သံတမန်ခင်း မျက်နှာပန်းလှခြင်းနှင့် လက်တွေ့အလားအလာ

မကြာသေးခင်က ပြီးဆုံးသွားခဲ့တဲ့ အမေရိကန်-အာဆီယံ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲဟာ မြန်မာနိုင်ငံ NUG အစိုးရအဖို့ သံခင်းတမန်ခင်းအရ အားတက်စရာ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့ အတော်များများက ယူဆကြပါတယ်။ စစ်ကောင်စီအကြီးအကဲကို မဖိတ်ဘဲ NUG နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကို အလွတ်သဘော လက်ခံတွေ့ဆုံတာတွေ ရှိခဲ့တဲ့အတွက်လည်း NUG မျက်နှာပန်းလှခဲ့တယ်လို့ ပြောရင်မှားမယ် မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ဒီလို အရေးတယူ ဆက်ဆံခြင်းခံရတာဟာ NUG ဦးတည်ကြိုးပမ်းနေတဲ့ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်လည်တက်လှမ်းနိုင်ရေးအတွက် လက်တွေ့ထိရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိနိုင်ပါသလဲ။ ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ခံလွှတ်တော်အမတ်၊ NCGUB ဝန်ကြီးဟောင်း ဒေါက်တာတင့်ဆွေနဲ့ ဦးကျော်ဇံသာ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ မကြာသေးခင်က ပြီးဆုံးသွားခဲ့တဲ့ US-ASEAN Summit - အမေရိကန်-အာဆီယံ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံ NUG အစိုးရရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို အားတက်စရာတွေ ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ တချို့လဲပဲ အားတက်ကြပါတယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲရလဒ်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ဆရာအမြင်ကို အရင်ဆုံးအကြမ်းမျဉ်းသုံးသပ်ပေးပါ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်လည်း အားတက်စရာသတင်းကြီးတခုလို့ သဘောတူပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဗမာ့ဒီမိုကရေစီရေးကို ၁၉၈၈ ကတည်းကနေ တွက်လို့ရှိရင် နိုင်ငံတကာစင်မြင့်မှာ သံတမန်ရေးရာ ဆောင်ရွက်မှုတွေမှာ ဒီတချီကတော့ ပိုပြီးတော့ သိသိသာသာ တိုးတက်လာတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ အစိုးရတုန်းကလည်း George Bush နဲ့ ကျနော်တို့ဝန်ကြီးတယောက်နဲ့ တွေ့တာဘာညာ ရှိခဲ့သော်လဲ ဒီတချီကတော့ အာဆီယံနဲ့ ဆက်ပြီးတော့၊ အမေရိကန်နိုင်ငံ လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးနဲ့ တခြားလွှတ်တော်ကွန်ဂရက် ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တွေ့နိုင်တဲ့အဆင့်ဟာ နည်းတဲ့အဆင့် မဟုတ်ဘူး။ အခြားကြိုးစားမှုတွေနဲ့စာရင် ဒီနောက်ဆုံး သံတမန်ရေးရာ အောင်မြင်မှုဟာ ထူးခြားပြီးတော့ အားတက်စရာလို့ မြင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်။ အားတက်စရာ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့အကျိုးသက်ရောက်မှု ဘယ်လောက်ရှိမလဲ။ ဒီကအားတက်စရာတွေ၊ ဒီကကြားခဲ့ရတဲ့ စကားတွေက ဘယ်လောက်ထိ လက်တွေ့ထိရောက်လာနိုင်သလဲ။ ဥပမာအားဖြင့် သူတို့က စာနာမှုအထောက်အပံ့ပေးမယ် ပြောတာတွေ ကြားရပါတယ်။ အခုကတော့ စစ်ကောင်စီနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ဆက်ဆံရေးမှာ သံတမန်အဆင့်လျှော့ချတာတွေကို တွေ့ရပါတယ်။ တချို့နိုင်ငံကြီးတွေက သံအမတ်ကြီးအဆင့်ကနေ သံရုံးတာဝန်ခံ Chargé d' Affaires အဆင့်ကို လျှော့ချလာတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒီဟာတဲ့အပြင် ပိုပြီးထိရောက်တဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေများ တွေ့လာနိုင်ပါသလား။

