စစ်တပ်ပိုင်ကုမ္ပဏီတွေဖြစ်တဲ့ MEHL, MEC (သို့မဟုတ်) သူတို့လက်အောက်ခံ ကုမ္ပဏီတွေတဲ့ ဖက်စပ်လုပ်ထားတဲ့ နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီ (၁၄) ခု ရှိတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂမစ်ရှင်က ဆိုပါတယ်။ ဒီကုမ္ပဏီတွေဟာ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမျိုးစုံကို လုပ်ကိုင်ကြပါတယ်။ စစ်တပ်ပိုင်ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး ကန်ထရိုက်ရယူတဲ့ နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီတွေက (၄၄) ခု ရှိပါတယ်။ အထင်ရှာဆုံး တပ်မတော် - တရုတ် ဖက်စပ်လုပ်ငန်းကတော့ တရုတ်နိုင်ငံပိုင် ဝမ်ဘောင်လိမိတက်နဲ့ စစ်တပ်ပိုင် MEHL တို့ ဖက်စပ်လုပ်တဲ့ မုံရွာက လက်ပံတောင်းတောင် ကြေးနီလုပ်ငန်း ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရသတ္တုတွင်းဌာနက (၅၁) ရာခိုင်နှုန်း၊ ဝမ်ဘောင်ကုမ္ပဏီက (၃၀) ရာခိုင်နှုန်း၊ စစ်တပ်ပိုင် MEHL က (၁၉) ရာခိုင်နှုန်း အမြတ်အစွန်းကို ခွဲဝေကြပါတယ်။
ဝမ်ဘောင်ကုမ္ပဏီရဲ့ လက်အောက်ခံ မြန်မာယန်စီကြေးနီလိမိတက်ကလည်း စပယ်တောင်နဲ့ ကြေးစင်တောင် ကြေးနီထုတ်လုပ်ရေးမှာ တရုတ်ယန်စီကုမ္ပဏီက (၅၁) ရာခိုင်နှုန်း၊ စစ်တပ်ပိုင် MEHL က (၄၉) ရာခိုင်နှုန်း အမြတ်အစွန်းကို ခွဲဝေဖို့ သဘောတူထားပါတယ်။ စစ်တပ်ဘက်က လုပ်ပိုင်ခွင့်လိုင်စင် ချပေးတဲ့အခါ နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီက အရင်းအနှီးစိုက်ပြီး လုပ်ငန်းတခုလုံးကို တာဝန်ယူလုပ်ကိုင်ပါတယ်။ ဖက်စပ်လုပ်ငန်းမှာ ကျိတ်ဝိုင်းတွေရှိသလို သိသာမြင်သာတာတွေလည်း ရှိပါတယ်။
ဥပမာ သံမဏီလုပ်ငန်းမှာ တောင်ကိုရီးယားကုမ္ပဏီနဲ့ စစ်တပ်ပိုင် MEHL တို့ ဖက်စပ်လုပ်ပြီး အကျိုးအမြတ်ကို စစ်တပ်ပိုင်ကုမ္ပဏီက (၇၀) ရာခိုင်နှုန်း ယူတာကို ရှင်းလင်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြင်သစ်ပိုင် သီလဝါ ဘိလပ်မြေလိမိတက်နဲ့ စစ်တပ်ပိုင် MHEL လက်အောက်ခံ ဆင်မင်းဘိလပ်မြေရဲ့ ဖက်စပ်လုပ်ငန်းကိုလည်း ပွင့်လင်းတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အလုံဆိပ်ကမ်းအမှတ် (၂) တည်ဆောက်ဖို့အတွက် စစ်တပ်ပိုင်ကုမ္ပဏီတွေက ဘယ်လိုနည်းနဲ့ ပိုင်ဆိုင်ထားတယ်ဆိုတာကိုတော့ ကုလသမဂ္ဂမစ်ရှင်က မပြောနိုင်ပဲ ဖြစ်နေပါတယ်။ အမေရိကန်၊ ဥရောပသမဂ္ဂအဖွဲ့၊ ကနေဒါ၊ Australia စတဲ့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွေဟာ မြန်မာကို စစ်လက်နက်ပစ္စည်း မရောင်းဖို့ စစ်မှုရေးရာမှာ အကူအညီမပေးဖို့ ဆုံးဖြတ်ထားကြပါတယ်။
