စစ်ကောင်စီနဲ့ ဆွေးနွေးလို့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဘယ်လောက် ခရီးပေါက်နိုင်သလဲ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လွတ်လပ်ရေးရပြီးကတည်းက ကျင့်သုံးလာခဲ့တဲ့ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ (၃) ရပ်စလုံးမှာ တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် ပြည်နယ်တွေ ဖန်တီးပေးထားတယ်ဆိုပေမဲ့၊ တိုင်းရင်းသားတွေဟာ ကိုယ်ပြည်နယ်ဝန်ကြီးချုပ်ကိုတောင် ကိုယ်တိုင်ရေးချယ်ပိုင်ခွင့် မရရှိခဲ့ကြပါဘူး။ အခုစစ်ကောင်စီက ဖိတ်ခေါ်လို့ သွားရောက်ဆွေနွေးမှုတွေကကော တိုင်းရင်းသားတွေ လိုချင်တောင်းဆိုနေကြတဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ရှိသော စစ်မှန်တဲ့ ဖက်ဒရယ်အဆင့်အတန်းကို ရရှိနိုင်မယ့်အလားအလာ ဘယ်လောက် ရှိပါသလဲ။ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် (SNLD) ဥက္ကဌ စိုင်းညွန့်လွင်နဲ့ ဦးကျော်ဇံသာ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ ကျနော် ဒီနေ့ဖိတ်ခေါ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်းကတော့ အခုစစ်ကောင်စီက ဖိတ်ခေါ်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးနေတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲအလားအလာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဆွေးနွေးချင်လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ကျနော်က ဒီတိုင်းရင်းသားများပြဿနာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အရေးအကြီးဆုံးကတော့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် Self-determination - ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ကို တခါမှ မပေးခဲ့ဘူး။ လွတ်လပ်ရေးရပြီး ၁၉၄၇ ဥပဒေကစပြီး၊ ၁၉၇၄ နဲ့ ၂၀၀၈ ကော - ပြည်နယ်တွေ ပြည်မတွေဆိုတာ ဖွဲ့ထားတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာ ဘယ်တော့မှ စစ်မှန်တဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်၊ အုပ်ချုပ်ပိုင်ခွင့်၊ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးခွင့် စသည်ဖြင့် ဘယ်တော့မှ မရခဲ့ဘူး။ ဝန်ကြီးချုပ်ကိုလည်း ဗဟိုအစိုးရကပဲခန့်တယ်။ ပြည်နယ်လွှတ်တော်က ဘယ်လောက်ပဲနိုင်နိုင်၊ ဘယ်တော့မှ မခန့်ခဲ့ရဘူးဆိုတော့ အခုတခါမှာကော ဖြစ်ပါ့မလားဆိုတာ၊ အစကတည်းက ကျနော် သံသယဖြစ်နေတယ်ဆိုရင်၊ ကျနော်အနေနဲ့ အဆိုးမြင်လွန်ရာကျနေမလား။ ပမာဏအနေနဲ့ ကျနော် စဉ်းစားမိပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ မမှားပါဘူး။ သံသယအမြင် ကျနော်ကိုယ်တိုင် မရှိဘူးဆိုပေမဲ့ သမိုင်းကြောင်းတွေကို ပြန်ပြောင်းကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် ၁၉၄၇ တုန်းက ပေးခဲ့တဲ့ ကတိကဝတ်တွေက ၁၉၆၂ မှာ ဖျက်သိမ်းခံရတယ်။ ၁၉၅၈ မှာ ပြည်သူ့ကို လွှဲပေးတယ်ဆိုပြီးတော့ တကယ်တော့ ပြည်သူလက်ထဲကို အာဏာမကျရောက်ခဲ့ဘူး။ ၁၉၆၂ ကျတော့ အာဏာသိမ်းတယ်။ ဒီအတိုင်းပဲ ဆက်သွားတယ်။ ၁၉၇၄ ကျတော့ အခြေခံဥပဒေသစ် ရေးတယ်။ ပင်လုံ ကတိကဝတ်တွေ မပါလာဘူး။ ၁၉၈၈ ကျတော့ ဒီလိုပဲ - ၁၉၈၈ ပြီးတော့ ၁၉၉၀ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်တွေကို အကောင်အထည် မဖော်ခဲ့ဘူး။ ဆိုတော့ ပိုတောင်ဝေးသွားတယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဝေးသွားခဲ့တယ်။ ၂၀၀၄ လောက်ကျတော့ အမျိုးသားညီလာခံကို ကျနော်တို့ မတက်ခဲ့တဲ့အတွက် ဖမ်းဆီးတယ်။ ထောင်ဒဏ်တွေ နှစ်ရာဂဏန်းနီးပါး ချခဲ့တယ်။ ၂၀၀၈ ကို အပြီးသတ်လုပ်တယ်။ အခု ၂၀၀၈ ကနေ လာပြန်ပြီ၊ အခုတခါ ဗိုလ်ချုပ်မင်းအောင်လှိုင်တဦးက အာဏာသိမ်းတယ်။ အာဏာထိန်းလိုက်တဲ့အခါကြတော့ အခုထက်ထိ နှစ်ပေါင်း (၇၀) လောက်က ပြောမယ်ဆိုရင် ဘာမှမရှိခဲ့ဘူး။ မရှိတဲ့အခါကြတော့ ဒီနေ့ဒီအချိန်အခါမှာ EAOs ခေါ် EROs တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေက အထူးသဖြင့် ယုံကြည်မှုဆိုတာ တအားခက်တယ်။ ကျနော်တို့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေကတောင် တအားကြိုးစားပြီးတော့ အတင်းပြောပေမဲ့လဲ အခုက တနေ့က ကျနော်ပြောခဲ့သလိုပဲ ကျနော်တို့နိုင်ငံက လက်နက်နဲ့ပဲ တည်ဆောက်နေကြတာ။ လက်နက်ရှိမှ လူရာဝင်တယ်။ လက်နက်မရှိရင် လူရာမဝင်သလို ဖြစ်နေတော့၊ နိုင်ငံရေးပါတီတွေက ပြောရေးဆိုခွင့်က သိပ်တော့မရှိဘူး။ အခုန ဦးကျော်ဇံသာပြောတဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်တို့ ဘာတို့ဆိုတာတော့ အိပ်မက်တောင် မမက်နိုင်ပါဘူး။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် ပြဿနာဟာ အဓိကကျတဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေ ငြိမ်းချမ်းရေးရဖို့ဆိုတာ အဲဒီဟာက အဓိကဖြစ်တယ်ဆိုတာကို ဦးစိုင်းညွှန့်လွင် လက်ခံပါသလား။ အဲဒါထက် အရေးကြီးတာ ဘာများရှိပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ အခုကတော့ နှစ်ပေါင်းတော်တော်ကြာလာပြီးဆိုတော့ အခုနပြောတဲ့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ၊ တဆင့်တက်ပြီးတော့ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် အဲဒီလောက်ထိအောင်မှ တချို့တချို့တွေက သိပ်လက်မခံချင်ကြတော့တဲ့ အနေအထားနဲ့ ရှိကြတယ်။ ဘယ်လောက်မှန်တယ်ဆိုတာတော့ မသိဘူး။ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ တောင်းဆိုလာတာတွေ ရှိတယ်။ လက်နက်အင်အား၊ လူအင်အား ကြီးမားလာတဲ့ လူတွေက ပိုပြီးတော့ တောင်းဆိုလာနိုင်တာပေါ့။ ဒါကို စဉ်းစားကြည့်ရင် သိနိုင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ တဘက်က သူတို့ အတင်းသိမ်းသွင်းလုပ်ဖို့ လုပ်နေသလို၊ တဘက်ကလဲ တန်းတူတွန်းကန်မှုအားက ပိုများလာတဲ့သဘောပေါ့။ ဒါလဲ နိယာမလို့ ထင်ပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ မှန်တာပေါ့။ ဘာခေါ်မလဲ - နည်းပေါင်းစုံနဲ့ တယောက်ပုခုံးလွှဲရင်နဲ့ ဒီလိုထိန်းလာတဲ့အခါ နှစ် (၇၀) လောက်ကြာတဲ့အခါ ဒီအတိုင်း ဆက်မထိန်းနိုင်တော့ဘူး။ ဒါက အမှန်တရားမှ မဟုတ်ဘဲ။ လက်နက်နဲ့ လူဦးရေနဲ့ စသည်ဖြင့် အသာစီးရယူပြီးတော့ အဲဒီလိုနဲ့ ထိန်းသိမ်းယူခဲ့တာ။ အဲဒီလို ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ အချိန်ကာလမှာ တိုင်းပြည်တိုးတက်အောင် လုပ်နိုင်တယ်။ နယ်တွေမှာလဲ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်တယ်ဆိုရင် မဆိုးဘူးပေါ့။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီလိုမျိုး ထိန်းသိမ်းပေမဲ့လဲ နယ်တွေမှာ ပိုပြီးတော့ ဆိုးဝါးလာတယ်။ နိုင်ငံတနိုင်ငံလုံးမှာလဲ ဆင်းရဲဒုက္ခရောက်ခဲ့ကြတယ်။ စစ်မက်ဘေးတွေက ရှောင်မလွှဲ ရင်ဆိုင်နေခဲ့ရတယ်။ ဆိုတဲ့အခါကြတော့ လူထုတွေဘက်ကနဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေဘက်က၊ ခေါင်းဆောင်တွေဘက်က မယုံမကြည် ဖြစ်တယ်ဆိုတာ အပြစ်တင်လို့ မရပါဘူး။ အဲဒါကို အပြစ်တင်မယ်ဆိုရင် မှားပါလိမ့်မယ်။ သူတို့ရဲ့ သံသယတွေ။ တကယ်တော့ သံသယတောင် မဟုတ်တော့ဘူး၊ လက်တွေ့ဖြစ်တဲ့ ကိစ္စလေ။ လူတွေက စာတွေမှာ ရေးကြပြောကြတာ သံသယရှိတယ်၊ သံသယဖြစ်တယ်ဆိုတာ အဲဒီလိုမဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော်ထင်တယ်။ သံသယအစစ် မဟုတ်တော့ဘူး၊ လက်တွေ့ဘဝ ခံစားနေရတယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။ အဲဒါတွေကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် ရှိနေတဲ့အချိန်မှာ ဒါကို ရှင်းနိုင်မရှင်းနိုင် - ဒီအချိန်မှာ သူက အာဏာ (၃) ရပ်လုံး သူ့လက်ထဲမှာ ရှိနေချိန်ဆိုတော့ ရှင်းတဲ့အခါမှာလဲ အားလုံးပါဝင်ဖို့ လိုတယ်လို့ ကျနော်ထင်တယ်။ နောက် အားလုံးကျေနပ်လောက်အောင်လဲ ရှင်းဖို့တော့ လိုမယ်လို့ ထင်တယ်။ အဲဒါမှ ကိုယ်နဲ့နီးစပ်တဲ့ လူတွေကို ဟိုပေးဒီပေးဆိုရင်တော့လဲ အဲဒီသံသရာကြီးက ဆက်ပြီးတော့ သွားနေအုံးမှာပဲ။

မေး ။ ။ အခု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က အာဏာ (၃) ရပ်လုံး သူ့လက်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့အတွက်ကြောင့် အလားအလာ ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတော့ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းလည်း အာဏာတွေ အကုန်လုံး သူကိုင်ထားခဲ့တာပဲ။ ဆိုတော့ သူ့လက်ထက်မှာလဲ ဟန်ပြပဲ တိုင်းရင်းသားတွေခေါ်ပြီး ဆွေးနွေးတယ်။ တချို့လက်သင့်တဲ့ အဖွဲ့တွေက လက်ခံသွားတာတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဘာမှမထူးခြားခဲ့ပါဘူး။ အခုလဲ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်လဲ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း ချခင်းခဲ့တဲ့ လမ်းအတိုင်းပဲ၊ အာဏာသိမ်းပြီးတော့ တက်လာတယ်ဆိုတော့၊ အာဏာ (၃) ရပ်ကို သူက ပိုင်ဆိုင်ထားတယ်ဆိုပေမဲ့ အဲဒါကို မျှော်လင့်လောက်ပါရဲ့လား။ ကျနော်အနေနဲ့ အဲဒါကိုလဲ သံသယ ရှိနေပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ အဲဒါကတော့ ကျနော်က မျှော်လင့်တယ်၊ မမျှော်လင့်ဘူး မပြောတတ်ဘူး။ အဲဒါက ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ပေါ် မူတည်တယ်။ သူက ဦးနေဝင်းလိုပဲ ဆက်ခံလုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ အဲဒီအတိုင်းပဲ ဆက်ဖြစ်နေမှာပဲ။ သူက မြန်မာပြည်ကို ချစ်တယ်။ မြန်မာပြည်ထောင်စုကြီးကို တည်ထောင်ချင်တယ်၊ တကယ်ပဲ အမှန်တကယ် လုပ်ချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ဦးနေဝင်းလမ်းကြောင်းကနေ အမှန်တကယ် ခွဲထွက်ရမယ်။ သူက ဦးနေဝင်းလမ်းကြောင်းက မခွဲထွက်ဘဲ၊ ဦးနေဝင်းလမ်းကြောင်းအတိုင်း ဆက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ဦးနေဝင်းနာမည်ဆိုးသလိုပဲ၊ ဗိုလ်ချုပ်မင်းအောင်လှိုင်လည်း နာမည်ဆိုးရသွားနိုင်တယ်။ ဒါကိုတော့ ကျနော်ထင်တယ် သူသိပါလိမ့်မယ်။

မေး ။ ။ နောက်တခုက နိုင်ငံရေးပါတီတွေကို အခုလောလောဆယ်မှာတော့ ဖိတ်ခေါ်ဆွေးနွေးမယ်ဆိုတာ မတွေ့ရသေးဘူး။ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေကို။ လက်နက်ကိုင်အင်အားစုတွေကိုပဲ ဖိတ်ခေါ်ဆွေးနွေးနေတယ်ဆိုတာလဲပဲ ဒါလဲ မေးခွန်းထုတ်စရာ ဖြစ်ပါတယ်။ အစောက ဦးစိုင်းညွှန့်လွင်လည်းပြောတယ် - နိုင်ငံရေးပါတီတွေလည်း ပါဝင်သင့်တာပေါ့။ ပါဝင်သင့်တယ်ဆိုတဲ့ လူတွေအားလုံးထဲမှာ။

ဖြေ ။ ။ အခုအချိန်မှာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေက ဘာမှအသုံးမဝင်ပါဘူး။ မနေ့တနေ့ကပဲ ကျနော်တို့ပါတီကွန်ဂရက်မှာ ပါတီမိန့်ခွန်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ အခုက စစ်ရေးစစ်ဘောင်တွေပဲ တအားကျယ်နေတယ်။ အားလုံးက နိုင်ငံတော်ကို စစ်ရေးနဲ့ပဲ တည်ဆောက်သလို ဖြစ်နေတယ်။ ဒါက ကောင်းတဲ့အလားအလာတော့ မဟုတ်ဘူး။ သို့သော်လဲ ဘာမှမတတ်နိုင်ဘူး။ လက်တွေ့အခြေအနေက ဒီလိုဖြစ်နေတာ။ ဆိုတော့ အဓိကတော့ EAOs တွေ၊ EAOs ခေါ်လား၊ EROs ခေါ်လား မသိဘူး၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့တော့ ပြေလည်ဖို့လိုကြတယ်။ ဒါကတော့ ဟိုဘက်ကလဲ စည်းရုံးမယ်၊ ဒီဘက်ကလဲ စည်းရုံးမယ်။ ဒီသဘောတရားပါပဲ။ ကျနော်က အဲဒီလိုပဲ မြင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ တချိန်တည်းမှာပဲ NUG ဘက်က NUCC ဘက်က လုပ်နေတဲ့ ဖက်ဒရယ်ပဋိညာဉ် ဆိုတာလဲ ကြားပါတယ်။ အဲဒီဘက်ကလဲ ကြိုးပမ်းနေတယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီဘက်က အလားအလာကိုရော ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ဒါကတော့ သူတို့လုပ်ရမှာပဲ။ ဒါက စည်းရုံးရေးတခုလို့ပဲ မြင်တယ်။ ဒီအောင်ပွဲကို မျှော်လင့်အောင်၊ အစိုးရတရပ်သစ်တက်ရင်ဆိုတဲ့ မျှော်လင့်ချက်ကိုပေးပြီးတော့ လုပ်တယ်လို့ မြင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ စိတ်ရင်းစေတနာ တကယ်မှန်နေတယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့က ကြိုဆိုရမှာပဲ။ ဘယ်သူပဲဖြစ်ဖြစ် NUG ဖြစ်ဖြစ်၊ SAC ပဲဖြစ်ဖြစ် စိတ်စေတနာ မှန်မှန်ကန်ကန် လုပ်တယ်ဆိုရင်တော့ ကျနော်တို့က ကြိုဆိုသင့်တယ်။ အဲဒီလိုမျိုးပဲမြင်တယ်။ အခုလောလောဆယ်တော့ အဖြေက ဘာလဲပေါ့။ အခုလောလောဆယ် အရေးကြီးတဲ့ Stakeholders တွေ အချင်းချင်း ဘယ်လောက်အထိ Compromise အပေးအယူ သဘောတူညီမှု လုပ်နိုင်မလဲ။ အဲဒါက