို့ နားလညျရပါတယျ။
ဒီလို အခွအေနကွေောင့ျလညျး စဈကောငျစီက ပုံနှိပျ၊ ရဒေီယို၊ ရုပျသံနဲ့ ဂွိုလျတုစလောငျးက ထုတျလှှင့ျတဲ့ မီဒီယာတှကေို ပိတျပငျ၊ ထိနျးခြုပျ လိုကျတဲ့တိုငျ ပွညျသူတှဟော အငျတာနကျ ဝကျဘျဆိုကျ၊ ယူကြုနဲ့ facebook လို ပကျလကျဖေါငျးတှကေနေ သတငျးဌာန ပေါငျးစုံက ဖောျပွနတေဲ့ သတငျးတှကေို ဖတျရှု၊ ကွည့ျရှု၊ နားထောငျခှင့ျ ရနတော ဖွဈပါတယျ။ အဲလို အခွအေနကေို စဈကောငျစီဘကျက ဒီအတိုငျး လကျပိုကျကွည့ျနတောတော့ မဟုတျပါဘူး။ အငျတာနကျ ဖွတျတောကျဖို့နဲ့ သတငျးဌာနတှကေို ပိတျဆို့ဖို့ ကွိုးစားမှုတှတေော့ ရှိခဲ့ပါတယျ။
စဈကောငျစီဟာ ဖဖေေါျဝါရီ လဆနျးပိုငျးက အခြိနျကာလ တဈခု အငျတာနကျကို လုံး၀ ဖွတျတောကျခဲ့ပါတယျ။ နောကျပိုငျး အခြိနျတဈခု သတျမှတျပွီး ပုံမှနျ အငျတာနကျ ဖွတျတောကျတာ လုပျပါတယျ။ ဧပွီလ အရောကျမှာတော့ အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု ၅ မြိုးရှိတဲ့အထဲ လူသုံး အမြားဆုံး ဖွဈတဲ့ မိုဘိုငျးဒတော၊ ဝိုငျဖိုငျနဲ့ ဘရော့ဘငျး ဝနျဆောငျမှု ၃ မြိုးကို ပိတျပငျလိုကျပွီး ကဘေယျကွိုးလိုငျးနဲ့ သုံးတဲ့ ဝနျဆောငျမှု နဲ့ စီးပှားရေး လုပျငနျးသုံး ဝနျဆောငျမှု ၂ မြိုးကိုပဲ ခှင့ျပွုပေးပါတော့တယျ။ အဲလို အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု ၂ မြိုးပဲ အသုံးပွုခှင့ျပွုတော့တဲ့ အတှကျ လူပေါငျး သနျး ၂၀ ကြောျလောကျ အငျတာနကျ အသုံးပွုခှင့ျမရ ဆိုတဲ့ အခွအေနေ ရောကျသှားစခေဲ့ပါတယျ။ အဲဒီအခြိနျကတော့ ပွညျသူအမြားစုကွီး သတငျးအမှောငျ ကသြှားတဲ့ အခွအေနေ ရောကျသှားတယျလို့ ဆိုရငျလညျး မမှားပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျလညျး အဲလို အငျတာနကျကို ဖွတျတောကျလိုကျတာကွောင့ျ Mobile banking အသုံးပွုလို့ မရတော့တာ၊ အှနျလိုငျး အသုံးပွုပွီး ဈေးရောငျး၊ ဈေးဝယျ၊ ငှပေေး ငှယေူ၊ ကုနျသှယျလုပျငနျး အပါအဝငျ စီးပှားရေးနဲ့ အခွား နယျပယျမြိုးစုံကို ကွီးမားတဲ့ ထိခိုကျမှုတှကေို ဖွဈစခေဲ့ပါတယျ။ ဒါတငျမက နိုငျငံတကာ မိုဘိုငျးအောျပရတော ကုမ်ပဏီတှရေော၊ ပွညျတှငျးက အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှုပေးတဲ့ လုပျငနျးတှပေါ အကွီးအကယြျ ထိခိုကျကုနျပါတော့တယျ။ ဒီလိုနဲ့ စဈကောငျစီဟာ နောကျပိုငျး အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု လုပျငနျးအားလုံး တဈခုစီ ပွနျခှင့ျပွုပေးရတဲ့ အခွအေနေ ရောကျလာရပွနျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အရငျလို မဟုတျတော့ပဲ အှနျလိုငျး ပကျလကျဖေါငျးတဈခြို့နဲ့ သတငျးမီဒီယာ တဈခြို့ကို ပိတျပငျစပွေီးမှ အသုံးပွုခှင့ျပေးခဲ့တာမြိုးဖွဈပါတယျ။
