ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းပေါ်က မြို့ရွာတွေအတွက် ငလျင်အန္တရာယ် 

{{Zawgyi/Unicode}}

ကမ္ဘာ့ငလျင်ရပ်ဝန်းကြီး ၂ ခုထဲက တခုဖြစ်တဲ့ Alpide ရပ်ဝန်းထဲမှာတည်ရှိနေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းဟာ စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့နဲ့အပြိုင်ရှိနေတာကြောင့် ငလျင်အန္တရာယ်ရှိနေပြီး ဒီငလျင်ကြောင့် မြေဆီလွှာအင်အားပျက်သုဉ်းမှု (liquefaction) ဟာ မြစ်ကြောင်းတလျှောက်က မြို့ကြီးတွေအတွက် ဘယ်လို သက်ရောက်မှုရှိနိုင်တယ်ဆိုတာကို ဘူမိနည်းပညာအင်ဂျင်နီယာ ဒေါက်တာချစ်ကိုကို ကို ဒေါ်ခင်မျိုးသက်က မေးမြန်းတင်ပြထားပါတယ်။

မြစ်ချောင်းတွေကို အားကိုးတည်ဆောက် ကြတဲ့ မြို့ ရွာတွေထဲမှာ ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းပေါ်က မြို့ရွာတွေအတွက် စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့နဲ့အတူတွဲနေတဲ့ ငလျင်အန္တရာယ်ဟာ အတော်စိုးရိမ်စရာကောင်းတယ်လို့ ဘူမိအင်ဂျင်နီယာ ဒေါက်တာချစ်ကိုကိုက ပြောပါတယ်။

ဒေါက်တာချစ်ကိုကို။ ။ အဓိက လူနေအဆောက်အဦးတွေရှိလာတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ငလျင်လှုပ်ပြီဟေ့ဆိုလို့ရှိရင် အကျိုးဆက်တွေက အဆောက်အဦးတွေပျက်စီးမယ်၊ လူတွေ သေမယ်ပေါ့။ …ဆိုတော့ အဆောက်အဦးတွေပျက်စီးမယ်၊ လူတွေသေမှာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ လူတွေရဲ့ဆုံးရှုံးမှုကို စိုးရိမ်တာပေါ့။ အဲဒီဆုံးရှုံးမှုက နည်းပညာတွေ ခေတ်မီတိုးတက်လာတာနဲ့အတူ ဆုံးရှုံးမှုတန်ဖိုးကလည်း ကြီးမားလာတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ လူနေဦးရေတွေက ထူထပ်လာလို့။ ကမ္ဘာပေါ်မှာကြည့်လိုက်လို့ရှိရင် လူတွေရှိနေတဲ့နေရာတွေမှာ ရေကြီးတယ်တို့၊ ဘာတို့၊ ငလျင်လှုပ်တယ်တို့ ဖြစ်တယ်ပေါ့နော်။ ..ဆိုတဲ့ဟာ သွားတွေ့လိမ့်မယ်။

အဲဒါက အကြောင်းရှိတယ်။ လူတွေက မြို့တွေ၊ ရွာတွေတည်တဲ့အချိန်မှာ ရေနားနီးနီးကိုတည်ရတာ။ ရေအသက်က တမနက်…ဆိုတော့ အဲဒီကနေ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာလာတဲ့မြို့ ကြီးတွေ ဘာဖြစ်လာလဲဆိုတော့ တိုးချဲ့လာတယ်။ ခေတ်မီအထပ်မြင့်အဆောက်အဦးတွေ တိုးချဲ့လာတယ်။ တိုးချဲ့လာတဲ့အချိန်မှာ သူနဲ့တွဲပါလာတဲ့ငလျင်ကို သတိမထားမိဘူးပေါ့။ အဲလိုနေရာတွေက များသောအားဖြင့် ငလျင်ကြော သင့်ရာနေရာတွေ ဖြစ်နေတာကို သွားတွေ့ရတယ်။

