ကိုဗစ် ကူးစက်မှုတွေကြားက ရုန်းကန်ထွက်ပေါ်လာတဲ့ ကမ္ဘာနိုင်ငံတွေဟာ ငွေကြေးဖေါင်းပွဲမှု ပြသနာကို ထပ်ပြီး ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ အမေရိကန်မှာလည်း အစားအသောက်၊ လောင်စာဆီဈေးတွေ တက်လာနေတဲ့ ပြသနာ အရင်းအမြစ်ကို ဖြေရှင်းဖို့ သမ္မတ Joe Biden အပေါ် ဖိအားပေးမှုတွေ တိုးလာနေပါတယ်။ မအိသန့်စင် ပြောပြပါလိမ့်မယ်။
ရဲကိုလှမ်းအကြောင်းကြားတော့လည်း သူတို့ အသက်ကိုတောင် သူတို့လုံခြုံအောင် မနည်းနေနေရတာ ဘယ်သူကိုမှလည်း သူတို့မစောင့်ရှောက်ပေးနိုင်ဘူး။ အခု ကိုယ်နဲ့ရင်းနှီးတဲ့ အရင်းအခြာတွေပဲစုပြီးတော့ ညဘက်ကျရင် ဖုန်းဖွင့်ထား၊ အရေးအကြောင်းရှိရင် လှမ်းခေါ်ဆိုတဲ့ပုံစံနဲ့ ကိုယ့်ဘာကိုယ်ပဲ ကာကွယ်နေရတဲ့သဘော။" (ရန်ကုန်ဒေသခံတဦး)
ယူကရိန်းကို အဆင့်မြင့်ဒုံးလက်နက်စနစ်နဲ့ စစ်လက်နက် ဒေါ်လာသန်း ၇၀၀ ဖိုး အမေရိကန်က ပေးဖို့ရှိ၊ ကိုဗစ်ကြောင့် ၂ လ ပိတ်ထားတဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ ရှန်ဟိုင်းမြို့ ပြန်ဖွင့်၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းမှာ ကျန်းမာရေးအဆောက်အအုံနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း အခု ၂၅၀ ထက်မနည်း တိုက်ခိုက်ခံရကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါကိုအကူအညီပေးဖို့ ရွေ့လျားဓာတ်ခွဲခန်းတွေကို အမေရိကန်ကုမ္ပဏီတခုက တည်ဆောက်ပေးနေပါတယ်။ မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ရုရုားကျူးကျော်စစ် ရပ်တန့်ရေး သမ္မတပူတင်နဲ့ တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးဖို့ဆန္ဒ ယူကရိန်းသမ္မတပြော၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု သေနတ်သမားလက်ချက်ကြောင့် မူလတန်းကလေး အများအပြား သေဆုံး၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာ သတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ကုလအတွင်းရေးမှူးချုပ် ယူကရိန်းသမ္မတ ဇလန်းစကီးနဲ့ တွေ့ဆုံ၊ ပြင်သစ်မှာ လက်ရှိသမ္မတ မက်ခရွန်း ၂၀၂၂ ရွေးကောက်ပွဲ အနိုင်ရ၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ရုရှားက မြန်မာစစ်ကောင်စီကို ထောက်ခံကြောင်း ပြသဖို့အာရုံမစိုက်နိုင်ချိန်မှာ တရုတ်ကတော့ မြန်မာစစ်ကောင်စီကိုအစိုးရအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုဖို့ တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နေတာတွေ့ရကြောင်း အမေရိကန်ငြိမ်းချမ်းရေးအင်စတီကျူ USIPက မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားရေးမှူး Jason Tower က ပြောပါတယ်။ မအိသန့်စင်မေးမြန်းထားပါတယ်
စက်မှုထိပ်သီးနိုင်ငံ ၂၀ အစည်းအဝေးမှာ ရုရှားကို ဆန့်ကျင်ကြောင်းပြပြီး အမေရိကန်နဲ့ တခြားကိုယ်စားလှယ်တွေ အစည်းအဝေးခန်းထဲကနေ ထထွက်သွားခဲ့၊ ရုရှားတိုက်ချင်းပစ်ဒုံးကျည် စမ်းသပ်ပစ်လွှတ်၊ အိန္ဒိယမှာ ကိုဗစ်ကူးစက်မှု ပြန်မြင့်တက်၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
“မြောက်ဦးမြို့နယ်နဲ့ဆိုရင် စခန်းတိုင်းလိုလိုက ပြိုတယ်ဗျ။ စခန်းတခုစီမှာ ၁၅၀ ပတ်ဝန်းကျင်လောက်တော့ ပါသွားတယ်ပေါ့။ အနည်းဆုံးက ၅၀၀ ကျော်ကျော် ၆၀၀ လောက်တော့ ပါသွားမယ်ပေါ့။ တချို့အိမ်တွေဆိုရင် လုံးဝပြိုသွားတာရှိတယ်။ တချို့အိမ်တွေကတော့ ခေါင်မိုးတွေက ပွင့်ထွက် သွားတာရှိတယ်။” (မြတန်ဆောင်းဆရာတော် အရှင် နန္ဒသာရ)
