[Zawgyi/Unicode]
အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ပါတီက အများစုနဲ့ ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ လွှတ်တော် သက်တမ်းမှာ ဥပဒေပေါင်း ၁၀၀ ကျော် ပြဋ္ဌာန်းနိုင်ခဲ့တယ်ဆိုပေမဲ့ အရေးကြီးတဲ့ ဥပဒေပြုရေး အပိုင်းတွေမှာ အားနည်းချက်တွေ ရှိနေတယ်လို့ ဥပဒေပညာရှင်တချို့က ထောက်ပြနေတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က ပြောပြပေးပါမယ်။
NLD ပါတီက အများစုနေရာရထားတဲ့ လွှတ်တော်သက်တမ်း ၅ နှစ်ပြည့်တော့မယ့်အချိန်မှာပဲ ဥပဒေပြုရေးမှာ ထင်သလောက် ခရီးမပေါက်ဘူးလိ့ု သုံးသပ်သူတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ အထူးသဖြင့် တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ တရားစွဲဆို အရေးယူခံရလေ့ရှိတဲ့ ဥပဒေတွေ မဖျက်သိမ်းနိုင်တာ၊ အငြင်းပွားစရာဖြစ်နေရတဲ့ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို မပြင်ဆင်နိုင်တာတွေအပေါ် ထောက်ပြနေကြတာပါ။
SEE ALSO: စစ်အာဏာလျှော့ချရေး NLD ကြိုးပမ်းမှုပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် ဥပဒေကြမ်းပူးပေါင်းကော်မတီ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး ဒေါက်တာမြတ်ဉာဏစိုးကတော့ ဥပဒေပြုရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ အဟန့်အတားတွေ ကန့်သတ်ချက်တွေကြောင့် ရည်မှန်းထားသလောက် မဖြစ်ခဲ့တာလို့ ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“မှန်ပါတယ်၊ ‘ ငြိမ်းစုစီ’ တို့လိုဥပဒေကြမ်းတွေ ရှိသလို၊ ကျနော်တို့ ‘ နိုင်လွတ်လုံ’ ခေါ်တာပေါ့ဗျာ ဒါမျိုးတွေကျတော့လည်း ပြင်နိုင်တာပေါ့။ တကယ့်ပင်မ ရေသောက်မြစ် ဥပဒေကြီးပေါ့ ကျနော်တို့ ပထမအကြိမ်လွှတ်တော် သက်တမ်းမှာလည်း ကြိုးပမ်းခဲ့တယ်၊ ဒုတိယအကြိမ် လွှတ်တော်သက်တမ်းမှာလည်း ကြိုးပမ်းခဲ့တယ် မအောင်မြင်ခဲ့ဘူး၊ အဲဒါ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပဲ။ သို့သော် ကျနော်တို့မှာ time limitation ( အချိန်ကန့်သတ်ချက်) ရှိတာပေါ့နော်။ တချို့ဥပဒေကြမ်းတွေဟာ အမျိုးသားလွှတ်တော်ဘက်က အတည်ပြုပြီးတော့ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဘက်မှာ ကျန်သွားတာပေါ့။ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဘက်မှာ အတည်ပြုပြီးတော့ အမျိုးသားလွှတ်တော်ဘက်မှာ ကျန်ခဲ့တဲ့ဥပဒေကြမ်းတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ ဒုတိယအကြိမ်နဲ့ တတိယအကြိမ် အကူးအပြောင်းပေါ့၊ တတိယအကြိမ်နဲ့ စတုတ္ထအကြိမ် အကူးအပြောင်းမှာလည်း ဒါတွေကရှိနေဦးမှာပါပဲ။ နိုင်ငံတကာမှာလည်း ဒီအတိုင်းပါပဲခင်ဗျ။”