မြစ်တွေ ချောင်းတွေဆိုတာက ဘယ်တော့မဆို မြေထုအားနည်းတဲ့နေရာတွေမှာ စီးဆင်းတာ။ တိုက်စားရလွယ်တဲ့နေရာတွေမှာ စီးဆင်းတာ။ တိုက်စားရလွယ်တဲ့နေရာတွေသည် ပြတ်ရွေ့ ရှိတဲ့နေရာတွေဖြစ်နေတယ်။ ပြတ်ရွေ့ရှိတဲ့နေရာတွေသည် တိုက်ကြီးများအောက်က ကျောက်ချပ်တွေ လှုပ်ရှားတဲ့နေရာ ဖြစ်တယ်။ ကျောက်ချပ်တွေလှုပ်ရှားတဲ့နေရာသည် ငလျင်နဲ့ ဆက်နွယ်နေတယ်ဆိုတော့ သူတို့က ကျနော်တို့ Geological hazards တွေ၊ ဘူမိအန္တရာယ်တွေ ပေါ့နော်၊ ဘူမိဘေးတွေပေါ့။ ဒါတွေနဲ့နီးစပ်တဲ့နေရာတွေဖြစ်နေတယ်။ အဲလိုနေရာတွေမှာ ဘာဖြစ်မလဲဆိုတော့ ငလျင်လှုပ်မယ်၊ ရေကြီးမယ်၊ ဖြစ်တတ်တာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ လူနေထူထပ်လာခြင်း၊ ခေတ်မီတိုက်တာ အဆောက်အဦးတွေ တိုးတက်များပြားလာခြင်း၊ လမ်းပမ်းဆက်သွယ်ရေးတိုးတက်များပြားလာခြင်း၊ အဲဒီအပြင်မကဘူး၊ ဆည်တွေပါ လိုလာတာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆို လူထုကိုပေးဖို့ ရေလိုတာကိုး။ ရေလိုတဲ့အခါကျတော့ အဲဒီမြို့ပြတွေရဲ့အနီးအနားတဝိုက်မှာ ဆည်တွေဆောက်ရမယ်။ ဆည်တွေဆောက်ပြီးတော့ ရေတွေပေး ရမယ်။ ဆိုတော့ မြို့တွေနဲ့နီးတဲ့နေရာတွေမှာ ငလျင်လှုပ်ရင် သူ့ရဲ့အကျိုးဆက်တွေက လူတွေတင် သေဆုံးတာမဟုတ်ဘူး၊ တကယ်လို့များ ဆည်တွေက ပေါက်သွားမယ်၊ ကျိုးသွားမယ်ဆိုလို့ရှိရင် အဲဒီကရတဲ့ ဘေးတွေကပါ တခါသင့်မှာဆိုတော့ ကျနော်တို့က အရမ်း သတိထားသင့်တာပေါ့။

ဒေါ်ခင်မျိုးသက်။ ။ အခု မြန်မာနိုင်ငံမှာဆိုလည်း ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းကြီး ဝန်းကျင်မှာပေါ့နော်- စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့နားမှာ (မြို့) တည်တယ်ဆိုတော့ ဒီမြစ်ချောင်းတွေနဲ့နီးတဲ့နားမှာ မြို့တည်ထားလို့ ငလျင်နဲ့ဆက်စပ်ပြီးတော့ မြေကြီးရဲ့အနေအထားပေါ့ ဘာကြောင့်များ ဒီလောက်တောင် အန္တရာယ်ကြီးလဲဆိုတာ ပြောပြပေးပါ။

ဒေါက်တာချစ်ကိုကို။ ။ ဟုတ်ကဲ့ပါဗျ။ မြစ်တွေ ချောင်းတွေရှိတဲ့နေရာမှာ ရှိတဲ့ မြေလွှာပေါ့… မြေလွှာတွေက များသောအားဖြင့် ကျစ်လျစ်သိပ်သည်းမှု ရှိကောင်းရှိလိမ့်မယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုရင် ဖိအားတွေကြောင့်မို့လို့။ သို့သော် သူတို့က တွဲဆက်အားမရှိတဲ့ ကျောက်လွှာတွေဖြစ်နေတယ်။ တွဲဆက်အားရှိလာလို့ရှိရင် ကျောက် အနေအထားအရကိုက ကျောက်တွေဆိုလို့ရှိရင် ကျနော်တို့က တွဲဆက်ပစ္စည်းနဲ့တွဲထားတယ်လေ။ တွင်းထွက်တွေအကုန်လုံးကို တွဲဆက်ထားတာ။ …ဆိုတော့ ဒီ မြန်မာတွေကတော့ မြေဆီလွှာလို့ သုံးတာပေါ့။ soil လို့သုံးတဲ့ဟာတွေက ကျနော်ကြိုက်တဲ့အသုံးနှုန်းကတော့ material အနေနဲ့သုံးတာရှိတယ်။ ဒါကတော့ အင်ဂျင်နီယာတွေအသုံးများတဲ့ terms ပါ။ unconsolidated materials လို့ ခေါ်တယ်။ တွဲဆက်အားမရှိတဲ့ material တွေ။

