မြန်မာပြည်သူတရပ်လုံး မျှော်လင့်နေကြတဲ့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်နဲ့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းရေး စတင်တဲ့အချိန်မှာပဲ တွေ့ဆုံတဲ့နေရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အငြင်းပွားတဲ့ကိစ္စ။ ပါတီကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ တွေ့မလား။ ရွေးကောက်ခံအမတ်တွေနဲ့ တွေ့မလားဆိုတဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ အငြင်းပွားတဲ့ ကိစ္စတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ဒီအခက်အခဲတွေကို ဘယ်လိုကျော်လွှာကြမလဲဆိုတာကို မြန်မာ့အရေးသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာတင်မောင်သန်းနဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒေါက်တာတင်မောင်သန်းကတော့ ဒီအခက်အခဲတွေကို မလွှဲမသွေ ကျော်လွှာနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်တယ်ဆိုတဲ့အကြောင်း အခုလို စတင်ဆွေးနွေးပါတယ်။
ဖြေ ။ ။ ကျော်လွှာနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ကျနော်က ဒီလောက် မစိုးရိမ်ပါဘူး။ နားထောင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီဟာ ဘာကြောင့်ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို နားထောင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီထက်ပိုပြီး အရေးကြီးတာက ဘာလဲဆိုတော့ ပါတီတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ စနစ်။ ဒါက စကားပြောတယ် ထင်တယ်။ NLD ဘက်မှာလည်း ရှိတယ်။ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေဘက်မှာလည်း ရှိတယ်။ အထူးသဖြင့် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေကလဲ ပါတီတစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘဲ၊ ပါတီတွေကို ပေါင်းဖွဲ့ထားရတာ ဖြစ်နေပြန်တယ်။ ဒါကလဲ အခြေအနေအသစ် ဖြစ်နေတယ်။ ဒီအခြေအနေသစ်အတွင်းမှာ အခက်အခဲတွေ ကြုံရတာပါပဲ။ ဒါက သင်ယူပြီးတော့ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် နားလည်ပြီးတော့ ကျော်လွှာသွားလို့ ရမယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။
မေး ။ ။ NLD ကတော့ တစ်ပါတီထဲပေါ့။ တစ်ပါတီထဲတောင်မှာ များသောအားဖြင့် CEC က ဆုံးဖြတ်တယ်ဆိုပေမယ့်လဲ တည့်တည့်ပြောရရင် လူတစ်ယောက်ထဲက ဆုံးဖြတ်တဲ့ ပါတီဥက္ကဋ္ဌရဲ့ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း လုပ်ကြတယ်လို့ဆိုရင် ပိုပြီးတော့ နားလည်နိုင်မယ် ထင်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေမှာတော့ ဟုတ်တယ်။ အများကြီးစုထားတဲ့အတွက် ညှိရတယ်၊ ဘာညာအခက်အခဲ ရှိတယ်။ NLD ဘက်က ဘာကြောင့်လိုက်ပြီး မတွေ့နိုင်သလဲ အဲဒီကိစ္စကို။ အဲဒါမှ သူတို့တွေ့မှသာလျှင် သူတို့ရဲ့သဘောကို တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက် နားထောင်ဖြစ်မှာပေါ့။ အခု မတွေ့တော့ နားမထောင်ဖြစ်ဘဲ၊ ပိုပြီးတော့ ကြန့်ကြာဖြစ်အုံးမယ်။
ဖြေ ။ ။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ရဲ့ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်ကော်မတီက စဉ်းစားတဲ့အခါမှာ ဘယ်ဟာက ပျော့ပျောင်းစွာ ဆုံးဖြတ်နိုင်တဲ့ နယ်ပယ်ဖြစ်တယ်။ ဘယ်ဟာကတော့ CEC ကို ပြန်လည်ပြီးတော့ တင်ပြဖို့လိုတယ်ဆိုတဲ့ ကြိုတင်ညှိနှိုင်းဆုံးဖြတ်ထားတဲ့ စနစ်ကလေးတစ်ခု လိုလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ အထူးသဖြင့် အခုလို ပါတီကနေ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့အနေနဲ့ လွှတ်ပြီးဆွေးနွေးတဲ့အခါမှာ။ ဒါကလဲ ဒီလိုလုပ်လေ့လုပ်ထ အကြိမ်ရေ သိပ်မများလှဘူး။ အတွေ့အကြုံ သိပ်မရှိလှဘူး။ ဆိုတော့ အခုဆိုရင် ဒီလိုကြုံတွေ့ရတဲ့အတွက်ကြောင့် ပြန်လည်ပေါင်းထုပ်ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့စနစ်ကို ပြင်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။ တပြိုင်တည်းမှာပဲ ကျနော်တို့ သိတာကတော့ စပြီးဖိတ်ကတည်းကိုက အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်မှာ တွေ့ဆုံဖို့ဆိုတာကို