စစ်ကောင်စီနဲ့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့တို့ အပစ်ရပ်ထားတဲ့ ရခိုင်ပြည်မြို့တော် စစ်တွေ အပါအဝင် မြို့နယ်တချို့မှာ ပစ္စည်းလုယက်ခံရတွေ၊ ဓားပြတိုက်ခံရတာတွေနဲ့ အသတ်ခံရတာတွေ ဒီလအတွင်းတိုးလာနေတာကြောင့် ဒေသခံတွေကြား စိုးရိမ်မှုမြင့် တက်နေပါတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ ရခိုင်လက်နက်ကိုင်AAအဖွဲ့ လက်လှမ်းမမှီတဲ့ နေရာတွေမှာ ဖြစ်နေပြီး၊ စစ်ကောင်စီရဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှု မရှိသလောက် နည်းပါးလာနေတာလို့ ရခိုင်အရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးဖေသန်းကပြောပါတယ်။ ဒီအကြောင်း သတင်းပေးပို့ချက်တင်ဆက်ပေးပါမယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်က စစ်ကောင်စီအဓိက ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ စစ်တွေ၊ တောင်ကုတ်၊ သံတွဲ စတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာ ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ဒေသခံတွေ အသတ်ခံရတာ၊ ဓားပြတိုက်ခံရတာ၊ ပစ္စည်းခိုးယူခံရတာတွေနဲ့ လူပြတ်တဲ့နေရာတွေမှာ ပစ္စည်းလုယက်ခံရတာတွေ တိုးလာနေတာကြောင့် ဒေသခံတွေစိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
စစ်တွေမြို့ပေါ်မှာဆိုရင်လည်း ဒီရက်ပိုင်းအတွင်း ရာဇဝတ်မှုတွေ ခပ်စိတ်စိတ်ဖြစ်လာတာကြောင့် နေ့ခင်းဆိုရင်တောင် အပြင်ထွက်ဖို့ ကြောက်နေရတယ်လို့ စစ်တွေမြို့ပေါ်မှာ အလုပ်လာလုပ်နေတဲ့ မအေးအေးမျိုးက ပြောပါတယ်။
“ ဒီလ ဒီဖေဖော်ဝါရီလအတွင်းမှာပဲပေါ့နော် ဆိုးဆိုးရွားရွား ဆက်တိုက်ဆိုသလို ဖြစ်လာ တယ်၊ လူသတ်မှုတွေရော ဓားပြတိုက်မှုတွေရော ဒီကျောင်းသားတွေ ဆီက ကျောင်းသား တွေထဲမှာမှ အမျိုးသမီးတွေ ဆီကဆိုရင်လည်း ဖုန်းလုတာတို့ ဆိုင်ကယ်နဲ့ သွားနေတဲ့ ထဲကနေ လုသွားတာတို့ အဲလိုတွေတွေ့ရတယ်။ အဲတာကြောင့်မို့လို ဒီလအတွင်းမှာပဲ ပိုပြီးတော့ မလုံခြံသလို ခံစားရတယ်၊ ဒီလမှာ အပြင်ကိုတောင်မသွားရဲဘူး၊ ညဖက်ဆို လည်းမသွားဘူး နေ့ခင်းဆိုရင်တောင် တယောက်တည်းမသွားရဲဘူး။”
အခုလို စစ်တွေမြို့ပေါ်အထိ ရာဇဝတ်မှုတွေထူပြော လာပေမယ့်၊ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ဒေသခံတွေရဲ့ လုံခြုံရေးအတွက် ဘာတခုမှ လုပ်ဆောင်တာ မတွေ့ရတာကြောင့် တရားဥပဒေစိုးမိုး မှုမရှိတော့တဲ့ အခြေအနေတရပ်ရောက်နေပြီလို့လည်း မအေးအေးမျိုးက သူ့အမြင်ကို ပြောပါတယ်။
“ အဓိကတော့ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုအပိုင်းအားနည်းတယ်လို့မြင်တယ်ပေါ့နော်၊ တကယ်လို့သာ စစ်ကောင်စီက တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုသာ အားကောင်းမယ်ဆိုလို့ရှိရင် ဒီအမှုတွေကို ဒီလိုမဖြစ်ရအောင်ပေါ့နော်၊ တိုင်ကြားရင်လည်း သူတို့က ထိထိရောက်ရောက် အရေးယူတာတွေ လုပ်မယ်၊ ညဖက်ဆိုရင်လည်း အရင်တုန်းကလို ကင်းလှည့်တာတို့ဘာတို့ လုပ်ရင် ဒီလောက် ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေကို ရောက်မှာမဟုတ်ဘူးလို့မြင်တယ်။ တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုရှိရင်။”