လကျရှိ အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု ပေးနတေဲ့ ကုမ်ပဏီတှထေဲမှာ တဈခြို့ ကဘေယျလျကွိုးနဲ့ အိမျအရောကျ ဝနျဆောငျမှုပေးတဲ့ ကုမ်ပဏီတဈခြို့ကတော့ facebook အပါအဝငျ ဘယျသတငျးမီဒီယာ ဝကျဘျဆိုကျတှကေိုမှ ပိတျပငျမထားပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ အမြားစုသော မိုဘိုငျးဒတော၊ ဝိုငျဖိုငျ နဲ့ ဘရော့ဘငျး ဝနျဆောငျမှု ပေးနတေဲ့ ကုမ်ပဏီတှကေတော့ facebook စာမကြျနှာ ပိတျထားသလို၊ စဈကောငျစီက လိုငျစငျရုပျသိမျးလိုကျတဲ့ DVB, Mizzima, Myanmar Now ဝကျဘျဆိုကျ တှကေို ပိတျပငျထားတာ တှေ့ရပါတယျ။ ခုလို စဈကောငျစီရဲ့ ညှှနျကွားခကြျကွောင့ျ အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှုပေးတဲ့ ကုမ်ပဏီ အမြားစုကွီးဟာ သတငျးမီဒီယာ အားလုံးနီးပါးရဲ့ ပကျလကျဖေါငျးဖွဈတဲ့ Facebook ကို ပိတျပငျထားကွပမေယ့ျ VPN ခံပွီး အသုံးပွုလို့ ရနတေော့ ပွညျသူတှအေားလုံး Facebook သုံးလို့ရ၊ facebook စာမကြျနှာထဲက သတငျးတှကေို သိခှင့ျရနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒါကွောင့ျလဲ စဈကောငျစီက ပိတျပငျထားတဲ့ မီဒီယာတှေ အပါအဝငျ မဇ်ဇြိမ၊ ခတျေသဈ၊ DVB၊ ဧရာဝတီ၊ ဘီဘီစီ၊ မွနျမာနောငျး၊ အာရျအကျဖျအေ၊ ဗှီအိုအေ မွနျမာ သတငျးဌာနတှရေဲ့ ဇှနျလအတှကျ facebook စာမကြျနှာမှာ Interations စုစုပေါငျး ၂၀၄ သနျးကြောျ၊ သတငျးဌာန တဈခု ပမြျးမြှ ၂၅ သနျးဝနျးကငြျ ရှိနတော တှေ့ရသလို၊ အဲဒီထဲမှာ ပါတဲ့ မီဒီယာတဈခြို့ရဲ့ သတငျးဖောျပွခကြျတှေ မမှနျကနျကွောငျး စဈကောငျစီ သတငျးမှနျ ထုတျပွနျရေး အဖှဲ့ကနေ အခါအားလြောျစှာ ဖွရှေငျးနတောကိုလညျး တှေ့မွငျနကွေရပါတယျ။ အဓိပ်ပါယျကတော့ တားမွဈပိတျပငျ၊ ထိနျးခြုပျမှု မြိုးစုံ ကွားထဲက ပွညျသူတှဟော ပွညျတှငျး၊ ပွညျပ သတငျးဌာနတှကေ ဖောျပွတဲ့ သတငျးတှကေို ဖတျရှု၊ နားဆငျ၊ ကွည့ျရှုခှင့ျ ရနဆေဲမို့ စဈကောငျစီရဲ့ သတငျးမီဒီယာကို ပိတျပငျ၊ ထိနျးခြုပျဖို့ ကွိုးစားမှု အောငျမွငျမှု မရ ဖွဈနကွေောငျးပါ။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဇွန်လ ၃၀ ရက်နေ့က စစ်ကောင်စီ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ အသိပေးကြေညာချက် တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ အဲဒီ ကြေညာချက်ထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံ အခြေစိုက် နိုင်ငံခြား သတင်းထောက် တစ်ချို့ဟာ လက်ရှိ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီ အစိုးရကို သတင်းတွေမှာ military council, military junta, junta ဆိုပြီး သတင်းတွေမှာ ရေးသားဖော်ပြနေတာ၊ အခြေအမြစ် မရှိတဲ့ သတင်းမှားတွေကို ကိုးကား ချဲ့ကား ရေးသား ဖော်ပြနေတာကို တွေ့ရတဲ့အကြောင်း၊ ဒါကြောင့် နောက်ဆို အဲလို ရေးသားခြင်းတွေ မလုပ်ကြဖို့၊ လုပ်ခဲ့ရင် တည်ဆဲ ဥပဒေတွေအရ အရေးယူသွားမယ် ဆိုပြီး ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပြန်ကြားရေး ဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အဲဒီ ကြေညာချက်ဟာ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ဦးဆောင်တဲ့ စစ်အာဏာသိမ်းမှု မတိုင်ခင်ကတည်းက ပြည်တွင်းမှာ မှတ်ပုံတင်၊ တရားဝင် ရုံးခန်းဖွင့်လှစ်၊ သတင်းထောက်တွေ ထားပြီး လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်နေတဲ့ နိုင်ငံတကာ မီဒီယာတွေကို သတိပေး ခြိမ်းခြောက်လိုက်တဲ့ သဘောလည်း သက်ရောက်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။ ပြောရရင် လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံကို အုပ်ချုပ်နေတဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ သူတို့ အာဏာရယူပြီးနောက် သတင်းမီဒီယာ လွတ်လပ်ခွင့်ကို ပိတ်ပင်ဖို့နဲ့ လိုသလို ပုံဖော်ဖို့ ကြိုးစားနေခဲ့တာ အခုဆိုရင် အချိန် ၅ လကျော် ကြာခဲ့ပါပြီ၊ သူတို့ အကောင်အထည် ဖော်နေတာ အလုပ်ဖြစ် မဖြစ် ကြည့်ကြရအောင်ပါ။
ဖေဖေါ်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့ မတိုင်ခင်ကတော့ ပြည်တွင်းမှာ နေ့စဉ်ထုတ် သတင်းစာတွေ၊ အပတ်စဉ်ထုတ် ဂျာနယ်တွေ၊ ရေဒီယို ရုပ်သံလိုင်းတွေနဲ့ ရုပ်သံ သတင်းဌာနတွေက သတင်းလုပ်ငန်းတွေကို မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင်ကြီး လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။ စစ်ကောင်စီ လက်ထက်မှာတော့ ပထမ ဦးဆုံး အစိုးရပိုင် မီဒီယာ လုပ်ငန်းအားလုံးနဲ့ အကြီးဆုံး ပုဂ္ဂလိက မီဒီယာ လုပ်ငန်းကြီး ၂ခုကို အရင်ဦးဆုံး ထိန်းချုပ်ခဲ့ပါတယ်။ တဆက်တည်း ဆိုသလို ပြည်တွင်းမှာ အခြေစိုက်နေတဲ့ သတင်းဌာနတစ်ချို့ကို ပိတ်ပင် အရေးယူမှု လုပ်ခဲ့ပြီး အဲဒီထဲမှာ DVB, Mizzima, Myanmar Now, 7 Days, ခေတ်သစ် မီဒီယာ၊ ကမာရွတ် မီဒီယာနဲ့ နယ်မီဒီယာ တချို့ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံ အနှံ့အပြားမှာ DVB, Mizzima အပါအဝင် သတင်းလိုင်း အတော်များများကို အခမဲ့ ဖမ်းယူကြည့်ရှုနိုင်တဲ့ ၂ ပေစလောင်း ဂြိုလ်တုဖမ်းစက်တွေကို ဖြုတ်သိမ်းခိုင်းတာ၊ မဖြုတ်သိမ်းရင် အရေးယူတာမျိုး လုပ်ခဲ့ပါတယ်။
လက်ရှိ အခြေအနေ ပုံနှိပ်မီဒီယာတွေထဲမှာ အစိုးရပိုင် သတင်းစာတွေနဲ့ ပုဂ္ဂလိကပိုင် သတင်းစာ ၂ စောင်၊ အပတ်စဉ်ထုတ် ဂျာနယ် တစ်ချို့ပဲ ကျန်ရစ်ပြီး စစ်ကောင်စီ ညွှန်ကြားချက်တွေနဲ့ ကိုက်ညီအောင် ကိုယ့်ဖာသာကိုယ် ဆင်ဆာလုပ်၊ တည်းဖြတ်ပြီးမှ ထုတ်ဝေကြတာ တွေ့ကြရပါတယ်။ ပုဂ္ဂလိက ရေဒီယို အသံလွှင့် လုပ်ငန်းတွေနဲ့ ရုပ်သံလွှင့် လုပ်ငန်းတွေကိုလည်း အပြည့်အ၀ ထိန်းချုပ်ထားလိုက်ပြီမို့ ပြည်သူတွေဟာ အဲဒီ မီဒီယာတွေကနေ သတင်းမှန်တွေ ပြည့်ပြည့်စုံစုံ နားထောင်၊ ကြည့်ရှုခွင့်ရဖို့ မဖြစ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ပြည်တွင်းပြည်ပ မီဒီယာ မျိုးစုံကတော့ အင်တာနက် အခြေပြု ပက်လက်ဖေါင်း တစ်ချို့ပေါ်မှာ ဆက်ပြီး မြင်တွေ့နိုင်ပါသေးတယ်။