ဖြေ ။ ။ ဒီမျှော်လင့်ချက်ကလဲ ထားသင့်တဲ့ မေးခွန်းကြီးတခု ဖြစ်တယ်။ ဒီနေ့ ပြည်သူလူထုက ကြည့်လို့ရှိရင်တော့ ဒီလောက်လေးနဲ့တော့ အယားပြေရုံလောက်ပေါ့ - အားမနာတမ်း ပြောရရင်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ စစ်ကောင်စီက လူတွေသတ်၊ ရွာတွေမီးရှို့တဲ့ကာလပေါ့။ နောက်တခါ ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခြင်းခံရတဲ့ အရင်အစိုးရ NLD ခေါင်းဆောင်တွေကို မတရားသဖြင့် ဖမ်းဆီးထောင်ချခြင်း ဖြစ်နေတော့က ဒီလိုသံတမန်ရေးအရ တက်လာရုံနဲ့ကတော့ စစ်အာဏာရှင် အမြစ်ပြတ်ရေးဆိုတာ တော်တော်ဝေးသေးတယ်လို့ မြင်တယ်။ ကျနော် အားမတက်စရာတော့ မဟုတ်ဘူး၊ ကျနော် လက်တွေ့ကျကျ အဲဒီလိုမြင်ပါတယ်။ အာဆီယံအစည်းအဝေး ပြီးတော့လဲ အခုတခါ နောက်ဆုံး QUAD အစည်းအဝေးမှာလဲ ဗမာ့အရေးဟာ - လေးနိုင်ငံလုံးကလည်း ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်း ပြန်ရောက်ရေးကို ပြောလာတော့ ဒါကလဲ တိုးတက်တယ်လို့ ပြောလို့ရပေမယ့်၊ ကျနော့်အမြင်ကတော့ ဒီလောက်နဲ့တော့ မရသေးဘူးလို့ မြင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ QUAD ဆိုလို့ ကျနော်လည်း QUAD နဲ့ ပတ်သက်တာကို ကြားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ QUAD ရဲ့ ပြောတဲ့အထဲမှာ လေးနိုင်ငံထဲမှာပါတဲ့ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်တို့က မြန်မာနိုင်ငံရေးဟာ အရေးကြီးတယ်။ ဒေသတွင်း လုံခြုံရေးကို ထိခိုက်နိုင်တယ်၊ ဘာညာပြောတဲ့နေရာမှာတော့ သဘောတူကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ လုပ်ပုံလုပ်နည်းနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့တော့ အမေရိကန်၊ သြစတေးလျတို့ရဲ့ ချဉ်းကပ်ပုံချဉ်းကပ်နဲ့နည်း မတူဘူးလို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ သူတို့ပေးတဲ့ ဖိအား Pressure မျိုးကို အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်တို့ဆီကတော့ မရနိုင်ဘူးလို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ ဆရာ အဲဒါကို ဘယ်လိုတွက်သလဲ။

ဖြေ ။ ။ အဲဒါလဲ အမှန်ပဲ။ ကျနော်လည်း အဲဒီလိုပဲ သဘောပေါက်တယ်။ အိန္ဒိယက နှုတ်အားဖြင့်ဖြစ်စေ၊ ဒီမိုကရေစီ … ဒီမိုကရေစီဆိုပြီး ဟိုး ၁၉၈၈ ကတည်းက ပြောလာတာ၊ သူက အဲဒီလို။ ဂျပန်ကလဲ ဆာဆာကာဝါ ဝင်လာကတည်းက ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ဗမာနိုင်ငံအပေါ်ထားတဲ့ ပေါ်လစီက ထင်မှတ်သလောက် ခိုင်မာတောင့်တင်းခြင်း မရှိတာတော့ အမှန်ပဲ။ သို့သော်လဲပဲ ဒီနေ့ နိုင်ငံတကာအခင်းအကျင်းမှာ အခု အမေရိကန်မှာ အသစ်တက်လာတဲ့ သမ္မတလက်ထက်မှာ အာရှ-ပစ္စီဖိတ်၊ အင်ဒို-ပစ္စီဖိတ် အသုံးအနှုန်းနဲ့ တော်တော်လေး ခိုင်ခိုင်မာမာ၊ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နဲ့ လုပ်လာတဲ့ အနေအထားကတော့ အလကားတော့ မဖြစ်ဘဲနဲ့ ဒီဟာနဲ့ တစုံတရာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိလာနိုင်တယ်။ ဘယ်လောက်အထိ ရှိမလဲဆိုတာကိုတော့ ကျနော်တို့ နည်းနည်းတော့ မှန်းရခက်သေးတယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ကျနော်မြင်တာကတော့ ဒီလောက်မက တိုးတက်ပြီးတော့ အမေရိကန် ဦးဆောင်မှု၊ အထူးသဖြင့် တိုးတက်လာနိုင်စရာလဲ ရှိနိုင်တယ်လို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ အခုလောလောဆယ်မှာတော့ အမေရိကန်သည်ပင်လျှင် အာဆီယံကို ရှေ့တန်းကတင်ပြီးတော့ အာဆီယံတို့ လုပ်နေတဲ့ ဘုံသဘောတူညီမှု (၅) ရပ် ဘောင်အတွင်းကပဲ သွားနေတာ တွေ့ရပါတယ်။ အဲဒါကို ကျော်လွန်ပြီးတော့ ဘာမှ Initiative လုပ်နေတာ မတွေ့ရဘူးဆိုတော့ ဒါကိုရော ဆရာ့အနေနဲ့ အာဆီယံ မူ (၅) ချက်ကို ကျော်လွှာလာနိုင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်မှန်းပါသလား။

ဖြေ ။ ။ အာဆီယံရဲ့ ချဉ်းကပ်မှုလမ်းကြောင်းဟာ ပြောင်းကိုပြောင်းသင့်တယ်လို့ ကျနော် မြင်တယ်။ ဒါပေမယ်လို့ တပြိုင်တည်းမှာ ဗမာ့အရေးမှာ စစ်တပ်ကို ဦးစားပေးနေတဲ့ နိုင်ငံတချို့လဲ ရှိနေလေတော့ တော်တော်တော့ ခက်တယ်။ မေးခွန်းကို တိုက်ရိုက်ဖြေဆိုရရင် အာဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက် (၅) ချက်ဟာ ခေတ်နောက်ကျသွားပြီလို့ ကျနော် မြင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ အမေရိကန် ဦးဆောင်ပြီးတော့ အာဆီယံမူဘောင်ထဲက ထိုးဖောက်လုပ်လာနိုင်တဲ့ အလားအလာကော တွက်မိပါလား။

