စစ်ကောင်စီနဲ့ ဒီမိုကရေစီအင်အားစုတို့အကြား အားပြိုင်မှုဟာ (၁၈) လကြာမြင့်လာတဲ့အချိန်ထိ အရှုံးအနိုင် မပြတ်သားသေးသလို၊ ရှေ့အလားအလာကိုလဲ ယတိပြတ် မပြောနိုင်သေးဘူးလို့ နိုင်ငံတကာသုံးသပ်သူတွေက ပြောနေရေးနေကြပါတယ်။ ၁၉၉၀ တုန်းက လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ရွေးကောက်ခံခဲ့ရသူလဲဖြစ်၊ မြန်မာ့နိုင်ငံရေး စောင့်ကြည့်သုံးသပ်သူလည်းဖြစ်တဲ့ ဒေါက်တာတင့်ဆွေကတော့ လက်နက်နဲ့ ချေမှုန်းခြင်းသည်လည်းကောင်း၊ PR စနစ်နဲ့ ပြုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲသည်လည်းကောင်း စစ်ကောင်စီအတွက် ထွက်ပေါက်မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ သုံးသပ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီအကျပ်အတည်းရဲ့ ရှေ့အလားအလာကော ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။ ဒေါက်တာတင့်ဆွေနဲ့ ဦးကျော်ဇံသာ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ အခု မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးတော့ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက်ထားတဲ့ အစိုးရကို ဖယ်ရှားခဲ့တာ (၁) နှစ်ခွဲကျော်ခဲ့ပါပြီ။ ဒီအခြေအနေမှာ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ရေး ကြိုးပမ်းနေတဲ့ အင်အားစုတွေနဲ့ အာဏာထိန်းထားတဲ့ စစ်တပ်တို့ကြား အားပြိုင်မှုကို ကျနော် အဓိကဆွေးနွေးချင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအဓိက အကြောင်းအရာကို မသွားခင်မှာ ဒီစစ်တပ်ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ (၁) နှစ်ခွဲ ကာလအတွင်းမှာ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ အခြေအနေ၊ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အခြေအနေတွေကို ကျနော်တို့ အများကြီးကြားနေရပါတယ်။ ကျနော် အဓိက သိချင်တာက မြန်မာပြည်သူတွေက ငါတို့မှာ မျှော်လင့်ချက်ရှိတယ်၊ တချိန်ချိန်မှာတော့ ပြန်ပြီးတော့ အခြေအနေကောင်းလာလိမ့်မယ်လို့ ထင်နေကြတယ်လို့ ဆရာ တွေးမိပါသလား။
ဖြေ ။ ။ ပထမဦးဆုံးအချက်က ဒီလိုဗျ - စစ်ကောင်စီ အာဏာသိမ်းတော့ (၁) နှစ်ဆိုတဲ့ Timeline အချိန်ကန့်သတ်ချက် ပေးခဲ့တယ်။ ထင်သလို မဖြစ်ခဲ့တာ ပထမတချက်။ ပြည်သူလူထုဘက်ကလဲ စစချင်း အားစိုက်ခွန်စိုက် လမ်းပေါ်တွေ၊ နောက်ကျတော့ လက်နက်ကိုင်နည်းတွေ၊ နည်းပေါင်းစုံတွေ တနေ့ထက်တနေ့ ထူးခြားဆန်းပြားပြီးတော့ များပြားနေဆဲ ဖြစ်တဲ့အတွက် ပြည်သူလူထုဟာ စိတ်ဓါတ်အကျပိုင်း မရောက်သေးဘူးလို့ ကျနော်ယူဆတယ်။ သို့သော်လဲပဲ မေးခွန်းထဲမှာပါသလို တိုင်းပြည်ရဲ့ အခြေအနေ၊ ပြည်သူလူထုရဲ့ စားဝတ်နေရေး၊ ဘဝအခြေအနေ အားလုံးဟာကတော့ အတော်လေးကို ဆင်းရဲခြင်းပေါင်း မြောက်မြားစွာရှိပြီးတော့ အဲဒီဟာတွေက သာမန်ဆင်းရဲမှု ဒုက္ခမဟုတ်ဘဲနဲ့ အနာဂတ်တိုင်းပြည်၊ အနာဂတ်ပြည်သူလူထုအပေါ်မှာ အကျိုးသက်ရောက်မှု ကြီးကြီးမားမားဖြစ်မယ့် အနုတ်သဘောတွေ ခံနေရတယ်။ ဒီလိုခံနေရတဲ့ကြားထဲကကို ပြည်သူလူထုဟာ ကြိုးစားနေကြဆဲ၊ အသက်တွေ ပေးနေကြဆဲ ဖြစ်တယ်လို့ ကျနော် ပဏာမ ဖြေကြားပါရစေ။