အရင်စစ်အစိုးရတွေ အဆက်ဆက်က နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားသူတွေအပေါ် အရေးယူရာမှာ သုံးလေ့ရှိတဲ့ အရေးပေါ်စီမံမှု အက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၅ ည လို ဥပဒေမျိုးကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သလို ငြိမ်းချမ်းစွာ စုဝေးခွင့်နဲ့ စီတန်းလှည့်လည်ခွင့်ဆိုင်ရာဥပဒေ ဆက်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေ စတဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေအပေါ် အရေးယူရာမှာ သုံးလေ့ရှိတဲ့ ဥပဒေတွေကို ပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့တာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း နိုင်ငံတော် အကြည်ညိုပျက်စေမှု ဥပဒေ၊ ‘နိုင်လွတ်လုံ’ လို့ခေါ်တဲ့ နိုင်ငံသားများ၏ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ လွတ်လပ်မှုနှင့် ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာ လုံခြုံမှု အကာအကွယ်ပေးရေးဥပဒေ အပါအဝင် တခြား ပြင်ဆင်ဖို့ ဖျက်သိမ်းဖို့ လိုနေသေးတဲ့ ဥပဒေတွေ ရှိနေသေးတယ်လို့လည်း ပြည်ထောင်စုရှေ့နေများနဲ့ ဥပဒေအထောက်အကူပြုသူများအဖွဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးကြီးမြင့်က ပြောပါတယ်။
SEE ALSO: ရခိုင်မှာ ရွေးကောက်ပွဲဝင်မယ့် ကိုယ်စားလှယ်လောင်းတွေ အခက်တွေ့နေ“တကယ့်အရေးကြီးတဲ့ ဥပဒေပုဒ်မတွေ ပြင်ဖို့တွေ ကျန်နေသေးတယ်။ တပ်မတော်က တွင်တွင်ကြီးစွဲနေတဲ့ ၅၀၅ (က) တို့၊ ၅၀၅ (ခ) တို့ဆိုတဲ့ ဘုန်းကြီးတွေရော၊ လူတွေရော၊ ရှေ့နေတွေရော၊ ကဗျာဆရာတွေရော၊ စစ်ဗိုလ်ဟောင်းတွေရော၊ ပြည်သူတွေရော၊ လယ်သမားတွေရော၊ သံချပ်တွေကိုလည်း ၆ နှစ်လောက်ထိ ချနေတာတွေ၊ အဲဒါတွေကတော့ မပြင်နိုင်သေးဘူး၊ အဲဒီဟာတွေဟာ ဒီလွှတ်တော်က ပြည်သူကို အကျိုးပြုမယ့် ထင်ဟပ်တဲ့ ဥပဒေတွေကို ထိရောက်စွာမလုပ်နိုင်သေးဘူးဆိုတာကိုလည်း ပြဆိုနေတယ်လို့ တွေ့ရတယ်။”
၂၀၁၅ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမှာ တခဲနက် အနိုင်ရခဲ့တဲ့ NLD ပါတီက လွှတ်တော်ထဲမှာ အများစုအဖြစ် ထိန်းချုပ်ထားပေမဲ့ ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ တပ်မတော်သား ကိုယ်စားလှယ် ၄ ပုံ ၁ ပုံ ကလည်း နေရာယူထားတဲ့အတွက် ဥပဒေပြုရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ မကြာခဏ ထိပ်တိုက်တိုးခဲ့တာတွေလည်း ရှိပါတယ်။ NLD က အများစုနဲ့ ထိန်းချုပ်ခဲ့တဲ့ ဒုတိယအကြိမ် လွှတ်တော်သက်တမ်းမှာတော့ ဥပဒေကြမ်း ၁၄၆ ခု တင်သွင်းခဲ့ပြီး၊ ၁၁၃ ခုကို ပြဋ္ဌာန်းနိုင်ခဲ့သလို ဆွေးနွေးဖို့ကျန်နေတဲ့ ဥပဒေကြမ်းက ၂၆ ခုနဲ့ ပြန်ရုပ်သိမ်းခဲ့တဲ့ဥပဒေက တော့ ခုနစ် ခုရှိပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
