စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ် ရရှိဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး စစ်ဆင်ရေးလုပ်တဲ့ မဟာဗျူဟာကို တပ်မတော်က ကျင့်သုံးနေတာကြာပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျောက်စိမ်းနဲ့ ပတ္တမြားထွက်တဲ့ ကချင်ပြည်နယ်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းမှာ စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ် ရရှိရေးနဲ့ စစ်ဆင်ရေးဟာ တသားတည်းဖြစ်နေတာကို တွေ့ရပါတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂမစ်ရှင်ရဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ လက်နက်ကိုင်အုပ်စုတွေ မရပ်တည်နိုင်အောင် ဒေသခံကျေးရွာတွေနဲ့ အဆက်ဖြစ်တဲ့ ဖြတ်လေးဖြတ်လမ်းစဉ်ဟာ အစိုးရတပ်တွေ သယံဇာတ ထုတ်ယူနိုင်အောင် လမ်းခင်းပေးတဲ့ နယ်မြေရှင်းလင်းရေးလမ်းစဉ် ဖြစ်ပါတယ်။
လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားတဲ့ဒေသမှာ သယံဇာတ ထုတ်ယူတဲ့အခါနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံချက်လုပ်တဲ့အခါမှာ တပ်မတော်အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အားလုံး လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ကြပါတယ်။ ၂၀၁၈ မှာ ကချင်ပြည်နယ် တနိုင်းဒေသမှာ တပ်မတော်စစ်ဆင်ရေး လုပ်တာဟာ ပယင်းနဲ့ အခြားတွင်းထွက်ပစ္စည်းတွေကို KIA ကချင်တပ်ဖွဲ့လက်ထဲက သိမ်းယူဖို့ဖြစ်တယ်လို့ ဒေသခံတွေ ပြောပါတယ်။ စစ်တပ်ရဲ့ စီးပွားရေးမှောင်ခိုလုပ်ငန်းကို သိသွားတဲ့ ဒေသခံတွေကိုလည်း စစ်တပ်က အပျောက်ရှင်းတတ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါမှာ တရားခံမပေါ်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေ ရှိလာပါတယ်။
ကချင်ပြည်နယ်မှာ ကျောက်စိမ်းနဲ့ ပတ္တမြား တူးဖော်နေတဲ့ စစ်တပ်ပိုင် MEHL မှာ လက်အောက်ခံကုမ္ပဏီ (၂၃) ခု ရှိတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂမစ်ရှင်က ဖော်ပြပါတယ်။ ဒါတင်မကသေးပါဘူး၊ တပ်မတော်မြောက်ပိုင်းတိုင်းကလည်း သီးခြားကုမ္ပဏီ တည်ထောင်ပြီး ကျောက်စိမ်းလုပ်ငန်းမှာ ပါဝင်နေပါတယ်။ တပ်မတော်ထိပ်တန်းအရာရှိတွေကို သယံဇာတ တူးဖော်ခွင့် ချပေးတာလည်း ရှိပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းတဲ့ (၂၀၁၁) မှာ ကျောက်စိမ်းစစ်ပွဲ စတင်တယ်လို့ ပြောနိုင်ပါတယ်။ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ် KiA နဲ့ (၁၇) နှစ်ကြာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲထားတာကို ချိုးဖျက်ပြီး ဖားကန့်ကျောက်စိမ်းမြေကို ချုပ်ကိုင်ဖို့ စစ်ဆင်ပါတော့တယ်။ တိုင်းမှူးဟောင်းနဲ့ သတ္တုတွင်းဝန်ကြီးဟောင်း ဦးအုန်းမြင့်ပိုင်တဲ့ ကျောက်စိမ်းတွင်းမှာ (၂၀၁၈) က မြေပြိုလို့ (၁၇) ဦး သေဆုံးခဲ့ပြီး တရာကျော် ဒဏ်ရာ ရရှိပါတယ်။
တပ်မှူးကစပြီး အကြပ်တပ်သားတွေအထိ တနိုင်းမြို့နယ် ကျောက်စိမ်းလုပ်ငန်းမှာ စီးပွားရှာကြပုံကိုလည်း ကုလသမဂ္ဂမစ်ရှင်က ဖော်ပြပါတယ်။ တနိုင်းမြို့တော်ဘက် နော်ဂျေဘွန်တောင်တန်းက ရွှေမှော်နဲ့ ပယင်းမှော်ကို ချုပ်ကိုင်နိုင်ရေးအတွက် (၂၀၁၇) က တပ်မတော်နဲ့ KIA တိုက်ပွဲဖြစ်ရာမှာ အရပ်သားအများအပြား သေဆုံးကြပါတယ်။ ကျောက်မျက်တူးဖော်တဲ့ ကုမ္ပဏီတွေကိုရော လက်လုပ်လက်စား အလုပ်သမားတွေကိုရော မြောက်ပိုင်းတိုင်းက ဆက်ကြေးကောက်ပါတယ်။ ပယင်းကျောက် စစ်ဆင်ရေးမှာလည်း တပ်မတော်သားတွေက အရပ်သားတွေကို အတင်းအဓမ္မခိုင်းစေပါတယ်။ နေရာတိုင်းလိုလိုမှာ ရှိနေတဲ့ အစိုးရတပ်သားတွေကို လာဘ်ထိုးနိုင်မှ ပယင်းမှော် ရွှေမှော်မှာ လုပ်ခွင့်ရပါတယ်။ စစ်တပ်ရဲ့ ဖွားဘက်တော်ဖြစ်တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖျက်မှုတွေကို ဒေသခံတွေ ခံစားကြရပါတယ်။
ဖားကန့်က ကျောက်စိမ်းနယ်မြေ အစိုးရတပ်လက်အောက် ရောက်ရှိသွားကတည်းက KIA ကချင်တပ်ဖွဲ့ဟာ ပယင်းမှော်တွေကို အားကိုးလာခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် KIA ကို တိုက်ထုတ်နိုင်ရင် ပယင်းမှော်က ဝင်ငွေတွေ အစိုးရတပ်ဆီ ရောက်လာမှာ သေချာပါတယ်။ ဒါကြောင့် ၂၀၁၆ ကစပြီး တနိုင်းမြို့နယ်က ရွှေမှော်နဲ့ ပယင်းမှော်ကို ချုပ်ကိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပြီး အစိုးရတပ်က စစ်ဆင်ရေး လုပ်ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ရောက်တော့ တပ်ရင်း (၁၀) ရင်း တနိုင်းမှာ တပ်စွဲနိုင်နေပါပြီ။ မှော်မှာ နေထိုင်သူတွေ ထွက်ပေးဖို့နဲ့ ထွက်မပေးရင် KIA နဲ့ ပူးပေါင်းတဲ့ ရန်သူအဖြစ် သတ်မှတ်မယ်လို့ တပ်က ကြေညာပါတယ်။ ပယင်းနယ်မြေကို စစ်တပ်က သိမ်းပိုက်လို့ ဒေသခံတွေ ဒုက္ခရောက်ပုံကို “သွေးစွန်းသော ပယင်း” အမည်နဲ့ ကချင်လူမှုဖွံ့ဖြိုးရေးကွန်ရက်က လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်က အစီရင်ခံစာတစောင် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းက