ပြောထားတယ်။ အဲဒါကို လက်ခံသည်ဆိုကတည်းက သဘောတူတယ်လို့ NLD ဘက်က ယူဆတယ်လို့ ဒီလိုနားလည်ပါတယ်။ ဗမာမဟုတ်သော တိုင်းရင်းသားပါတီတွေဘက်ကလဲ သူတို့ကြားထဲမှာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့စနစ်ကို ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ ဒီလိုကိစ္စမှာကော ပိုပြီးတော့ ပျော့ပျောင်းတဲ့နယ်ပယ်ကို ထားမလား။ အလားတူ ဖွင့်ဆိုသတ်မှတ်ကြဖို့ လိုမယ်လို့ထင်တယ်။ ဒါကိုလဲ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းလည်း နှစ်ဘက်စလုံးက ပြောဆိုလို့ရပါတယ်။ ဒါကတော့ ကျနော်တို့ဘက်က ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့ နယ်ပယ်ဖြစ်တယ်။ ဒါကတော့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်မရှိတဲ့ နယ်ပယ်ဖြစ်တယ်။ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် အသိပေးထားကြရင် ပိုကောင်းတယ်။ ဒီလိုစနစ်မျိုး ထူထောင်သွားကြရင် မပြေလည်စရာအကြောင်း မရှိပါဘူး။
မေး ။ ။ ဒုတိယပိုင်းကို ကျနော် မေးချင်တယ်။ အဲဒါကတော့ ဘာလဲဆိုတော့ ဘယ်သူတွေနဲ့ တွေ့မလဲ။ တကယ်တော့ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေကရော လူတွေက မျှော်လင့်ထားတာက တိုင်းရင်းသားပါတီကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ NLD ကိုယ်စားလှယ်တွေက တွေ့မှာ။ လာပြီးတော့ တွေ့မယ်လို့ အဲဒီလိုပဲ သူတို့က နားလည်ထားကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခု တကယ်တွေ့လိုက်တဲ့အခါကြတော့ ရွေးကောက်ခံထားရတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ပဲ တွေ့မယ်ဆိုတာ ဖြစ်သွားတော့ အဓိက အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးက ပါတီချင်း ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးက ပိုပြီးအရေးကြီးတယ် ထင်ပါတယ်။ တစ်ခုပြောရရင် ပြီးခဲ့တဲ့ အစိုးရသက်တမ်းတုန်းက တိုင်းရင်းသားပါတီတွေက ကိုယ်စားလှယ်တချို့ကို ရာထူးပေးတာ ရှိတယ်။ ဥပမာ ရခိုင်က ဦးအေးသာအောင်ကို အမျိုးသားလွှတ်တော် ဒုဥက္ကဋ္ဌ ခန့်လိုက်တယ်။ သူ့ရဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ ပါတီနဲ့ မညှိခဲ့ဘူး။ အဲဒီအတွက်ကြောင့် ပါတီတွင်းမှာ ကွဲပြဲမှုတွေ ဖြစ်သွားတယ်။ ထိုနည်းအတိုင်းပဲ ရှမ်းမှာလည်း SNLD က စိုင်းညွှန့်လွင်ကို ကမ်းလှမ်းတယ်။ သူတို့ကတော့ ပါတီနဲ့ မညှိလို့ဆိုပြီးတော့ လက်မခံခဲ့ဘူး။ ဆိုတော့ အခုလို ပါတီနဲ့ မညှိဘဲနဲ့ သူတို့ လိုရာခေါင်းခေါက်ပြီးတော့ လုပ်တဲ့ကိစ္စမျိုး လုပ်ခြင်းအားဖြင့် တိုင်းရင်းသားပါတီတွေတွင်းမှာ အကွဲအပြဲဖြစ်သွားစေတယ်ဆိုပြီး တချို့က ထောက်ပြနေကြတယ်။ ဆရာအနေနဲ့ ဒါကို ဘယ်လိုပြောချင်ပါလဲ။
ဖြေ ။ ။ ယေဘုယျအားဖြင့် နားထောင်မယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ထားတယ်ဆိုရင် ပြေလည်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ နားထောင်တယ်ဆိုကတည်းက ဘာလဲဆိုရင် အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးလို့ ပြောတဲ့အခါမှာ အခြေခံမူကတော့ မတူတဲ့ ဖွင့်ဆိုသတ်မှတ်ချက်တွေ ရှိတယ်။ နားလည်ပုံတွေ ရှိတယ်။ အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့ရှိရင် အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့ နားလည်ပုံချင်း မတူဘူး။ အဲဒါကို ဘယ်လိုယှဉ်တွဲနေထိုင်လို့ ရနိုင်မလဲဆိုတာကို ရှာဖွေတာပါပဲ။ အခုန ဆရာပြောနေတဲ့ ပါတီနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ် ရွေးကောက်ခံဆိုတာကလဲ တစ်ပါတီနဲ့ တစ်ပါတီ နားလည်တာခြင်း မတူပါဘူး။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်က နားလည်ပုံနဲ့ ဟိုဘက်က နားလည်ပုံတို့ တူချင်းမှတူမယ်။ ဒါကလဲ အတူအလုပ်လုပ်လို့ရတဲ့ အလုပ်တစ်ခုကြားကနေ ဖော်ထုတ်မယ်ဆိုရင် မပြေလည်စရာ မရှိပါဘူး။ အဲဒီတော့ ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားတာလဲ ဒီအချိန်မှာ ဘယ်သူကမှ ဘာမှရှိထားတယ်လို့ မတွေ့ရဘူး။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဖွင့်ထားတဲ့ကိစ္စတစ်ခု ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ အတူဆုံးဖြတ်သတ်မှတ်တဲ့ သတ်မှတ်ချက်တစ်ခုရဖို့ကို ဦးတည်ပြီးတော့ အလုပ်လုပ်လို့ သွားကြလို့ရှိရင် ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးက ဘယ်လိုမှ ရှောင်လွှဲလို့ မရဘူးလို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ တကယ်တော့ ဒီဟာက negotiated compromise လုပ်ရမှာပေါ့လေ။ ညှိနှိုင်းပြီးတော့ အလျှော့အတင်း လုပ်ရမယ့်ကိစ္စ။ သို့ပေမဲ့လဲ ဒါဟာက စီးပွားရေး အရှုံးအနိုင်တွက်တဲ့ သူ့ထက် ငါအမြတ်လိုချင်တာမျိုး။ ဥပမာ မကြာသေးခင်က EU-Britain ညှိတဲ့ကိစ္စမှာတောင် ကိုယ့်ဘက်သာမယ်၊ သူ့ဘက်နာမယ် ညှိနှိုင်းမှုမျိုး ရှိသေးတယ်။ အခုမြန်မာနိုင်ငံမှာ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဆိုတာ နှစ်ဘက်စလုံး ဘယ်လိုမှ မရှုံးနိုင်တဲ့ကိစ္စ။ ဘာဖြစ်လို့များ ဒီဟာကို စိုးရိမ်ပြီးတော့ တွက်နေကြသလဲ။ ကျနော်တော့ စဉ်းစားရကျပ်တယ်။ ဆရာ ဘယ်လို စဉ်းစားမိလဲ။ ဘာဖြစ်လို့များ ဒီကိစ္စမှာ အရှုံး-အနိုင် တွက်စရာ ရှိသလား။ တိုင်းရင်းသားတွေ လိုချင်တဲ့ ဖယ်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို NLD အစိုးရက အခု institution တော်တော်များများက အခု တပ်မတော်ကလည်း ဒီမိုကရေစီဖယ်ဒရယ် ပြည်ထောင်စုဆိုတာ ပြောနေကြပြီးတော့ ဘာဖြစ်လို့ ဒီဟာကို ဦးတည်ပြီးတော့ သဘောမတူညီနိုင်ကြသလဲ။ ကိုယ့်ဘက်က ပေးရမှာကို ဘာကြောင့် အရှုံးကို ကြီးကြီးကျယ်ကျယ် တွက်နေကြသလဲဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဖြေ ။ ။ အာဏာရှင်သမိုင်းနဲ့ ကြီးလာတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ အမှန်က တစ်ခုပဲ ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အစွဲတွေ၊ နားလည်မှုတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ မတူကွဲပြားတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ မတူကွဲပြားတဲ့ ဖွင့်ဆိုထားတဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေ၊ သင်္ကေတတွေ အမျိုးမျိုး ရှိပါတယ်။ နောက် အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဆိုတာက အဲဒီမတူတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေကြားထဲက မတူတာတွေ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင် အလုပ်လုပ်နိုင်တာကို ဦးတည်တာပါ။ ဒါကြောင့်မို့ ဒါက အခြေအနေအသစ် ဖြစ်တယ်လို့ ကျနော်က ပြောတာပါ။ အရင်တုန်းကတော့ ကျနော်တို့က အာဏာရှင်ဖိတယ်၊ ကျနော်တို့က ဆန့်ကျင်ရတယ်။ ခုခံရတယ်။ ဒီအောက်မှာ ညီညွှတ်ရေးကို ယူရတာပါ။ ဒီသဘောသဘာဝနှစ်ခုက မတူပါဘူး။ ဒါကြောင့်မို့ ကျနော်ထင်တယ် အခုဟာ ဒီလမ်းကြောင်းအသစ်ပေါ်မှာ စတင်လျှောက်ကြတာ ဖြစ်တာမို့ အခက်အခဲတွေ ရှိမယ်။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး၊ ညီညွှတ်ရေး၊ စည်းလုံးညီညွှတ်ရေး ရှိဖို့လိုတယ်ဆိုတဲ့ ကျနော်တို့ ယုံကြည်မှုက ပြင်းထန်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဒါကို မကြာခင် ကျော်လွှာသွားနိုင်မှာပါ။ အခြားလူ့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ဘယ်လိုကျင့်သုံးကြလဲ။ ကျနော်တို့က သင်ယူပြီးတော့ လုပ်သွားလို့ရှိရင် မကျော်လွှာနိုင်စရာ မရှိပါဘူး။ ပြေလည်နိုင်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ မပြေလည်နိုင်စရာတွေလည်း ဆက်လက်ရှိနေအုံးမှာပါ။ ဒါကလဲ သဘာဝကျတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ သို့သော် အကြမ်းဖက်တဲ့အဆင့်ထိ မရောက်ဘူး။ ရန်ဘက်ဖြစ်တဲ့ အဆင့်အထိ မရောက်ဘူးဆိုရင် မပြေလည်တာတွေ ရှိတာကလဲ ငြိမ်းချမ်းစွာ သဘောထားကွဲလွဲပြီးတော့ နေနိုင်တဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သွားမှာပါ။
