အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဌာနရဲ့ စာရင်းအရ မြန်မာပြည်မှာ ကျေးရွာပေါင်း (၆,၃၂၆၈) ရှိပြီး၊ ကျေးရွာအုပ်စု (၁,၃၅၉၈) နဲ့ ရပ်ကွက် (၃၄၂၇) ရှိပါတယ်။ စစ်အစိုးရခေတ်မှာ ရပ်ကွက်/ကျေးရွာအုပ်စု ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှု တည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့က အုပ်ချုပ်ပါတယ်။ ဒီအဖွဲ့မှာ အရပ်လူကြီး (၃) ဦးနဲ့ ထွေအုပ်ဦးစီးဌာန အမှုထမ်းစာရေး (၁) ဦး ပါဝင်ပါတယ်။ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက် ၂၀၁၂ မှာ ရပ်ကွက် (သို့မဟုတ်) ကျေးရွာအုပ်စု အုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေကို ပြဌာန်းပြီး ရ့ပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို ဆယ်အိမ်စု ကိုယ်စားလှယ်တွေက လျှို့ဝှက်ဆန္ဒမဲပေးပြီး ရွေးချယ်တဲ့စနစ် ပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။
ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးရဲ့ လုပ်ငန်းတာဝန်က အများကြီးပါ။ ံလုံခြုံရေး၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေး၊ ရပ်ရွာအေးချမ်းသာယာရေး၊ ပြည်သူ့အကျိုးဆောင်ရွက်ရေး၊ ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေး၊ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှုလျော့ချရေး၊ လယ်ယာမြေ စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ မြေခွန်နဲ့ အစိုးရချေးငွေကို ကောက်ခံပေးခြင်း၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကာကွယ်ရေး၊ ကယ်ဆယ်ရေး၊ ပြန်လည်နေရာချထားရေး စတာတွေ အများအပြား ပါဝင်ပါတယ်။
များပြားလှတဲ့ လုပ်ငန်းတွေကို ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့အတွက် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာနက ရပ်ကျေးအုပ်စုစာရေး ခန့်ထားရမယ်လို့ (၂၀၁၂) ဥပဒေအခန်း (၁၄) က ဆိုပါတယ်။ ရပ်ကျေးအစည်းအဝေးရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးရဲ့ ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း စာရေးက အကောင်အထည်ဖော်ရမယ်လို့ ဥပဒေမှာ ရေးထားပါတယ်။ ကျေးရွာအုပ်စုမှာ ထားရှိရမယ့်စာရင်းဇယားနဲ့ ပုံစံတွေ ကောက်ယူတာကိုလည်း စာရေးဝန်ထမ်းကပဲ လုပ်ရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြည်ထောင်စုအစိုးရရဲ့ ချီးမြှင့်ထောက်ပံ့ငွေကိစ္စ၊ ရုံးသုံးစရိတ်စာရင်းလုပ်တဲ့ကိစ္စစတဲ့ အသုံးစရိတ်ပြန်တမ်းကို ရပ်ကျေးစာရေးကရေးဆွဲပြီး ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို တင်ပြရပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရပ်ကျေးစာရေးက ပြုစုထိန်းသိမ်းထားရတဲ့ ပုံစံပေါင်း (၃၃) ခု ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးကို ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားပေမယ့် ရပ်ကျေးရုံးကို အုပ်ချုပ်သူဟာ ထွေအုပ်ဦးစီးဌာနရဲ့ အမှုထမ်း ဖြစ်နေပါတယ်။