မိုင်းရှူးပတ္တမြားနယ်မြေကိုလည်း စစ်တပ်က ချုပ်ကိုင်ထားပါတယ်။ စစ်တပ်ပိုင် MEHL ရဲ့ “မြန်မာ့ပတ္တမြားလုပ်ငန်း” လက်အောက်မှာ လုပ်ကိုင်နေတဲ့ ပတ္တမြားကုမ္ပဏီ (၄၇၆) ခုကို လုပ်ပိုင်ခွင့် လိုင်စင်ထုတ်ပေးထားပါတယ်။ MEHL ရဲ့ ပတ္တမြားလုပ်ငန်းဖြစ်တဲ့ သစ္စာပန်းကုမ္ပဏီဟာ မိုးမိတ်မြို့နယ် မိုင်းဟတ်ဒေသမှာ ရွှေမှော် လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။ “အေးမြပြည့်စုံ” ရွှေမှော်ကုမ္ပဏီရဲ့ ညွှန်ကြားရေးမှူးဟာ စစ်တပ်ပိုင် MEC မှာလည်း ညွှန်ကြားရေးမှူးတဦး ဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေ ရန်ပုံငွေရှာပုံကိုတော့ ကုလသမဂ္ဂမစ်ရှင်က တင်ပြဖို့ အစီအစဉ် မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ဒါပေမဲ့ အပစ်အခတ် ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် ရယူခဲ့စဉ်က တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေနဲ့ တပ်မတော်တို့ကြား သယံဇာတကို မျှဝေမယ့် အစီအစဉ် ရှိခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကြောင့်လဲ သယံဇာတ ထုတ်ယူရေးမှာ တပ်မတော်နဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေ အပြိုင်အဆိုင် တိုက်ခိုက်နေကြတာ ဖြစ်ပုံရပါတယ်။ စစ်တပ်က ချုပ်ကိုင်ထားတဲ့ ကျောက်မျက်နယ်မြေတွေမှာ တပ်မတော်သားတွေဟာ ရာဇဝတ်မှု မျိုးစုံကျူးလွန်နေတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂမစ်ရှင်အဖွဲ့ အစီရင်ခံစာမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
==Unicode===
စီးပှားရေးအကြိုးအမွတျ ရရှိဖို့ ရညျရှယျပွီး စဈဆငျရေးလုပျတဲ့ မဟာဗြူဟာကို တပျမတောျက ကငြ့ျသုံးနတောကွာပွီ ဖွဈပါတယျ။ အထူးသဖွင့ျ ကြောကျစိမျးနဲ့ ပတ်တမွားထှကျတဲ့ ကခငြျပွညျနယျနဲ့ ရှမျးပွညျနယျမွောကျပိုငျးမှာ စီးပှားရေးအကြိုးအမွတျ ရရှိရေးနဲ့ စဈဆငျရေးဟာ တသားတညျးဖွဈနတောကို တှေ့ရပါတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂမဈရှငျရဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ လကျနကျကိုငျအုပျစုတှေ မရပျတညျနိုငျအောငျ ဒသေခံကြေးရှာတှနေဲ့ အဆကျဖွဈတဲ့ ဖွတျလေးဖွတျလမျးစဉျဟာ အစိုးရတပျတှေ သယံဇာတ ထုတျယူနိုငျအောငျ လမျးခငျးပေးတဲ့ နယျမွရှေငျးလငျးရေးလမျးစဉျ ဖွဈပါတယျ။
လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခ ဖွဈပှားတဲ့ဒသေမှာ သယံဇာတ ထုတျယူတဲ့အခါနဲ့ ဖှံ့ဖွိုးရေးစီမံခကြျလုပျတဲ့အခါမှာ တပျမတောျအပါအဝငျ လကျနကျကိုငျအဖှဲ့အားလုံး လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖောကျကွပါတယျ။ ၂၀၁၈ မှာ ကခငြျပွညျနယျ တနိုငျးဒသေမှာ တပျမတောျစဈဆငျရေး လုပျတာဟာ ပယငျးနဲ့ အခွားတှငျးထှကျပစ်စညျးတှကေို KIA ကခငြျတပျဖှဲ့လကျထဲက သိမျးယူဖို့ဖွဈတယျလို့ ဒသေခံတှေ ပွောပါတယျ။ စဈတပျရဲ့ စီးပှားရေးမှောငျခိုလုပျငနျးကို သိသှားတဲ့ ဒသေခံတှကေိုလညျး စဈတပျက အပြောကျရှငျးတတျပါတယျ။ အဲဒီအခါမှာ တရားခံမပေါျတဲ့ ရာဇဝတျမှုတှေ ရှိလာပါတယျ။
ကခငြျပွညျနယျမှာ ကြောကျစိမျးနဲ့ ပတ်တမွား တူးဖောျနတေဲ့ စဈတပျပိုငျ MEHL မှာ လကျအောကျခံကုမ်ပဏီ (၂၃) ခု ရှိတယျလို့ ကုလသမဂ်ဂမဈရှငျက ဖောျပွပါတယျ။ ဒါတငျမကသေးပါဘူး၊ တပျမတောျမွောကျပိုငျးတိုငျးကလညျး သီးခွားကုမ်ပဏီ တညျထောငျပွီး ကြောကျစိမျးလုပျငနျးမှာ ပါဝငျနပေါတယျ။ တပျမတောျထိပျတနျးအရာရှိတှကေို သယံဇာတ တူးဖောျခှင့ျ ခပြေးတာလညျး ရှိပါတယျ။ ရှေးကောကျပှဲအစိုးရကို ဖှဲ့စညျးတဲ့ (၂၀၁၁) မှာ ကြောကျစိမျးစဈပှဲ စတငျတယျလို့ ပွောနိုငျပါတယျ။ ကခငြျလှတျမွောကျရေးတပျ KiA နဲ့ (၁၇) နှဈကွာ အပဈအခတျရပျစဲထားတာကို ခြိုးဖကြျပွီး ဖားကန့ျကြောကျစိမျးမွကေို ခြုပျကိုငျဖို့ စဈဆငျပါတော့တယျ။ တိုငျးမှူးဟောငျးနဲ့ သတ်တုတှငျးဝနျကွီးဟောငျး ဦးအုနျးမွင့ျပိုငျတဲ့ ကြောကျစိမျးတှငျးမှာ (၂၀၁၈) က မွပွေိုလို့ (၁၇) ဦး သဆေုံးခဲ့ပွီး တရာကြောျ ဒဏျရာ ရရှိပါတယျ။
တပျမှူးကစပွီး အကွပျတပျသားတှအေထိ တနိုငျးမွို့နယျ ကြောကျစိမျးလုပျငနျးမှာ စီးပှားရှာကွပုံကိုလညျး ကုလသမဂ်ဂမဈရှငျက ဖောျပွပါတယျ။ တနိုငျးမွို့တောျဘကျ နောျဂြဘှေနျတောငျတနျးက ရှှမှေောျနဲ့ ပယငျးမှောျကို ခြုပျကိုငျနိုငျရေးအတှကျ (၂၀၁၇) က တပျမတောျနဲ့ KIA တိုကျပှဲဖွဈရာမှာ အရပျသားအမြားအပွား သဆေုံးကွပါတယျ။ ကြောကျမကြျတူးဖောျတဲ့ ကုမ်ပဏီတှကေိုရော လကျလုပျလကျစား အလုပျသမားတှကေိုရော မွောကျပိုငျးတိုငျးက ဆကျကွေးကောကျပါတယျ။ ပယငျးကြောကျ စဈဆငျရေးမှာလညျး တပျမတောျသားတှကေ အရပျသားတှကေို အတငျးအဓမ်မခိုငျးစပေါတယျ။ နရောတိုငျးလိုလိုမှာ ရှိနတေဲ့ အစိုးရတပျသားတှကေို လာဘျထိုးနိုငျမှ ပယငျးမှောျ ရှှမှေောျမှာ လုပျခှင့ျရပါတယျ။ စဈတပျရဲ့ ဖှားဘကျတောျဖွဈတဲ့ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖကြျမှုတှကေို ဒသေခံတှေ ခံစားကွရပါတယျ။