ဖြေ ။ ။ ဒါကတော့ ဖြစ်စေချင်တာပဲ ရှိပြီး၊ ဖြစ်ဖို့တော့ ခက်တယ်။ အဓိကအတားအဆီးကတော့ သိတဲ့အတိုင်းပဲ တရုတ်နဲ့ ရုရှားနိုင်ငံတွေ ရှိတယ်။ ဒီနိုင်ငံကြီးတွေနဲ့ အမေရိကန် ချိန်ထိုးရပါလိမ့်မယ်။ ချိန်ထိုးပြီးမှသာလျှင် ဒီအာဆီယံဘောင်က ချော်ပြီးတော့ ဖြစ်လာစရာအကြောင်း ရှိတယ်။ မဖြစ်ဘူးလို့တော့ ပြောလို့မရဘူး။ ကျနော်ကတော့ ဖြစ်လာမယ့် အရိပ်အရောင်တော့ မမြင်သေးဘူး။

မေး ။ ။ တရုတ်ဆိုလို့ တရုတ်နိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်ရင် သူတို့စီးပွားရေးလုပ်ဖို့ အဆင်ပြေစေချင်တာပဲဆိုတော့ ဘယ်အစိုးရတက်တက်ဆိုတာ အဓိကလို့ လူတိုင်းက တွက်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုလက်ရှိ စစ်ကောင်စီလက်ထက်မှာ ဖြစ်နေတဲ့ အခြေအနေတွေမှာ တရုတ်တို့ မျှော်မှန်းထားတဲ့ စီးပွားရေး လုပ်နိုင်လောက်တဲ့ တည်ငြိမ်မှုတို့ ဘာတို့ ရှိပါရဲ့လား။ တရုတ်က လက်ရှိအခြေအနေကို ကျေနပ်နေသလား။ ဒီအခြေအနေကို ပြောင်းလဲလာအောင် သူတို့ဘက်က မစဉ်းစားလေဘူးလားဆိုတာကိုလဲ ကျနော် တွက်မိတယ်။

ဖြေ ။ ။ တရုတ်ကတော့ ဗမာပြည်မှာ ဘယ်သူတက်တက်၊ သူကတော့ အပိုင်ပိုင်ပြီသားလို့ သူက တွက်ပြီသား။ ဒါကြောင့် သူ့ရဲ့ အကျိုးစီးပွားကလဲ ရုတ်မသွားဘူး။ အနည်းအကျဉ်းတော့ ဖြစ်မယ်။ တချိန်တည်းမှာ သူ့ရဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက်တဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကြီးတွေက တခုမှ ပစ်ပယ်ခြင်းမရှိဘဲနဲ့ တိုးလို့သာလာတယ်။ သူ့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်။ ဒါကြောင့် တရုတ်ကတော့ မြန်မာပြည်မှာ ဒီမိုကရေစီရတာလဲ အရေးမကြီးဘူး။ ရတာလဲ အရေးမကြီးဘူး၊ သူ့အကျိုးစီးပွားရနေတာပဲ ဖြစ်တဲ့အတွက် တရုတ်ကိုတော့ အများကြီး ပိုဆိုးတာကော၊ ပိုကောင်းတာကော မမြင်ဘူး။

မေး ။ ။ နောက် ရုရှား။ အမေရိကန်က မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီအင်အားစု NUG ကို ငွေကြေးအားဖြင့် ကူညီတယ်ပဲ ထားပါတော့၊ ဒါပေမဲ့ ရုရှား ကူညီတာက စစ်လက်နက် ကူညီနေတာ။ အဲဒါက ပိုပြီးတော့တောင် ထိရောက်နေသေးတယ်ဆိုတော့ အဲဒီနေရာကို နှိုင်းယှဉ်မယ်ဆိုရင်လဲပဲ အမေရိကန်ရဲ့ ကတိစကားတွေ၊ ငွေကြေးအကူအညီတွေက စစ်ကောင်စီကို ရုရှားပေးနေတဲ့ အကူအညီနဲ့စာရင် သိပ်ပြီးတော့ မယှဉ်သာဘူး ဖြစ်မနေဘူးလား။