တော်တော်လေး အရေးကြီးတယ်လို့ ထင်တယ်။ ကျနော်တို့တော့ မပါနိုင်ဘူး။ ကျနော်တို့က ဒီလောက်အထိ သြဇာ မရှိဘူး။ သူတို့ဖိတ်တယ် - သြဇာရှိတဲ့ Stakeholders တွေက စဉ်းစားသင့်ပြီ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တိုင်းပြည်အခြေအနေက တအားဆိုးနေပြီ။ ရန်ကုန်မှာဆိုရင် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ နေ့တိုင်းနေ့တိုင်းလို ဓါးပြမှုတွေ၊ လုယက်မှုတွေက မကင်းတော့ဘူး။ ဆိုတော့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးက တဖြည်းဖြည်း ပျက်ပြားလာသလို ဖြစ်သလို၊ အားလုံးကတော့ စဉ်းစားသင့်ပြီလို့ ကျနော်ထင်တယ်။ အားလုံးက မှန်မှန်ကန်ကန် စဉ်းစားပြီးတော့ ကိုယ့်တိုင်းပြည်ကို ကယ်တင်သင့်ပြီ။

=== Unicode ===

မွနျမာနိုငျငံမှာ လှတျလပျရေးရပွီးကတညျးက ကငြ့ျသုံးလာခဲ့တဲ့ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံ (၃) ရပျစလုံးမှာ တိုငျးရငျးသားတှအေတှကျ ပွညျနယျတှေ ဖနျတီးပေးထားတယျဆိုပမေဲ့၊ တိုငျးရငျးသားတှဟော ကိုယျပွညျနယျဝနျကွီးခြုပျကိုတောငျ ကိုယျတိုငျရေးခယြျပိုငျခှင့ျ မရရှိခဲ့ကွပါဘူး။ အခုစဈကောငျစီက ဖိတျခေါျလို့ သှားရောကျဆှနှေေးမှုတှကေကော တိုငျးရငျးသားတှေ လိုခငြျတောငျးဆိုနကွေတဲ့ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျရှိသော စဈမှနျတဲ့ ဖကျဒရယျအဆင့ျအတနျးကို ရရှိနိုငျမယ့ျအလားအလာ ဘယျလောကျ ရှိပါသလဲ။ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ (SNLD) ဥက်ကဌ စိုငျးညှန့ျလှငျနဲ့ ဦးကြောျဇံသာ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ ကနြောျ ဒီနေ့ဖိတျခေါျရတဲ့ အကွောငျးရငျးကတော့ အခုစဈကောငျစီက ဖိတျခေါျပွီးတော့ ဆှေးနှေးနတေဲ့ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲအလားအလာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ဆှေးနှေးခငြျလို့ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ ကနြောျက ဒီတိုငျးရငျးသားမြားပွူနာနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ မွနျမာနိုငျငံမှာ အရေးအကွီးဆုံးကတော့ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ Self-determination - ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျကို တခါမှ မပေးခဲ့ဘူး။ လှတျလပျရေးရပွီး ၁၉၄၇ ဥပဒကေစပွီး၊ ၁၉၇၄ နဲ့ ၂၀၀၈ ကော - ပွညျနယျတှေ ပွညျမတှဆေိုတာ ဖှဲ့ထားတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွညျနယျတှမှော ဘယျတော့မှ စဈမှနျတဲ့ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ၊ အုပျခြုပျပိုငျခှင့ျ၊ ကိုယ့ျကွမ်မာကိုယျဖနျတီးခှင့ျ စသညျဖွင့ျ ဘယျတော့မှ မရခဲ့ဘူး။ ဝနျကွီးခြုပျကိုလညျး ဗဟိုအစိုးရကပဲခန့ျတယျ။ ပွညျနယျလှှတျတောျက ဘယျလောကျပဲနိုငျနိုငျ၊ ဘယျတော့မှ မခန့ျခဲ့ရဘူးဆိုတော့ အခုတခါမှာကော ဖွဈပါ့မလားဆိုတာ၊ အစကတညျးက ကနြောျ သံသယဖွဈနတေယျဆိုရငျ၊ ကနြောျအနနေဲ့ အဆိုးမွငျလှနျရာကနြမေလား။ ပမာဏအနနေဲ့ ကနြောျ စဉျးစားမိပါတယျ။