ဒါ့အပြင် ရခိုင်တောင်ပိုင်းက ULA/AAရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအားနည်းတဲ့ တောင်ကုတ် သံတွဲ စတဲ့ မြို့နယ်တွေမှာလည်း မကြာခဏဆိုသလို ဒေသခံတွေ အသတ်ခံရတာ ဓားမြတိုက်ခံရတာ လုယက်ခံရတာတွေရှိနေတာကြောင့် ကိုယ်ထူကိုယ်ထ ကင်းစောင့်နေရတယ်လို့လည်း တောင်ကုတ်မြို့ခံတဦးကပြောပါတယ်။
“ ခိုးဆိုးလုယှက်မှုတွေက ခပ်စိတ်စိတ်ဖြစ်လာတယ်၊ အဲဒီမှာမှ ခိုးယူရုံတစ်ခုတည်းမဟုတ်ပဲ လူပြတ်တဲ့နေရာတွေမှာ လုယူတာ၊ လုယူခံရတဲ့ ပစ္စည်းပိုင်ရှင်ကို ရန်ပြုတာ၊သတ်ဖြတ်ခဲ့တဲ့ အထိရှိလာတယ်၊ ပြီးခဲ့တဲ့ တပတ်လောက်ကစပြီးတော့ ကင်းစောင့်ရတယ် တောင်ကုတ်မှာ၊ ကျေးရွာတွေပေါ့ တောင်ကုတ်က ရွှေပန်းတော ရွာတို့ မြို့ အနီးတဝိုက်မှာ ဆိုရင်တော့ မှိုဟင်းတော့ ဝင်ကျင်း အဲလို နေရာတွေပေါ့၊ အခုဆို ကျနော်တို့ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်တွေမှာလည်း ရပ်ကွက်နေပြည်သူတွေက အလှည့်ကျ ကင်းစောင့်နေရတာမျိုးတွေ ရှိတယ်ဗျာဟုတ်။”
မြန်မာနိုင်ငံတဝှမ်းမှာလည်း စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စီးပွားရေးလူမှုရေး အကြပ်အတည်း တွေကြောင့် အခုလို လူသတ်မှုတွေ၊ ခိုးဆိုးလုယက်မှုတွေ စတဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ များပြားလာပါတယ်။ရခိုင်ပြည်နယ်မှာလည်း စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ရာဇဝတ်သားတွေကို ဖော်ထုတ်ဖမ်းဆီးအရေးယူတာမျိုးတွေ မလုပ်နိုင်တာကြောင့် ပြည်သူလူထုတွေ မလုံခြုံဖြစ်နေရတာလို့ ရခိုင်အရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးဖေသန်းက ပြောပါတယ်။
“ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာတော့ စစ်ကောင်စီတက်ပြီးကတည်းက စီးပွားရေး လူမှုရေး အကြပ်အတည်း တွေ တော်တော်များလာတယ်၊ အဲဒါကြောင့် ဒုစရိုက်မှုတွေ အရင်ကထက် ပိုများလာတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်၊ ဆိုတော့ ခုနကပြောသလို စစ်ကောင်စီအဓိက ထိန်းချုပ်တဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ရဲ့ စစ်တွေမြို့တော်အပါအဝင် တောင်ကုတ်၊ သံတွဲ စတဲ့မြို့နယ်တွေမှာ တကယ်ပြစ်မှုကျူး လွန်သူတွေကို မဖော်ထုတ်နိုင်တာ ထိထိရောက်ရောက် အရေးမယူနိုင်တာ၊ တဖက်က ULA/AAကလည်း လက်လှမ်းမမှီတဲ့ နေရာမျိုးပေါ့ အဲဒီနေရာတွေမှာ ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရ တယ်။”