မေး ။ ။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အနေနဲ့ အခုသွားတဲ့ ကိုယ်စားလှယ် (၃) ယောက်ပါတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေက နိုင်ငံရေးအရလည်း အတွေ့အကြုံရှိတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်တွေ ဖြစ်တယ်။ အသိပညာရင့်ကျက်တယ်။ နောက်ပြီးတော့ တိုင်းရင်းသားကိုယ်စားလှယ်တွေလည်း ဒီအဖွဲ့ထဲမှာ ပါတယ်။ ဆိုတော့ သူုတို့ကိုရော အောက်ခြေမှာ လောလောဆယ် ကြုံတွေ့လာရတဲ့ အခက်အခဲတွေကို မင်းတို့သဘောနဲ့ မင်းတို့ ဖြေရှင်းလိုက်ဆိုတဲ့ အခွင့်အာဏာမျိုး နည်းနည်းပိုပေးထားသင့်တယ်လို့ ဆရာ မထင်ဘူးလား။ ကျနော် တစ်ခု သတိရမိတယ်။ နဝတခေတ်တုန်းက ဖိလစ်ပိုင်မှာ အာဆီယံ နိုင်ငံခြားရေးအစည်းအဝေး ညီလာခံကို သတင်းလိုက်ယူတော့။ အဲဒီမှာ အရပ်သားဝန်ကြီး - စစ်ဗိုလ်ချုပ်ဝန်ကြီး မဟုတ်ဘူး၊ အဲဒီ ပုဂ္ဂိုလ်ကို သတင်းထောက်တွေကမေးတော့ ကျနော့်အနေနဲ့ အထက်ကို တင်ပြရပါအုံးမယ်ဆိုပြီးတော့ ပြန်ပြောတော့ လူတွေက ရယ်မောကြတယ်။ အခုလဲ အဲဒီလို ဖြစ်နေတယ်။ သူတို့ကို လုပ်ရမယ့် နေရာ အသေးအမွှားလေးကိစ္စလေးကို လုပ်ပိုင်ခွင့် ပိုပေးထားသင့်တယ်။ ဆုံးဖြတ်ခွင့် ပိုပေးထားသင့်တယ်လို့ ဆရာ မထင်ဘူးလား။
ဖြေ ။ ။ ပါတီတွေက အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်မှ မဟုတ်ဘူး၊ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေအပါအဝင် ပါတီတိုင်းက သူ့ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ချပုံ စနစ်တွေကို အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကာလနဲ့ လျော်ညီစွာ ပြန်လည်စဉ်းစားသုံးသပ်ဖို့ လိုလာတယ်။ အဲဒီတော့ ပါတီဆုံးဖြတ်ချက် စနစ်တွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့မှာ လက်ဝဲဘက်က လာတဲ့စနစ်တွေက ပိုပြီးတော့ ကဲနေခဲ့တာကို တွေ့ရတယ်။ ဥပမာ ဗဟိုဦးစီးချုပ်ကိုင်တဲ့ ဒီမိုကရေစီစနစ်မျိုး။ ဒီလိုဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ စနစ်တွေက များနေခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ စနစ်တွေကို ပြန်လည်သုံးသပ်ပြီးတော့ ပြန်လည်ပြီး ဘယ်လို ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုကို ဖြေလျှော့မလဲ။ ဘယ်လို ပေးမလဲ။ ဒီကိစ္စမှာ ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုတာကို ပြန်လည်စဉ်းစားကြရမယ့် အနေအထား ဖြစ်တယ်လို့ ကျနော် ပြောတာပါ။ ပြန်လည်သုံးသပ်ကြမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ကျနော် ဒီနေရာမှာ ဆက်ပြီးတော့ မေးချင်တာကတော့ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်က လုပ်နေတဲ့ လမ်းကြောင်း။ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းမယ်ပေါ့။ စောစောကပြောတဲ့ ကျနော်တို့ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသလို၊ ဒီအခက်အခဲတွေကို ကျော်လွှာသွားပြီး၊ တွေ့ဖြစ်ကြတယ်ဆိုရင် တဘက်မှာလဲ လက်နက်ကိုင်အင်အားစုတွေနဲ့ တပ်မတော်နဲ့ လုပ်နေတဲ့ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးလမ်းကြောင်းက ရှိနေသေးတယ်။ ဆိုတော့ ဒီလမ်းကြောင်းနှစ်ခုကော တပေါင်းတစုတည်း ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့ အလားအလာကို ဆရာ ဘယ်လိုမြင်သလဲ။
ဖြေ ။ ။ ယေဘုယျအားဖြင့်တော့ မတူဘူးထင်တယ် ဆရာ။
မေး ။ ။ ဒါပေမဲ့ နှစ်ခုပေါင်းစည်းမှု မလိုဘူးလား။ တကယ်တမ်း အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့အတွက် တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ဆက်စပ်နေတယ် မဟုတ်လား။
ဖြေ ။ ။ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေမှာလဲ။ ပါတီတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍသက်သက် ပေးထားပြီးသာပါတယ်။ အဲဒီတော့ တချို့အကြောင်းအရာတွေက ငြိမ်းချမ်းရေးကိစ္စမှာ ဆွေးနွေးရမယ့် ကိစ္စတွေ။ ဥပမာ ကချင်က ပြောတယ် - ပင်လုံစာချုပ်ရဲ့ အကြောင်းအရာတွေကို ပြောမယ်ဆိုတာမျိုးကို ကျနော်တို့ တွေ့လိုက်ရတယ်။ ဒါက ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ကိစ္စ ဖြစ်သွားတယ်။ အခုတွေ့ဆုံနေတဲ့ ကိစ္စက လက်ရှိအစိုးရ ဖွဲ့စည်းရေး၊ လွှတ်တော်တွေမှာ ဥပဒေ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး၊ အဲဒါတွေနဲ့ ပိုပြီးတော့ ဆက်စပ်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။ ဒါကြောင့်မို့ နှစ်ခုကွဲတာတော့ ကောင်းမယ်လို့ ထင်တယ်။
မေး ။ ။ နှစ်ခုကတော့ ကွဲနေပေမယ့် တချိန်ချိန်မှာတော့ ပေါင်စည်းရေး လုပ်ရမှာပေါ့။ တကယ်တမ်း ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုတာ ဒွန်တွဲနေတာပဲ။ ပေါင်းတော့ပေါင်းရမှာပေါ့။