မေး ။ ။ ဘက်ပေါင်းစုံကနေ ဆန့်ကျင်မှုတွေက ပိုမိုကြီးထွားလာတယ်ဆိုတာ မှန်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်နက်ကိုင်ဆန့်ကျင်မှုတွေကိုလည်း ကျနော်တို့ ကြည့်ပါရစေ။ PDF တွေ၊ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းတွေက တိုက်နေကြတယ်။ တချို့သတင်းတွေအရ ကျနော်တို့ တွေ့ရတယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်က စစ်တပ်ဘက်က အရေးနိမ့်တာတွေ ကြုံရပါတယ်။ မကြာခဏ အဲဒီသတင်းတွေကို ကျနော်တို့ ကြားရပါတယ်။ သို့သော်လဲပဲ စစ်ရေးကျွမ်းကျင်သူတွေ သုံးသပ်တဲ့စကား ကျနော်ဖတ်ရတာ ပြောပါရစေ -အဲဒါဘာလဲဆိုတော့ စစ်တပ်ဟာ တဖြည်းဖြည်းအရေးနိမ့်မှုတွေ ရှိနေပေမဲ့လဲ လောလောဆယ် သူတို့ကို နိုင်ဖို့ခဲယဉ်းတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ PDF ဘက်မှာ လစ်ဟနေတဲ့ အချက်နှစ်ခုက စစ်တပ်ဘက်မှာ ရှိနေတယ်။ အဲဒီနှစ်ခုမှာ ပထမတခုကတော့ Unity of Command တစုတစည်းတည်း အမိန့်ပေးနိုင်မှု၊ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှု၊ ဗဟိုကနေ တစုတပေါင်းတည်းနဲ့ စုစည်းတဲ့ အမိန့်အာဏာချနိုင်မှုနဲ့ Unity of Strategy လို့ သူတို့ သုံးပါတယ်။ မဟာဗျူဟာအရ စုစည်းမှု မရှိဘူး။ စစ်တပ်ဘက်မှာ အဲဒါရှိတယ်ဆိုတော့ ဆရာအနေနဲ့ အဲဒီအချက်ကို ဘယ်လိုသဘောပေါက်ပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ အခုတိုက်ပွဲက လက်နက်ကိုင်နှစ်ဘက် တိုက်ပွဲရိုးရိုးလေး မဟုတ်တဲ့အတွက်၊ စစ်ရေးဗျူဟာ သုံးသပ်ချက်တွေချဖို့ရာ အတော်ကိုခဲယဉ်းတဲ့ အခင်းအကျင်းတခု ဖြစ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ပြည်သူဘက်က တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အင်အားစုတွေ၊ တိုင်းရင်းသားအမည်မခံတဲ့ အခြားအခြားသော အင်အားစုတွေကလည်း တတ်နိုင်သလောက် စုစည်းမှုတော့ ဆောင်ရွက်နေကြတယ်။ အကုန်လုံး Command တခု၊ အုပ်ချုပ်သူ အမိန့်ပေးသူတခုအောက်ထဲဝင်ဖို့ဆိုတဲ့ အလားအလာကို သိပ်ပြီးတော့ မျှော်လင့်မထားသင့်ဘူးလို့ ယူဆတယ်။ အကွက်ချပြီးတော့ ချက်ကျကျ ဆောင်ရွက်နိုင်ရင်ကို စစ်တပ်ဘက်က အထိနာလိမ့်မယ်။ အဲဒီတော့ စစ်တပ်ကိုယ်နှိုက်ကလဲ ပျောက်ကြားဗျူဟာကို ဘယ်တော့မှ ကုန်သွားအောင်၊ ရှင်းသွားအောင် မလုပ်နိုင်တဲ့ ဆယ်စုနှစ်တွေ များနေပြီ။ အဲဒီတော့ အခုဟာက ပျောက်ကြားဗျူဟာထက် မတူတဲ့ စစ်အခင်းအကျင်းကို ပြည်သူလူထုဘက်က ဆောင်ရွက်နေတော့ စစ်တပ်အတွက်လဲ အတော်ကို ခက်ခဲတယ်။ တနည်းအားဖြင့် သူတို့လည်း စစ်ရေးနည်းနဲ့ တိုက်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ မယူဆဘူး။ သူတို့ကိုယ်တိုင်ကလဲ ထွက်ပေါက်ကို ရွေးကောက်ပွဲတခုနဲ့ ထွက်ပေါက်ရှာရေး ကြိုးစားနေတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ကျနော်မြင်တာကတော့ စစ်ရေးသုံးသပ်ချက်တခုတည်းနဲ့တော့ ဗမာနိုင်ငံရဲ့ အခင်းအကျင်းဟာ မလုံလောက်ဘူးလို့ ယူဆပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒီနေရာမှာ စစ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ရုရှားဆီက လက်နက်တွေ ပိုရတယ် ဘာညာဆိုတာတွေ မမေးတော့ပါဘူး။ ဆရာဖြေသွားတဲ့အဖြေအရ ဒါက မေးစရာလဲ အကြုံမဝင်တော့ဘူး။ ကျနော် ဆက်မေးချင်တာက နိုင်ငံတကာရဲ့ ဖိအား ပြောတာဆိုတာကတော့ များပါတတယ်။ လူတွေ သုံးသပ်ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ ထိထိရောက်ရောက်တော့ မဟုတ်ဘူး။ ဥပမာအားဖြင့် အာဆီယံဆိုကြပါစို - အာဆီယံက သူတို့ မူ (၅) ချက်အရ လုပ်နေတယ်။ တချို့က တိုက်တွန်းပြီး ရေးကြပါတယ်။ အခု ဂျပန်သတင်းစာတချို့က အယ်ဒီတာအာဘော်ထဲမှာ ဖတ်ရပါတယ်။ အာဆီယံက ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ရမယ်။ နောက်ပြီးတော့ အမေရိကန်တို့ ဥရောပတို့ကလည်း သူတို့နောက်မှာ ဖိဖိစီးစီး တိုက်တွန်းပေးရမယ်။ တောင်းဆိုချက်အတိုင်း မလိုက်နာဘူးဆိုရင် ထုတ်ပစ်ဖို့အထိ ကြိုးစားရမယ်လို့ အကြံပေးရေးကြပါတယ်။ အဲဒီလို ပြောနေကြတာတွေတော့ များတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့မှာကော တကယ်တမ်း နိုင်ငံတကာဖိအားဟာ ထိထိရောက်ရောက် အကျိုးသက်ရောက်နိုင်တဲ့ ပြောင်းလဲနိုင်တဲ့ အခြေအနေ လောလောဆယ်မှာ ရှိပါရဲ့လား။
ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ ပြည်ပနိုင်ငံရေး အတွေ့အကြုံနဲ့ ယှဉ်လိုက်လို့ရှိရင် နိုင်ငံတကာကိစ္စပေါ့ - ကျနော်တို့တုန်းက မရခဲ့တဲ့ အခင်းအကျင်းတွေ၊ အထောက်အကူတွေ၊ အကူအညီတွေ၊ သိုင်းဝိုင်းမှုတွေက အခု ၂၀၂၀ နောက်ပိုင်း ပြည်သူလူထုကြီးရဲ့ လှုပ်ရှားမှုကြီးက ရနေပါတယ်။ ကျနော်တို့တုန်းမှာတော့ အစပိုင်းမှာတော့ နိုင်ငံတကာကို အင်မတန်မှ မျှော်လင့်အားကိုးခဲ့ကြဖူးတယ်။ အဲဒီတုန်းက ပြည်တွင်းမှာနေတဲ့ ပြည်သူလူထုက နိုင်ငံတကာအအေပါ်မှာ အားထားမှု ကြီးခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမဲ့ အခုနောက်ပိုင်းအခြေအနေကို သုံးသပ်ပြီးတော့ ပြည်သူလူထုကိုယ်နှိုက်က နိုင်ငံတကာအပေါ်မှာ အားထားမှုက အရင်တုန်းက မျှော်လင့်အားထားမှုလောက်တောင် မဟုတ်ဘဲနဲ့ အတိုင်းအတာ အကန့်အသတ် အမှန်နဲ့ နီးစပ်လာတယ်လို့ ကျနော် ယူဆပါတယ်။ နိုင်ငံတကာဆိုတာလဲ သိတဲ့အတိုင်းပဲ ကျနော်တို့ ရုရှားကို မမေးပါဘူးပြောလဲ ကျနော်သုံးသပ်တာကတော့ စစ်ကောင်စီအတွက်တော့ ရုရှားဆိုတဲ့ ဖဲချပ်ကြီးဟာ အတော်လေး အသုံးကျတယ်လို့ မြင်တယ်။ အချုပ်ပြောရင် ရုရှားအချက်ဟာလဲ အရေးကြီးတယ်။ နိုင်ငံတကာအချက်ကလဲ အရေးကြီးသော်လဲပဲ သူဟာ အဆုံးအဖြတ်ပေးမဲ့ အချက်မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော်မြင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ရုရှားတင်မကဘူး၊ မြန်မာနိုင်ငံ အိမ်နီးနားချင်းဖြစ်တဲ့ ထိုင်း၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်တို့ကလည်း စစ်ကောင်စီနဲ့ ဆက်နွှယ်ပြီးတော့ အလုပ်အကိုင်တွေ လုပ်နေကြတယ်ဆိုတော့ စစ်ကောင်စီအတွက်တော့ ဒီဘက်မှာ အားသာမှုတွေ ရှိနေသေးတယ်။ အားကိုးစရာတွေ ရှိနေသေးတယ်လို့ဆိုရင် မှားမလား။