ဖွေ ။ ။ မမှားပါဘူး။ သံသယအမွငျ ကနြောျကိုယျတိုငျ မရှိဘူးဆိုပမေဲ့ သမိုငျးကွောငျးတှကေို ပွနျပွောငျးကွည့ျလိုကျမယျဆိုရငျ ၁၉၄၇ တုနျးက ပေးခဲ့တဲ့ ကတိကဝတျတှကေ ၁၉၆၂ မှာ ဖကြျသိမျးခံရတယျ။ ၁၉၅၈ မှာ ပွညျသူ့ကို လှှဲပေးတယျဆိုပွီးတော့ တကယျတော့ ပွညျသူလကျထဲကို အာဏာမကရြောကျခဲ့ဘူး။ ၁၉၆၂ ကတြော့ အာဏာသိမျးတယျ။ ဒီအတိုငျးပဲ ဆကျသှားတယျ။ ၁၉၇၄ ကတြော့ အခွခေံဥပဒသေဈ ရေးတယျ။ ပငျလုံ ကတိကဝတျတှေ မပါလာဘူး။ ၁၉၈၈ ကတြော့ ဒီလိုပဲ - ၁၉၈၈ ပွီးတော့ ၁၉၉၀ ရှေးကောကျပှဲ ရလဒျတှကေို အကောငျအထညျ မဖောျခဲ့ဘူး။ ဆိုတော့ ပိုတောငျဝေးသှားတယျ။ တဖွညျးဖွညျးနဲ့ ဝေးသှားခဲ့တယျ။ ၂၀၀၄ လောကျကတြော့ အမြိုးသားညီလာခံကို ကနြောျတို့ မတကျခဲ့တဲ့အတှကျ ဖမျးဆီးတယျ။ ထောငျဒဏျတှေ နှဈရာဂဏနျးနီးပါး ခခြဲ့တယျ။ ၂၀၀၈ ကို အပွီးသတျလုပျတယျ။ အခု ၂၀၀၈ ကနေ လာပွနျပွီ၊ အခုတခါ ဗိုလျခြုပျမငျးအောငျလှိုငျတဦးက အာဏာသိမျးတယျ။ အာဏာထိနျးလိုကျတဲ့အခါကွတော့ အခုထကျထိ နှဈပေါငျး (၇၀) လောကျက ပွောမယျဆိုရငျ ဘာမှမရှိခဲ့ဘူး။ မရှိတဲ့အခါကွတော့ ဒီနေ့ဒီအခြိနျအခါမှာ EAOs ခေါျ EROs တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ တောျလှနျရေးအဖှဲ့တှကေ အထူးသဖွင့ျ ယုံကွညျမှုဆိုတာ တအားခကျတယျ။ ကနြောျတို့ နိုငျငံရေးပါတီတှကေတောငျ တအားကွိုးစားပွီးတော့ အတငျးပွောပမေဲ့လဲ အခုက တနေ့က ကနြောျပွောခဲ့သလိုပဲ ကနြောျတို့နိုငျငံက လကျနကျနဲ့ပဲ တညျဆောကျနကွေတာ။ လကျနကျရှိမှ လူရာဝငျတယျ။ လကျနကျမရှိရငျ လူရာမဝငျသလို ဖွဈနတေော့၊ နိုငျငံရေးပါတီတှကေ ပွောရေးဆိုခှင့ျက သိပျတော့မရှိဘူး။ အခုန ဦးကြောျဇံသာပွောတဲ့ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျတို့ ဘာတို့ဆိုတာတော့ အိပျမကျတောငျ မမကျနိုငျပါဘူး။

မေး ။ ။ ဆိုတော့ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ ပွူနာဟာ အဓိကကတြဲ့ တိုငျးရငျးသားတှေ ငွိမျးခမြျးရေးရဖို့ဆိုတာ အဲဒီဟာက အဓိကဖွဈတယျဆိုတာကို ဦးစိုငျးညှှန့ျလှငျ လကျခံပါသလား။ အဲဒါထကျ အရေးကွီးတာ ဘာမြားရှိပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ အခုကတော့ နှဈပေါငျးတောျတောျကွာလာပွီးဆိုတော့ အခုနပွောတဲ့ ကိုယျပိုငျအုပျခြုပျခှင့ျရ၊ တဆင့ျတကျပွီးတော့ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ အဲဒီလောကျထိအောငျမှ တခြို့တခြို့တှကေ သိပျလကျမခံခငြျကွတော့တဲ့ အနအေထားနဲ့ ရှိကွတယျ။ ဘယျလောကျမှနျတယျဆိုတာတော့ မသိဘူး။ ဒီထကျပိုပွီးတော့ တောငျးဆိုလာတာတှေ ရှိတယျ။ လကျနကျအငျအား၊ လူအငျအား ကွီးမားလာတဲ့ လူတှကေ ပိုပွီးတော့ တောငျးဆိုလာနိုငျတာပေါ့။ ဒါကို စဉျးစားကွည့ျရငျ သိနိုငျပါတယျ။

မေး ။ ။ တဘကျက သူတို့ အတငျးသိမျးသှငျးလုပျဖို့ လုပျနသေလို၊ တဘကျကလဲ တနျးတူတှနျးကနျမှုအားက ပိုမြားလာတဲ့သဘောပေါ့။ ဒါလဲ နိယာမလို့ ထငျပါတယျ။