ဖြေ ။ ။ ဟိုဘက်က နည်းနာယန္တရား mechanism ရှိပြီသာဆိုတော့ ပေါင်းသွားမှာပေါ့။ စောစောက ပြောနေတဲ့ဟာတွေကိုလဲ ၄၇ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံအထိုင်ကနေ ပြောမယ်ဆိုရင် ဒါက ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးတဲ့ဘက်မှာ ပိုပြီးတော့ သင့်တော်မယ်ထင်တယ်။ အဲဒီဟာက။ အဲဒီမှာ သွားပြီးတော့ ပြန်လည်ဆုံချက် ရှိမှာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ ဒီဘက်မှာ လုပ်နေတာကတော့ လာမယ့် (၅) နှစ်တာကာလအတွင်းထဲမှာ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ လုပ်မလဲ။ ဘယ်လိုစနစ်တွေကို ထူထောင်မလဲဆိုတဲ့ဟာ။ အဲဒါက ဘာနဲ့သွားပြီးနွယ်နိုင်သလဲဆိုရင် (၂၁) ရာစု ပင်လုံ တတိယညီလာခံ - Union Accord ပြည်ထောင်စု သဘောတူညီချက် အပိုင်း (၃) ရဲ့ နောက်ဆက်တွဲမှာပါတဲ့ ၂၀၂၀ အလွန် လုပ်ငန်းစဉ်ဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေက ပိုပြီးတော့ အဓိကကျမယ်လို့ ကျနော် ထင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် အဲဒါက ၂၀၂၀ အလွန်ကာလမှာ အကောင်အထည်ဖော်လို့ရတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ရှိနေတယ်။
==Unicode==
မွနျမာပွညျသူတရပျလုံး မြှောျလင့ျနကွေတဲ့ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျနဲ့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ ဆှေးနှေးညှိနှိုငျးရေး စတငျတဲ့အခြိနျမှာပဲ တှေ့ဆုံတဲ့နရောနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အငွငျးပှားတဲ့ကိစ်စ။ ပါတီကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ တှေ့မလား။ ရှေးကောကျခံအမတျတှနေဲ့ တှေ့မလားဆိုတဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျဆိုငျရာ အငွငျးပှားတဲ့ ကိစ်စတှနေဲ့ ရငျဆိုငျနရေပါတယျ။ ဒီအခကျအခဲတှကေို ဘယျလိုကြောျလှှာကွမလဲဆိုတာကို မွနျမာ့အရေးသုံးသပျသူ ဒေါကျတာတငျမောငျသနျးနဲ့ ဦးကြောျဇံသာတို့ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒေါကျတာတငျမောငျသနျးကတော့ ဒီအခကျအခဲတှကေို မလှှဲမသှေ ကြောျလှှာနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ယုံကွညျတယျဆိုတဲ့အကွောငျး အခုလို စတငျဆှေးနှေးပါတယျ။
ဖွေ ။ ။ ကြောျလှှာနိုငျပါလိမ့ျမယျ။ ကနြောျက ဒီလောကျ မစိုးရိမျပါဘူး။ နားထောငျပါလိမ့ျမယျ။ ဒီဟာ ဘာကွောင့ျဖွဈတယျဆိုတာကို နားထောငျပါလိမ့ျမယျ။ ဒီထကျပိုပွီး အရေးကွီးတာက ဘာလဲဆိုတော့ ပါတီတှရေဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျခတြဲ့ စနဈ။ ဒါက စကားပွောတယျ ထငျတယျ။ NLD ဘကျမှာလညျး ရှိတယျ။ တိုငျးရငျးသားပါတီတှဘေကျမှာလညျး ရှိတယျ။ အထူးသဖွင့ျ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေလဲ ပါတီတဈခုတညျး မဟုတျဘဲ၊ ပါတီတှကေို ပေါငျးဖှဲ့ထားရတာ ဖွဈနပွေနျတယျ။ ဒါကလဲ အခွအေနအေသဈ ဖွဈနတေယျ။ ဒီအခွအေနသေဈအတှငျးမှာ အခကျအခဲတှေ ကွုံရတာပါပဲ။ ဒါက သငျယူပွီးတော့ တဈယောကျနဲ့တဈယောကျ နားလညျပွီးတော့ ကြောျလှှာသှားလို့ ရမယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။
မေး ။ ။ NLD ကတော့ တဈပါတီထဲပေါ့။ တဈပါတီထဲတောငျမှာ မြားသောအားဖွင့ျ CEC က ဆုံးဖွတျတယျဆိုပမေယ့ျလဲ တည့ျတည့ျပွောရရငျ လူတဈယောကျထဲက ဆုံးဖွတျတဲ့ ပါတီဥက်ကဋ်ဌရဲ့ ညှှနျကွားခကြျအတိုငျး လုပျကွတယျလို့ဆိုရငျ ပိုပွီးတော့ နားလညျနိုငျမယျ ထငျပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားပါတီတှမှောတော့ ဟုတျတယျ။ အမြားကွီးစုထားတဲ့အတှကျ ညှိရတယျ၊ ဘာညာအခကျအခဲ ရှိတယျ။ NLD ဘကျက ဘာကွောင့ျလိုကျပွီး မတှေ့နိုငျသလဲ အဲဒီကိစ်စကို။ အဲဒါမှ သူတို့တှေ့မှသာလြှငျ သူတို့ရဲ့သဘောကို တဈယောကျကိုတဈယောကျ နားထောငျဖွဈမှာပေါ့။ အခု မတှေ့တော့ နားမထောငျဖွဈဘဲ၊ ပိုပွီးတော့ ကွန့ျကွာဖွဈအုံးမယျ။