NLD ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ လွှတ်တော်က ဥပဒေပြုနိုင်မှုအပေါ် ဝေဖန်မှုတွေထွက်ပေါ်
[Unicode Version]
အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ (NLD) ပါတီက အမြားစုနဲ့ ထိနျးခြုပျထားတဲ့ လှှတျတောျ သကျတမျးမှာ ဥပဒပေေါငျး ၁၀၀ ကြောျ ပွဋ်ဌာနျးနိုငျခဲ့တယျဆိုပမေဲ့ အရေးကွီးတဲ့ ဥပဒပွေုရေး အပိုငျးတှမှော အားနညျးခကြျတှေ ရှိနတေယျလို့ ဥပဒပေညာရှငျတခြို့က ထောကျပွနတေဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက ပွောပွပေးပါမယျ။
NLD ပါတီက အမြားစုနရောရထားတဲ့ လှှတျတောျသကျတမျး ၅ နှဈပွည့ျတော့မယ့ျအခြိနျမှာပဲ ဥပဒပွေုရေးမှာ ထငျသလောကျ ခရီးမပေါကျဘူးလိ့ု သုံးသပျသူတှလေညျး ရှိနပေါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ တကျကွှလှုပျရှားသူတှေ တရားစှဲဆို အရေးယူခံရလေ့ရှိတဲ့ ဥပဒတှေေ မဖကြျသိမျးနိုငျတာ၊ အငွငျးပှားစရာဖွဈနရေတဲ့ ၂၀၀၈ ခုနှဈ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒကေို မပွငျဆငျနိုငျတာတှအေပေါျ ထောကျပွနကွေတာပါ။
SEE ALSO: အဟောင်း ၈၀% အသစ် ၂၀% NLD ကိုယ်စားလှယ်လောင်းရွေးချယ်မှုနဲ့ ရှေ့အလားအလာပွညျထောငျစုလှှတျတောျ ဥပဒကွေမျးပူးပေါငျးကောျမတီ တှဲဖကျအတှငျးရေးမှူး ဒေါကျတာမွတျဉာဏစိုးကတော့ ဥပဒပွေုရေး လုပျငနျးတှမှော အဟန့ျအတားတှေ ကန့ျသတျခကြျတှကွေောင့ျ ရညျမှနျးထားသလောကျ မဖွဈခဲ့တာလို့ ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“မှနျပါတယျ၊ ‘ ငွိမျးစုစီ’ တို့လိုဥပဒကွေမျးတှေ ရှိသလို၊ ကနြောျတို့ ‘ နိုငျလှတျလုံ’ ခေါျတာပေါ့ဗြာ ဒါမြိုးတှကေတြော့လညျး ပွငျနိုငျတာပေါ့။ တကယ့ျပငျမ ရသေောကျမွဈ ဥပဒကွေီးပေါ့ ကနြောျတို့ ပထမအကွိမျလှှတျတောျ သကျတမျးမှာလညျး ကွိုးပမျးခဲ့တယျ၊ ဒုတိယအကွိမျ လှှတျတောျသကျတမျးမှာလညျး ကွိုးပမျးခဲ့တယျ မအောငျမွငျခဲ့ဘူး၊ အဲဒါ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒပေဲ။ သို့သောျ ကနြောျတို့မှာ time limitation ( အခြိနျကန့ျသတျခကြျ) ရှိတာပေါ့နောျ။ တခြို့ဥပဒကွေမျးတှဟော အမြိုးသားလှှတျတောျဘကျက အတညျပွုပွီးတော့ ပွညျသူ့လှှတျတောျဘကျမှာ ကနြျသှားတာပေါ့။ ပွညျသူ့လှှတျတောျဘကျမှာ အတညျပွုပွီးတော့ အမြိုးသားလှှတျတောျဘကျမှာ ကနြျခဲ့တဲ့ဥပဒကွေမျးတှလေညျး ရှိပါတယျ။ ဒါတှကေတော့ ဒုတိယအကွိမျနဲ့ တတိယအကွိမျ အကူးအပွောငျးပေါ့၊ တတိယအကွိမျနဲ့ စတုတ်ထအကွိမျ အကူးအပွောငျးမှာလညျး ဒါတှကေရှိနေဦးမှာပါပဲ။ နိုငျငံတကာမှာလညျး ဒီအတိုငျးပါပဲခငျဗြ။”