အဲဒီအပေါ်မှာပဲ မြို့တွေတည်ထားတာများတယ်။ မြစ်တွေချောင်းတွေရဲ့ဘေးမှာရှိတာက ပို့ချတဲ့အနည်တွေလည်း ရှိတာကိုး။ ဒီမြစ်ချောင်းတွေက အမြဲတမ်းလည်း ပြောင်းရွှေ့နေတာ။ သူပြောင်းရွှေ့တဲ့နေရာမှာ သူတို့ (အနည်တွေ) ပို့ချတဲ့အတွက်၊ ဒီ ပို့ချထားတဲ့မြေထုတွေပေါ်မှာ ကျနော်တို့က မြို့တွေတည်ထားတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ အောက်ခံ အဆောက်အဦးတွေဆောက်ထားတဲ့ ဖောင်ဒေးရှင်းတွေသည် အားမကောင်းဘူးဆိုတဲ့ (မြေသား) အပေါ်မှာ ရှိနေတယ်။ အဲလိုရှိတဲ့နေရာမှာ မြေငလျင် လှုပ်လိုက်လို့ရှိရင် မြေငလျင်လှိုင်း p waves နဲ့ s waves ဆိုပြီး လှိုင်းနှစ်မျိုးရှိတယ်။ အဲဒီမှာ s wave ဆိုတာကတော့ short wave ခေါ်တာပေါ့။ အဲဒီလှိုင်းက တကယ်လို့ ကျောက်လွှာတွေက အခုနကလို တွဲဆက်အားလည်း မကောင်းဘူး၊ အဲဒီမှာလည်း သူက saturated ဖြစ်နေမယ်။ saturated ဖြစ်နေမယ် ဆိုတာက အဲဒီမှာ ရေတွေခိုအောင်းနေမယ် ဆိုလို့ရှိရင် သူက liquefaction ဆိုတဲ့ဥစ္စာ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ (အဲဒီလို) ဖြစ်တယ်ဆိုတာနဲ့ သူက သူ့ရဲ့အောက်မှာရှိတဲ့ ဒီနဂိုက ရှိတဲ့အားသည် ဖောင်ဒေးရှင်းရဲ့ စွမ်းအားသည် ပျက်စီးယိုယွင်းသွားတယ်။ ပျက်စီးယိုယွင်းသွားတဲ့အခါမှာ အားမရှိသလောက် ဖြစ်သွားတဲ့အချိန်မှာ အပေါ်က အဆောက်အဦးကို သူက ခံပေးထား နိုင်စွမ်းမရှိတော့ အဆောက်အဦးက ပြိုကျမှာပေါ့။