တပ်မတော်ကို လက်နက်ပစ္စည်း ရောင်းချနေတဲ့ နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီ (၁၄) ခု ရှိတဲ့အနက်၊ (၁၂) ခုဟာ အစိုးရပိုင်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ ယူကရိုန်းက နိုင်ငံပိုင်ကုမ္ပဏီတွေဟာ မြန်မာစစ်တပ်ကို လက်နက်ပစ္စည်း ရောင်းချပါတယ်။ အစ္စရေးလ်ကတော့ အရင်က ရောင်းခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ မရောင်းတော့ဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်ပါတယ်။ တနိုင်းဒေသ သယံဇာတ စစ်ဆင်ရေးမှာ တပ်မတော်ဟာ ရဟတ်ယာဉ်သုံးပြီး တိုက်ခိုက်တာတွေ့ရပါတယ်။ ရှရှားစစ်ပစ္စည်းတွေဟာ အလွန်အသုံးဝင်ကြောင်း ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ကိုယ်တိုင် ၂၀၁၉ ဧပြီလက မော်စကိုမှာ ပြောသွားပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာ စီးပွားရေးအင်အားကြီးမားတဲ့ တပ်မတော်ဟာ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းကို လိုအပ်သလို ဝယ်ယူနိုင်တဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိပါတယ်။ စစ်တပ်ပိုင်ကုမ္ပဏီကို NLD အစိုးရ ဘာမှမလုပ်နိုင်ပါဘူး။
စစ်တပ်ပိုင် MEC မြန်မာ့စီးပွားရေးကော်ပိုးရေးရှင်းဟာ တရုတ်အစိုးရ CDB ဘဏ်က ၂၀၁၀ မှာ ယူရိုငွေသန်း (၁၁၀၀) ချေးယူခဲ့ပါတယ်။ ရည်ရွယ်ချက်က မြင်းခြံမှာ သံမဏီစက်ရုံ တည်ဆောက်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုတော့ သံမဏီစက်ရုံဟာ အရှုံးပေါ်နေလို့ တရုတ်ဆီက စစ်တပ်ပိုင်ကုမ္ပဏီ ချေးထားတဲ့ငွေကို NLD အစိုးရက ပြန်ဆပ်နေရကြောင်း မန္တလေးတိုင်း ခေတ္တဝန်ကြီးချုပ် ဦးဇာနည်အောင် ပြောတာကို ဖေဖေါ်ဝါရီ (၂၀) ရက်ထုတ် ဧရာဝတီမှာ နန်းလွင်က သတင်းရေးထားပါတယ်။ အရင်းရော အတိုးရောပေါင်းရင် ယူရိုငွေသန်း (၁၆၀၀) တရုတ် CDB ဘဏ်ကို ဆပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုတော့ NLD အစိုးရဟာ တနေ့ ယူရိုသုံးသိန်းကျော် (သို့မဟုတ်) ကျပ်သန်းငါးရာနီးပါး တရုတ်ဘဏ်ကို ပေးဆပ်နေရပါတယ်။ NLD အစိုးရ ဖွဲ့စည်းပြီး မကြာမီ တရုတ်ဆီက ယူထားတဲ့အကြွေးကို ပြန်ဆပ်နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