ဖြေ ။ ။ မှန်ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီကလည်း နည်းမျိုးစုံနဲ့ သူ့ကိုထောက်ခံမယ့်၊ ကာကွယ်မယ်၊ အကူအညီပေးမယ့် နိုင်ငံပေါင်းစုံကို သူရှာပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကျနော် ပထမဦးဆုံး မေးခွန်းမှာ ဖြေဆိုခဲ့သလို စစ်ကောင်စီဟာ တသက်လုံး တိုင်းပြည်ကို သူတို့ အုပ်ချုပ်လို့ မရဘူး။ အုပ်ချုပ်မယ်လို့လဲ မပြောတဲ့အတွက် တနေ့တချိန်မှာ ထွက်ပေါက်တခုနဲ့ ထွက်ရပါလိမ့်မယ်။ အယောင်ဆောင်အစိုးရတခုဖြစ်တဲ့ PR စနစ်ကို ပြောင်းကောင်းပြောင်းလိမ့်မယ်။ အဲဒီအချိန်မှာ အခုန သူအားကိုးခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေ - နိုင်ငံတကာကိစ္စတွေ၊ ရရှားကိစ္စတွေကော အကုန်လုံး အဲဒီကိစ္စတွေဟာ တိုင်းပြည်အတွက်တော့ မကောင်းနိုင်ဘူး။ အိမ်နီးချင်းတွေကလဲ သိတဲ့အတိုင်းပဲ ဘယ်အစိုးရတက်တက် ကုန်သွယ်ရေး၊ စီးပွားရေး၊ လုံခြုံရေး၊ ဆက်ဆံရေး လုပ်နေမှာပဲ။ သူတို့ကို သိပ်ထည့်တွက်လို့ရတဲ့ နိုင်ငံတွေ မဟုတ်ဘူး။ ဒီထက်များစွာ မမျှော်လင့်သင့်ဘူး။ ဆိုးတဲ့အကျိုးဆက်တွေကိုပဲ ကျနော်ကတော့ စိုးရိမ်ပါတယ်။
မေး ။ ။ စစ်ကောင်စီက နောက်နှစ် သြဂုတ်လမှာ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ပြီးတော့ ထွက်ပေါက်ရှာနေပါတယ်။ တနည်းအားဖြင့် သူတို့ကို ထောက်ခံတဲ့ပါတီတွေကို အနိုင်ရရှိစေပြီးတော့ တရားဝင်အစိုးရဖြစ်အောင် လုပ်မယ် ဘာညာလမ်းကြောင်းကို သွားနေပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလမ်းကြောင်းက စစ်ကောင်စီက ထွက်ပေါက်ရသွားနိုင်သလား။ အဲဒီလမ်းကြောင်းက မရရင်ကော ဘယ်နည်းနဲ့ ထွက်ပေါက်ရှာမလဲဆိုတာလဲ စဉ်းစားစရာ ဖြစ်နေပါတယ်။ ဆရာ အနာဂတ်ကို ဘယ်လိုခန့်မှန်းမိပါလဲ။
ဖြေ ။ ။ အနာဂတ်ကို ခန့်မှန်းရတာတော့ ခက်တယ်။ စစ်ကောင်စီဟာ PR စနစ်နဲ့လုပ်ဖို့ အာဏာသိမ်းတဲ့ ပထမနေ့တွေမှာ အရိပ်အယောင်ပြပြီသားဖြစ်တယ်။ ဒါကတော့ မဆန်းဘူး။ သို့သော် သူ့ရဲ့ PR ကို ပထမဦးဆုံး မေးခွန်းမှာ ဖြေခဲ့သလို၊ (၁) နှစ်နဲ့ ရမလားလို့ လုပ်ခဲ့တယ်။ အခုတော့ မရတဲ့အပြင်၊ နောက်တနှစ်လောက်မှာ လုပ်အုံးမှာပေါ့။ ထားပါတော့ ဘယ်အချိန်ဖြစ်ဖြစ် သူ့ရဲ့ထွက်ပေါက်ဟာ PR စနစ်နဲ့ နောက်အစိုးရကိုပြောင်းရေး သူကြိုးစားမှာပဲ။ အဖွဲ့ကတော့ ထိုင်းပုံစံမျိုး ကြိုးစားချင်တယ်။ အဲဒီလိုလဲ မရတော့ သူက PR စနစ်မှာ ဝင်ကမယ့် နိုင်ငံရေးပါတီတွေကလဲ ရှိနေတယ်။ ဒီမေးခွန်းကို ဖြေရရင် ဒီစနစ်နဲ့ ဆက်သွားဖို့ ကြိုးစားမယ်။ ဒါက စစ်ကောင်စီက ရွေးတဲ့လမ်း။ ပြည်သူလူထုကလည်း တတ်စွမ်းသရွေ့ ဆန့်ကျင်မှုတွေ ရှိလာလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်က ထင်တယ်။ ဥပမာပေါ့ - PDF အုပ်စိုးတဲ့မြို့ - အဲဒီတုန်းက စိတ်ကူးမထည့်ခဲ့တဲ့ ဆန့်ကျင်မှုမျိုးလို PR ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဘယ်တုန်းကမှ မဖြစ်ဘူးတဲ့၊ မကြုံဘူးတဲ့ ဆန့်ကျင်မှုတွေ ပြည်သူလူထုဘက်က ရှိနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ကျနော်က ယူဆတယ်။ တကယ်လို့ စစ်ကောင်စီက အဲဒီ PR စနစ်နဲ့ ထွက်ပေါက်ကို ကောင်းကောင်းအသုံးချမယ်ဆိုရင် ဒါကို ပြည်သူလူထုကလဲ ကျကျနန ဆန့်ကျင်ကြလိမ့်မယ်လို့ ကျနော် ယူဆပါတယ်။
မေး ။ ။ နောက်ဆုံး ပြည်သူလူထုရဲ့ ထွက်ပေါက်ကော ဘယ်လို ဖြစ်မလဲ။