ဒေါ်ခင်မျိုးသက်။ ။ liquefaction ကို- အဲဒါလေးကို နည်းနည်း ရှင်းပြပေးပါ။

ဒေါက်တာချစ်ကိုကို။ ။ ဒီမြေဆီလွှာထဲ မှာဆိုလို့ရှိရင် မြေအောက်ရေဆိုတာ ရှိတတ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ မြေအောက်ရေမရှိဘူးဆိုလို့ရှိရင်တော့ ခုနကပြောတဲ့ liquefaction ဖြစ်ဖို့ အလားအလာ မရှိတော့ဘူး။ ဥပမာ - ဘန်ကောက်မြို့ကြီးက sinking ဖြစ်နေတယ်။(ကျွံကျနေတယ်)။ sink ဖြစ်နေရတဲ့အကြောင်းအရင်းသည် ဘန်ကောက်မြို့မှာ မြေအောက်ရေကို သူတို့က အရမ်းသုံးတယ်။ သုံးတဲ့အခါကျတော့ မြေအောက်ရေရဲ့ water table ကျကျသွားတယ်။ (ရေမျက်နှာပြင်နိမ့်ဆင်းသွားတယ်) အဲဒီလို ကျကျသွားတဲ့အခါကျတော့ အပေါ်မှာရှိတဲ့ အခုနက တွဲဆက်အားနည်းပါးတဲ့ (unconsolidated material ) မြေသားတွေသည် compaction ဖြစ်တယ်။ အဲဒါက ရေ နေရာမှာ ကြပ် သွားတာပေါ့။ ရေရှိနေရင်တော့ ရေက ပရက်ရှာ (ဖိအား) နဲ့သူက ခံထားတာ။ ဟိုမှာတော့ s wave (ငလျင်လှိုင်း) က လှုပ်လိုက်တော့ ဒီရေတွေက လှုပ်ကုန်ပြီးတော့ ပေါ်လာတဲ့ ဖိအား (pressure) သည်၊ အခုနကဥစ္စာရဲ့ ဘယ်လိုခေါ်မလဲ- “ညီမျှခြေ” ပျက်သွားတာ တကယ်တန်းကျတော့။ သူ့မှာ နဂိုက ရှိထားတဲ့ ညီမျှခြေ ပျက်သွားတာ။ ဒီ ဖေါင်ဒေးရှင်းရဲ့ ညီမ ျှခြေ ပျက်သွား ပြီးတော့ ခံထားနိုင်တဲ့ အင်အားမရှိတော့ဘူး။ အဲဒီသဘောဖြစ်တာ။

- ဆိုတော့ မြေအောက်ရေရှိနေလို့ရှိရင် ဒီမြေအောက်ရေက အခုနကပြောတဲ့ unconsolidated material လို့ခေါ်တဲ့ တွဲဆက်မှုမရှိတဲ့ အမှုန်တွေကြား၊ ကျောက်မှုန့်တွေကြားထဲမှာ သူက ရေက ရှိနေတယ်။ အဲဒီရေကလည်း သူက တန်ပြန်ဖိအားကို ပေးနိုင်တဲ့ အင်အားရှိတယ်။ အဲဒါကို ကျနော်တို့က porewater pressure လို့ခေါ်တယ်။ အဲဒီရေထုက တွန်းကန်အား ပေးထားတဲ့ အတွက်ကြောင့်မို့လို့ သူ့အပေါ်မှာ ဆောက်ထားတဲ့ အဆောက်အဦးတွေ ခံနိုင်ရည်ရှိနေတယ်။ ငလျင်လှုပ်လိုက်တဲ့ အခါကျတော့ အခုနကပြောတဲ့ ကျောက်မှုန်ကြားတွေ၊ သဲမှုန်ကြားတွေမှာ ရှိတဲ့ ရေတွေသည် လှုပ်ခတ်သွားတာကိုး။ လှုပ်ခတ်သွားတော့ နဂိုရ်ရှိတဲ့အနေအထားကနေ ဒီရေတွေက ရွေ့လျားသွားတာ။ ရွေ့လျားသွားတဲ့ရေတွေက တနေရာမှာ သွားစုမိလိုက်တဲ့အခါ ကျတော့ နုန်းမြေလိုဖြစ်သွားတယ်။ တနေရာမှာ ရေတွေက များသွားတယ်။ နဂိုရ်က ညီညီမျှမျှ တနေရာတည်းမှာ ရှိနေရာက နေပြီးတော့ ငလျင်ရဲ့လှိုင်းကြောင့် ဒီရေတွေက တနေရာကို ရွေ့လျော စီးသွားတဲ့အချိန်မှာ ဒီရေထုများသွားတဲ့ နေရာမှာ ဘာဖြစ်လဲဆိုတော့ ရွှံ့ နွံလို ဖြစ်သွားပြီးတော့ ပျော့သွားပြီးတော့ အဲဒီပျော့တဲ့ နေရာက အဲဒီ ရွှံ့ နွံ တွေက အခုနကပြောတဲ့ ဒီအဆောက်အဦး တွေကို ထမ်းထားနိုင်တဲ့အင်အား မရှိတော့ဘဲနဲ့ပျက်စီးသွားခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဒေါ်ခင်မျိုးသက်။ ။ ဒေါက်တာချစ်ကိုကိုရဲ့ပြောကြားချက်နဲ့ပဲ ဒီသီတင်းပတ်အတွက် သိပ္ပံနဲ့နည်းပညာကဏ္ဍကို ဒီမှာပဲ ရပ်နားလိုက်ပါရစေ။

ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းပေါ်က မြို့ရွာတွေအတွက် ငလျင်အန္တရာယ်.mp3