တရုတ်ဘဏ်က ငွေကို စစ်တပ်ပိုင်ကုမ္ပဏီက ချေးယူထားပြီး သံမဏီလုပ်ငန်း စီမံကိန်း အကောင်အထည် ဖော်ပါတယ်။ အရှုံးပေါ်တဲ့အခါမှာ အစိုးရလက်ထဲ ထိုးထည့်လိုက်တဲ့အတွက် အစိုးရက အကြွေးဆပ်နေရကြောင်း တိုင်းလွှတ်တော်အမတ် ဒေါ်ငြိမ်းသက်နွယ် ထောက်ပြထားပါတယ်။ စစ်တပ်ပိုင်ကုမ္ပဏီရဲ့ အမြတ်အစွန်းကို စစ်တပ်အသိုင်းအဝိုင်းက ခံစားရပြီး မဆပ်နိုင်တဲ့ နိုင်ငံခြားအကြွေးကို အရပ်သားအစိုးရက ပေးဆပ်နေရတဲ့ သဘောသက်ရောက်နေပါတယ်။
ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အရပ်သားအစိုးရရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို စစ်တပ်က လိုက်နာမှသာ ဒီမိုကရေစီ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး လုပ်လို့ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်တွေ့မှာ တပ်မတော်ဟာ အစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ သီးခြားတည်ရှိနေတဲ့ အစိုးရတခုလို ဖြစ်နေပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာရော နိုင်ငံခြားနဲ့ ဆက်ဆံရာမှာရော စစ်တပ်ကသာ လွှမ်းမိုးနိုင်တဲ့ အနေအထား ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်တပ်ရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို အထောက်အကူပြုတဲ့ အရပ်သားအစိုးရမျိုးကိုသာ တပ်မတော်က လိုလားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
==Unicode==
စဈတပျပိုငျကုမ်ပဏီတှဖွေဈတဲ့ MEHL, MEC (သို့မဟုတျ) သူတို့လကျအောကျခံ ကုမ်ပဏီတှတေဲ့ ဖကျစပျလုပျထားတဲ့ နိုငျငံခွားကုမ်ပဏီ (၁၄) ခု ရှိတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂမဈရှငျက ဆိုပါတယျ။ ဒီကုမ်ပဏီတှဟော စီးပှားရေးလုပျငနျးမြိုးစုံကို လုပျကိုငျကွပါတယျ။ စဈတပျပိုငျကုမ်ပဏီတှနေဲ့ ဆကျသှယျပွီး ကနျထရိုကျရယူတဲ့ နိုငျငံခွားကုမ်ပဏီတှကေ (၄၄) ခု ရှိပါတယျ။ အထငျရှာဆုံး တပျမတောျ - တရုတျ ဖကျစပျလုပျငနျးကတော့ တရုတျနိုငျငံပိုငျ ဝမျဘောငျလိမိတကျနဲ့ စဈတပျပိုငျ MEHL တို့ ဖကျစပျလုပျတဲ့ မုံရှာက လကျပံတောငျးတောငျ ကွေးနီလုပျငနျး ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာအစိုးရသတ်တုတှငျးဌာနက (၅၁) ရာခိုငျနှုနျး၊ ဝမျဘောငျကုမ်ပဏီက (၃၀) ရာခိုငျနှုနျး၊ စဈတပျပိုငျ MEHL က (၁၉) ရာခိုငျနှုနျး အမွတျအစှနျးကို ခှဲဝကွေပါတယျ။