အရငျစဈအစိုးရတှေ အဆကျဆကျက နိုငျငံရေးလှုပျရှားသူတှအေပေါျ အရေးယူရာမှာ သုံးလေ့ရှိတဲ့ အရေးပေါျစီမံမှု အကျဥပဒေ ပုဒျမ ၅ ည လို ဥပဒမြေိုးကို ဖကြျသိမျးခဲ့သလို ငွိမျးခမြျးစှာ စုဝေးခှင့ျနဲ့ စီတနျးလှည့ျလညျခှင့ျဆိုငျရာဥပဒေ ဆကျသှယျရေးဆိုငျရာ ဥပဒေ စတဲ့ တကျကွှလှုပျရှားသူတှအေပေါျ အရေးယူရာမှာ သုံးလေ့ရှိတဲ့ ဥပဒတှေကေို ပွငျဆငျနိုငျခဲ့တာတှလေညျး ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး နိုငျငံတောျ အကွညျညိုပကြျစမှေု ဥပဒေ၊ ‘နိုငျလှတျလုံ’ လို့ခေါျတဲ့ နိုငျငံသားမြား၏ ပုဂ်ဂိုလျဆိုငျရာ လှတျလပျမှုနှင့ျ ပုဂ်ဂိုလျဆိုငျရာ လုံခွုံမှု အကာအကှယျပေးရေးဥပဒေ အပါအဝငျ တခွား ပွငျဆငျဖို့ ဖကြျသိမျးဖို့ လိုနသေေးတဲ့ ဥပဒတှေေ ရှိနသေေးတယျလို့လညျး ပွညျထောငျစုရှေ့နမြေားနဲ့ ဥပဒအေထောကျအကူပွုသူမြားအဖှဲ့ ဥက်ကဋ်ဌ ဦးကွီးမွင့ျက ပွောပါတယျ။
SEE ALSO: လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရှမ်းပါတီနှစ်ခု ကိုယ်စားလှယ်လောင်း ၂၂၀ ကျော်ယှဉ်ပြိုင်မည်“တကယ့ျအရေးကွီးတဲ့ ဥပဒပေုဒျမတှေ ပွငျဖို့တှေ ကနြျနသေေးတယျ။ တပျမတောျက တှငျတှငျကွီးစှဲနတေဲ့ ၅၀၅ (က) တို့၊ ၅၀၅ (ခ) တို့ဆိုတဲ့ ဘုနျးကွီးတှရေော၊ လူတှရေော၊ ရှေ့နတှေရေော၊ ကဗြာဆရာတှရေော၊ စဈဗိုလျဟောငျးတှရေော၊ ပွညျသူတှရေော၊ လယျသမားတှရေော၊ သံခပြျတှကေိုလညျး ၆ နှဈလောကျထိ ခနြတောတှေ၊ အဲဒါတှကေတော့ မပွငျနိုငျသေးဘူး၊ အဲဒီဟာတှဟော ဒီလှှတျတောျက ပွညျသူကို အကြိုးပွုမယ့ျ ထငျဟပျတဲ့ ဥပဒတှေကေို ထိရောကျစှာမလုပျနိုငျသေးဘူးဆိုတာကိုလညျး ပွဆိုနတေယျလို့ တှေ့ရတယျ။”
၂၀၁၅ ခုနှဈ ရှေးကောကျပှဲမှာ တခဲနကျ အနိုငျရခဲ့တဲ့ NLD ပါတီက လှှတျတောျထဲမှာ အမြားစုအဖွဈ ထိနျးခြုပျထားပမေဲ့ ၂၀၀၈ ခုနှဈ ဖှဲ့စညျးပုံ အခွခေံဥပဒအေရ တပျမတောျသား ကိုယျစားလှယျ ၄ ပုံ ၁ ပုံ ကလညျး နရောယူထားတဲ့အတှကျ ဥပဒပွေုရေးလုပျငနျးတှမှော မကွာခဏ ထိပျတိုကျတိုးခဲ့တာတှလေညျး ရှိပါတယျ။ NLD က အမြားစုနဲ့ ထိနျးခြုပျခဲ့တဲ့ ဒုတိယအကွိမျ လှှတျတောျသကျတမျးမှာတော့ ဥပဒကွေမျး ၁၄၆ ခု တငျသှငျးခဲ့ပွီး၊ ၁၁၃ ခုကို ပွဋ်ဌာနျးနိုငျခဲ့သလို ဆှေးနှေးဖို့ကနြျနတေဲ့ ဥပဒကွေမျးက ၂၆ ခုနဲ့ ပွနျရုပျသိမျးခဲ့တဲ့ဥပဒကေ တော့ ခုနဈ ခုရှိပါတယျ။