====================

{{Unicode}}

ဧရာဝတီမွဈကွောငျးပေါျက မွို့ရှာတှအေတှကျ ငလငြျအန်တရာယျ

ကမ်ဘာ့ငလငြျရပျဝနျးကွီး ၂ ခုထဲက တခုဖွဈတဲ့ Alpide ရပျဝနျးထဲမှာတညျရှိနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံက ဧရာဝတီမွဈကွောငျးဟာ စဈကိုငျးပွတျရှေ့နဲ့အပွိုငျရှိနတောကွောင့ျ ငလငြျအန်တရာယျရှိနပွေီး ဒီငလငြျကွောင့ျ မွဆေီလှှာအငျအားပကြျသုဉျးမှု (liquefaction) ဟာ မွဈကွောငျးတလြှောကျက မွို့ကွီးတှအေတှကျ ဘယျလို သကျရောကျမှုရှိနိုငျတယျဆိုတာကို ဘူမိနညျးပညာအငျဂငြျနီယာ ဒေါကျတာခစြျကိုကို ကို ဒေါျခငျမြိုးသကျက မေးမွနျးတငျပွထားပါတယျ။

မွဈခြောငျးတှကေို အားကိုးတညျဆောကျ ကွတဲ့ မွို့ ရှာတှထေဲမှာ ဧရာဝတီမွဈကွောငျးပေါျက မွို့ရှာတှအေတှကျ စဈကိုငျးပွတျရှေ့နဲ့အတူတှဲနတေဲ့ ငလငြျအန်တရာယျဟာ အတောျစိုးရိမျစရာကောငျးတယျလို့ ဘူမိအငျဂငြျနီယာ ဒေါကျတာခစြျကိုကိုက ပွောပါတယျ။

ဒေါကျတာခစြျကိုကို။ ။ အဓိက လူနအေဆောကျအဦးတှရှေိလာတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ ငလငြျလှုပျပွီဟေ့ဆိုလို့ရှိရငျ အကြိုးဆကျတှကေ အဆောကျအဦးတှပေကြျစီးမယျ၊ လူတှေ သမေယျပေါ့။ …ဆိုတော့ အဆောကျအဦးတှပေကြျစီးမယျ၊ လူတှသေမှောဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ လူတှရေဲ့ဆုံးရှုံးမှုကို စိုးရိမျတာပေါ့။ အဲဒီဆုံးရှုံးမှုက နညျးပညာတှေ ခတျေမီတိုးတကျလာတာနဲ့အတူ ဆုံးရှုံးမှုတနျဖိုးကလညျး ကွီးမားလာတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ လူနေဦးရတှေကေ ထူထပျလာလို့။ ကမ်ဘာပေါျမှာကွည့ျလိုကျလို့ရှိရငျ လူတှရှေိနတေဲ့နရောတှမှော ရကွေီးတယျတို့၊ ဘာတို့၊ ငလငြျလှုပျတယျတို့ ဖွဈတယျပေါ့နောျ။ ..ဆိုတဲ့ဟာ သှားတှေ့လိမ့ျမယျ။

အဲဒါက အကွောငျးရှိတယျ။ လူတှကေ မွို့တှေ၊ ရှာတှတေညျတဲ့အခြိနျမှာ ရနေားနီးနီးကိုတညျရတာ။ ရအေသကျက တမနကျ…ဆိုတော့ အဲဒီကနေ နှဈပေါငျးမြားစှာကွာလာတဲ့မွို့ ကွီးတှေ ဘာဖွဈလာလဲဆိုတော့ တိုးခြဲ့လာတယျ။ ခတျေမီအထပျမွင့ျအဆောကျအဦးတှေ တိုးခြဲ့လာတယျ။ တိုးခြဲ့လာတဲ့အခြိနျမှာ သူနဲ့တှဲပါလာတဲ့ငလငြျကို သတိမထားမိဘူးပေါ့။ အဲလိုနရောတှကေ မြားသောအားဖွင့ျ ငလငြျကွော သင့ျရာနရောတှေ ဖွဈနတောကို သှားတှေ့ရတယျ။

