[Zawgyi/Unicode]
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးသမားတချို့ မူလပါတီတွေက ထွက်ခွင့် မရသေးတာကြောင့် နိုဝင်ဘာလထဲ ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ အခက်တွေ့နေရတဲ့ အခြေအနေကို ပြောပြပါမယ်။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က တင်ပြပေးထားပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အင်အားကြီးပါတီတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ(ANP) ပါတီကနေ နုတ်ခွင့်တင်ထားပေမဲ့ တရားဝင် ခွင့်မပြုသေးတာကြောင့် လက်ရှိလွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တွေ အပါအဝင် ရခိုင်တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးသမားတချို့ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ တစ်သီးပုဂ္ဂလအနေနဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရမယ့် အလားအလာရှိနေပါတယ်။
ကျောက်ဖြူမြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်လွင် ဟာဆိုရင်လည်း ANP ပါတီကနေ နုတ်ထွက်ခွင့် မရသေးတာကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲဝင်ရေး အခက်အခဲဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"ကျနော်တို့ကတော့ ANP ပါတီမှာ နုတ်ထွက်ခွင့်တင်ထားတာလည်း ကြာပြီဗျာ။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ကလည်း ထွက်ခွင့်မပြုဘူး ဆိုတာလောက်ပဲပြောတယ်။ ပြီးတော့ ANP ပါတီမှာက ထွက်ခွင့်ပေးတဲ့ လူတွေလည်း ရှိနေပြီ ရမ်းဗြဲမြို့နယ်က ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်လွင်တို့ မြေပုံမြို့နယ်က ပြည်နယ်လွတ်တော် ကိုယ်စားလှယ် ဦးမြသန်းတို့ဆိုရင် သူတို့က ထွက်ခွင့်ပေးတယ်။ ဆိုတော့ခါ ANP ပါတီရဲ့ မူဝါဒက လူကိုလိုက်ပြီး ပြောင်းနေသလို ဖြစ်နေပြီ ဆိုတော့ခါ ကျနော်တို့ကတော့ ထွက်ခွင့်မပေးမှာ မဟုတ်ဘူးသေချာတယ်။ ထွက်ခွင့်မပေးရင်တော့ ကျနော်တို့က တစ်သီးပုဂ္ဂလနဲ့ ပြိုင်ရမယ့် သဘောရှိနေတယ်ဗျာ။"
ကျောက်ဖြူမြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးကျော်လွင် ဟာ ANP ပါတီက နုတ်ထွက်ခွင့် တောင်းထားပြီးနောက်၊ နိုင်ငံတော် အကြည်ညိုပျက်စေမှု ပုဒ်မနဲ့ အရေးယူခံရပြီး အခုအခါ ထောင်ဒဏ်ကျခံနေရတဲ့ ဒေါက်တာအေးမောင် ဦးဆောင်ပြီး ၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ တည်ထောင်ထားတဲ့ ရခိုင့်ဦးဆောင်ပါတီ (AFP) မှာ ပူးပေါင်းပါဝင်နေတာပါ။ အခုဆိုရင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ အဓိကပါတီကြီးဖြစ်တဲ့ ANP က ခွဲထွက်ပြီး တည်ထောင်ထားတဲ့ AFP ပါတီနဲ့ ရခိုင်ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ (ALD) ပါတီ တို့လည်း ရွေးကောက်ပွဲမှာ ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ ပြင်ဆင်နေကြပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ALD ပါတီမှာလည်း ကိုယ်စားလှယ်တစ်ချို့ဟာ မူလ ANP ပါတီကနေ နုတ်ထွက်ခွင့်မပေးတာကြောင့် တစ်သီးပုဂ္ဂလအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ယှဉ်ပြိုင်ရမယ့် အလားအလာာ ရှိနေတယ်လို့ ALD ပါတီ ပြောခွင့်ရ ဦးမျိုးကျော်က ပြောပါတယ်။