ဖွေ ။ ။ မှနျတာပေါ့။ ဘာခေါျမလဲ - နညျးပေါငျးစုံနဲ့ တယောကျပုခုံးလှှဲရငျနဲ့ ဒီလိုထိနျးလာတဲ့အခါ နှဈ (၇၀) လောကျကွာတဲ့အခါ ဒီအတိုငျး ဆကျမထိနျးနိုငျတော့ဘူး။ ဒါက အမှနျတရားမှ မဟုတျဘဲ။ လကျနကျနဲ့ လူဦးရနေဲ့ စသညျဖွင့ျ အသာစီးရယူပွီးတော့ အဲဒီလိုနဲ့ ထိနျးသိမျးယူခဲ့တာ။ အဲဒီလို ထိနျးသိမျးထားတဲ့ အခြိနျကာလမှာ တိုငျးပွညျတိုးတကျအောငျ လုပျနိုငျတယျ။ နယျတှမှောလဲ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျအောငျ ဆောငျရှကျပေးနိုငျတယျဆိုရငျ မဆိုးဘူးပေါ့။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီလိုမြိုး ထိနျးသိမျးပမေဲ့လဲ နယျတှမှော ပိုပွီးတော့ ဆိုးဝါးလာတယျ။ နိုငျငံတနိုငျငံလုံးမှာလဲ ဆငျးရဲဒုက်ခရောကျခဲ့ကွတယျ။ စဈမကျဘေးတှကေ ရှောငျမလှှဲ ရငျဆိုငျနခေဲ့ရတယျ။ ဆိုတဲ့အခါကွတော့ လူထုတှဘေကျကနဲ့ နိုငျငံရေးသမားတှဘေကျက၊ ခေါငျးဆောငျတှဘေကျက မယုံမကွညျ ဖွဈတယျဆိုတာ အပွဈတငျလို့ မရပါဘူး။ အဲဒါကို အပွဈတငျမယျဆိုရငျ မှားပါလိမ့ျမယျ။ သူတို့ရဲ့ သံသယတှေ။ တကယျတော့ သံသယတောငျ မဟုတျတော့ဘူး၊ လကျတှေ့ဖွဈတဲ့ ကိစ်စလေ။ လူတှကေ စာတှမှော ရေးကွပွောကွတာ သံသယရှိတယျ၊ သံသယဖွဈတယျဆိုတာ အဲဒီလိုမဟုတျဘူးလို့ ကနြောျထငျတယျ။ သံသယအစဈ မဟုတျတော့ဘူး၊ လကျတှေ့ဘဝ ခံစားနရေတယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။ အဲဒါတှကေို ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျ ရှိနတေဲ့အခြိနျမှာ ဒါကို ရှငျးနိုငျမရှငျးနိုငျ - ဒီအခြိနျမှာ သူက အာဏာ (၃) ရပျလုံး သူ့လကျထဲမှာ ရှိနခြေိနျဆိုတော့ ရှငျးတဲ့အခါမှာလဲ အားလုံးပါဝငျဖို့ လိုတယျလို့ ကနြောျထငျတယျ။ နောကျ အားလုံးကြနေပျလောကျအောငျလဲ ရှငျးဖို့တော့ လိုမယျလို့ ထငျတယျ။ အဲဒါမှ ကိုယျနဲ့နီးစပျတဲ့ လူတှကေို ဟိုပေးဒီပေးဆိုရငျတော့လဲ အဲဒီသံသရာကွီးက ဆကျပွီးတော့ သှားနအေုံးမှာပဲ။

မေး ။ ။ အခု ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျက အာဏာ (၃) ရပျလုံး သူ့လကျထဲမှာ ရှိနတေဲ့အတှကျကွောင့ျ အလားအလာ ဖွဈနိုငျတယျဆိုတော့ ဗိုလျခြုပျနဝေငျးလညျး အာဏာတှေ အကုနျလုံး သူကိုငျထားခဲ့တာပဲ။ ဆိုတော့ သူ့လကျထကျမှာလဲ ဟနျပွပဲ တိုငျးရငျးသားတှခေေါျပွီး ဆှေးနှေးတယျ။ တခြို့လကျသင့ျတဲ့ အဖှဲ့တှကေ လကျခံသှားတာတှေ ရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဘာမှမထူးခွားခဲ့ပါဘူး။ အခုလဲ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျလဲ ဗိုလျခြုပျနဝေငျး ခခြငျးခဲ့တဲ့ လမျးအတိုငျးပဲ၊ အာဏာသိမျးပွီးတော့ တကျလာတယျဆိုတော့၊ အာဏာ (၃) ရပျကို သူက ပိုငျဆိုငျထားတယျဆိုပမေဲ့ အဲဒါကို မြှောျလင့ျလောကျပါရဲ့လား။ ကနြောျအနနေဲ့ အဲဒါကိုလဲ သံသယ ရှိနပေါတယျ။

ဖွေ ။ ။ အဲဒါကတော့ ကနြောျက မြှောျလင့ျတယျ၊ မမြှောျလင့ျဘူး မပွောတတျဘူး။ အဲဒါက ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျပေါျ မူတညျတယျ။ သူက ဦးနဝေငျးလိုပဲ ဆကျခံလုပျမယျဆိုရငျတော့ အဲဒီအတိုငျးပဲ ဆကျဖွဈနမှောပဲ။ သူက မွနျမာပွညျကို ခစြျတယျ။ မွနျမာပွညျထောငျစုကွီးကို တညျထောငျခငြျတယျ၊ တကယျပဲ အမှနျတကယျ လုပျခငြျတယျဆိုရငျတော့ ဦးနဝေငျးလမျးကွောငျးကနေ အမှနျတကယျ ခှဲထှကျရမယျ။ သူက ဦးနဝေငျးလမျးကွောငျးက မခှဲထှကျဘဲ၊ ဦးနဝေငျးလမျးကွောငျးအတိုငျး ဆကျသှားမယျဆိုရငျတော့ ဦးနဝေငျးနာမညျဆိုးသလိုပဲ၊ ဗိုလျခြုပျမငျးအောငျလှိုငျလညျး နာမညျဆိုးရသှားနိုငျတယျ။ ဒါကိုတော့ ကနြောျထငျတယျ သူသိပါလိမ့ျမယျ။