ဖြေ ။ ။ ဒီဟာလဲ မှန်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အခုနောက်ဆုံး အာဏာသိမ်းတဲ့ စစ်ကောင်စီက လက်နက်ကို အားကိုးပြီးတော့ သူက လုပ်နေတာဖြစ်တဲ့အတွက် သူလိုအပ်တဲ့ လက်နက်ရနေရင်ပြီရော။ တရုတ်ကလဲ အရင်လောက် မပေးတော့တဲ့အခါမှာ သူက ရုရှားကို တွေ့သွားတယ်။ ရုရှားကလည်း တတိတအဆင့်လောက် လက်နက်တွေ ပေးနေ၊ ရောင်းနေတဲ့ နိုင်ငံဆိုတော့ အကြိုက်တွေ့တာပေါ့။ ပြည်သူလူထုနဲ့ တိုက်နေတဲ့ စစ်ရေးကတော့ ရုရှားလက်နက်က အင်မတန်မှ အားသာတယ်။ ဆိုတော့ ရုရှားရဲ့ အကူအညီဟာ စစ်ကောင်စီအတွက် အင်မတန်မှ လက်တလော ရေတို - ကျနော့်အမြင်ပေါ့ - အရင်ကတော့ တရုတ်ကို အားကိုးခဲ့တယ်။ နဝတ၊ နအဖလက်ထက်မှာ။ အဲဒါက ရေတိုအဆင့်လောက်သာ စစ်ကောင်စီအတွက် စစ်တပ်အတွက် အသုံးကျပြီးတော့ နောက်ပိုင်း သူ့ပေါ်လစီကို ပြန်လည်သုံးသပ် review လုပ်ပြီးတော့ အမေရိကန်လက်နက်တွေ ရချင်လို့ ကြိုးစားလာတယ်။ ဒါကတော့ မအောင်မြင်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ ရေတိုသဘောမျိုး - နောက်ထပ်ရေတို ဒုတိယတဆင့်က ရုရှားဆီက ရယူပြီး၊ ရေတိုသဘောမျိုးတော့ စစ်တပ်က လုပ်နေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မေးခွန်းအရပြောရင် အမေရိကန်ဘက်ကတော့ ကျနော်မြင်တာကတော့ နောက်ဆုံးအပြောအဆို၊ အသုံးအနှုန်းအရတော့ လက်နက်ပေးဖို့ လုံးဝစိတ်ကူးမရှိဘဲနဲ့၊ တခြားနည်းတွေသာ ကူညီမယ့်သဘော ရှိနေတော့၊ ကျနော်တို့အနေနဲ့ အမေရိကန်လည်း အများကြီးတော့ အားရစရာ မမြင်ဘူးလို့ ကျနော် ဒီလိုသုံးသပ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ နောက်ဆုံး ဆရာရဲ့မှတ်ချက်ကို ကြားချင်တာကတော့ တော်တော်လေး လူတိုင်းမကြိုက်တဲ့ ကိစ္စတရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ တချို့က ပြောကြတာက တချို့ပညာရှင်တွေ၊ သုံးသပ်သူတွေလည်း ပြောကြတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအတွက် စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို တိုက်ဖျက်ဖို့အတွက် ဖိအားပေးတယ် pressure ပေးတယ်ဆိုပေမယ့်၊ အဲဒီဖိအားဟာ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ကျဆုံးရေးအတွက် အထောက်အပံ့ မဖြစ်ဘဲနဲ့ ပြည်သူကိုသာ နစ်နာစေတယ်။ Backfire ဖြစ်တယ်။ အဲဒါကြောင့် ဖိအားပေးတဲ့ဝါဒကို တချို့က မကြိုက်ကြပါဘူး။

ဖြေ ။ ။ ဒီလိုသုံးသပ်ချက်ကတော့ ကျနော်တို့ ၂၀၀၃ ခုနှစ်က ကလင်တန်က Burma Act ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပြီး Sanction ကိစ္စတွေကို သီအိုရီအရ နိုင်ငံရေးပညာရှင်တွေက အမျိုးမျိုးသုံးသပ်ကြပါတယ်။ ကျနော်ကတော့ ပြည်သူလူထုဘက်ကပဲ ကြည့်တော့ကာ၊ ပြည်သူလူထုက Sanction ကို လိုချင်တာပဲ။ စစ်အာဏာရှင် ထိမယ့်ဟာကို လိုချင်တာပဲ ဆိုတော့က ကျနော့်အမြင်က ပြည်သူလူထုရဲ့ နိုင်ငံရေးအမြင်ကနေ ကြည့်လို့ရှိရင် နိုင်ငံရေးပါမောက္ခတွေ သုံးသပ်သူတွေ၊ သုံးသပ်ချက်က စာအုပ်တွေထဲက သီအိုရီတွေ ကိုးကားပြီး သုံးသပ်ချက်တွေဖြစ်ပြီး၊ လက်တွေ့မကျဘဲနဲ့ ပြည်သူလူထု လိုချင်တဲ့ ဖိအား၊ တိုက်အား၊ တွန်းအားတွေ မပါဘဲနဲ့တော့ စစ်ကောင်စီ ပြုတ်မှာမဟုတ်ဘူး၊ ရပ်မှာမဟုတ်တဲ့အတွက် ဖိအား၊ တွန်းအား၊ ဆွဲအားရော ပြည်သူလူထုရဲ့ တွန်းကန်အားတွေကို ပေါင်းမှသာလျှင်ရမှာ ဖြစ်တယ်။ Sanction ကို အပြစ်တင်ခြင်းဟာ သီအိုရီအရသာ စကားပြောခြင်းသာဖြစ်ပြီး၊ လက်တွေ့မကျဘူးလို့ မြင်ပါတယ်။