ဖွေ ။ ။ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျရဲ့ ဗဟိုအလုပျအမှုဆောငျကောျမတီက စဉျးစားတဲ့အခါမှာ ဘယျဟာက ပြော့ပြောငျးစှာ ဆုံးဖွတျနိုငျတဲ့ နယျပယျဖွဈတယျ။ ဘယျဟာကတော့ CEC ကို ပွနျလညျပွီးတော့ တငျပွဖို့လိုတယျဆိုတဲ့ ကွိုတငျညှိနှိုငျးဆုံးဖွတျထားတဲ့ စနဈကလေးတဈခု လိုလိမ့ျမယျလို့ ထငျတယျ။ အထူးသဖွင့ျ အခုလို ပါတီကနေ ကိုယျစားလှယျအဖှဲ့အနနေဲ့ လှှတျပွီးဆှေးနှေးတဲ့အခါမှာ။ ဒါကလဲ ဒီလိုလုပျလေ့လုပျထ အကွိမျရေ သိပျမမြားလှဘူး။ အတှေ့အကွုံ သိပျမရှိလှဘူး။ ဆိုတော့ အခုဆိုရငျ ဒီလိုကွုံတှေ့ရတဲ့အတှကျကွောင့ျ ပွနျလညျပေါငျးထုပျပွီး ဆုံးဖွတျခကြျခတြဲ့စနဈကို ပွငျနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ထငျတယျ။ တပွိုငျတညျးမှာပဲ ကနြောျတို့ သိတာကတော့ စပွီးဖိတျကတညျးကိုက အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျမှာ တှေ့ဆုံဖို့ဆိုတာကို ပွောထားတယျ။ အဲဒါကို လကျခံသညျဆိုကတညျးက သဘောတူတယျလို့ NLD ဘကျက ယူဆတယျလို့ ဒီလိုနားလညျပါတယျ။ ဗမာမဟုတျသော တိုငျးရငျးသားပါတီတှဘေကျကလဲ သူတို့ကွားထဲမှာ ဆုံးဖွတျခကြျခတြဲ့စနဈကို ဘယျလိုလုပျမလဲ။ ဒီလိုကိစ်စမှာကော ပိုပွီးတော့ ပြော့ပြောငျးတဲ့နယျပယျကို ထားမလား။ အလားတူ ဖှင့ျဆိုသတျမှတျကွဖို့ လိုမယျလို့ထငျတယျ။ ဒါကိုလဲ ပှင့ျပှင့ျလငျးလငျးလညျး နှဈဘကျစလုံးက ပွောဆိုလို့ရပါတယျ။ ဒါကတော့ ကနြောျတို့ဘကျက ဆုံးဖွတျပိုငျခှင့ျရှိတဲ့ နယျပယျဖွဈတယျ။ ဒါကတော့ ဆုံးဖွတျပိုငျခှင့ျမရှိတဲ့ နယျပယျဖွဈတယျ။ တဈယောကျနဲ့တဈယောကျ အသိပေးထားကွရငျ ပိုကောငျးတယျ။ ဒီလိုစနဈမြိုး ထူထောငျသှားကွရငျ မပွလေညျစရာအကွောငျး မရှိပါဘူး။
မေး ။ ။ ဒုတိယပိုငျးကို ကနြောျ မေးခငြျတယျ။ အဲဒါကတော့ ဘာလဲဆိုတော့ ဘယျသူတှနေဲ့ တှေ့မလဲ။ တကယျတော့ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေရော လူတှကေ မြှောျလင့ျထားတာက တိုငျးရငျးသားပါတီကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ NLD ကိုယျစားလှယျတှကေ တှေ့မှာ။ လာပွီးတော့ တှေ့မယျလို့ အဲဒီလိုပဲ သူတို့က နားလညျထားကွပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခု တကယျတှေ့လိုကျတဲ့အခါကွတော့ ရှေးကောကျခံထားရတဲ့ ကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ပဲ တှေ့မယျဆိုတာ ဖွဈသှားတော့ အဓိက အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးက ပါတီခငြျး ပွနျလညျသင့ျမွတျရေးက ပိုပွီးအရေးကွီးတယျ ထငျပါတယျ။ တဈခုပွောရရငျ ပွီးခဲ့တဲ့ အစိုးရသကျတမျးတုနျးက တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေ ကိုယျစားလှယျတခြို့ကို ရာထူးပေးတာ ရှိတယျ။ ဥပမာ ရခိုငျက ဦးအေးသာအောငျကို အမြိုးသားလှှတျတောျ ဒုဥက်ကဋ်ဌ ခန့ျလိုကျတယျ။ သူ့ရဲ့သကျဆိုငျတဲ့ ပါတီနဲ့ မညှိခဲ့ဘူး။ အဲဒီအတှကျကွောင့ျ ပါတီတှငျးမှာ ကှဲပွဲမှုတှေ ဖွဈသှားတယျ။ ထိုနညျးအတိုငျးပဲ ရှမျးမှာလညျး SNLD က စိုငျးညှှန့ျလှငျကို ကမျးလှမျးတယျ။ သူတို့ကတော့ ပါတီနဲ့ မညှိလို့ဆိုပွီးတော့ လကျမခံခဲ့ဘူး။ ဆိုတော့ အခုလို ပါတီနဲ့ မညှိဘဲနဲ့ သူတို့ လိုရာခေါငျးခေါကျပွီးတော့ လုပျတဲ့ကိစ်စမြိုး လုပျခွငျးအားဖွင့ျ တိုငျးရငျးသားပါတီတှတှေငျးမှာ အကှဲအပွဲဖွဈသှားစတေယျဆိုပွီး တခြို့က ထောကျပွနကွေတယျ။ ဆရာအနနေဲ့ ဒါကို ဘယျလိုပွောခငြျပါလဲ။
ဖွေ ။ ။ ယဘေုယအြားဖွင့ျ နားထောငျမယျလို့ ဆုံးဖွတျထားတယျဆိုရငျ ပွလေညျနိုငျမယျလို့ ထငျပါတယျ။ နားထောငျတယျဆိုကတညျးက ဘာလဲဆိုရငျ အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးလို့ ပွောတဲ့အခါမှာ အခွခေံမူကတော့ မတူတဲ့ ဖှင့ျဆိုသတျမှတျခကြျတှေ ရှိတယျ။ နားလညျပုံတှေ ရှိတယျ။ အဖှဲ့နှဈဖှဲ့ရှိရငျ အဖှဲ့နှဈဖှဲ့ နားလညျပုံခငြျး မတူဘူး။ အဲဒါကို ဘယျလိုယှဉျတှဲနထေိုငျလို့ ရနိုငျမလဲဆိုတာကို ရှာဖှတောပါပဲ။ အခုန ဆရာပွောနတေဲ့ ပါတီနဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျ ရှေးကောကျခံဆိုတာကလဲ တဈပါတီနဲ့ တဈပါတီ နားလညျတာခွငျး မတူပါဘူး။ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျက နားလညျပုံနဲ့ ဟိုဘကျက နားလညျပုံတို့ တူခငြျးမှတူမယျ။ ဒါကလဲ အတူအလုပျလုပျလို့ရတဲ့ အလုပျတဈခုကွားကနေ ဖောျထုတျမယျဆိုရငျ မပွလေညျစရာ မရှိပါဘူး။ အဲဒီတော့ ကွိုတငျသတျမှတျထားတာလဲ ဒီအခြိနျမှာ ဘယျသူကမှ ဘာမှရှိထားတယျလို့ မတှေ့ရဘူး။ ဒါကွောင့ျမို့လို့ ဖှင့ျထားတဲ့ကိစ်စတဈခု ဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ အတူဆုံးဖွတျသတျမှတျတဲ့ သတျမှတျခကြျတဈခုရဖို့ကို ဦးတညျပွီးတော့ အလုပျလုပျလို့ သှားကွလို့ရှိရငျ ပွနျလညျသင့ျမွတျရေးက ဘယျလိုမှ ရှောငျလှှဲလို့ မရဘူးလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။