မွဈတှေ ခြောငျးတှဆေိုတာက ဘယျတော့မဆို မွထေုအားနညျးတဲ့နရောတှမှော စီးဆငျးတာ။ တိုကျစားရလှယျတဲ့နရောတှမှော စီးဆငျးတာ။ တိုကျစားရလှယျတဲ့နရောတှသေညျ ပွတျရှေ့ ရှိတဲ့နရောတှဖွေဈနတေယျ။ ပွတျရှေ့ရှိတဲ့နရောတှသေညျ တိုကျကွီးမြားအောကျက ကြောကျခပြျတှေ လှုပျရှားတဲ့နရော ဖွဈတယျ။ ကြောကျခပြျတှလှေုပျရှားတဲ့နရောသညျ ငလငြျနဲ့ ဆကျနှယျနတေယျဆိုတော့ သူတို့က ကနြောျတို့ Geological hazards တှေ၊ ဘူမိအန်တရာယျတှေ ပေါ့နောျ၊ ဘူမိဘေးတှပေေါ့။ ဒါတှနေဲ့နီးစပျတဲ့နရောတှဖွေဈနတေယျ။ အဲလိုနရောတှမှော ဘာဖွဈမလဲဆိုတော့ ငလငြျလှုပျမယျ၊ ရကွေီးမယျ၊ ဖွဈတတျတာဖွဈတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ လူနထေူထပျလာခွငျး၊ ခတျေမီတိုကျတာ အဆောကျအဦးတှေ တိုးတကျမြားပွားလာခွငျး၊ လမျးပမျးဆကျသှယျရေးတိုးတကျမြားပွားလာခွငျး၊ အဲဒီအပွငျမကဘူး၊ ဆညျတှပေါ လိုလာတာပေါ့။ ဘာလို့လဲဆို လူထုကိုပေးဖို့ ရလေိုတာကိုး။ ရလေိုတဲ့အခါကတြော့ အဲဒီမွို့ပွတှရေဲ့အနီးအနားတဝိုကျမှာ ဆညျတှဆေောကျရမယျ။ ဆညျတှဆေောကျပွီးတော့ ရတှေပေေး ရမယျ။ ဆိုတော့ မွို့တှနေဲ့နီးတဲ့နရောတှမှော ငလငြျလှုပျရငျ သူ့ရဲ့အကြိုးဆကျတှကေ လူတှတေငျ သဆေုံးတာမဟုတျဘူး၊ တကယျလို့မြား ဆညျတှကေ ပေါကျသှားမယျ၊ ကြိုးသှားမယျဆိုလို့ရှိရငျ အဲဒီကရတဲ့ ဘေးတှကေပါ တခါသင့ျမှာဆိုတော့ ကနြောျတို့က အရမျး သတိထားသင့ျတာပေါ့။

ဒေါျခငျမြိုးသကျ။ ။ အခု မွနျမာနိုငျငံမှာဆိုလညျး ဧရာဝတီမွဈကွောငျးကွီး ဝနျးကငြျမှာပေါ့နောျ- စဈကိုငျးပွတျရှေ့နားမှာ (မွို့) တညျတယျဆိုတော့ ဒီမွဈခြောငျးတှနေဲ့နီးတဲ့နားမှာ မွို့တညျထားလို့ ငလငြျနဲ့ဆကျစပျပွီးတော့ မွကွေီးရဲ့အနအေထားပေါ့ ဘာကွောင့ျမြား ဒီလောကျတောငျ အန်တရာယျကွီးလဲဆိုတာ ပွောပွပေးပါ။

ဒေါကျတာခစြျကိုကို။ ။ ဟုတျကဲ့ပါဗြ။ မွဈတှေ ခြောငျးတှရှေိတဲ့နရောမှာ ရှိတဲ့ မွလှှောပေါ့… မွလှှောတှကေ မြားသောအားဖွင့ျ ကစြျလစြျသိပျသညျးမှု ရှိကောငျးရှိလိမ့ျမယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုရငျ ဖိအားတှကွေောင့ျမို့လို့။ သို့သောျ သူတို့က တှဲဆကျအားမရှိတဲ့ ကြောကျလှှာတှဖွေဈနတေယျ။ တှဲဆကျအားရှိလာလို့ရှိရငျ ကြောကျ အနအေထားအရကိုက ကြောကျတှဆေိုလို့ရှိရငျ ကနြောျတို့က တှဲဆကျပစ်စညျးနဲ့တှဲထားတယျလေ။ တှငျးထှကျတှအေကုနျလုံးကို တှဲဆကျထားတာ။ …ဆိုတော့ ဒီ မွနျမာတှကေတော့ မွဆေီလှှာလို့ သုံးတာပေါ့။ soil လို့သုံးတဲ့ဟာတှကေ ကနြောျကွိုကျတဲ့အသုံးနှုနျးကတော့ material အနနေဲ့သုံးတာရှိတယျ။ ဒါကတော့ အငျဂငြျနီယာတှအေသုံးမြားတဲ့ terms ပါ။ unconsolidated materials လို့ ခေါျတယျ။ တှဲဆကျအားမရှိတဲ့ material တှေ။