=== Unicode ===

မကွာသေးခငျက ပွီးဆုံးသှားခဲ့တဲ့ အမရေိကနျ-အာဆီယံ ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲဟာ မွနျမာနိုငျငံ NUG အစိုးရအဖို့ သံခငျးတမနျခငျးအရ အားတကျစရာ ဖွဈခဲ့တယျလို့ အတောျမြားမြားက ယူဆကွပါတယျ။ စဈကောငျစီအကွီးအကဲကို မဖိတျဘဲ NUG နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးကို အလှတျသဘော လကျခံတှေ့ဆုံတာတှေ ရှိခဲ့တဲ့အတှကျလညျး NUG မကြျနှာပနျးလှခဲ့တယျလို့ ပွောရငျမှားမယျ မဟုတျပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ ဒီလို အရေးတယူ ဆကျဆံခွငျးခံရတာဟာ NUG ဦးတညျကွိုးပမျးနတေဲ့ ဒီမိုကရစေီလမျးကွောငျးပေါျ ပွနျလညျတကျလှမျးနိုငျရေးအတှကျ လကျတှေ့ထိရောကျမှု ဘယျလောကျရှိနိုငျပါသလဲ။ ၁၉၉၀ ရှေးကောကျခံလှှတျတောျအမတျ၊ NCGUB ဝနျကွီးဟောငျး ဒေါကျတာတင့ျဆှနေဲ့ ဦးကြောျဇံသာ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ မကွာသေးခငျက ပွီးဆုံးသှားခဲ့တဲ့ US-ASEAN Summit - အမရေိကနျ-အာဆီယံ ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲမှာ မွနျမာနိုငျငံ NUG အစိုးရရဲ့ အခနျးကဏ်ဍကို အားတကျစရာတှေ ဖွဈခဲ့ပါတယျ။ တခြို့လဲပဲ အားတကျကွပါတယျ။ ဒီဆှေးနှေးပှဲရလဒျနဲ့ ပတျသကျလို့ ဆရာအမွငျကို အရငျဆုံးအကွမျးမဉြျးသုံးသပျပေးပါ။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျလညျး အားတကျစရာသတငျးကွီးတခုလို့ သဘောတူပါတယျ။ ကနြောျတို့ ဗမာ့ဒီမိုကရစေီရေးကို ၁၉၈၈ ကတညျးကနေ တှကျလို့ရှိရငျ နိုငျငံတကာစငျမွင့ျမှာ သံတမနျရေးရာ ဆောငျရှကျမှုတှမှော ဒီတခြီကတော့ ပိုပွီးတော့ သိသိသာသာ တိုးတကျလာတယျလို့ မွငျပါတယျ။ ကနြောျတို့ အစိုးရတုနျးကလညျး George Bush နဲ့ ကနြောျတို့ဝနျကွီးတယောကျနဲ့ တှေ့တာဘာညာ ရှိခဲ့သောျလဲ ဒီတခြီကတော့ အာဆီယံနဲ့ ဆကျပွီးတော့၊ အမရေိကနျနိုငျငံ လကျထောကျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးနဲ့ တခွားလှှတျတောျကှနျဂရကျ ခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ တှေ့နိုငျတဲ့အဆင့ျဟာ နညျးတဲ့အဆင့ျ မဟုတျဘူး။ အခွားကွိုးစားမှုတှနေဲ့စာရငျ ဒီနောကျဆုံး သံတမနျရေးရာ အောငျမွငျမှုဟာ ထူးခွားပွီးတော့ အားတကျစရာလို့ မွငျပါတယျ။

မေး ။ ။ ဟုတျပါတယျ။ အားတကျစရာ ဖွဈတယျ။ ဒါပမေဲ့ လကျတှေ့အကြိုးသကျရောကျမှု ဘယျလောကျရှိမလဲ။ ဒီကအားတကျစရာတှေ၊ ဒီကကွားခဲ့ရတဲ့ စကားတှကေ ဘယျလောကျထိ လကျတှေ့ထိရောကျလာနိုငျသလဲ။ ဥပမာအားဖွင့ျ သူတို့က စာနာမှုအထောကျအပံ့ပေးမယျ ပွောတာတှေ ကွားရပါတယျ။ အခုကတော့ စဈကောငျစီနဲ့ ပတျသကျတဲ့ ဆကျဆံရေးမှာ သံတမနျအဆင့ျလြှော့ခတြာတှကေို တှေ့ရပါတယျ။ တခြို့နိုငျငံကွီးတှကေ သံအမတျကွီးအဆင့ျကနေ သံရုံးတာဝနျခံ Chargé d' Affaires အဆင့ျကို လြှော့ခလြာတာကို တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒီဟာတဲ့အပွငျ ပိုပွီးထိရောကျတဲ့ လုပျဆောငျခကြျတှမြေား တှေ့လာနိုငျပါသလား။

ဖွေ ။ ။ ဒီမြှောျလင့ျခကြျကလဲ ထားသင့ျတဲ့ မေးခှနျးကွီးတခု ဖွဈတယျ။ ဒီနေ့ ပွညျသူလူထုက ကွည့ျလို့ရှိရငျတော့ ဒီလောကျလေးနဲ့တော့ အယားပွရေုံလောကျပေါ့ - အားမနာတမျး ပွောရရငျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ စဈကောငျစီက လူတှသေတျ၊ ရှာတှမေီးရှို့တဲ့ကာလပေါ့။ နောကျတခါ ရှေးခယြျတငျမွှောကျခွငျးခံရတဲ့ အရငျအစိုးရ NLD ခေါငျးဆောငျတှကေို မတရားသဖွင့ျ ဖမျးဆီးထောငျခခြွငျး ဖွဈနတေော့က ဒီလိုသံတမနျရေးအရ တကျလာရုံနဲ့ကတော့ စဈအာဏာရှငျ အမွဈပွတျရေးဆိုတာ တောျတောျဝေးသေးတယျလို့ မွငျတယျ။ ကနြောျ အားမတကျစရာတော့ မဟုတျဘူး၊ ကနြောျ လကျတှေ့ကကြြ အဲဒီလိုမွငျပါတယျ။ အာဆီယံအစညျးအဝေး ပွီးတော့လဲ အခုတခါ နောကျဆုံး QUAD အစညျးအဝေးမှာလဲ ဗမာ့အရေးဟာ - လေးနိုငျငံလုံးကလညျး ဒီမိုကရစေီလမျးကွောငျး ပွနျရောကျရေးကို ပွောလာတော့ ဒါကလဲ တိုးတကျတယျလို့ ပွောလို့ရပမေယ့ျ၊ ကနြော့ျအမွငျကတော့ ဒီလောကျနဲ့တော့ မရသေးဘူးလို့ မွငျပါတယျ။