ရခိုင်ပြည်နယ်မြို့နယ်တချို့မှာ ရခိုင်လက်နက်ကိုင် AAအဖွဲ့က အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ တရားစီရင်ရေး လုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ဆောင်နေတာကြောင့် ဒေသတည်ငြိမ်အေးချမ်းနေပေမယ့်၊ AAအဖွဲ့ ထိန်းချုပ်တဲ့ အားနည်းတဲ့နေရာတွေမှာတော့ ဒေသခံတွေရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝ မှာ တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ စိုးရိမ်လာရတယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောဆိုကြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
AA ထိန်းချုပ်မှုမဲ့ ရခိုင်ဒေသတချို့ ဥပဒေစိုးမိုးမှုအားနည်းလာ TN
{Unicode}
AA ထိနျးခြုပျမှုမဲ့ ရခိုငျဒသေတခြို့ ဥပဒစေိုးမိုးမှုအားနညျးလာ
ဖဖေောျဝါရီ ၂၄၊ ၂၀၂၃ (ဗှီအိုအေ၊မွနျမာ)
စဈကောငျစီနဲ့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့တို့ အပဈရပျထားတဲ့ ရခိုငျပွညျမွို့တောျ စဈတှေ အပါအဝငျ မွို့နယျတခြို့မှာ ပစ်စညျးလုယကျခံရတှေ၊ ဓားပွတိုကျခံရတာတှနေဲ့ အသတျခံရတာတှေ ဒီလအတှငျးတိုးလာနတောကွောင့ျ ဒသေခံတှကွေား စိုးရိမျမှုမွင့ျ တကျနပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ ရခိုငျလကျနကျကိုငျAAအဖှဲ့ လကျလှမျးမမှီတဲ့ နရောတှမှော ဖွဈနပွေီး၊ စဈကောငျစီရဲ့ တရားဥပဒစေိုးမိုးမှု မရှိသလောကျ နညျးပါးလာနတောလို့ ရခိုငျအရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဦးဖသေနျးကပွောပါတယျ။ ဒီအကွောငျး သတငျးပေးပို့ခကြျတငျဆကျပေးပါမယျ။
ရခိုငျပွညျနယျက စဈကောငျစီအဓိက ထိနျးခြုပျထားတဲ့ စဈတှေ၊ တောငျကုတျ၊ သံတှဲ စတဲ့ မွို့နယျတှမှော ဒီရကျပိုငျးအတှငျး ဒသေခံတှေ အသတျခံရတာ၊ ဓားပွတိုကျခံရတာ၊ ပစ်စညျးခိုးယူခံရတာတှနေဲ့ လူပွတျတဲ့နရောတှမှော ပစ်စညျးလုယကျခံရတာတှေ တိုးလာနတောကွောင့ျ ဒသေခံတှစေိုးရိမျနကွေပါတယျ။
စဈတှမွေို့ပေါျမှာဆိုရငျလညျး ဒီရကျပိုငျးအတှငျး ရာဇဝတျမှုတှေ ခပျစိတျစိတျဖွဈလာတာကွောင့ျ နေ့ခငျးဆိုရငျတောငျ အပွငျထှကျဖို့ ကွောကျနရေတယျလို့ စဈတှမွေို့ပေါျမှာ အလုပျလာလုပျနတေဲ့ မအေးအေးမြိုးက ပွောပါတယျ။
“ ဒီလ ဒီဖဖေောျဝါရီလအတှငျးမှာပဲပေါ့နောျ ဆိုးဆိုးရှားရှား ဆကျတိုကျဆိုသလို ဖွဈလာ တယျ၊ လူသတျမှုတှရေော ဓားပွတိုကျမှုတှရေော ဒီကြောငျးသားတှေ ဆီက ကြောငျးသား တှထေဲမှာမှ အမြိုးသမီးတှေ ဆီကဆိုရငျလညျး ဖုနျးလုတာတို့ ဆိုငျကယျနဲ့ သှားနတေဲ့ ထဲကနေ လုသှားတာတို့ အဲလိုတှတှေေ့ရတယျ။ အဲတာကွောင့ျမို့လို ဒီလအတှငျးမှာပဲ ပိုပွီးတော့ မလုံခွံသလို ခံစားရတယျ၊ ဒီလမှာ အပွငျကိုတောငျမသှားရဲဘူး၊ ညဖကျဆို လညျးမသှားဘူး နေ့ခငျးဆိုရငျတောငျ တယောကျတညျးမသှားရဲဘူး။”
အခုလို စဈတှမွေို့ပေါျအထိ ရာဇဝတျမှုတှထေူပွော လာပမေယ့ျ၊ စဈကောငျစီအနနေဲ့ ဒသေခံတှရေဲ့ လုံခွုံရေးအတှကျ ဘာတခုမှ လုပျဆောငျတာ မတှေ့ရတာကွောင့ျ တရားဥပဒစေိုးမိုး မှုမရှိတော့တဲ့ အခွအေနတေရပျရောကျနပွေီလို့လညျး မအေးအေးမြိုးက သူ့အမွငျကို ပွောပါတယျ။