အစိုးရအုပ်ချုပ်ရေးယန္တရာမှာ အနိမ့်ဆုံးအဆင့်ကနေ ပြည်သူလူထု တိုက်ရိုက်ထိတွေ့နေကြတဲ့ ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးရဲ့ အခန်းကဏ္ဍဟာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးမှာ အလွန်အရေးကြီးနေပါတယ်။ ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြည်သူ့သဘောထားကို သိရအောင် ကုလသမဂ္ဂဖွံ့ဖြိုးရေးအစီအစဉ် UNDP က (၂၀၀၄) တနှစ်လုံး တိုင်းနဲ့ပြည်နယ် (၁၄) ခုက လူပေါင်း (၅၄၀၀) ကို မေးမြန်းစုံစမ်းပါတယ်။ ရေရရှိမှု လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ကောင်းမွန်မှုနဲ့ အလုပ်အကိုင်ရရှိမှုကို အများစုက လိုလားကြောင်း ထုတ်ဖော်ကြပါတယ်။ ကျေးလက်ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကို ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဖြေရှင်းရမယ်လို့ မေးမြန်းခံရသူ (၃၅) ရာခိုင်နှုန်းက ယူဆပါတယ်။ ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေး ပြဿနာတွေကို အစိုးရက သိပေမယ့် ဘာမှလုပ်မပေးနိုင်ဘူးလို့ ယူဆသူက (၆၅) ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။
ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးက ဖျာပုံ၊ ဒေးဒရဲ၊ ကျိုတ်လတ်နဲ့ ဘိုးကလေးမြို့နယ်တွေကို ‘သံလွင်နိုင်ငံသား စွမ်းရည်မြှင့်တင်ရေးအဖွဲ့’ က ကွင်းဆက်လေ့လာပြီး လွန်ခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လက အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှာ ပြည်သူလူထု ပါဝင်မှုကို လေ့လာတဲ့ ကွင်းဆင်းသုတေသန ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ မိမိနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ဆယ်အိမ်မှူး၊ ရာအိမ်မှူးနဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရဲ့ အမည်ကို ပြည်သူ (၈၅) ရာခိုင်နှုန်းက သိကြပါတယ်။ ထောက်ခံစာ ပေးတာနဲ့ ပြဿနာ ဖြေရှင်းပေးတာလောက်သာ သိကြပြီး၊ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ လုပ်ငန်းကို အသေအချာမသိသူက အများစု ဖြစ်နေပါတယ်။ ပြည်သူ့အခွင့်အရေးကိုလည်း မသိသူက ပိုများပါတယ်။ ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေကို ကြားဖူးသူများပေမယ့် မြင်ဖူးသူ၊ ဖတ်ဖူးသူကတော့ မရှိသလောက် ဖြစ်နေပါတယ်။ ဥပဒေပါ အချက်အလက်တွေကို တဆင့်စကား တဆင့်ကြားပြီး သိရှိတာတွေဟာ လွဲမှားနေတာတွေက များနေပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးဥပဒေကို လူတိုင်းသိရှိထားသင့်တယ်လို့ ပြည်သူလူထုအများစုက ယုံကြည်ကြပါတယ်။ အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ရွေးပွဲမှာ ကျေးရွာအုပ်စုက မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်ထက် ပိုပြီးတက်ကြွတယ်လို့ သံလွင်အဖွဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြပါတယ်။ “ရပ်ကျေးနဲ့ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေး” ဆိုတဲ့ အမည်ဟာ စစ်အစိုးရရဲ့ ငြိမ်ဝပ်ပိပြားရေးခေတ်ကို ရောင်ပြန်ဟပ်သလို ဖြစ်နေတာမို့ ဒီမိုကရေစီခေတ် လူထုပါဝင်မှုနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ အမည်သစ်ကို ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ “သံလွင်အဖွဲ့” အကြံပေးထားပါတယ်။
ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူး ရွေးကောက်ပွဲဟာ ဒီမိုကရေစီ အသွင်ကူးပြောင်းရေးမှာ အခြေခံကျတာမို့ ပြည်သူလူထု ပိုမိုပါဝင်လာနိုင်အောင် ပြုပြင်ဖို့ လိုပါတယ်။ လက်ရှိစနစ်မှာ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးတွေကို မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ဖြုတ်ပစ်နိုင်တာဟာ ရွေးကောက်ပွဲ သဘောတရားကို အားနည်းစေပါတယ်။ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားသူကို အုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိက ဖြုတ်ပစ်နိုင်တဲ့ သဘောဖြစ်နေတာကို ပြင်ဆင်ဖို့ လိုပါတယ်။ NLD အစိုးရလက်ထက်(၂၀၁၈) ဒီဇင်ဘာလ (၂၈) ရက်နေ့ကစပြီး အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာနကို ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ရုံး ဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်ကို လွှဲပြောင်းလိုက်ပြီမို့ ဒီမိုကရေစီဒေသန္တရ အုပ်ချုပ်ရေး ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။
==Unicode==
အထှထှေအေုပျခြုပျရေးဌာနရဲ့ စာရငျးအရ မွနျမာပွညျမှာ ကြေးရှာပေါငျး (၆,၃၂၆၈) ရှိပွီး၊ ကြေးရှာအုပျစု (၁,၃၅၉၈) နဲ့ ရပျကှကျ (၃၄၂၇) ရှိပါတယျ။ စဈအစိုးရခတျေမှာ ရပျကှကျ/ကြေးရှာအုပျစု ငွိမျဝပျပိပွားမှု တညျဆောကျရေးအဖှဲ့က အုပျခြုပျပါတယျ။ ဒီအဖှဲ့မှာ အရပျလူကွီး (၃) ဦးနဲ့ ထှအေုပျဦးစီးဌာန အမှုထမျးစာရေး (၁) ဦး ပါဝငျပါတယျ။ ဦးသိနျးစိနျအစိုးရလကျထကျ ၂၀၁၂ မှာ ရပျကှကျ (သို့မဟုတျ) ကြေးရှာအုပျစု အုပျခြုပျရေးဥပဒကေို ပွဌာနျးပွီး ရ့ပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူးကို ဆယျအိမျစု ကိုယျစားလှယျတှကေ လြှို့ဝှကျဆန်ဒမဲပေးပွီး ရှေးခယြျတဲ့စနဈ ပေါျပေါကျလာပါတယျ။
ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူးရဲ့ လုပျငနျးတာဝနျက အမြားကွီးပါ။ ံလုံခွုံရေး၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေး၊ ရပျရှာအေးခမြျးသာယာရေး၊ ပွညျသူ့အကြိုးဆောငျရှကျရေး၊ ကြေးလကျဖှံ့ဖွိုးရေး၊ ဆငျးရဲနှမျးပါးမှုလြော့ခရြေး၊ လယျယာမွေ စီမံခန့ျခှဲခွငျး၊ မွခှေနျနဲ့ အစိုးရခြေးငှကေို ကောကျခံပေးခွငျး၊ သဘာဝဘေးအန်တရာယျ ကာကှယျရေး၊ ကယျဆယျရေး၊ ပွနျလညျနရောခထြားရေး စတာတှေ အမြားအပွား ပါဝငျပါတယျ။
မြားပွားလှတဲ့ လုပျငနျးတှကေို ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူး ဆောငျရှကျနိုငျဖို့အတှကျ အထှထှေအေုပျခြုပျရေး ဦးစီးဌာနက ရပျကြေးအုပျစုစာရေး ခန့ျထားရမယျလို့ (၂၀၁၂) ဥပဒအေခနျး (၁၄) က ဆိုပါတယျ။ ရပျကြေးအစညျးအဝေးရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျတှကေို ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူးရဲ့ ညှှနျကွားခကြျအတိုငျး စာရေးက အကောငျအထညျဖောျရမယျလို့ ဥပဒမှော ရေးထားပါတယျ။ ကြေးရှာအုပျစုမှာ ထားရှိရမယ့ျစာရငျးဇယားနဲ့ ပုံစံတှေ ကောကျယူတာကိုလညျး စာရေးဝနျထမျးကပဲ လုပျရမယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပွညျထောငျစုအစိုးရရဲ့ ခြီးမွှင့ျထောကျပံ့ငှကေိစ်စ၊ ရုံးသုံးစရိတျစာရငျးလုပျတဲ့ကိစ်စစတဲ့ အသုံးစရိတျပွနျတမျးကို ရပျကြေးစာရေးကရေးဆှဲပွီး ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူးကို တငျပွရပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ရပျကြေးစာရေးက ပွုစုထိနျးသိမျးထားရတဲ့ ပုံစံပေါငျး (၃၃) ခု ရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူးကို ရှေးကောကျတငျမွှောကျထားပမေယ့ျ ရပျကြေးရုံးကို အုပျခြုပျသူဟာ ထှအေုပျဦးစီးဌာနရဲ့ အမှုထမျး ဖွဈနပေါတယျ။