ယူကရိန်း ဒုက္ခသည်အများစုက အမေရိကန်နိုင်ငံ ဝါရှင်တန်ပြည်နယ်မှာ အခြေချနေထိုင်ကြပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၂ နှစ်အတွင်း ယူကရိန်းဒုက္ခသည် အယောက် ၆၂၀၀ ထက်မနည်း ဝါရှင်တန်ပြည်နယ်မှာ ပြောင်းရွှေ့အခြေချလာခဲ့တာပါ။ မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်နေတဲ့ ရုရှားတပ်ရဲ့ စစ်သင်္ဘော တစီး ဒုံးကျည်မှန် နစ်မြုပ်၊ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးက နုတ်ထွက်ပေးဖို့ တောင်းဆိုဆန္ဒပြ၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံမှာ ဘိန်းပင်စိုက်တာအပါအဝင် အရက်နဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုကို ပိတ်ပင်လိုက်ကြောင်း တာလီဘန်က ကြေညာလိုက်ပါတယ်။ အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ ကာဘူးလ်မြို့ကနေ Ibrahim Momand ပေးပို့တဲ့သတင်းလွှာကို မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ရုရှားကျူးကျော်စစ် စတင်ခဲ့ချိန်ကစပြီး ယူကရိန်းဒုက္ခသည် ၄ သန်းလောက် နိုင်ငံထဲကနေ ထွက်ခွာနေကြောင်း ကုလသမဂ္ဂအချက်အလက်တွေမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အများစုက အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ကလေးငယ်တွေဖြစ်ပြီး လူကုန်ကူးသမားတွေရဲ့ရန်ကို စိုးရိမ်ရတာပါ။ မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ရုရှားသိမ်းခဲ့တဲ့ မြို့ရွာတွေ ယူကရိန်းတပ်တွေ ပြန်သိမ်း၊ တရုတ်ကျူးကျော်မှုကို စိုးရိမ်တဲ့ ထိုင်ဝမ် ယူကရိန်းရုရှားစစ်ပွဲကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်၊ အမေရိကန်မှာ အသက် ၅၀ ကျော်တွေကို ကိုဗစ်အားဖြည့်ကာကွယ်ဆေးနောက်တလုံး ထပ်ထိုး၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
“သူတို့ လိုရာခရီးရောက်တော့ ပြန်လွှတ်ပေးတာလို့ပြောတယ် ကျုပ်သားကတော့။ သူပြောတာကတော့ ဘာမှတော့ မလုပ်ခိုင်းဘူးတဲ့။ အထုပ်အပိုးပဲ ထမ်းခိုင်းတာတဲ့။ သူတို့အထုပ်အပိုးကို ထမ်းခိုင်းပြီးတော့ သူတို့လိုတဲ့နေရာရောက်တော့ မင်းတို့ ပြန်တော့လို့ ပြောတာတဲ့။ ကျမတို့ရွာက ခေါ်သွားတဲ့သူတွေ အကုန်ပြန်လွှတ်လိုက်တယ်။” (မိခင်)
လူ့အခွင့်အရေးဖွဲ့အစည်းတခုဖြစ်တဲ့ Myanmar Accountability Project (MAP) အဖွဲ့ဟာ တူရကီတရားရုံးတခုမှာ မြန်မာစစ်ကောင်စီကို တရားစွဲဆိုလိုက်ပါတယ်။ အတိုက်အခံနိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူတွေကို ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်တဲ့ မြန်မာစစ်ဖက် တာဝန်ရှိသူတွေကိုအမည်စာရင်းနဲ့တကွ တရားရုံးတင်ခဲ့ပါတယ်။ မအိသန့်စင်တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ရုရှားရဲ့ ကျူးကျော်စစ်အပေါ် ဝေဖန်ကြောင်း Professional အားကစားသမားတချို့က ထုတ်ဖော်ပြောဆိုကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလို အပြောနဲ့ပဲလုပ်နေလို့ မဖြစ်ဘူးလို့ တချို့က သုံးသပ်ပါတယ်။ VOA သတင်းထောက် Maxim Moskalkov ပေးပို့တဲ့သတင်းလွှာကို မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
“ပဲမျိုးစုံ.. မြေပဲလည်း ပါတာပေါ့နော်။ တချို့ ဒီနားပတ်ဝန်းကျင်တွေဆိုရင် ဝင်မှာလို့ ကြားပြီးတော့ သိမ်းချိန်ကို မသိမ်းရဘဲနဲ့ ပစ်ထားတဲ့ဟာတွေလည်း ရှိတယ်လေး။ သိမ်းနေဆဲဆိုရင် ဒီတိုင်း ပစ်ထားခဲ့ပြီး စွန့်ခွာရတာပေါ့။ ကိုယ့်ပစ္စည်းကိုယ် သံယောဇဉ်သိပ်မ သယ်နိုင်ဘူးပေါ့။ အသက်ပဲ အဓိက လုပြီးပြေးကြရတာလေ။” (ဒေသခံ)
ယူကရိန်းမှာ ရုရှားတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့လုပ်ရပ် စစ်ရာဇဝတ်မှုမြောက်ကြောင်း ကန်တရားဝင်သတ်မှတ်၊ ပထမဆုံး အမျိုးသမီး အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မက်ဒလင်းအောဘရိုက် အသက် ၈၄ နှစ်မှာ ကွယ်လွန်၊ ဒီလို တပတ်အတွင်း ထိပ်တန်းရောက် နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကို မအိသန့်စင် တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ယူကရိန်းအပေါ် စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှုအထောက်အပံ့တွေ နောက်တဆင့်တိုး လုပ်ဆောင်နိုင်ရေး မဟာမိတ် အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ပေါင်းစပ် ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် အမေရိကန် သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က Belgium နိုင်ငံကိုဒီနေ့ သွားရောက်ပါလိမ့်မယ်။ မအိသန့်စင်က တင်ဆက်ထားပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