အဲဒီအပေါျမှာပဲ မွို့တှတေညျထားတာမြားတယျ။ မွဈတှခြေောငျးတှရေဲ့ဘေးမှာရှိတာက ပို့ခတြဲ့အနညျတှလေညျး ရှိတာကိုး။ ဒီမွဈခြောငျးတှကေ အမွဲတမျးလညျး ပွောငျးရှှေ့နတော။ သူပွောငျးရှှေ့တဲ့နရောမှာ သူတို့ (အနညျတှေ) ပို့ခတြဲ့အတှကျ၊ ဒီ ပို့ခထြားတဲ့မွထေုတှပေေါျမှာ ကနြောျတို့က မွို့တှတေညျထားတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ အောကျခံ အဆောကျအဦးတှဆေောကျထားတဲ့ ဖောငျဒေးရှငျးတှသေညျ အားမကောငျးဘူးဆိုတဲ့ (မွသေား) အပေါျမှာ ရှိနတေယျ။ အဲလိုရှိတဲ့နရောမှာ မွငေလငြျ လှုပျလိုကျလို့ရှိရငျ မွငေလငြျလှိုငျး p waves နဲ့ s waves ဆိုပွီး လှိုငျးနှဈမြိုးရှိတယျ။ အဲဒီမှာ s wave ဆိုတာကတော့ short wave ခေါျတာပေါ့။ အဲဒီလှိုငျးက တကယျလို့ ကြောကျလှှာတှကေ အခုနကလို တှဲဆကျအားလညျး မကောငျးဘူး၊ အဲဒီမှာလညျး သူက saturated ဖွဈနမေယျ။ saturated ဖွဈနမေယျ ဆိုတာက အဲဒီမှာ ရတှေခေိုအောငျးနမေယျ ဆိုလို့ရှိရငျ သူက liquefaction ဆိုတဲ့ဥစ်စာ ဖွဈတတျပါတယျ။ (အဲဒီလို) ဖွဈတယျဆိုတာနဲ့ သူက သူ့ရဲ့အောကျမှာရှိတဲ့ ဒီနဂိုက ရှိတဲ့အားသညျ ဖောငျဒေးရှငျးရဲ့ စှမျးအားသညျ ပကြျစီးယိုယှငျးသှားတယျ။ ပကြျစီးယိုယှငျးသှားတဲ့အခါမှာ အားမရှိသလောကျ ဖွဈသှားတဲ့အခြိနျမှာ အပေါျက အဆောကျအဦးကို သူက ခံပေးထား နိုငျစှမျးမရှိတော့ အဆောကျအဦးက ပွိုကမြှာပေါ့။