ဖြေ ။ ။ အဲဒါလဲ အတော်ကိုခက်တဲ့ မေးခွန်းပေါ့။ ကျနော် တတ်နိုင်ဆုံး ဖြေရရင် ပြည်သူလူထုဟာ စစ်ကောင်စီအာဏာသိမ်းကတည်းက နောက်ထပ်အာဏာသိမ်းမှု မဖြစ်အောင်ကို ဆောင်ပုဒ်နဲ့ ဆောင်ရွက်နေခဲ့ကြတာ ဒီကနေ့အထိ။ ပြည်သူလူထုဘက်ကလည်း တတ်နိုင်ဆုံး ဆန့်ကျင်မှုတွေထက် ပိုပြီးတော့ မစွမ်းနိုင်သေးတဲ့ အနေအထားတရပ် ရှိနေတယ်။ တနည်းအားဖြင့် သိပ်ပြီးတော့ မျှော်လင့်အားကိုးတကြီး မရှိတာတော့ အမှန်ပဲ။ အဲဒီတော့ ဒီအခြေအနေပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ပြည်သူလူထုရဲ့ ကံကြမ္မာဟာ ကောင်းမယ်၊ ဆိုးမယ် ဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ ကျနော် ယူဆတယ်။ အဲဒီတော့ ပြည်သူလူထု ကံကောင်းပါစေလို့ ဆုတောင်းပါတယ်။
=== Unicode ====
စဈကောငျစီနဲ့ ဒီမိုကရစေီအငျအားစုတို့အကွား အားပွိုငျမှုဟာ (၁၈) လကွာမွင့ျလာတဲ့အခြိနျထိ အရှုံးအနိုငျ မပွတျသားသေးသလို၊ ရှေ့အလားအလာကိုလဲ ယတိပွတျ မပွောနိုငျသေးဘူးလို့ နိုငျငံတကာသုံးသပျသူတှကေ ပွောနရေေးနကွေပါတယျ။ ၁၉၉၀ တုနျးက လှှတျတောျကိုယျစားလှယျအဖွဈ ရှေးကောကျခံခဲ့ရသူလဲဖွဈ၊ မွနျမာ့နိုငျငံရေး စောင့ျကွည့ျသုံးသပျသူလညျးဖွဈတဲ့ ဒေါကျတာတင့ျဆှကေတော့ လကျနကျနဲ့ ခြမှေုနျးခွငျးသညျလညျးကောငျး၊ PR စနဈနဲ့ ပွုလုပျမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲသညျလညျးကောငျး စဈကောငျစီအတှကျ ထှကျပေါကျမဖွဈနိုငျဘူးလို့ သုံးသပျပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီအကပြျအတညျးရဲ့ ရှေ့အလားအလာကော ဘယျလိုရှိပါသလဲ။ ဒေါကျတာတင့ျဆှနေဲ့ ဦးကြောျဇံသာ ဆှေးနှေးသုံးသပျထားပါတယျ။
မေး ။ ။ အခု မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးပွီးတော့ ဒီမိုကရစေီနညျးကြ ရှေးကောကျထားတဲ့ အစိုးရကို ဖယျရှားခဲ့တာ (၁) နှဈခှဲကြောျခဲ့ပါပွီ။ ဒီအခွအေနမှော ဒီမိုကရစေီ ပွနျလညျဖောျဆောငျရေး ကွိုးပမျးနတေဲ့ အငျအားစုတှနေဲ့ အာဏာထိနျးထားတဲ့ စဈတပျတို့ကွား အားပွိုငျမှုကို ကနြောျ အဓိကဆှေးနှေးခငြျတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီအဓိက အကွောငျးအရာကို မသှားခငျမှာ ဒီစဈတပျထိနျးခြုပျထားတဲ့ (၁) နှဈခှဲ ကာလအတှငျးမှာ မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ အခွအေနေ၊ မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ စီးပှားရေး၊ လူမှုရေး အခွအေနတှေကေို ကနြောျတို့ အမြားကွီးကွားနရေပါတယျ။ ကနြောျ အဓိက သိခငြျတာက မွနျမာပွညျသူတှကေ ငါတို့မှာ မြှောျလင့ျခကြျရှိတယျ၊ တခြိနျခြိနျမှာတော့ ပွနျပွီးတော့ အခွအေနကေောငျးလာလိမ့ျမယျလို့ ထငျနကွေတယျလို့ ဆရာ တှေးမိပါသလား။
ဖွေ ။ ။ ပထမဦးဆုံးအခကြျက ဒီလိုဗြ - စဈကောငျစီ အာဏာသိမျးတော့ (၁) နှဈဆိုတဲ့ Timeline အခြိနျကန့ျသတျခကြျ ပေးခဲ့တယျ။ ထငျသလို မဖွဈခဲ့တာ ပထမတခကြျ။ ပွညျသူလူထုဘကျကလဲ စစခငြျး အားစိုကျခှနျစိုကျ လမျးပေါျတှေ၊ နောကျကတြော့ လကျနကျကိုငျနညျးတှေ၊ နညျးပေါငျးစုံတှေ တနေ့ထကျတနေ့ ထူးခွားဆနျးပွားပွီးတော့ မြားပွားနဆေဲ ဖွဈတဲ့အတှကျ ပွညျသူလူထုဟာ စိတျဓါတျအကပြိုငျး မရောကျသေးဘူးလို့ ကနြောျယူဆတယျ။ သို့သောျလဲပဲ မေးခှနျးထဲမှာပါသလို တိုငျးပွညျရဲ့ အခွအေနေ၊ ပွညျသူလူထုရဲ့ စားဝတျနရေေး၊ ဘဝအခွအေနေ အားလုံးဟာကတော့ အတောျလေးကို ဆငျးရဲခွငျးပေါငျး မွောကျမွားစှာရှိပွီးတော့ အဲဒီဟာတှကေ သာမနျဆငျးရဲမှု ဒုက်ခမဟုတျဘဲနဲ့ အနာဂတျတိုငျးပွညျ၊ အနာဂတျပွညျသူလူထုအပေါျမှာ အကြိုးသကျရောကျမှု ကွီးကွီးမားမားဖွဈမယ့ျ အနုတျသဘောတှေ ခံနရေတယျ။ ဒီလိုခံနရေတဲ့ကွားထဲကကို ပွညျသူလူထုဟာ ကွိုးစားနကွေဆဲ၊ အသကျတှေ ပေးနကွေဆဲ ဖွဈတယျလို့ ကနြောျ ပဏာမ ဖွကွေားပါရစေ။