ဝမျဘောငျကုမ်ပဏီရဲ့ လကျအောကျခံ မွနျမာယနျစီကွေးနီလိမိတကျကလညျး စပယျတောငျနဲ့ ကွေးစငျတောငျ ကွေးနီထုတျလုပျရေးမှာ တရုတျယနျစီကုမ်ပဏီက (၅၁) ရာခိုငျနှုနျး၊ စဈတပျပိုငျ MEHL က (၄၉) ရာခိုငျနှုနျး အမွတျအစှနျးကို ခှဲဝဖေို့ သဘောတူထားပါတယျ။ စဈတပျဘကျက လုပျပိုငျခှင့ျလိုငျစငျ ခပြေးတဲ့အခါ နိုငျငံခွားကုမ်ပဏီက အရငျးအနှီးစိုကျပွီး လုပျငနျးတခုလုံးကို တာဝနျယူလုပျကိုငျပါတယျ။ ဖကျစပျလုပျငနျးမှာ ကြိတျဝိုငျးတှရှေိသလို သိသာမွငျသာတာတှလေညျး ရှိပါတယျ။
ဥပမာ သံမဏီလုပျငနျးမှာ တောငျကိုရီးယားကုမ်ပဏီနဲ့ စဈတပျပိုငျ MEHL တို့ ဖကျစပျလုပျပွီး အကြိုးအမွတျကို စဈတပျပိုငျကုမ်ပဏီက (၇၀) ရာခိုငျနှုနျး ယူတာကို ရှငျးလငျးတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပွငျသဈပိုငျ သီလဝါ ဘိလပျမွလေိမိတကျနဲ့ စဈတပျပိုငျ MHEL လကျအောကျခံ ဆငျမငျးဘိလပျမွရေဲ့ ဖကျစပျလုပျငနျးကိုလညျး ပှင့ျလငျးတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အလုံဆိပျကမျးအမှတျ (၂) တညျဆောကျဖို့အတှကျ စဈတပျပိုငျကုမ်ပဏီတှကေ ဘယျလိုနညျးနဲ့ ပိုငျဆိုငျထားတယျဆိုတာကိုတော့ ကုလသမဂ်ဂမဈရှငျက မပွောနိုငျပဲ ဖွဈနပေါတယျ။ အမရေိကနျ၊ ဥရောပသမဂ်ဂအဖှဲ့၊ ကနဒေါ၊ Australia စတဲ့ ဒီမိုကရစေီနိုငျငံတှဟော မွနျမာကို စဈလကျနကျပစ်စညျး မရောငျးဖို့ စဈမှုရေးရာမှာ အကူအညီမပေးဖို့ ဆုံးဖွတျထားကွပါတယျ။
တပျမတောျကို လကျနကျပစ်စညျး ရောငျးခနြတေဲ့ နိုငျငံခွားကုမ်ပဏီ (၁၄) ခု ရှိတဲ့အနကျ၊ (၁၂) ခုဟာ အစိုးရပိုငျတှေ ဖွဈပါတယျ။ တရုတျ၊ ရုရှား၊ အိန်ဒိယ၊ မွောကျကိုရီးယားနဲ့ ယူကရိုနျးက နိုငျငံပိုငျကုမ်ပဏီတှဟော မွနျမာစဈတပျကို လကျနကျပစ်စညျး ရောငျးခပြါတယျ။ အစ်စရေးလျကတော့ အရငျက ရောငျးခဲ့ပွီး နောကျပိုငျးမှာတော့ မရောငျးတော့ဖို့ ဆုံးဖွတျလိုကျပါတယျ။ တနိုငျးဒသေ သယံဇာတ စဈဆငျရေးမှာ တပျမတောျဟာ ရဟတျယာဉျသုံးပွီး တိုကျခိုကျတာတှေ့ရပါတယျ။ ရှရှားစဈပစ်စညျးတှဟော