"နုတ်ထွက်ခွင့်တောင်းထားတာတွေတော့ ရှိတယ်။ အခုက ဘယ်ဆိုမလဲဆိုတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ လွတ်တော်မှာ ဆုံးဖြတ်ချက်အရဆိုရင် ကျနော်တို့ ပါတီကိုယ်စားလှယ်အနေနဲ့သူတို့ပြိုင်လို့ရမှာမဟုတ်ဘူး။ တစ်သီးပုဂ္ဂလ အနေနဲ့ပဲ ပြိုင်လို့ရမယ့် အနေအထားမှာရှိနေတယ်။ ပြီးတော့ တချို့နေရာတွေမှာလည်း ကျနော်တို့က ပါတီတည်ဆောင်ပြီးသား အဆင်သင့်မရှိသေးတဲ့ အခါကျတော့ ကျနော်တို့က ကျောက်ဖြူခရိုင် သံတွဲခရိုင်နဲ့ ကျနော်တို့ ဌာနချုပ်ရှိတဲ့ ကျောက်တော်မြို့ကနေပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သွားဖို့ ရှိပါတယ်။"
အမျိုးသားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဒေါ်ထုမေကလည်း ANP ပါတီက နုတ်ထွက်ခွင့်မပေးတာကြောင့် လာမည့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးနေရာကို တစ်သီးပုဂ္ဂလအနေနဲ့ ဝင်ရောက်ယှဉ်သွားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုထားပါတယ်။
ရခိုင်အမျိုးသားပါတီကတော့ ပါတီက နုတ်ထွက်ခွင့်တင်ထားတဲ့ သူတွေကို လက်ရှိ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်သက်တမ်းကုန်မှ နုတ်ထွက်ခွင့်ပေးမယ်ဆိုပြီးတော့ ပြီးခဲ့တဲ့ မေလကုန်ပိုင်းက ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ပါတီညီလာခံမှာ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။
လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက နေရာတချို့မှာ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (NLD) ပါတီအနေ နဲ့ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှာ မဟုတ်ကြောင်း ပြောဆိုထားတာကြောင့် ဒေသခံနိုင်ငံရေးပါတီတွေအတွက် အခွင့်အလမ်း ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားချိန်မှာပဲ ရခိုင်တိုင်းရင်းသား နိုင်ငံရေးသမားတွေကြား အခက်အခဲတွေ ကြုံနေရတာပါ။
နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဒေါက်တာရန်မျိုးသိန်းကတော့ လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒေသခံနိုင်ငံရေးပါတီတွေ အနိုင်ရနိုင်တဲ့ အလားအလာတွေ ရှိနေပေမဲ့ စိမ်ခေါ်မှုတွေလည်း ရှိနိုင်တယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။
"ရခိုင်ပြည်နယ် မဲဆန္ဒနယ်တွေမှာတော့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဘယ်နှစ်မြို့နယ် ကျင်းပနိုင်မလဲ ဆိုတာကိုတော့ စောင့်ကြည့်ရအုံးမယ်လို့ ထင်တယ်။ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပနိုင်တဲ့ မြို့နယ်တွေ များရင်တော့ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီတွေ အနေနဲ့ အများစုအနိုင်ရနိုင်တယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းဒေသတွေ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီတွေက အားကောင်းတဲ့ အခါကျတော့ မြောက်ပိုင်းမှာ ကျင်းပနိုင်မှ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားပါတီတွေရဲ့ အနိုင်ရမှုက ပိုပြီးတော့ များနိုင်မယ်။ နောက်တစ်ခုက ရခိုင်တိုင်းရင်းသား ပါတီတွေကြားမှာ ညီညီညွှတ်ညွှတ်နဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ရခိုင်ပြည်နယ် တစ်ခုလုံးမှာ နေရာများစု အနိုင်ရဖို့ အလားအလာရှိတယ်။ ရခိုင်ပါတီတွေ အချင်းချင်းထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ရင်တော့ မြောက်ပိုင်းမဲဆန္ဒနယ်တွေမှာ အကြိုက်အနယ် ယှဉ်ရမယ့် သဘောရှိတယ်။"
ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲမှာတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ကိုယ်စားလှယ်နေရာပေါင်း ၅၀ ကျော်အနက် ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ(ANP) က ကိုယ်စားလှယ်နေရာ ၄၅ နေရာနဲ့ အများစု အနိုင်ရခဲ့တာပါ။ ဒါပေမဲ့လည်း ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေအရ ကိုယ်စားလှယ်နေရာ အများစု အနိုင်ရပေမဲ့လည်း ပြည်နယ်အစိုးရဖွဲ့ခွင့်တော့ မရခဲ့ပါဘူး။