မေး ။ ။ ဘကျပေါငျးစုံကနေ ဆန့ျကငြျမှုတှကေ ပိုမိုကွီးထှားလာတယျဆိုတာ မှနျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ လကျနကျကိုငျဆန့ျကငြျမှုတှကေိုလညျး ကနြောျတို့ ကွည့ျပါရစေ။ PDF တှေ၊ တိုငျးရငျးသားအဖှဲ့အစညျးတှကေ တိုကျနကွေတယျ။ တခြို့သတငျးတှအေရ ကနြောျတို့ တှေ့ရတယျ။ စဈကောငျစီဘကျက စဈတပျဘကျက အရေးနိမ့ျတာတှေ ကွုံရပါတယျ။ မကွာခဏ အဲဒီသတငျးတှကေို ကနြောျတို့ ကွားရပါတယျ။ သို့သောျလဲပဲ စဈရေးကြှမျးကငြျသူတှေ သုံးသပျတဲ့စကား ကနြောျဖတျရတာ ပွောပါရစေ -အဲဒါဘာလဲဆိုတော့ စဈတပျဟာ တဖွညျးဖွညျးအရေးနိမ့ျမှုတှေ ရှိနပေမေဲ့လဲ လောလောဆယျ သူတို့ကို နိုငျဖို့ခဲယဉျးတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ PDF ဘကျမှာ လဈဟနတေဲ့ အခကြျနှဈခုက စဈတပျဘကျမှာ ရှိနတေယျ။ အဲဒီနှဈခုမှာ ပထမတခုကတော့ Unity of Command တစုတစညျးတညျး အမိန့ျပေးနိုငျမှု၊ ဗဟိုခြုပျကိုငျမှု၊ ဗဟိုကနေ တစုတပေါငျးတညျးနဲ့ စုစညျးတဲ့ အမိန့ျအာဏာခနြိုငျမှုနဲ့ Unity of Strategy လို့ သူတို့ သုံးပါတယျ။ မဟာဗြူဟာအရ စုစညျးမှု မရှိဘူး။ စဈတပျဘကျမှာ အဲဒါရှိတယျဆိုတော့ ဆရာအနနေဲ့ အဲဒီအခကြျကို ဘယျလိုသဘောပေါကျပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ အခုတိုကျပှဲက လကျနကျကိုငျနှဈဘကျ တိုကျပှဲရိုးရိုးလေး မဟုတျတဲ့အတှကျ၊ စဈရေးဗြူဟာ သုံးသပျခကြျတှခေဖြို့ရာ အတောျကိုခဲယဉျးတဲ့ အခငျးအကငြျးတခု ဖွဈတယျလို့ မွငျပါတယျ။ ပွညျသူဘကျက တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအငျအားစုတှေ၊ တိုငျးရငျးသားအမညျမခံတဲ့ အခွားအခွားသော အငျအားစုတှကေလညျး တတျနိုငျသလောကျ စုစညျးမှုတော့ ဆောငျရှကျနကွေတယျ။ အကုနျလုံး Command တခု၊ အုပျခြုပျသူ အမိန့ျပေးသူတခုအောကျထဲဝငျဖို့ဆိုတဲ့ အလားအလာကို သိပျပွီးတော့ မြှောျလင့ျမထားသင့ျဘူးလို့ ယူဆတယျ။ အကှကျခပြွီးတော့ ခကြျကကြြ ဆောငျရှကျနိုငျရငျကို စဈတပျဘကျက အထိနာလိမ့ျမယျ။ အဲဒီတော့ စဈတပျကိုယျနှိုကျကလဲ ပြောကျကွားဗြူဟာကို ဘယျတော့မှ ကုနျသှားအောငျ၊ ရှငျးသှားအောငျ မလုပျနိုငျတဲ့ ဆယျစုနှဈတှေ မြားနပွေီ။ အဲဒီတော့ အခုဟာက ပြောကျကွားဗြူဟာထကျ မတူတဲ့ စဈအခငျးအကငြျးကို ပွညျသူလူထုဘကျက ဆောငျရှကျနတေော့ စဈတပျအတှကျလဲ အတောျကို ခကျခဲတယျ။ တနညျးအားဖွင့ျ သူတို့လညျး စဈရေးနညျးနဲ့ တိုကျနိုငျလိမ့ျမယျလို့ မယူဆဘူး။ သူတို့ကိုယျတိုငျကလဲ ထှကျပေါကျကို ရှေးကောကျပှဲတခုနဲ့ ထှကျပေါကျရှာရေး ကွိုးစားနတော ဖွဈတဲ့အတှကျ ကနြောျမွငျတာကတော့ စဈရေးသုံးသပျခကြျတခုတညျးနဲ့တော့ ဗမာနိုငျငံရဲ့ အခငျးအကငြျးဟာ မလုံလောကျဘူးလို့ ယူဆပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒီနရောမှာ စဈရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ရုရှားဆီက လကျနကျတှေ ပိုရတယျ ဘာညာဆိုတာတှေ မမေးတော့ပါဘူး။ ဆရာဖွသှေားတဲ့အဖွအေရ ဒါက မေးစရာလဲ အကွုံမဝငျတော့ဘူး။ ကနြောျ ဆကျမေးခငြျတာက နိုငျငံတကာရဲ့ ဖိအား ပွောတာဆိုတာကတော့ မြားပါတတယျ။ လူတှေ သုံးသပျကွတယျ။ ဒါပမေဲ့ ထိထိရောကျရောကျတော့ မဟုတျဘူး။ ဥပမာအားဖွင့ျ အာဆီယံဆိုကွပါစို - အာဆီယံက သူတို့ မူ (၅) ခကြျအရ လုပျနတေယျ။ တခြို့က တိုကျတှနျးပွီး ရေးကွပါတယျ။ အခု ဂပြနျသတငျးစာတခြို့က အယျဒီတာအာဘောျထဲမှာ ဖတျရပါတယျ။ အာဆီယံက ထိထိရောကျရောကျ လုပျရမယျ။ နောကျပွီးတော့ အမရေိကနျတို့ ဥရောပတို့ကလညျး သူတို့နောကျမှာ ဖိဖိစီးစီး တိုကျတှနျးပေးရမယျ။ တောငျးဆိုခကြျအတိုငျး မလိုကျနာဘူးဆိုရငျ ထုတျပဈဖို့အထိ ကွိုးစားရမယျလို့ အကွံပေးရေးကွပါတယျ။ အဲဒီလို ပွောနကွေတာတှတေော့ မြားတယျ။ ဒါပမေဲ့ လကျတှေ့မှာကော တကယျတမျး နိုငျငံတကာဖိအားဟာ ထိထိရောကျရောကျ အကြိုးသကျရောကျနိုငျတဲ့ ပွောငျးလဲနိုငျတဲ့ အခွအေနေ လောလောဆယျမှာ ရှိပါရဲ့လား။
ဖွေ ။ ။ ကနြောျတို့ ပွညျပနိုငျငံရေး အတှေ့အကွုံနဲ့ ယှဉျလိုကျလို့ရှိရငျ နိုငျငံတကာကိစ်စပေါ့ - ကနြောျတို့တုနျးက မရခဲ့တဲ့ အခငျးအကငြျးတှေ၊ အထောကျအကူတှေ၊ အကူအညီတှေ၊ သိုငျးဝိုငျးမှုတှကေ အခု ၂၀၂၀ နောကျပိုငျး ပွညျသူလူထုကွီးရဲ့ လှုပျရှားမှုကွီးက ရနပေါတယျ။ ကနြောျတို့တုနျးမှာတော့ အစပိုငျးမှာတော့ နိုငျငံတကာကို အငျမတနျမှ မြှောျလင့ျအားကိုးခဲ့ကွဖူးတယျ။ အဲဒီတုနျးက ပွညျတှငျးမှာနတေဲ့ ပွညျသူလူထုက နိုငျငံတကာအအပေါျမှာ အားထားမှု ကွီးခဲ့ကွတယျ။ ဒါပမေဲ့ အခုနောကျပိုငျးအခွအေနကေို သုံးသပျပွီးတော့ ပွညျသူလူထုကိုယျနှိုကျက နိုငျငံတကာအပေါျမှာ အားထားမှုက အရငျတုနျးက မြှောျလင့ျအားထားမှုလောကျတောငျ မဟုတျဘဲနဲ့ အတိုငျးအတာ အကန့ျအသတျ အမှနျနဲ့ နီးစပျလာတယျလို့ ကနြောျ ယူဆပါတယျ။ နိုငျငံတကာဆိုတာလဲ သိတဲ့အတိုငျးပဲ ကနြောျတို့ ရုရှားကို မမေးပါဘူးပွောလဲ ကနြောျသုံးသပျတာကတော့ စဈကောငျစီအတှကျတော့ ရုရှားဆိုတဲ့ ဖဲခပြျကွီးဟာ အတောျလေး အသုံးကတြယျလို့ မွငျတယျ။ အခြုပျပွောရငျ ရုရှားအခကြျဟာလဲ အရေးကွီးတယျ။ နိုငျငံတကာအခကြျကလဲ အရေးကွီးသောျလဲပဲ သူဟာ အဆုံးအဖွတျပေးမဲ့ အခကြျမဟုတျဘူးလို့ ကနြောျမွငျပါတယျ။
မေး ။ ။ ရုရှားတငျမကဘူး၊ မွနျမာနိုငျငံ အိမျနီးနားခငြျးဖွဈတဲ့ ထိုငျး၊ အိန်ဒိယ၊ တရုတျတို့ကလညျး စဈကောငျစီနဲ့ ဆကျနှှယျပွီးတော့ အလုပျအကိုငျတှေ လုပျနကွေတယျဆိုတော့ စဈကောငျစီအတှကျတော့ ဒီဘကျမှာ အားသာမှုတှေ ရှိနသေေးတယျ။ အားကိုးစရာတှေ ရှိနသေေးတယျလို့ဆိုရငျ မှားမလား။
ဖွေ ။ ။ မှနျပါတယျ။ စဈကောငျစီကလညျး နညျးမြိုးစုံနဲ့ သူ့ကိုထောကျခံမယ့ျ၊ ကာကှယျမယျ၊ အကူအညီပေးမယ့ျ နိုငျငံပေါငျးစုံကို သူရှာပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကနြောျ ပထမဦးဆုံး မေးခှနျးမှာ ဖွဆေိုခဲ့သလို စဈကောငျစီဟာ တသကျလုံး တိုငျးပွညျကို သူတို့ အုပျခြုပျလို့ မရဘူး။ အုပျခြုပျမယျလို့လဲ မပွောတဲ့အတှကျ တနေ့တခြိနျမှာ ထှကျပေါကျတခုနဲ့ ထှကျရပါလိမ့ျမယျ။ အယောငျဆောငျအစိုးရတခုဖွဈတဲ့ PR စနဈကို ပွောငျးကောငျးပွောငျးလိမ့ျမယျ။ အဲဒီအခြိနျမှာ အခုန သူအားကိုးခဲ့တဲ့ အခကြျအလကျတှေ - နိုငျငံတကာကိစ်စတှေ၊ ရရှားကိစ်စတှကေော အကုနျလုံး အဲဒီကိစ်စတှဟော တိုငျးပွညျအတှကျတော့ မကောငျးနိုငျဘူး။ အိမျနီးခငြျးတှကေလဲ သိတဲ့အတိုငျးပဲ ဘယျအစိုးရတကျတကျ ကုနျသှယျရေး၊ စီးပှားရေး၊ လုံခွုံရေး၊ ဆကျဆံရေး လုပျနမှောပဲ။ သူတို့ကို သိပျထည့ျတှကျလို့ရတဲ့ နိုငျငံတှေ မဟုတျဘူး။ ဒီထကျမြားစှာ မမြှောျလင့ျသင့ျဘူး။ ဆိုးတဲ့အကြိုးဆကျတှကေိုပဲ ကနြောျကတော့ စိုးရိမျပါတယျ။