မေး ။ ။ တကယျတော့ ဒီဟာက negotiated compromise လုပျရမှာပေါ့လေ။ ညှိနှိုငျးပွီးတော့ အလြှော့အတငျး လုပျရမယ့ျကိစ်စ။ သို့ပမေဲ့လဲ ဒါဟာက စီးပှားရေး အရှုံးအနိုငျတှကျတဲ့ သူ့ထကျ ငါအမွတျလိုခငြျတာမြိုး။ ဥပမာ မကွာသေးခငျက EU-Britain ညှိတဲ့ကိစ်စမှာတောငျ ကိုယ့ျဘကျသာမယျ၊ သူ့ဘကျနာမယျ ညှိနှိုငျးမှုမြိုး ရှိသေးတယျ။ အခုမွနျမာနိုငျငံမှာ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးဆိုတာ နှဈဘကျစလုံး ဘယျလိုမှ မရှုံးနိုငျတဲ့ကိစ်စ။ ဘာဖွဈလို့မြား ဒီဟာကို စိုးရိမျပွီးတော့ တှကျနကွေသလဲ။ ကနြောျတော့ စဉျးစားရကပြျတယျ။ ဆရာ ဘယျလို စဉျးစားမိလဲ။ ဘာဖွဈလို့မြား ဒီကိစ်စမှာ အရှုံး-အနိုငျ တှကျစရာ ရှိသလား။ တိုငျးရငျးသားတှေ လိုခငြျတဲ့ ဖယျဒရယျပွညျထောငျစုကို NLD အစိုးရက အခု institution တောျတောျမြားမြားက အခု တပျမတောျကလညျး ဒီမိုကရစေီဖယျဒရယျ ပွညျထောငျစုဆိုတာ ပွောနကွေပွီးတော့ ဘာဖွဈလို့ ဒီဟာကို ဦးတညျပွီးတော့ သဘောမတူညီနိုငျကွသလဲ။ ကိုယ့ျဘကျက ပေးရမှာကို ဘာကွောင့ျ အရှုံးကို ကွီးကွီးကယြျကယြျ တှကျနကွေသလဲဆိုတာ ဖွဈပါတယျ။
ဖွေ ။ ။ အာဏာရှငျသမိုငျးနဲ့ ကွီးလာတဲ့ လူ့အဖှဲ့အစညျးတှမှော အမှနျက တဈခုပဲ ရှိတယျဆိုတဲ့ အစှဲတှေ၊ နားလညျမှုတှေ ရှိတတျပါတယျ။ မတူကှဲပွားတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှမှော မတူကှဲပွားတဲ့ ဖှင့ျဆိုထားတဲ့ သတျမှတျခကြျတှေ၊ သငျ်ကတေတှေ အမြိုးမြိုး ရှိပါတယျ။ နောကျ အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးဆိုတာက အဲဒီမတူတဲ့ လူ့အဖှဲ့အစညျးတှကွေားထဲက မတူတာတှေ အတူယှဉျတှဲနထေိုငျ အလုပျလုပျနိုငျတာကို ဦးတညျတာပါ။ ဒါကွောင့ျမို့ ဒါက အခွအေနအေသဈ ဖွဈတယျလို့ ကနြောျက ပွောတာပါ။ အရငျတုနျးကတော့ ကနြောျတို့က အာဏာရှငျဖိတယျ၊ ကနြောျတို့က ဆန့ျကငြျရတယျ။ ခုခံရတယျ။ ဒီအောကျမှာ ညီညှှတျရေးကို ယူရတာပါ။ ဒီသဘောသဘာဝနှဈခုက မတူပါဘူး။ ဒါကွောင့ျမို့ ကနြောျထငျတယျ အခုဟာ ဒီလမျးကွောငျးအသဈပေါျမှာ စတငျလြှောကျကွတာ ဖွဈတာမို့ အခကျအခဲတှေ ရှိမယျ။ ဒါပမေဲ့ အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေး၊ ညီညှှတျရေး၊ စညျးလုံးညီညှှတျရေး ရှိဖို့လိုတယျဆိုတဲ့ ကနြောျတို့ ယုံကွညျမှုက ပွငျးထနျတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ဒါကို မကွာခငျ ကြောျလှှာသှားနိုငျမှာပါ။ အခွားလူ့အဖှဲ့အစညျးတှမှော ဘယျလိုကငြ့ျသုံးကွလဲ။ ကနြောျတို့က သငျယူပွီးတော့ လုပျသှားလို့ရှိရငျ မကြောျလှှာနိုငျစရာ မရှိပါဘူး။ ပွလေညျနိုငျမယျလို့ ယူဆပါတယျ။ မပွလေညျနိုငျစရာတှလေညျး ဆကျလကျရှိနအေုံးမှာပါ။ ဒါကလဲ သဘာဝကတြယျလို့ ထငျပါတယျ။ သို့သောျ အကွမျးဖကျတဲ့အဆင့ျထိ မရောကျဘူး။ ရနျဘကျဖွဈတဲ့ အဆင့ျအထိ မရောကျဘူးဆိုရငျ မပွလေညျတာတှေ ရှိတာကလဲ ငွိမျးခမြျးစှာ သဘောထားကှဲလှဲပွီးတော့ နနေိုငျတဲ့ လူ့အဖှဲ့အစညျး ဖွဈသှားမှာပါ။
မေး ။ ။ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျအနနေဲ့ အခုသှားတဲ့ ကိုယျစားလှယျ (၃) ယောကျပါတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျတှကေ နိုငျငံရေးအရလညျး အတှေ့အကွုံရှိတဲ့ ပုဂ်ဂိုလျတှေ ဖွဈတယျ။ အသိပညာရင့ျကကြျတယျ။ နောကျပွီးတော့ တိုငျးရငျးသားကိုယျစားလှယျတှလေညျး ဒီအဖှဲ့ထဲမှာ ပါတယျ။ ဆိုတော့ သူုတို့ကိုရော အောကျခွမှော လောလောဆယျ ကွုံတှေ့လာရတဲ့ အခကျအခဲတှကေို မငျးတို့သဘောနဲ့ မငျးတို့ ဖွရှေငျးလိုကျဆိုတဲ့ အခှင့ျအာဏာမြိုး နညျးနညျးပိုပေးထားသင့ျတယျလို့ ဆရာ မထငျဘူးလား။ ကနြောျ တဈခု သတိရမိတယျ။ နဝတခတျေတုနျးက ဖိလဈပိုငျမှာ အာဆီယံ နိုငျငံခွားရေးအစညျးအဝေး ညီလာခံကို သတငျးလိုကျယူတော့။ အဲဒီမှာ အရပျသားဝနျကွီး - စဈဗိုလျခြုပျဝနျကွီး မဟုတျဘူး၊ အဲဒီ ပုဂ်ဂိုလျကို သတငျးထောကျတှကေမေးတော့ ကနြော့ျအနနေဲ့ အထကျကို တငျပွရပါအုံးမယျဆိုပွီးတော့ ပွနျပွောတော့ လူတှကေ ရယျမောကွတယျ။ အခုလဲ အဲဒီလို ဖွဈနတေယျ။ သူတို့ကို လုပျရမယ့ျ နရော အသေးအမှှားလေးကိစ်စလေးကို လုပျပိုငျခှင့ျ ပိုပေးထားသင့ျတယျ။ ဆုံးဖွတျခှင့ျ ပိုပေးထားသင့ျတယျလို့ ဆရာ မထငျဘူးလား။