၂၀၂၁ ဇန်နဝါရီ စာရင်းတွေအရ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အင်တာနက် အသုံးပြုသူ ၂၃ သန်းကျော်၊ Facebook လို ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေ အသုံးပြုသူ ၂၉ သန်းကျော်နဲ့ မိုဘိုင်းဖုန်း အသုံးပြုသူ ၆၉ သန်းကျော် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဥပဒေအရ လူတစ်ယောက်ဟာ မိုဘိုင်းအော်ပရေတာ တစ်ခုရဲ့ ဆင်းကဒ် ၂ ခုစီ သုံးခွင့်ရတာ၊ ဆိုရှယ် မီဒီယာမှာ အကောင်န့် တစ်ခုထက် ပိုဖွင့်ထားတာတွေကြောင့် အဲလောက် အရေအတွက် များနေတာလို့ နားလည်ရပါတယ်။
ဒီလို အခြေအနေကြောင့်လည်း စစ်ကောင်စီက ပုံနှိပ်၊ ရေဒီယို၊ ရုပ်သံနဲ့ ဂြိုလ်တုစလောင်းက ထုတ်လွှင့်တဲ့ မီဒီယာတွေကို ပိတ်ပင်၊ ထိန်းချုပ် လိုက်တဲ့တိုင် ပြည်သူတွေဟာ အင်တာနက် ဝက်ဘ်ဆိုက်၊ ယူကျုနဲ့ facebook လို ပက်လက်ဖေါင်းတွေကနေ သတင်းဌာန ပေါင်းစုံက ဖော်ပြနေတဲ့ သတင်းတွေကို ဖတ်ရှု၊ ကြည့်ရှု၊ နားထောင်ခွင့် ရနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲလို အခြေအနေကို စစ်ကောင်စီဘက်က ဒီအတိုင်း လက်ပိုက်ကြည့်နေတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အင်တာနက် ဖြတ်တောက်ဖို့နဲ့ သတင်းဌာနတွေကို ပိတ်ဆို့ဖို့ ကြိုးစားမှုတွေတော့ ရှိခဲ့ပါတယ်။
စစ်ကောင်စီဟာ ဖေဖေါ်ဝါရီ လဆန်းပိုင်းက အချိန်ကာလ တစ်ခု အင်တာနက်ကို လုံး၀ ဖြတ်တောက်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်း အချိန်တစ်ခု သတ်မှတ်ပြီး ပုံမှန် အင်တာနက် ဖြတ်တောက်တာ လုပ်ပါတယ်။ ဧပြီလ အရောက်မှာတော့ အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ၅ မျိုးရှိတဲ့အထဲ လူသုံး အများဆုံး ဖြစ်တဲ့ မိုဘိုင်းဒေတာ၊ ဝိုင်ဖိုင်နဲ့ ဘရော့ဘင်း ဝန်ဆောင်မှု ၃ မျိုးကို ပိတ်ပင်လိုက်ပြီး ကေဘယ်ကြိုးလိုင်းနဲ့ သုံးတဲ့ ဝန်ဆောင်မှု နဲ့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းသုံး ဝန်ဆောင်မှု ၂ မျိုးကိုပဲ ခွင့်ပြုပေးပါတော့တယ်။ အဲလို အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ၂ မျိုးပဲ အသုံးပြုခွင့်ပြုတော့တဲ့ အတွက် လူပေါင်း သန်း ၂၀ ကျော်လောက် အင်တာနက် အသုံးပြုခွင့်မရ ဆိုတဲ့ အခြေအနေ ရောက်သွားစေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ကတော့ ပြည်သူအများစုကြီး သတင်းအမှောင် ကျသွားတဲ့ အခြေအနေ ရောက်သွားတယ်လို့ ဆိုရင်လည်း မမှားပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း အဲလို အင်တာနက်ကို ဖြတ်တောက်လိုက်တာကြောင့် Mobile banking အသုံးပြုလို့ မရတော့တာ၊ အွန်လိုင်း အသုံးပြုပြီး ဈေးရောင်း၊ ဈေးဝယ်၊ ငွေပေး ငွေယူ၊ ကုန်သွယ်လုပ်ငန်း အပါအဝင် စီးပွားရေးနဲ့ အခြား နယ်ပယ်မျိုးစုံကို ကြီးမားတဲ့ ထိခိုက်မှုတွေကို ဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။ ဒါတင်မက နိုင်ငံတကာ မိုဘိုင်းအော်ပရေတာ ကုမ္ပဏီတွေရော၊ ပြည်တွင်းက အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ လုပ်ငန်းတွေပါ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်ကုန်ပါတော့တယ်။ ဒီလိုနဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ နောက်ပိုင်း အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းအားလုံး တစ်ခုစီ ပြန်ခွင့်ပြုပေးရတဲ့ အခြေအနေ ရောက်လာရပြန်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အရင်လို မဟုတ်တော့ပဲ အွန်လိုင်း ပက်လက်ဖေါင်းတစ်ချို့နဲ့ သတင်းမီဒီယာ တစ်ချို့ကို ပိတ်ပင်စေပြီးမှ အသုံးပြုခွင့်ပေးခဲ့တာမျိုးဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိ အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှု ပေးနေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေထဲမှာ တစ်ချို့ ကေဘယ်လ်ကြိုးနဲ့ အိမ်အရောက် ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီတစ်ချို့ကတော့ facebook အပါအဝင် ဘယ်သတင်းမီဒီယာ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွေကိုမှ ပိတ်ပင်မထားပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အများစုသော မိုဘိုင်းဒေတာ၊ ဝိုင်ဖိုင် နဲ့ ဘရော့ဘင်း ဝန်ဆောင်မှု ပေးနေတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကတော့ facebook စာမျက်နှာ ပိတ်ထားသလို၊ စစ်ကောင်စီက လိုင်စင်ရုပ်သိမ်းလိုက်တဲ့ DVB, Mizzima, Myanmar Now ဝက်ဘ်ဆိုက် တွေကို ပိတ်ပင်ထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ခုလို စစ်ကောင်စီရဲ့ ညွှန်ကြားချက်ကြောင့် အင်တာနက် ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီ အများစုကြီးဟာ သတင်းမီဒီယာ အားလုံးနီးပါးရဲ့ ပက်လက်ဖေါင်းဖြစ်တဲ့ Facebook ကို ပိတ်ပင်ထားကြပေမယ့် VPN ခံပြီး အသုံးပြုလို့ ရနေတော့ ပြည်သူတွေအားလုံး Facebook သုံးလို့ရ၊ facebook စာမျက်နှာထဲက သတင်းတွေကို သိခွင့်ရနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့်လဲ စစ်ကောင်စီက ပိတ်ပင်ထားတဲ့ မီဒီယာတွေ အပါအဝင် မဇ္ဇျိမ၊ ခေတ်သစ်၊ DVB၊ ဧရာဝတီ၊ ဘီဘီစီ၊ မြန်မာနောင်း၊ အာရ်အက်ဖ်အေ၊ ဗွီအိုအေ မြန်မာ သတင်းဌာနတွေရဲ့ ဇွန်လအတွက် facebook စာမျက်နှာမှာ Interations စုစုပေါင်း ၂၀၄ သန်းကျော်၊ သတင်းဌာန တစ်ခု ပျမ်းမျှ ၂၅ သန်းဝန်းကျင် ရှိနေတာ တွေ့ရသလို၊ အဲဒီထဲမှာ ပါတဲ့ မီဒီယာတစ်ချို့ရဲ့ သတင်းဖော်ပြချက်တွေ မမှန်ကန်ကြောင်း စစ်ကောင်စီ သတင်းမှန် ထုတ်ပြန်ရေး အဖွဲ့ကနေ အခါအားလျော်စွာ ဖြေရှင်းနေတာကိုလည်း တွေ့မြင်နေကြရပါတယ်။ အဓိပ္ပါယ်ကတော့ တားမြစ်ပိတ်ပင်၊ ထိန်းချုပ်မှု မျိုးစုံ ကြားထဲက ပြည်သူတွေဟာ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ သတင်းဌာနတွေက ဖော်ပြတဲ့ သတင်းတွေကို ဖတ်ရှု၊ နားဆင်၊ ကြည့်ရှုခွင့် ရနေဆဲမို့ စစ်ကောင်စီရဲ့ သတင်းမီဒီယာကို ပိတ်ပင်၊ ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားမှု အောင်မြင်မှု မရ ဖြစ်နေကြောင်းပါ။