ဒေါျခငျမြိုးသကျ။ ။ liquefaction ကို- အဲဒါလေးကို နညျးနညျး ရှငျးပွပေးပါ။

ဒေါကျတာခစြျကိုကို။ ။ ဒီမွဆေီလှှာထဲ မှာဆိုလို့ရှိရငျ မွအေောကျရဆေိုတာ ရှိတတျပါတယျ။ တကယျလို့ မွအေောကျရမေရှိဘူးဆိုလို့ရှိရငျတော့ ခုနကပွောတဲ့ liquefaction ဖွဈဖို့ အလားအလာ မရှိတော့ဘူး။ ဥပမာ - ဘနျကောကျမွို့ကွီးက sinking ဖွဈနတေယျ။(ကြှံကနြတေယျ)။ sink ဖွဈနရေတဲ့အကွောငျးအရငျးသညျ ဘနျကောကျမွို့မှာ မွအေောကျရကေို သူတို့က အရမျးသုံးတယျ။ သုံးတဲ့အခါကတြော့ မွအေောကျရရေဲ့ water table ကကြသြှားတယျ။ (ရမေကြျနှာပွငျနိမ့ျဆငျးသှားတယျ) အဲဒီလို ကကြသြှားတဲ့အခါကတြော့ အပေါျမှာရှိတဲ့ အခုနက တှဲဆကျအားနညျးပါးတဲ့ (unconsolidated material ) မွသေားတှသေညျ compaction ဖွဈတယျ။ အဲဒါက ရေ နရောမှာ ကွပျ သှားတာပေါ့။ ရရှေိနရေငျတော့ ရကေ ပရကျရှာ (ဖိအား) နဲ့သူက ခံထားတာ။ ဟိုမှာတော့ s wave (ငလငြျလှိုငျး) က လှုပျလိုကျတော့ ဒီရတှေကေ လှုပျကုနျပွီးတော့ ပေါျလာတဲ့ ဖိအား (pressure) သညျ၊ အခုနကဥစ်စာရဲ့ ဘယျလိုခေါျမလဲ- “ညီမြှခွေ” ပကြျသှားတာ တကယျတနျးကတြော့။ သူ့မှာ နဂိုက ရှိထားတဲ့ ညီမြှခွေ ပကြျသှားတာ။ ဒီ ဖေါငျဒေးရှငျးရဲ့ ညီမ ြှခွေ ပကြျသှား ပွီးတော့ ခံထားနိုငျတဲ့ အငျအားမရှိတော့ဘူး။ အဲဒီသဘောဖွဈတာ။

- ဆိုတော့ မွအေောကျရရှေိနလေို့ရှိရငျ ဒီမွအေောကျရကေ အခုနကပွောတဲ့ unconsolidated material လို့ခေါျတဲ့ တှဲဆကျမှုမရှိတဲ့ အမှုနျတှကွေား၊ ကြောကျမှုန့ျတှကွေားထဲမှာ သူက ရကေ ရှိနတေယျ။ အဲဒီရကေလညျး သူက တနျပွနျဖိအားကို ပေးနိုငျတဲ့ အငျအားရှိတယျ။ အဲဒါကို ကနြောျတို့က porewater pressure လို့ခေါျတယျ။ အဲဒီရထေုက တှနျးကနျအား ပေးထားတဲ့ အတှကျကွောင့ျမို့လို့ သူ့အပေါျမှာ ဆောကျထားတဲ့ အဆောကျအဦးတှေ ခံနိုငျရညျရှိနတေယျ။ ငလငြျလှုပျလိုကျတဲ့ အခါကတြော့ အခုနကပွောတဲ့ ကြောကျမှုနျကွားတှေ၊ သဲမှုနျကွားတှမှော ရှိတဲ့ ရတှေသေညျ လှုပျခတျသှားတာကိုး။ လှုပျခတျသှားတော့ နဂိုရျရှိတဲ့အနအေထားကနေ ဒီရတှေကေ ရှေ့လြားသှားတာ။ ရှေ့လြားသှားတဲ့ရတှေကေ တနရောမှာ သှားစုမိလိုကျတဲ့အခါ ကတြော့ နုနျးမွလေိုဖွဈသှားတယျ။ တနရောမှာ ရတှေကေ မြားသှားတယျ။ နဂိုရျက ညီညီမြှမြှ တနရောတညျးမှာ ရှိနရောက နပွေီးတော့ ငလငြျရဲ့လှိုငျးကွောင့ျ ဒီရတှေကေ တနရောကို ရှေ့လြော စီးသှားတဲ့အခြိနျမှာ ဒီရထေုမြားသှားတဲ့ နရောမှာ ဘာဖွဈလဲဆိုတော့ ရှှံ့ နှံလို ဖွဈသှားပွီးတော့ ပြော့သှားပွီးတော့ အဲဒီပြော့တဲ့ နရောက အဲဒီ ရှှံ့ နှံ တှကေ အခုနကပွောတဲ့ ဒီအဆောကျအဦး တှကေို ထမျးထားနိုငျတဲ့အငျအား မရှိတော့ဘဲနဲ့ပကြျစီးသှားခွငျး ဖွဈပါတယျ။

ဒေါျခငျမြိုးသကျ။ ။ ဒေါကျတာခစြျကိုကိုရဲ့ပွောကွားခကြျနဲ့ပဲ ဒီသီတငျးပတျအတှကျ သိပ်ပံနဲ့နညျးပညာကဏ်ဍကို ဒီမှာပဲ ရပျနားလိုကျပါရစေ။