ဖွေ ။ ။ ပါတီတှကေ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျမှ မဟုတျဘူး၊ တိုငျးရငျးသားပါတီတှအေပါအဝငျ ပါတီတိုငျးက သူ့ရဲ့ဆုံးဖွတျခကြျခပြုံ စနဈတှကေို အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးကာလနဲ့ လြောျညီစှာ ပွနျလညျစဉျးစားသုံးသပျဖို့ လိုလာတယျ။ အဲဒီတော့ ပါတီဆုံးဖွတျခကြျ စနဈတှကေို ကွည့ျမယျဆိုရငျ ကနြောျတို့မှာ လကျဝဲဘကျက လာတဲ့စနဈတှကေ ပိုပွီးတော့ ကဲနခေဲ့တာကို တှေ့ရတယျ။ ဥပမာ ဗဟိုဦးစီးခြုပျကိုငျတဲ့ ဒီမိုကရစေီစနဈမြိုး။ ဒီလိုဆုံးဖွတျခကြျခတြဲ့ စနဈတှကေ မြားနခေဲ့တယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ စနဈတှကေို ပွနျလညျသုံးသပျပွီးတော့ ပွနျလညျပွီး ဘယျလို ဗဟိုခြုပျကိုငျမှုကို ဖွလြှေော့မလဲ။ ဘယျလို ပေးမလဲ။ ဒီကိစ်စမှာ ဘယျလိုလုပျမလဲဆိုတာကို ပွနျလညျစဉျးစားကွရမယ့ျ အနအေထား ဖွဈတယျလို့ ကနြောျ ပွောတာပါ။ ပွနျလညျသုံးသပျကွမယျလို့ ထငျပါတယျ။
မေး ။ ။ ကနြောျ ဒီနရောမှာ ဆကျပွီးတော့ မေးခငြျတာကတော့ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျက လုပျနတေဲ့ လမျးကွောငျး။ တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့ ညှိနှိုငျးမယျပေါ့။ စောစောကပွောတဲ့ ကနြောျတို့ ဆှေးနှေးခဲ့ကွသလို၊ ဒီအခကျအခဲတှကေို ကြောျလှှာသှားပွီး၊ တှေ့ဖွဈကွတယျဆိုရငျ တဘကျမှာလဲ လကျနကျကိုငျအငျအားစုတှနေဲ့ တပျမတောျနဲ့ လုပျနတေဲ့ ပွနျလညျသင့ျမွတျရေးလမျးကွောငျးက ရှိနသေေးတယျ။ ဆိုတော့ ဒီလမျးကွောငျးနှဈခုကော တပေါငျးတစုတညျး ဖွဈသှားနိုငျတဲ့ အလားအလာကို ဆရာ ဘယျလိုမွငျသလဲ။
ဖွေ ။ ။ ယဘေုယအြားဖွင့ျတော့ မတူဘူးထငျတယျ ဆရာ။
မေး ။ ။ ဒါပမေဲ့ နှဈခုပေါငျးစညျးမှု မလိုဘူးလား။ တကယျတမျး အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးရဖို့အတှကျ တဈခုနဲ့တဈခု ဆကျစပျနတေယျ မဟုတျလား။
ဖွေ ။ ။ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှမှောလဲ။ ပါတီတှရေဲ့ အခနျးကဏ်ဍသကျသကျ ပေးထားပွီးသာပါတယျ။ အဲဒီတော့ တခြို့အကွောငျးအရာတှကေ ငွိမျးခမြျးရေးကိစ်စမှာ ဆှေးနှေးရမယ့ျ ကိစ်စတှေ။ ဥပမာ ကခငြျက ပွောတယျ - ပငျလုံစာခြုပျရဲ့ အကွောငျးအရာတှကေို ပွောမယျဆိုတာမြိုးကို ကနြောျတို့ တှေ့လိုကျရတယျ။ ဒါက ငွိမျးခမြျးရေးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ကိစ်စ ဖွဈသှားတယျ။ အခုတှေ့ဆုံနတေဲ့ ကိစ်စက လကျရှိအစိုးရ ဖှဲ့စညျးရေး၊ လှှတျတောျတှမှော ဥပဒေ ပွုပွငျပွောငျးလဲရေး၊ အဲဒါတှနေဲ့ ပိုပွီးတော့ ဆကျစပျလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ နှဈခုကှဲတာတော့ ကောငျးမယျလို့ ထငျတယျ။
မေး ။ ။ နှဈခုကတော့ ကှဲနပေမေယ့ျ တခြိနျခြိနျမှာတော့ ပေါငျစညျးရေး လုပျရမှာပေါ့။ တကယျတမျး ပွနျလညျသင့ျမွတျရေးနဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးဆိုတာ ဒှနျတှဲနတောပဲ။ ပေါငျးတော့ပေါငျးရမှာပေါ့။
ဖွေ ။ ။ ဟိုဘကျက နညျးနာယန်တရား mechanism ရှိပွီသာဆိုတော့ ပေါငျးသှားမှာပေါ့။ စောစောက ပွောနတေဲ့ဟာတှကေိုလဲ ၄၇ ဖှဲ့စညျးအုပျခြုပျပုံ အခွခေံအထိုငျကနေ ပွောမယျဆိုရငျ ဒါက ငွိမျးခမြျးရေးဆှေးနှေးတဲ့ဘကျမှာ ပိုပွီးတော့ သင့ျတောျမယျထငျတယျ။ အဲဒီဟာက။ အဲဒီမှာ သှားပွီးတော့ ပွနျလညျဆုံခကြျ ရှိမှာပေါ့။ ဒါပမေဲ့ ဒီဘကျမှာ လုပျနတောကတော့ လာမယ့ျ (၅) နှဈတာကာလအတှငျးထဲမှာ ဘယျလိုပုံစံမြိုးနဲ့ လုပျမလဲ။ ဘယျလိုစနဈတှကေို ထူထောငျမလဲဆိုတဲ့ဟာ။ အဲဒါက ဘာနဲ့သှားပွီးနှယျနိုငျသလဲဆိုရငျ (၂၁) ရာစု ပငျလုံ တတိယညီလာခံ - Union Accord ပွညျထောငျစု သဘောတူညီခကြျ အပိုငျး (၃) ရဲ့ နောကျဆကျတှဲမှာပါတဲ့ ၂၀၂၀ အလှနျ လုပျငနျးစဉျဆိုငျရာ ကိစ်စရပျတှကေ ပိုပွီးတော့ အဓိကကမြယျလို့ ကနြောျ ထငျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုရငျ အဲဒါက ၂၀၂၀ အလှနျကာလမှာ အကောငျအထညျဖောျလို့ရတဲ့ လုပျငနျးတှေ ရှိနတေယျ။