---------------------
(Unicode)
စဈကောငျစီရဲ့ သတငျးမီဒီယာ ပိတျပငျ ထိနျးခြုပျမှု အောငျမွငျပါရဲ့လား
ပွီးခဲ့တဲ့ ဇှနျလ ၃၀ ရကျနေ့က စဈကောငျစီ ပွနျကွားရေးဝနျကွီးဌာနဟာ အသိပေးကွညောခကြျ တဈစောငျ ထုတျပွနျပါတယျ။ အဲဒီ ကွညောခကြျထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံ အခွစေိုကျ နိုငျငံခွား သတငျးထောကျ တဈခြို့ဟာ လကျရှိ သူတို့ရဲ့ နိုငျငံတောျ စီမံအုပျခြုပျရေး ကောငျစီ အစိုးရကို သတငျးတှမှော military council, military junta, junta ဆိုပွီး သတငျးတှမှော ရေးသားဖောျပွနတော၊ အခွအေမွဈ မရှိတဲ့ သတငျးမှားတှကေို ကိုးကား ခြဲ့ကား ရေးသား ဖောျပွနတောကို တှေ့ရတဲ့အကွောငျး၊ ဒါကွောင့ျ နောကျဆို အဲလို ရေးသားခွငျးတှေ မလုပျကွဖို့၊ လုပျခဲ့ရငျ တညျဆဲ ဥပဒတှေအေရ အရေးယူသှားမယျ ဆိုပွီး ဖောျပွထားပါတယျ။ ပွနျကွားရေး ဝနျကွီးဌာနရဲ့ အဲဒီ ကွညောခကြျဟာ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီး မငျးအောငျလှိုငျ ဦးဆောငျတဲ့ စဈအာဏာသိမျးမှု မတိုငျခငျကတညျးက ပွညျတှငျးမှာ မှတျပုံတငျ၊ တရားဝငျ ရုံးခနျးဖှင့ျလှဈ၊ သတငျးထောကျတှေ ထားပွီး လုပျငနျး ဆောငျရှကျနတေဲ့ နိုငျငံတကာ မီဒီယာတှကေို သတိပေး ခွိမျးခွောကျလိုကျတဲ့ သဘောလညျး သကျရောကျနတော တှေ့ရပါတယျ။ ပွောရရငျ လကျရှိ မွနျမာနိုငျငံကို အုပျခြုပျနတေဲ့ စဈကောငျစီဟာ သူတို့ အာဏာရယူပွီးနောကျ သတငျးမီဒီယာ လှတျလပျခှင့ျကို ပိတျပငျဖို့နဲ့ လိုသလို ပုံဖောျဖို့ ကွိုးစားနခေဲ့တာ အခုဆိုရငျ အခြိနျ ၅ လကြောျ ကွာခဲ့ပါပွီ၊ သူတို့ အကောငျအထညျ ဖောျနတော အလုပျဖွဈ မဖွဈ ကွည့ျကွရအောငျပါ။
ဖဖေေါျဝါရီ ၁ ရကျနေ့ မတိုငျခငျကတော့ ပွညျတှငျးမှာ နေ့စဉျထုတျ သတငျးစာတှေ၊ အပတျစဉျထုတျ ဂြာနယျတှေ၊ ရဒေီယို ရုပျသံလိုငျးတှနေဲ့ ရုပျသံ သတငျးဌာနတှကေ သတငျးလုပျငနျးတှကေို မွိုငျမွိုငျဆိုငျဆိုငျကွီး လုပျခဲ့ကွတာပါ။ စဈကောငျစီ လကျထကျမှာတော့ ပထမ ဦးဆုံး အစိုးရပိုငျ မီဒီယာ လုပျငနျးအားလုံးနဲ့ အကွီးဆုံး ပုဂ်ဂလိက မီဒီယာ လုပျငနျးကွီး ၂ခုကို အရငျဦးဆုံး ထိနျးခြုပျခဲ့ပါတယျ။ တဆကျတညျး ဆိုသလို ပွညျတှငျးမှာ အခွစေိုကျနတေဲ့ သတငျးဌာနတဈခြို့ကို ပိတျပငျ အရေးယူမှု လုပျခဲ့ပွီး အဲဒီထဲမှာ DVB, Mizzima, Myanmar Now, 7 Days, ခတျေသဈ မီဒီယာ၊ ကမာရှတျ မီဒီယာနဲ့ နယျမီဒီယာ တခြို့ ပါဝငျခဲ့ပါတယျ။ နိုငျငံ အနှံ့အပွားမှာ DVB, Mizzima အပါအဝငျ သတငျးလိုငျး အတောျမြားမြားကို အခမဲ့ ဖမျးယူကွည့ျရှုနိုငျတဲ့ ၂ ပစေလောငျး ဂွိုလျတုဖမျးစကျတှကေို ဖွုတျသိမျးခိုငျးတာ၊ မဖွုတျသိမျးရငျ အရေးယူတာမြိုး လုပျခဲ့ပါတယျ။