အလှနျအသုံးဝငျကွောငျး ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျကိုယျတိုငျ ၂၀၁၉ ဧပွီလက မောျစကိုမှာ ပွောသှားပါတယျ။ ပွညျတှငျးမှာ စီးပှားရေးအငျအားကွီးမားတဲ့ တပျမတောျဟာ စဈလကျနကျပစ်စညျးကို လိုအပျသလို ဝယျယူနိုငျတဲ့ အခွအေနမှော ရှိပါတယျ။ စဈတပျပိုငျကုမ်ပဏီကို NLD အစိုးရ ဘာမှမလုပျနိုငျပါဘူး။
စဈတပျပိုငျ MEC မွနျမာ့စီးပှားရေးကောျပိုးရေးရှငျးဟာ တရုတျအစိုးရ CDB ဘဏျက ၂၀၁၀ မှာ ယူရိုငှသေနျး (၁၁၀၀) ခြေးယူခဲ့ပါတယျ။ ရညျရှယျခကြျက မွငျးခွံမှာ သံမဏီစကျရုံ တညျဆောကျဖို့ ဖွဈပါတယျ။ အခုတော့ သံမဏီစကျရုံဟာ အရှုံးပေါျနလေို့ တရုတျဆီက စဈတပျပိုငျကုမ်ပဏီ ခြေးထားတဲ့ငှကေို NLD အစိုးရက ပွနျဆပျနရေကွောငျး မန်တလေးတိုငျး ခတေ်တဝနျကွီးခြုပျ ဦးဇာနညျအောငျ ပွောတာကို ဖဖေေါျဝါရီ (၂၀) ရကျထုတျ ဧရာဝတီမှာ နနျးလှငျက သတငျးရေးထားပါတယျ။ အရငျးရော အတိုးရောပေါငျးရငျ ယူရိုငှသေနျး (၁၆၀၀) တရုတျ CDB ဘဏျကို ဆပျရမှာ ဖွဈပါတယျ။ အခုတော့ NLD အစိုးရဟာ တနေ့ ယူရိုသုံးသိနျးကြောျ (သို့မဟုတျ) ကပြျသနျးငါးရာနီးပါး တရုတျဘဏျကို ပေးဆပျနရေပါတယျ။ NLD အစိုးရ ဖှဲ့စညျးပွီး မကွာမီ တရုတျဆီက ယူထားတဲ့အကွှေးကို ပွနျဆပျနရေတာ ဖွဈပါတယျ။
တရုတျဘဏျက ငှကေို စဈတပျပိုငျကုမ်ပဏီက ခြေးယူထားပွီး သံမဏီလုပျငနျး စီမံကိနျး အကောငျအထညျ ဖောျပါတယျ။ အရှုံးပေါျတဲ့အခါမှာ အစိုးရလကျထဲ ထိုးထည့ျလိုကျတဲ့အတှကျ အစိုးရက အကွှေးဆပျနရေကွောငျး တိုငျးလှှတျတောျအမတျ ဒေါျငွိမျးသကျနှယျ ထောကျပွထားပါတယျ။ စဈတပျပိုငျကုမ်ပဏီရဲ့ အမွတျအစှနျးကို စဈတပျအသိုငျးအဝိုငျးက ခံစားရပွီး မဆပျနိုငျတဲ့ နိုငျငံခွားအကွှေးကို အရပျသားအစိုးရက ပေးဆပျနရေတဲ့ သဘောသကျရောကျနပေါတယျ။
ရှေးကောကျတငျမွှောကျထားတဲ့ အရပျသားအစိုးရရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျကို စဈတပျက လိုကျနာမှသာ ဒီမိုကရစေီ ပွုပွငျပွောငျးလဲရေး လုပျလို့ရမှာ ဖွဈပါတယျ။ လကျတှေ့မှာ တပျမတောျဟာ အစိုးရအဖှဲ့ထဲမှာ သီးခွားတညျရှိနတေဲ့ အစိုးရတခုလို ဖွဈနပေါတယျ။ ပွညျတှငျးမှာရော နိုငျငံခွားနဲ့ ဆကျဆံရာမှာရော စဈတပျကသာ လှှမျးမိုးနိုငျတဲ့ အနအေထား ဖွဈပါတယျ။ စဈတပျရဲ့ အကြိုးစီးပှားကို အထောကျအကူပွုတဲ့ အရပျသားအစိုးရမြိုးကိုသာ တပျမတောျက လိုလားမှာ ဖွဈပါတယျ။