မေး ။ ။ QUAD ဆိုလို့ ကနြောျလညျး QUAD နဲ့ ပတျသကျတာကို ကွားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ QUAD ရဲ့ ပွောတဲ့အထဲမှာ လေးနိုငျငံထဲမှာပါတဲ့ အိန်ဒိယ၊ ဂပြနျတို့က မွနျမာနိုငျငံရေးဟာ အရေးကွီးတယျ။ ဒသေတှငျး လုံခွုံရေးကို ထိခိုကျနိုငျတယျ၊ ဘာညာပွောတဲ့နရောမှာတော့ သဘောတူကွတယျ။ ဒါပမေဲ့ လုပျပုံလုပျနညျးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့တော့ အမရေိကနျ၊ သွစတေးလတြို့ရဲ့ ခဉြျးကပျပုံခဉြျးကပျနဲ့နညျး မတူဘူးလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ သူတို့ပေးတဲ့ ဖိအား Pressure မြိုးကို အိန်ဒိယ၊ ဂပြနျတို့ဆီကတော့ မရနိုငျဘူးလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ ဆရာ အဲဒါကို ဘယျလိုတှကျသလဲ။

ဖွေ ။ ။ အဲဒါလဲ အမှနျပဲ။ ကနြောျလညျး အဲဒီလိုပဲ သဘောပေါကျတယျ။ အိန်ဒိယက နှုတျအားဖွင့ျဖွဈစေ၊ ဒီမိုကရစေီ … ဒီမိုကရစေီဆိုပွီး ဟိုး ၁၉၈၈ ကတညျးက ပွောလာတာ၊ သူက အဲဒီလို။ ဂပြနျကလဲ ဆာဆာကာဝါ ဝငျလာကတညျးက ဂပြနျနိုငျငံရဲ့ ဗမာနိုငျငံအပေါျထားတဲ့ ပေါျလစီက ထငျမှတျသလောကျ ခိုငျမာတောင့ျတငျးခွငျး မရှိတာတော့ အမှနျပဲ။ သို့သောျလဲပဲ ဒီနေ့ နိုငျငံတကာအခငျးအကငြျးမှာ အခု အမရေိကနျမှာ အသဈတကျလာတဲ့ သမ်မတလကျထကျမှာ အာရှ-ပစ်စီဖိတျ၊ အငျဒို-ပစ်စီဖိတျ အသုံးအနှုနျးနဲ့ တောျတောျလေး ခိုငျခိုငျမာမာ၊ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျနဲ့ လုပျလာတဲ့ အနအေထားကတော့ အလကားတော့ မဖွဈဘဲနဲ့ ဒီဟာနဲ့ တစုံတရာ မွနျမာနိုငျငံရဲ့အပေါျ အကြိုးသကျရောကျမှု ရှိလာနိုငျတယျ။ ဘယျလောကျအထိ ရှိမလဲဆိုတာကိုတော့ ကနြောျတို့ နညျးနညျးတော့ မှနျးရခကျသေးတယျ။ ဘာပဲဖွဈဖွဈ ကနြောျမွငျတာကတော့ ဒီလောကျမက တိုးတကျပွီးတော့ အမရေိကနျ ဦးဆောငျမှု၊ အထူးသဖွင့ျ တိုးတကျလာနိုငျစရာလဲ ရှိနိုငျတယျလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ အခုလောလောဆယျမှာတော့ အမရေိကနျသညျပငျလြှငျ အာဆီယံကို ရှေ့တနျးကတငျပွီးတော့ အာဆီယံတို့ လုပျနတေဲ့ ဘုံသဘောတူညီမှု (၅) ရပျ ဘောငျအတှငျးကပဲ သှားနတော တှေ့ရပါတယျ။ အဲဒါကို ကြောျလှနျပွီးတော့ ဘာမှ Initiative လုပျနတော မတှေ့ရဘူးဆိုတော့ ဒါကိုရော ဆရာ့အနနေဲ့ အာဆီယံ မူ (၅) ခကြျကို ကြောျလှှာလာနိုငျလိမ့ျမယျလို့ မြှောျမှနျးပါသလား။