မေး ။ ။ စဈကောငျစီက နောကျနှဈ သွဂုတျလမှာ ရှေးကောကျပှဲလုပျပွီးတော့ ထှကျပေါကျရှာနပေါတယျ။ တနညျးအားဖွင့ျ သူတို့ကို ထောကျခံတဲ့ပါတီတှကေို အနိုငျရရှိစပွေီးတော့ တရားဝငျအစိုးရဖွဈအောငျ လုပျမယျ ဘာညာလမျးကွောငျးကို သှားနပေါတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီလမျးကွောငျးက စဈကောငျစီက ထှကျပေါကျရသှားနိုငျသလား။ အဲဒီလမျးကွောငျးက မရရငျကော ဘယျနညျးနဲ့ ထှကျပေါကျရှာမလဲဆိုတာလဲ စဉျးစားစရာ ဖွဈနပေါတယျ။ ဆရာ အနာဂတျကို ဘယျလိုခန့ျမှနျးမိပါလဲ။
ဖွေ ။ ။ အနာဂတျကို ခန့ျမှနျးရတာတော့ ခကျတယျ။ စဈကောငျစီဟာ PR စနဈနဲ့လုပျဖို့ အာဏာသိမျးတဲ့ ပထမနေ့တှမှော အရိပျအယောငျပွပွီသားဖွဈတယျ။ ဒါကတော့ မဆနျးဘူး။ သို့သောျ သူ့ရဲ့ PR ကို ပထမဦးဆုံး မေးခှနျးမှာ ဖွခေဲ့သလို၊ (၁) နှဈနဲ့ ရမလားလို့ လုပျခဲ့တယျ။ အခုတော့ မရတဲ့အပွငျ၊ နောကျတနှဈလောကျမှာ လုပျအုံးမှာပေါ့။ ထားပါတော့ ဘယျအခြိနျဖွဈဖွဈ သူ့ရဲ့ထှကျပေါကျဟာ PR စနဈနဲ့ နောကျအစိုးရကိုပွောငျးရေး သူကွိုးစားမှာပဲ။ အဖှဲ့ကတော့ ထိုငျးပုံစံမြိုး ကွိုးစားခငြျတယျ။ အဲဒီလိုလဲ မရတော့ သူက PR စနဈမှာ ဝငျကမယ့ျ နိုငျငံရေးပါတီတှကေလဲ ရှိနတေယျ။ ဒီမေးခှနျးကို ဖွရေရငျ ဒီစနဈနဲ့ ဆကျသှားဖို့ ကွိုးစားမယျ။ ဒါက စဈကောငျစီက ရှေးတဲ့လမျး။ ပွညျသူလူထုကလညျး တတျစှမျးသရှေ့ ဆန့ျကငြျမှုတှေ ရှိလာလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျက ထငျတယျ။ ဥပမာပေါ့ - PDF အုပျစိုးတဲ့မွို့ - အဲဒီတုနျးက စိတျကူးမထည့ျခဲ့တဲ့ ဆန့ျကငြျမှုမြိုးလို PR ရှေးကောကျပှဲမှာ ဘယျတုနျးကမှ မဖွဈဘူးတဲ့၊ မကွုံဘူးတဲ့ ဆန့ျကငြျမှုတှေ ပွညျသူလူထုဘကျက ရှိနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျက ယူဆတယျ။ တကယျလို့ စဈကောငျစီက အဲဒီ PR စနဈနဲ့ ထှကျပေါကျကို ကောငျးကောငျးအသုံးခမြယျဆိုရငျ ဒါကို ပွညျသူလူထုကလဲ ကကြနြန ဆန့ျကငြျကွလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျ ယူဆပါတယျ။
မေး ။ ။ နောကျဆုံး ပွညျသူလူထုရဲ့ ထှကျပေါကျကော ဘယျလို ဖွဈမလဲ။
ဖွေ ။ ။ အဲဒါလဲ အတောျကိုခကျတဲ့ မေးခှနျးပေါ့။ ကနြောျ တတျနိုငျဆုံး ဖွရေရငျ ပွညျသူလူထုဟာ စဈကောငျစီအာဏာသိမျးကတညျးက နောကျထပျအာဏာသိမျးမှု မဖွဈအောငျကို ဆောငျပုဒျနဲ့ ဆောငျရှကျနခေဲ့ကွတာ ဒီကနေ့အထိ။ ပွညျသူလူထုဘကျကလညျး တတျနိုငျဆုံး ဆန့ျကငြျမှုတှထေကျ ပိုပွီးတော့ မစှမျးနိုငျသေးတဲ့ အနအေထားတရပျ ရှိနတေယျ။ တနညျးအားဖွင့ျ သိပျပွီးတော့ မြှောျလင့ျအားကိုးတကွီး မရှိတာတော့ အမှနျပဲ။ အဲဒီတော့ ဒီအခွအေနပေေါျမှာ မူတညျပွီးတော့ ပွညျသူလူထုရဲ့ ကံကွမ်မာဟာ ကောငျးမယျ၊ ဆိုးမယျ ဖွဈလာလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျ ယူဆတယျ။ အဲဒီတော့ ပွညျသူလူထု ကံကောငျးပါစလေို့ ဆုတောငျးပါတယျ။