[Unicode Version]
ရခိုငျမှာ ရှေးကောကျပှဲဝငျမယ့ျ ကိုယျစားလှယျလောငျးတှေ အခကျတှေ့နေ
ရခိုငျပွညျနယျမှာ တိုငျးရငျးသား နိုငျငံရေးသမားတခြို့ မူလပါတီတှကေ ထှကျခှင့ျ မရသေးတာကွောင့ျ နိုဝငျဘာလထဲ ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျဖို့ အခကျတှေ့နရေတဲ့ အခွအေနကေို ပွောပွပါမယျ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက တငျပွပေးထားပါတယျ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာ အငျအားကွီးပါတီတဈခုဖွဈတဲ့ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ(ANP) ပါတီကနေ နုတျခှင့ျတငျထားပမေဲ့ တရားဝငျ ခှင့ျမပွုသေးတာကွောင့ျ လကျရှိလှှတျတောျ ကိုယျစားလှယျတှေ အပါအဝငျ ရခိုငျတိုငျးရငျးသား နိုငျငံရေးသမားတခြို့ လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ တဈသီးပုဂ်ဂလအနနေဲ့ ယှဉျပွိုငျရမယ့ျ အလားအလာရှိနပေါတယျ။
ကြောကျဖွူမွို့နယျ ပွညျနယျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးကြောျလှငျ ဟာဆိုရငျလညျး ANP ပါတီကနေ နုတျထှကျခှင့ျ မရသေးတာကွောင့ျ ရှေးကောကျပှဲဝငျရေး အခကျအခဲဖွဈနတေယျလို့ ပွောပါတယျ။
"ကနြောျတို့ကတော့ ANP ပါတီမှာ နုတျထှကျခှင့ျတငျထားတာလညျး ကွာပွီဗြာ။ ဒါပမေဲ့ သူတို့ကလညျး ထှကျခှင့ျမပွုဘူး ဆိုတာလောကျပဲပွောတယျ။ ပွီးတော့ ANP ပါတီမှာက ထှကျခှင့ျပေးတဲ့ လူတှလေညျး ရှိနပွေီ ရမျးဗွဲမွို့နယျက ပွညျနယျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးကြောျလှငျတို့ မွပေုံမွို့နယျက ပွညျနယျလှတျတောျ ကိုယျစားလှယျ ဦးမွသနျးတို့ဆိုရငျ သူတို့က ထှကျခှင့ျပေးတယျ။ ဆိုတော့ခါ ANPပါတီရဲ့ မူဝါဒက လူကိုလိုကျပွီး ပွောငျးနသေလို ဖွဈနပွေီ ဆိုတော့ခါ ကနြောျတို့ကတော့ ထှကျခှင့ျမပေးမှာ မဟုတျဘူးသခြောတယျ။ ထှကျခှင့ျမပေးရငျတော့ ကနြောျတို့က တဈသီးပုဂ်ဂလနဲ့ ပွိုငျရမယ့ျ သဘောရှိနတေယျဗြာ။"
ကြောကျဖွူမွို့နယျ ပွညျနယျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးကြောျလှငျ ဟာ ANP ပါတီက နုတျထှကျခှင့ျ တောငျးထားပွီးနောကျ၊ နိုငျငံတောျ အကွညျညိုပကြျစမှေု ပုဒျမနဲ့ အရေးယူခံရပွီး အခုအခါ ထောငျဒဏျကခြံနရေတဲ့ ဒေါကျတာအေးမောငျ ဦးဆောငျပွီး ၂၀၁၉ ခုနှဈမှာ တညျထောငျထားတဲ့ ရခိုင့ျဦးဆောငျပါတီ (AFP) မှာ ပူးပေါငျးပါဝငျနတောပါ။ အခုဆိုရငျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ အဓိကပါတီကွီးဖွဈတဲ့ ANP က ခှဲထှကျပွီး တညျထောငျထားတဲ့ AFP ပါတီနဲ့ ရခိုငျဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျပါတီ (ALD) ပါတီ တို့လညျး ရှေးကောကျပှဲမှာ ယှဉျပွိုငျဖို့ ပွငျဆငျနကွေပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ ALD ပါတီမှာလညျး ကိုယျစားလှယျတဈခြို့ဟာ မူလ ANP ပါတီကနေ နုတျထှကျခှင့ျမပေးတာကွောင့ျ တဈသီးပုဂ်ဂလအနနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲမှာ ယှဉျပွိုငျရမယ့ျ အလားအလာာ ရှိနတေယျလို့ ALD ပါတီ ပွောခှင့ျရ ဦးမြိုးကြောျက ပွောပါတယျ။