အစိုးရအုပျခြုပျရေးယန်တရာမှာ အနိမ့ျဆုံးအဆင့ျကနေ ပွညျသူလူထု တိုကျရိုကျထိတှေ့နကွေတဲ့ ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူးရဲ့ အခနျးကဏ်ဍဟာ ပွုပွငျပွောငျးလဲရေးမှာ အလှနျအရေးကွီးနပေါတယျ။ ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူးနဲ့ ပတျသကျပွီး ပွညျသူ့သဘောထားကို သိရအောငျ ကုလသမဂ်ဂဖှံ့ဖွိုးရေးအစီအစဉျ UNDP က (၂၀၀၄) တနှဈလုံး တိုငျးနဲ့ပွညျနယျ (၁၄) ခုက လူပေါငျး (၅၄၀၀) ကို မေးမွနျးစုံစမျးပါတယျ။ ရရေရှိမှု လမျးပနျးဆကျသှယျရေး ကောငျးမှနျမှုနဲ့ အလုပျအကိုငျရရှိမှုကို အမြားစုက လိုလားကွောငျး ထုတျဖောျကွပါတယျ။ ကြေးလကျဒသေ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျရေးဆိုငျရာ ပွူနာတှကေို ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူး ဖွရှေငျးရမယျလို့ မေးမွနျးခံရသူ (၃၅) ရာခိုငျနှုနျးက ယူဆပါတယျ။ ကြေးလကျဖှံ့ဖွိုးရေး ပွူနာတှကေို အစိုးရက သိပမေယ့ျ ဘာမှလုပျမပေးနိုငျဘူးလို့ ယူဆသူက (၆၅) ရာခိုငျနှုနျး ရှိပါတယျ။
ဧရာဝတီတိုငျးဒသေကွီးက ဖြာပုံ၊ ဒေးဒရဲ၊ ကြိုတျလတျနဲ့ ဘိုးကလေးမွို့နယျတှကေို ‘သံလှငျနိုငျငံသား စှမျးရညျမွှင့ျတငျရေးအဖှဲ့’ က ကှငျးဆကျလေ့လာပွီး လှနျခဲ့တဲ့ သွဂုတျလက အစီရငျခံစာ ထုတျပွနျထားပါတယျ။ ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှာ ပွညျသူလူထု ပါဝငျမှုကို လေ့လာတဲ့ ကှငျးဆငျးသုတသေန ဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ မိမိနဲ့ သကျဆိုငျတဲ့ ဆယျအိမျမှူး၊ ရာအိမျမှူးနဲ့ အုပျခြုပျရေးမှူးရဲ့ အမညျကို ပွညျသူ (၈၅) ရာခိုငျနှုနျးက သိကွပါတယျ။ ထောကျခံစာ ပေးတာနဲ့ ပွူနာ ဖွရှေငျးပေးတာလောကျသာ သိကွပွီး၊ အုပျခြုပျရေးအဖှဲ့ဝငျတှရေဲ့ လုပျငနျးကို အသအေခြာမသိသူက အမြားစု ဖွဈနပေါတယျ။ ပွညျသူ့အခှင့ျအရေးကိုလညျး မသိသူက ပိုမြားပါတယျ။ ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးဥပဒကေို ကွားဖူးသူမြားပမေယ့ျ မွငျဖူးသူ၊ ဖတျဖူးသူကတော့ မရှိသလောကျ ဖွဈနပေါတယျ။ ဥပဒပေါ အခကြျအလကျတှကေို တဆင့ျစကား တဆင့ျကွားပွီး သိရှိတာတှဟော လှဲမှားနတောတှကေ မြားနပေါတယျ။
ဒါပမေဲ့ ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးဥပဒကေို လူတိုငျးသိရှိထားသင့ျတယျလို့ ပွညျသူလူထုအမြားစုက ယုံကွညျကွပါတယျ။ အုပျခြုပျရေးမှူး ရှေးပှဲမှာ ကြေးရှာအုပျစုက မွို့ပေါျရပျကှကျထကျ ပိုပွီးတကျကွှတယျလို့ သံလှငျအဖှဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွပါတယျ။ “ရပျကြေးနဲ့ ကြေးရှာအုပျခြုပျရေး” ဆိုတဲ့ အမညျဟာ စဈအစိုးရရဲ့ ငွိမျဝပျပိပွားရေးခတျေကို ရောငျပွနျဟပျသလို ဖွဈနတောမို့ ဒီမိုကရစေီခတျေ လူထုပါဝငျမှုနဲ့ ကိုကျညီတဲ့ အမညျသဈကို ပွောငျးလဲဖို့ လိုအပျတယျလို့ “သံလှငျအဖှဲ့” အကွံပေးထားပါတယျ။
ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူး ရှေးကောကျပှဲဟာ ဒီမိုကရစေီ အသှငျကူးပွောငျးရေးမှာ အခွခေံကတြာမို့ ပွညျသူလူထု ပိုမိုပါဝငျလာနိုငျအောငျ ပွုပွငျဖို့ လိုပါတယျ။ လကျရှိစနဈမှာ ရှေးကောကျတငျမွှောကျထားတဲ့ ရပျကြေးအုပျခြုပျရေးမှူးတှကေို မွို့နယျအုပျခြုပျရေးမှူးက ဖွုတျပဈနိုငျတာဟာ ရှေးကောကျပှဲ သဘောတရားကို အားနညျးစပေါတယျ။ ရှေးကောကျတငျမွှောကျထားသူကို အုပျခြုပျရေးအရာရှိက ဖွုတျပဈနိုငျတဲ့ သဘောဖွဈနတောကို ပွငျဆငျဖို့ လိုပါတယျ။ NLD အစိုးရလကျထကျ(၂၀၁၈) ဒီဇငျဘာလ (၂၈) ရကျနေ့ကစပွီး အထှထှေအေုပျခြုပျရေး ဦးစီးဌာနကို ပွညျထောငျစုအစိုးရအဖှဲ့ရုံး ဝနျကွီးဌာန လကျအောကျကို လှှဲပွောငျးလိုကျပွီမို့ ဒီမိုကရစေီဒသေန်တရ အုပျခြုပျရေး ဖွဈလာလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျရပါတယျ။