ဖွေ ။ ။ အာဆီယံရဲ့ ခဉြျးကပျမှုလမျးကွောငျးဟာ ပွောငျးကိုပွောငျးသင့ျတယျလို့ ကနြောျ မွငျတယျ။ ဒါပမေယျလို့ တပွိုငျတညျးမှာ ဗမာ့အရေးမှာ စဈတပျကို ဦးစားပေးနတေဲ့ နိုငျငံတခြို့လဲ ရှိနလေတေော့ တောျတောျတော့ ခကျတယျ။ မေးခှနျးကို တိုကျရိုကျဖွဆေိုရရငျ အာဆီယံရဲ့ ဘုံသဘောတူညီခကြျ (၅) ခကြျဟာ ခတျေနောကျကသြှားပွီလို့ ကနြောျ မွငျပါတယျ။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ အမရေိကနျ ဦးဆောငျပွီးတော့ အာဆီယံမူဘောငျထဲက ထိုးဖောကျလုပျလာနိုငျတဲ့ အလားအလာကော တှကျမိပါလား။

ဖွေ ။ ။ ဒါကတော့ ဖွဈစခေငြျတာပဲ ရှိပွီး၊ ဖွဈဖို့တော့ ခကျတယျ။ အဓိကအတားအဆီးကတော့ သိတဲ့အတိုငျးပဲ တရုတျနဲ့ ရုရှားနိုငျငံတှေ ရှိတယျ။ ဒီနိုငျငံကွီးတှနေဲ့ အမရေိကနျ ခြိနျထိုးရပါလိမ့ျမယျ။ ခြိနျထိုးပွီးမှသာလြှငျ ဒီအာဆီယံဘောငျက ခြောျပွီးတော့ ဖွဈလာစရာအကွောငျး ရှိတယျ။ မဖွဈဘူးလို့တော့ ပွောလို့မရဘူး။ ကနြောျကတော့ ဖွဈလာမယ့ျ အရိပျအရောငျတော့ မမွငျသေးဘူး။

မေး ။ ။ တရုတျဆိုလို့ တရုတျနိုငျငံက မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျရငျ သူတို့စီးပှားရေးလုပျဖို့ အဆငျပွစေခေငြျတာပဲဆိုတော့ ဘယျအစိုးရတကျတကျဆိုတာ အဓိကလို့ လူတိုငျးက တှကျကွပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခုလကျရှိ စဈကောငျစီလကျထကျမှာ ဖွဈနတေဲ့ အခွအေနတှေမှော တရုတျတို့ မြှောျမှနျးထားတဲ့ စီးပှားရေး လုပျနိုငျလောကျတဲ့ တညျငွိမျမှုတို့ ဘာတို့ ရှိပါရဲ့လား။ တရုတျက လကျရှိအခွအေနကေို ကြနေပျနသေလား။ ဒီအခွအေနကေို ပွောငျးလဲလာအောငျ သူတို့ဘကျက မစဉျးစားလဘေူးလားဆိုတာကိုလဲ ကနြောျ တှကျမိတယျ။

ဖွေ ။ ။ တရုတျကတော့ ဗမာပွညျမှာ ဘယျသူတကျတကျ၊ သူကတော့ အပိုငျပိုငျပွီသားလို့ သူက တှကျပွီသား။ ဒါကွောင့ျ သူ့ရဲ့ အကြိုးစီးပှားကလဲ ရုတျမသှားဘူး။ အနညျးအကဉြျးတော့ ဖွဈမယျ။ တခြိနျတညျးမှာ သူ့ရဲ့ မဟာဗြူဟာမွောကျတဲ့ ရညျရှယျခကြျကွီးတှကေ တခုမှ ပဈပယျခွငျးမရှိဘဲနဲ့ တိုးလို့သာလာတယျ။ သူ့ရဲ့ ရပျတညျခကြျ။ ဒါကွောင့ျ တရုတျကတော့ မွနျမာပွညျမှာ ဒီမိုကရစေီရတာလဲ အရေးမကွီးဘူး။ ရတာလဲ အရေးမကွီးဘူး၊ သူ့အကြိုးစီးပှားရနတောပဲ ဖွဈတဲ့အတှကျ တရုတျကိုတော့ အမြားကွီး ပိုဆိုးတာကော၊ ပိုကောငျးတာကော မမွငျဘူး။

မေး ။ ။ နောကျ ရုရှား။ အမရေိကနျက မွနျမာနိုငျငံ ဒီမိုကရစေီအငျအားစု NUG ကို ငှကွေေးအားဖွင့ျ ကူညီတယျပဲ ထားပါတော့၊ ဒါပမေဲ့ ရုရှား ကူညီတာက စဈလကျနကျ ကူညီနတော။ အဲဒါက ပိုပွီးတော့တောငျ ထိရောကျနသေေးတယျဆိုတော့ အဲဒီနရောကို နှိုငျးယှဉျမယျဆိုရငျလဲပဲ အမရေိကနျရဲ့ ကတိစကားတှေ၊ ငှကွေေးအကူအညီတှကေ စဈကောငျစီကို ရုရှားပေးနတေဲ့ အကူအညီနဲ့စာရငျ သိပျပွီးတော့ မယှဉျသာဘူး ဖွဈမနဘေူးလား။