"နုတျထှကျခှင့ျတောငျးထားတာတှတေော့ ရှိတယျ။ အခုက ဘယျဆိုမလဲဆိုတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ လှတျတောျမှာ ဆုံးဖွတျခကြျအရဆိုရငျ ကနြောျတို့ ပါတီကိုယျစားလှယျအနနေဲ့သူတို့ပွိုငျလို့ရမှာမဟုတျဘူး။ တဈသီးပုဂ်ဂလ အနနေဲ့ပဲ ပွိုငျလို့ရမယ့ျ အနအေထားမှာရှိနတေယျ။ ပွီးတော့ တခြို့နရောတှမှောလညျး ကနြောျတို့က ပါတီတညျဆောငျပွီးသား အဆငျသင့ျမရှိသေးတဲ့ အခါကတြော့ ကနြောျတို့က ကြောကျဖွူခရိုငျ သံတှဲခရိုငျနဲ့ ကနြောျတို့ ဌာနခြုပျရှိတဲ့ ကြောကျတောျမွို့ကနပွေီးတော့ ရှေးကောကျပှဲ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျသှားဖို့ ရှိပါတယျ။"
အမြိုးသားလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဒေါျထုမကေလညျး ANP ပါတီက နုတျထှကျခှင့ျမပေးတာကွောင့ျ လာမည့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားရေးရာ ဝနျကွီးနရောကို တဈသီးပုဂ်ဂလအနနေဲ့ ဝငျရောကျယှဉျသှားမှာ ဖွဈတယျလို့ ပွောဆိုထားပါတယျ။
ရခိုငျအမြိုးသားပါတီကတော့ ပါတီက နုတျထှကျခှင့ျတငျထားတဲ့ သူတှကေို လကျရှိ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျသကျတမျးကုနျမှ နုတျထှကျခှင့ျပေးမယျဆိုပွီးတော့ ပွီးခဲ့တဲ့ မလေကုနျပိုငျးက ကငြျးပပွုလုပျခဲ့တဲ့ ပါတီညီလာခံမှာ ဆုံးဖွတျထားပါတယျ။
လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာ ရခိုငျမွောကျပိုငျးက နရောတခြို့မှာ အမြိုးသားဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ (NLD) ပါတီအနေ နဲ့ ဝငျရောကျယှဉျပွိုငျမှာ မဟုတျကွောငျး ပွောဆိုထားတာကွောင့ျ ဒသေခံနိုငျငံရေးပါတီတှအေတှကျ အခှင့ျအလမျး ဖွဈနိုငျတယျလို့ ခန့ျမှနျးထားခြိနျမှာပဲ ရခိုငျတိုငျးရငျးသား နိုငျငံရေးသမားတှကွေား အခကျအခဲတှေ ကွုံနရေတာပါ။
နိုငျငံရေး လေ့လာသုံးသပျသူ ဒေါကျတာရနျမြိုးသိနျးကတော့ လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ ဒသေခံနိုငျငံရေးပါတီတှေ အနိုငျရနိုငျတဲ့ အလားအလာတှေ ရှိနပေမေဲ့ စိမျခေါျမှုတှလေညျး ရှိနိုငျတယျလို့ သုံးသပျပါတယျ။
"ရခိုငျပွညျနယျ မဲဆန်ဒနယျတှမှောတော့ ရှေးကောကျပှဲကို ဘယျနှဈမွို့နယျ ကငြျးပနိုငျမလဲ ဆိုတာကိုတော့ စောင့ျကွည့ျရအုံးမယျလို့ ထငျတယျ။ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ရှေးကောကျပှဲ ကငြျးပနိုငျတဲ့ မွို့နယျတှေ မြားရငျတော့ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီတှေ အနနေဲ့ အမြားစုအနိုငျရနိုငျတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ ရခိုငျပွညျနယျမွောကျပိုငျးဒသေတှေ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီတှကေ အားကောငျးတဲ့ အခါကတြော့ မွောကျပိုငျးမှာ ကငြျးပနိုငျမှ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားပါတီတှရေဲ့ အနိုငျရမှုက ပိုပွီးတော့ မြားနိုငျမယျ။ နောကျတဈခုက ရခိုငျတိုငျးရငျးသား ပါတီတှကွေားမှာ ညီညီညှှတျညှှတျနဲ့ ရှေးကောကျပှဲ ဝငျနိုငျမယျဆိုရငျတော့ ရခိုငျပွညျနယျ တဈခုလုံးမှာ နရောမြားစု အနိုငျရဖို့ အလားအလာရှိတယျ။ ရခိုငျပါတီတှေ အခငြျးခငြျးထိပျတိုကျရငျဆိုငျရငျတော့ မွောကျပိုငျးမဲဆန်ဒနယျတှမှော အကွိုကျအနယျ ယှဉျရမယ့ျ သဘောရှိတယျ။"
ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ ရှေးကောကျပှဲမှာတော့ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ကိုယျစားလှယျနရောပေါငျး ၅၀ ကြောျအနကျ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ(ANP) က ကိုယျစားလှယျနရော ၄၅ နရောနဲ့ အမြားစု အနိုငျရခဲ့တာပါ။ ဒါပမေဲ့လညျး ၂၀၀၈ ခုနှဈ ဖှဲ့စညျးပုံ အခွခေံဥပဒအေရ ကိုယျစားလှယျနရော အမြားစု အနိုငျရပမေဲ့လညျး ပွညျနယျအစိုးရဖှဲ့ခှင့ျတော့ မရခဲ့ပါဘူး။