လကျရှိ အခွအေနေ ပုံနှိပျမီဒီယာတှထေဲမှာ အစိုးရပိုငျ သတငျးစာတှနေဲ့ ပုဂ်ဂလိကပိုငျ သတငျးစာ ၂ စောငျ၊ အပတျစဉျထုတျ ဂြာနယျ တဈခြို့ပဲ ကနြျရဈပွီး စဈကောငျစီ ညှှနျကွားခကြျတှနေဲ့ ကိုကျညီအောငျ ကိုယ့ျဖာသာကိုယျ ဆငျဆာလုပျ၊ တညျးဖွတျပွီးမှ ထုတျဝကွေတာ တှေ့ကွရပါတယျ။ ပုဂ်ဂလိက ရဒေီယို အသံလှှင့ျ လုပျငနျးတှနေဲ့ ရုပျသံလှှင့ျ လုပျငနျးတှကေိုလညျး အပွည့ျအ၀ ထိနျးခြုပျထားလိုကျပွီမို့ ပွညျသူတှဟော အဲဒီ မီဒီယာတှကေနေ သတငျးမှနျတှေ ပွည့ျပွည့ျစုံစုံ နားထောငျ၊ ကွည့ျရှုခှင့ျရဖို့ မဖွဈနိုငျတော့ပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ ပွညျတှငျးပွညျပ မီဒီယာ မြိုးစုံကတော့ အငျတာနကျ အခွပွေု ပကျလကျဖေါငျး တဈခြို့ပေါျမှာ ဆကျပွီး မွငျတှေ့နိုငျပါသေးတယျ။
၂၀၂၁ ဇနျနဝါရီ စာရငျးတှအေရ မွနျမာနိုငျငံမှာ အငျတာနကျ အသုံးပွုသူ ၂၃ သနျးကြောျ၊ Facebook လို ဆိုရှယျမီဒီယာတှေ အသုံးပွုသူ ၂၉ သနျးကြောျနဲ့ မိုဘိုငျးဖုနျး အသုံးပွုသူ ၆၉ သနျးကြောျ ရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဥပဒအေရ လူတဈယောကျဟာ မိုဘိုငျးအောျပရတော တဈခုရဲ့ ဆငျးကဒျ ၂ ခုစီ သုံးခှင့ျရတာ၊ ဆိုရှယျ မီဒီယာမှာ အကောငျန့ျ တဈခုထကျ ပိုဖှင့ျထားတာတှကွေောင့ျ အဲလောကျ အရအေတှကျ မြားနတောလို့ နားလညျရပါတယျ။
ဒီလို အခွအေနကွေောင့ျလညျး စဈကောငျစီက ပုံနှိပျ၊ ရဒေီယို၊ ရုပျသံနဲ့ ဂွိုလျတုစလောငျးက ထုတျလှှင့ျတဲ့ မီဒီယာတှကေို ပိတျပငျ၊ ထိနျးခြုပျ လိုကျတဲ့တိုငျ ပွညျသူတှဟော အငျတာနကျ ဝကျဘျဆိုကျ၊ ယူကြုနဲ့ facebook လို ပကျလကျဖေါငျးတှကေနေ သတငျးဌာန ပေါငျးစုံက ဖောျပွနတေဲ့ သတငျးတှကေို ဖတျရှု၊ ကွည့ျရှု၊ နားထောငျခှင့ျ ရနတော ဖွဈပါတယျ။ အဲလို အခွအေနကေို စဈကောငျစီဘကျက ဒီအတိုငျး လကျပိုကျကွည့ျနတောတော့ မဟုတျပါဘူး။ အငျတာနကျ ဖွတျတောကျဖို့နဲ့ သတငျးဌာနတှကေို ပိတျဆို့ဖို့ ကွိုးစားမှုတှတေော့ ရှိခဲ့ပါတယျ။
စဈကောငျစီဟာ ဖဖေေါျဝါရီ လဆနျးပိုငျးက အခြိနျကာလ တဈခု အငျတာနကျကို လုံး၀ ဖွတျတောကျခဲ့ပါတယျ။ နောကျပိုငျး အခြိနျတဈခု သတျမှတျပွီး ပုံမှနျ အငျတာနကျ ဖွတျတောကျတာ လုပျပါတယျ။ ဧပွီလ အရောကျမှာတော့ အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု ၅ မြိုးရှိတဲ့အထဲ လူသုံး အမြားဆုံး ဖွဈတဲ့ မိုဘိုငျးဒတော၊ ဝိုငျဖိုငျနဲ့ ဘရော့ဘငျး ဝနျဆောငျမှု ၃ မြိုးကို ပိတျပငျလိုကျပွီး ကဘေယျကွိုးလိုငျးနဲ့ သုံးတဲ့ ဝနျဆောငျမှု နဲ့ စီးပှားရေး လုပျငနျးသုံး ဝနျဆောငျမှု ၂ မြိုးကိုပဲ ခှင့ျပွုပေးပါတော့တယျ။ အဲလို အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု ၂ မြိုးပဲ အသုံးပွုခှင့ျပွုတော့တဲ့ အတှကျ လူပေါငျး သနျး ၂၀ ကြောျလောကျ အငျတာနကျ အသုံးပွုခှင့ျမရ ဆိုတဲ့ အခွအေနေ ရောကျသှားစခေဲ့ပါတယျ။ အဲဒီအခြိနျကတော့ ပွညျသူအမြားစုကွီး သတငျးအမှောငျ ကသြှားတဲ့ အခွအေနေ ရောကျသှားတယျလို့ ဆိုရငျလညျး မမှားပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျလညျး အဲလို အငျတာနကျကို ဖွတျတောကျလိုကျတာကွောင့ျ Mobile