“ အဓိကတော့ တရားဥပဒစေိုးမိုးမှုအပိုငျးအားနညျးတယျလို့မွငျတယျပေါ့နောျ၊ တကယျလို့သာ စဈကောငျစီက တရားဥပဒစေိုးမိုးမှုသာ အားကောငျးမယျဆိုလို့ရှိရငျ ဒီအမှုတှကေို ဒီလိုမဖွဈရအောငျပေါ့နောျ၊ တိုငျကွားရငျလညျး သူတို့က ထိထိရောကျရောကျ အရေးယူတာတှေ လုပျမယျ၊ ညဖကျဆိုရငျလညျး အရငျတုနျးကလို ကငျးလှည့ျတာတို့ဘာတို့ လုပျရငျ ဒီလောကျ ဆိုးရှားတဲ့ အခွအေနကေို ရောကျမှာမဟုတျဘူးလို့မွငျတယျ။ တရားဥပဒစေိုးမိုးမှုရှိရငျ။”
ဒါ့အပွငျ ရခိုငျတောငျပိုငျးက ULA/AAရဲ့ ထိနျးခြုပျမှုအားနညျးတဲ့ တောငျကုတျ သံတှဲ စတဲ့ မွို့နယျတှမှောလညျး မကွာခဏဆိုသလို ဒသေခံတှေ အသတျခံရတာ ဓားမွတိုကျခံရတာ လုယကျခံရတာတှရှေိနတောကွောင့ျ ကိုယျထူကိုယျထ ကငျးစောင့ျနရေတယျလို့လညျး တောငျကုတျမွို့ခံတဦးကပွောပါတယျ။
“ ခိုးဆိုးလုယှကျမှုတှကေ ခပျစိတျစိတျဖွဈလာတယျ၊ အဲဒီမှာမှ ခိုးယူရုံတဈခုတညျးမဟုတျပဲ လူပွတျတဲ့နရောတှမှော လုယူတာ၊ လုယူခံရတဲ့ ပစ်စညျးပိုငျရှငျကို ရနျပွုတာ၊သတျဖွတျခဲ့တဲ့ အထိရှိလာတယျ၊ ပွီးခဲ့တဲ့ တပတျလောကျကစပွီးတော့ ကငျးစောင့ျရတယျ တောငျကုတျမှာ၊ ကြေးရှာတှပေေါ့ တောငျကုတျက ရှှပေနျးတော ရှာတို့ မွို့ အနီးတဝိုကျမှာ ဆိုရငျတော့ မှိုဟငျးတော့ ဝငျကငြျး အဲလို နရောတှပေေါ့၊ အခုဆို ကနြောျတို့ မွို့ပေါျရပျကှကျတှမှောလညျး ရပျကှကျနပွေညျသူတှကေ အလှည့ျကြ ကငျးစောင့ျနရေတာမြိုးတှေ ရှိတယျဗြာဟုတျ။”
မွနျမာနိုငျငံတဝှမျးမှာလညျး စဈတပျကအာဏာသိမျးပွီးနောကျပိုငျး စီးပှားရေးလူမှုရေး အကွပျအတညျး တှကွေောင့ျ အခုလို လူသတျမှုတှေ၊ ခိုးဆိုးလုယကျမှုတှေ စတဲ့ ရာဇဝတျမှုတှေ မြားပွားလာပါတယျ။ရခိုငျပွညျနယျမှာလညျး စဈကောငျစီအနနေဲ့ ရာဇဝတျသားတှကေို ဖောျထုတျဖမျးဆီးအရေးယူတာမြိုးတှေ မလုပျနိုငျတာကွောင့ျ ပွညျသူလူထုတှေ မလုံခွုံဖွဈနရေတာလို့ ရခိုငျအရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဦးဖသေနျးက ပွောပါတယျ။
“ တဈနိုငျငံလုံးမှာတော့ စဈကောငျစီတကျပွီးကတညျးက စီးပှားရေး လူမှုရေး အကွပျအတညျး တှေ တောျတောျမြားလာတယျ၊ အဲဒါကွောင့ျ ဒုစရိုကျမှုတှေ အရငျကထကျ ပိုမြားလာတယျလို့ ပွောလို့ရတယျ၊ ဆိုတော့ ခုနကပွောသလို စဈကောငျစီအဓိက ထိနျးခြုပျတဲ့ ရခိုငျပွညျနယျရဲ့ စဈတှမွေို့တောျအပါအဝငျ တောငျကုတျ၊ သံတှဲ စတဲ့မွို့နယျတှမှော တကယျပွဈမှုကြူး လှနျသူတှကေို မဖောျထုတျနိုငျတာ ထိထိရောကျရောကျ အရေးမယူနိုငျတာ၊ တဖကျက ULA/AAကလညျး လကျလှမျးမမှီတဲ့ နရောမြိုးပေါ့ အဲဒီနရောတှမှော ဖွဈနတောကို တှေ့ရ တယျ။”
ရခိုငျပွညျနယျမွို့နယျတခြို့မှာ ရခိုငျလကျနကျကိုငျ AAအဖှဲ့က အုပျခြုပျရေးနဲ့ တရားစီရငျရေး လုပျငနျးတှကေို လုပျဆောငျနတောကွောင့ျ ဒသေတညျငွိမျအေးခမြျးနပေမေယ့ျ၊ AAအဖှဲ့ ထိနျးခြုပျတဲ့ အားနညျးတဲ့နရောတှမှောတော့ ဒသေခံတှရေဲ့ နေ့စဉျဘဝ မှာ တဈနေ့ထကျတဈနေ့ စိုးရိမျလာရတယျလို့ ဒသေခံတှကေ ပွောဆိုကွပါတယျ။