မေး ။ ။ နောကျတခုက နိုငျငံရေးပါတီတှကေို အခုလောလောဆယျမှာတော့ ဖိတျခေါျဆှေးနှေးမယျဆိုတာ မတှေ့ရသေးဘူး။ တိုငျးရငျးသားပါတီတှကေို။ လကျနကျကိုငျအငျအားစုတှကေိုပဲ ဖိတျခေါျဆှေးနှေးနတေယျဆိုတာလဲပဲ ဒါလဲ မေးခှနျးထုတျစရာ ဖွဈပါတယျ။ အစောက ဦးစိုငျးညှှန့ျလှငျလညျးပွောတယျ - နိုငျငံရေးပါတီတှလေညျး ပါဝငျသင့ျတာပေါ့။ ပါဝငျသင့ျတယျဆိုတဲ့ လူတှအေားလုံးထဲမှာ။

ဖွေ ။ ။ အခုအခြိနျမှာ နိုငျငံရေးပါတီတှကေ ဘာမှအသုံးမဝငျပါဘူး။ မနေ့တနေ့ကပဲ ကနြောျတို့ပါတီကှနျဂရကျမှာ ပါတီမိန့ျခှနျး ပွောခဲ့ပါတယျ။ အခုက စဈရေးစဈဘောငျတှပေဲ တအားကယြျနတေယျ။ အားလုံးက နိုငျငံတောျကို စဈရေးနဲ့ပဲ တညျဆောကျသလို ဖွဈနတေယျ။ ဒါက ကောငျးတဲ့အလားအလာတော့ မဟုတျဘူး။ သို့သောျလဲ ဘာမှမတတျနိုငျဘူး။ လကျတှေ့အခွအေနကေ ဒီလိုဖွဈနတော။ ဆိုတော့ အဓိကတော့ EAOs တှေ၊ EAOs ခေါျလား၊ EROs ခေါျလား မသိဘူး၊ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှနေဲ့တော့ ပွလေညျဖို့လိုကွတယျ။ ဒါကတော့ ဟိုဘကျကလဲ စညျးရုံးမယျ၊ ဒီဘကျကလဲ စညျးရုံးမယျ။ ဒီသဘောတရားပါပဲ။ ကနြောျက အဲဒီလိုပဲ မွငျပါတယျ။

မေး ။ ။ တခြိနျတညျးမှာပဲ NUG ဘကျက NUCC ဘကျက လုပျနတေဲ့ ဖကျဒရယျပဋိညာဉျ ဆိုတာလဲ ကွားပါတယျ။ အဲဒီဘကျကလဲ ကွိုးပမျးနတေယျ။ တိုငျးရငျးသားတှနေဲ့ ညှိနှိုငျးဆှေးနှေးနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အဲဒီဘကျက အလားအလာကိုရော ဘယျလိုမွငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ဒါကတော့ သူတို့လုပျရမှာပဲ။ ဒါက စညျးရုံးရေးတခုလို့ပဲ မွငျတယျ။ ဒီအောငျပှဲကို မြှောျလင့ျအောငျ၊ အစိုးရတရပျသဈတကျရငျဆိုတဲ့ မြှောျလင့ျခကြျကိုပေးပွီးတော့ လုပျတယျလို့ မွငျတယျ။ ဒါပမေဲ့ စိတျရငျးစတေနာ တကယျမှနျနတေယျဆိုရငျတော့ ကနြောျတို့က ကွိုဆိုရမှာပဲ။ ဘယျသူပဲဖွဈဖွဈ NUG ဖွဈဖွဈ၊ SAC ပဲဖွဈဖွဈ စိတျစတေနာ မှနျမှနျကနျကနျ လုပျတယျဆိုရငျတော့ ကနြောျတို့က ကွိုဆိုသင့ျတယျ။ အဲဒီလိုမြိုးပဲမွငျတယျ။ အခုလောလောဆယျတော့ အဖွကေ ဘာလဲပေါ့။ အခုလောလောဆယျ အရေးကွီးတဲ့ Stakeholders တှေ အခငြျးခငြျး ဘယျလောကျအထိ Compromise အပေးအယူ သဘောတူညီမှု လုပျနိုငျမလဲ။ အဲဒါက တောျတောျလေး အရေးကွီးတယျလို့ ထငျတယျ။ ကနြောျတို့တော့ မပါနိုငျဘူး။ ကနြောျတို့က ဒီလောကျအထိ သွဇာ မရှိဘူး။ သူတို့ဖိတျတယျ - သွဇာရှိတဲ့ Stakeholders တှကေ စဉျးစားသင့ျပွီ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ တိုငျးပွညျအခွအေနကေ တအားဆိုးနပွေီ။ ရနျကုနျမှာဆိုရငျ တဖွညျးဖွညျးနဲ့ နေ့တိုငျးနေ့တိုငျးလို ဓါးပွမှုတှေ၊ လုယကျမှုတှကေ မကငျးတော့ဘူး။ ဆိုတော့ တရားဥပဒစေိုးမိုးရေးက တဖွညျးဖွညျး ပကြျပွားလာသလို ဖွဈသလို၊ အားလုံးကတော့ စဉျးစားသင့ျပွီလို့ ကနြောျထငျတယျ။ အားလုံးက မှနျမှနျကနျကနျ စဉျးစားပွီးတော့ ကိုယ့ျတိုငျးပွညျကို ကယျတငျသင့ျပွီ။