banking အသုံးပွုလို့ မရတော့တာ၊ အှနျလိုငျး အသုံးပွုပွီး ဈေးရောငျး၊ ဈေးဝယျ၊ ငှပေေး ငှယေူ၊ ကုနျသှယျလုပျငနျး အပါအဝငျ စီးပှားရေးနဲ့ အခွား နယျပယျမြိုးစုံကို ကွီးမားတဲ့ ထိခိုကျမှုတှကေို ဖွဈစခေဲ့ပါတယျ။ ဒါတငျမက နိုငျငံတကာ မိုဘိုငျးအောျပရတော ကုမ်ပဏီတှရေော၊ ပွညျတှငျးက အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှုပေးတဲ့ လုပျငနျးတှပေါ အကွီးအကယြျ ထိခိုကျကုနျပါတော့တယျ။ ဒီလိုနဲ့ စဈကောငျစီဟာ နောကျပိုငျး အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု လုပျငနျးအားလုံး တဈခုစီ ပွနျခှင့ျပွုပေးရတဲ့ အခွအေနေ ရောကျလာရပွနျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အရငျလို မဟုတျတော့ပဲ အှနျလိုငျး ပကျလကျဖေါငျးတဈခြို့နဲ့ သတငျးမီဒီယာ တဈခြို့ကို ပိတျပငျစပွေီးမှ အသုံးပွုခှင့ျပေးခဲ့တာမြိုးဖွဈပါတယျ။
လကျရှိ အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှု ပေးနတေဲ့ ကုမ်ပဏီတှထေဲမှာ တဈခြို့ ကဘေယျလျကွိုးနဲ့ အိမျအရောကျ ဝနျဆောငျမှုပေးတဲ့ ကုမ်ပဏီတဈခြို့ကတော့ facebook အပါအဝငျ ဘယျသတငျးမီဒီယာ ဝကျဘျဆိုကျတှကေိုမှ ပိတျပငျမထားပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ အမြားစုသော မိုဘိုငျးဒတော၊ ဝိုငျဖိုငျ နဲ့ ဘရော့ဘငျး ဝနျဆောငျမှု ပေးနတေဲ့ ကုမ်ပဏီတှကေတော့ facebook စာမကြျနှာ ပိတျထားသလို၊ စဈကောငျစီက လိုငျစငျရုပျသိမျးလိုကျတဲ့ DVB, Mizzima, Myanmar Now ဝကျဘျဆိုကျ တှကေို ပိတျပငျထားတာ တှေ့ရပါတယျ။ ခုလို စဈကောငျစီရဲ့ ညှှနျကွားခကြျကွောင့ျ အငျတာနကျ ဝနျဆောငျမှုပေးတဲ့ ကုမ်ပဏီ အမြားစုကွီးဟာ သတငျးမီဒီယာ အားလုံးနီးပါးရဲ့ ပကျလကျဖေါငျးဖွဈတဲ့ Facebook ကို ပိတျပငျထားကွပမေယ့ျ VPN ခံပွီး အသုံးပွုလို့ ရနတေော့ ပွညျသူတှအေားလုံး Facebook သုံးလို့ရ၊ facebook စာမကြျနှာထဲက သတငျးတှကေို သိခှင့ျရနကွေတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒါကွောင့ျလဲ စဈကောငျစီက ပိတျပငျထားတဲ့ မီဒီယာတှေ အပါအဝငျ မဇ်ဇြိမ၊ ခတျေသဈ၊ DVB၊ ဧရာဝတီ၊ ဘီဘီစီ၊ မွနျမာနောငျး၊ အာရျအကျဖျအေ၊ ဗှီအိုအေ မွနျမာ သတငျးဌာနတှရေဲ့ ဇှနျလအတှကျ facebook စာမကြျနှာမှာ Interations စုစုပေါငျး ၂၀၄ သနျးကြောျ၊ သတငျးဌာန တဈခု ပမြျးမြှ ၂၅ သနျးဝနျးကငြျ ရှိနတော တှေ့ရသလို၊ အဲဒီထဲမှာ ပါတဲ့ မီဒီယာတဈခြို့ရဲ့ သတငျးဖောျပွခကြျတှေ မမှနျကနျကွောငျး စဈကောငျစီ သတငျးမှနျ ထုတျပွနျရေး အဖှဲ့ကနေ အခါအားလြောျစှာ ဖွရှေငျးနတောကိုလညျး တှေ့မွငျနကွေရပါတယျ။ အဓိပ်ပါယျကတော့ တားမွဈပိတျပငျ၊ ထိနျးခြုပျမှု မြိုးစုံ ကွားထဲက ပွညျသူတှဟော ပွညျတှငျး၊ ပွညျပ သတငျးဌာနတှကေ ဖောျပွတဲ့ သတငျးတှကေို ဖတျရှု၊ နားဆငျ၊ ကွည့ျရှုခှင့ျ ရနဆေဲမို့ စဈကောငျစီရဲ့ သတငျးမီဒီယာကို ပိတျပငျ၊ ထိနျးခြုပျဖို့ ကွိုးစားမှု အောငျမွငျမှု မရ ဖွဈနကွေောငျးပါ။