ဖားကန့ျက ကြောကျစိမျးနယျမွေ အစိုးရတပျလကျအောကျ ရောကျရှိသှားကတညျးက KIA ကခငြျတပျဖှဲ့ဟာ ပယငျးမှောျတှကေို အားကိုးလာခဲ့ပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ KIA ကို တိုကျထုတျနိုငျရငျ ပယငျးမှောျက ဝငျငှတှေေ အစိုးရတပျဆီ ရောကျလာမှာ သခြောပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ၂၀၁၆ ကစပွီး တနိုငျးမွို့နယျက ရှှမှေောျနဲ့ ပယငျးမှောျကို ခြုပျကိုငျဖို့ ရညျရှယျပွီး အစိုးရတပျက စဈဆငျရေး လုပျပါတယျ။ ၂၀၁၇ ရောကျတော့ တပျရငျး (၁၀) ရငျး တနိုငျးမှာ တပျစှဲနိုငျနပေါပွီ။ မှောျမှာ နထေိုငျသူတှေ ထှကျပေးဖို့နဲ့ ထှကျမပေးရငျ KIA နဲ့ ပူးပေါငျးတဲ့ ရနျသူအဖွဈ သတျမှတျမယျလို့ တပျက ကွညောပါတယျ။ ပယငျးနယျမွကေို စဈတပျက သိမျးပိုကျလို့ ဒသေခံတှေ ဒုက်ခရောကျပုံကို “သှေးစှနျးသော ပယငျး” အမညျနဲ့ ကခငြျလူမှုဖှံ့ဖွိုးရေးကှနျရကျက လှနျခဲ့တဲ့နှဈက အစီရငျခံစာတစောငျ ထုတျပွနျထားပါတယျ။
ရှမျးပွညျနယျတောငျပိုငျးက မိုငျးရှူးပတ်တမွားနယျမွကေိုလညျး စဈတပျက ခြုပျကိုငျထားပါတယျ။ စဈတပျပိုငျ MEHL ရဲ့ “မွနျမာ့ပတ်တမွားလုပျငနျး” လကျအောကျမှာ လုပျကိုငျနတေဲ့ ပတ်တမွားကုမ်ပဏီ (၄၇၆) ခုကို လုပျပိုငျခှင့ျ လိုငျစငျထုတျပေးထားပါတယျ။ MEHL ရဲ့ ပတ်တမွားလုပျငနျးဖွဈတဲ့ သစ်စာပနျးကုမ်ပဏီဟာ မိုးမိတျမွို့နယျ မိုငျးဟတျဒသေမှာ ရှှမှေောျ လုပျကိုငျနပေါတယျ။ “အေးမွပွည့ျစုံ” ရှှမှေောျကုမ်ပဏီရဲ့ ညှှနျကွားရေးမှူးဟာ စဈတပျပိုငျ MEC မှာလညျး ညှှနျကွားရေးမှူးတဦး ဖွဈပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှေ ရနျပုံငှရှောပုံကိုတော့ ကုလသမဂ်ဂမဈရှငျက တငျပွဖို့ အစီအစဉျ မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
ဒါပမေဲ့ အပဈအခတျ ရပျစဲရေး သဘောတူညီခကြျ ရယူခဲ့စဉျက တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျအဖှဲ့တှနေဲ့ တပျမတောျတို့ကွား သယံဇာတကို မြှဝမေယ့ျ အစီအစဉျ ရှိခဲ့တယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလဲ သယံဇာတ ထုတျယူရေးမှာ တပျမတောျနဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှေ အပွိုငျအဆိုငျ တိုကျခိုကျနကွေတာ ဖွဈပုံရပါတယျ။ စဈတပျက ခြုပျကိုငျထားတဲ့ ကြောကျမကြျနယျမွတှေမှော တပျမတောျသားတှဟော ရာဇဝတျမှု မြိုးစုံကြူးလှနျနတေယျလို့ ကုလသမဂ်ဂမဈရှငျအဖှဲ့ အစီရငျခံစာမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