ဖွေ ။ ။ ဒီဟာလဲ မှနျတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ အခုနောကျဆုံး အာဏာသိမျးတဲ့ စဈကောငျစီက လကျနကျကို အားကိုးပွီးတော့ သူက လုပျနတောဖွဈတဲ့အတှကျ သူလိုအပျတဲ့ လကျနကျရနရေငျပွီရော။ တရုတျကလဲ အရငျလောကျ မပေးတော့တဲ့အခါမှာ သူက ရုရှားကို တှေ့သှားတယျ။ ရုရှားကလညျး တတိတအဆင့ျလောကျ လကျနကျတှေ ပေးနေ၊ ရောငျးနတေဲ့ နိုငျငံဆိုတော့ အကွိုကျတှေ့တာပေါ့။ ပွညျသူလူထုနဲ့ တိုကျနတေဲ့ စဈရေးကတော့ ရုရှားလကျနကျက အငျမတနျမှ အားသာတယျ။ ဆိုတော့ ရုရှားရဲ့ အကူအညီဟာ စဈကောငျစီအတှကျ အငျမတနျမှ လကျတလော ရတေို - ကနြော့ျအမွငျပေါ့ - အရငျကတော့ တရုတျကို အားကိုးခဲ့တယျ။ နဝတ၊ နအဖလကျထကျမှာ။ အဲဒါက ရတေိုအဆင့ျလောကျသာ စဈကောငျစီအတှကျ စဈတပျအတှကျ အသုံးကပြွီးတော့ နောကျပိုငျး သူ့ပေါျလစီကို ပွနျလညျသုံးသပျ review လုပျပွီးတော့ အမရေိကနျလကျနကျတှေ ရခငြျလို့ ကွိုးစားလာတယျ။ ဒါကတော့ မအောငျမွငျဘူး။ ဒါပမေဲ့ ရတေိုသဘောမြိုး - နောကျထပျရတေို ဒုတိယတဆင့ျက ရုရှားဆီက ရယူပွီး၊ ရတေိုသဘောမြိုးတော့ စဈတပျက လုပျနတေယျလို့ မွငျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ မေးခှနျးအရပွောရငျ အမရေိကနျဘကျကတော့ ကနြောျမွငျတာကတော့ နောကျဆုံးအပွောအဆို၊ အသုံးအနှုနျးအရတော့ လကျနကျပေးဖို့ လုံးဝစိတျကူးမရှိဘဲနဲ့၊ တခွားနညျးတှသော ကူညီမယ့ျသဘော ရှိနတေော့၊ ကနြောျတို့အနနေဲ့ အမရေိကနျလညျး အမြားကွီးတော့ အားရစရာ မမွငျဘူးလို့ ကနြောျ ဒီလိုသုံးသပျပါတယျ။

မေး ။ ။ နောကျဆုံး ဆရာရဲ့မှတျခကြျကို ကွားခငြျတာကတော့ တောျတောျလေး လူတိုငျးမကွိုကျတဲ့ ကိစ်စတရပျ ဖွဈပါတယျ။ တခြို့က ပွောကွတာက တခြို့ပညာရှငျတှေ၊ သုံးသပျသူတှလေညျး ပွောကွတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဒီမိုကရစေီ ပွုပွငျပွောငျးလဲရေးအတှကျ စဈအာဏာရှငျစနဈကို တိုကျဖကြျဖို့အတှကျ ဖိအားပေးတယျ pressure ပေးတယျဆိုပမေယ့ျ၊ အဲဒီဖိအားဟာ စဈအာဏာရှငျစနဈ ကဆြုံးရေးအတှကျ အထောကျအပံ့ မဖွဈဘဲနဲ့ ပွညျသူကိုသာ နဈနာစတေယျ။ Backfire ဖွဈတယျ။ အဲဒါကွောင့ျ ဖိအားပေးတဲ့ဝါဒကို တခြို့က မကွိုကျကွပါဘူး။

ဖွေ ။ ။ ဒီလိုသုံးသပျခကြျကတော့ ကနြောျတို့ ၂၀၀၃ ခုနှဈက ကလငျတနျက Burma Act ကို လကျမှတျထိုးပေးပွီး Sanction ကိစ်စတှကေို သီအိုရီအရ နိုငျငံရေးပညာရှငျတှကေ အမြိုးမြိုးသုံးသပျကွပါတယျ။ ကနြောျကတော့ ပွညျသူလူထုဘကျကပဲ ကွည့ျတော့ကာ၊ ပွညျသူလူထုက Sanction ကို လိုခငြျတာပဲ။ စဈအာဏာရှငျ ထိမယ့ျဟာကို လိုခငြျတာပဲ ဆိုတော့က ကနြော့ျအမွငျက ပွညျသူလူထုရဲ့ နိုငျငံရေးအမွငျကနေ ကွည့ျလို့ရှိရငျ နိုငျငံရေးပါမောက်ခတှေ သုံးသပျသူတှေ၊ သုံးသပျခကြျက စာအုပျတှထေဲက သီအိုရီတှေ ကိုးကားပွီး သုံးသပျခကြျတှဖွေဈပွီး၊ လကျတှေ့မကဘြဲနဲ့ ပွညျသူလူထု လိုခငြျတဲ့ ဖိအား၊ တိုကျအား၊ တှနျးအားတှေ မပါဘဲနဲ့တော့ စဈကောငျစီ ပွုတျမှာမဟုတျဘူး၊ ရပျမှာမဟုတျတဲ့အတှကျ ဖိအား၊ တှနျးအား၊ ဆှဲအားရော ပွညျသူလူထုရဲ့ တှနျးကနျအားတှကေို ပေါငျးမှသာလြှငျရမှာ ဖွဈတယျ။ Sanction ကို အပွဈတငျခွငျးဟာ သီအိုရီအရသာ စကားပွောခွငျးသာဖွဈပွီး၊ လကျတှေ့မကဘြူးလို့ မွငျပါတယျ။