(Zawgyi/Unicode)
နိုဝင်ဘာလ (၃)ရက် အင်္ဂါနေ့ မှာ ကျင်းပတဲ့ အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲနေ့မှာ သက်ဆိုင်ရာ မဲရုံးတွေကို လူကိုယ်တိုင် သွားရောက်မဲထည့်ကြတဲ့ ဗာဂျီးနီးယားနယ်က မြန်မာနွယ်ဖွားတချို့ရဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကို မအင်ကြင်းနိုင်က သွားရောက်မေးမြန်း တင်ဆက်ထားပါတယ်။
ဗာဂျီနီးယားပြည်နယ်က မဲရုံးတွေဖွင့်လှစ်ချိန်ဟာ နံနက် (၆)နာရီကနေ ည (၇)နာရီထိဖြစ်ပါတယ်။ မဲရုံတွေဖွင့်ဖွင့်ခြင်း မဲပေးဖို့ တန်းစီနေတဲ့ သူတွေ အများအပြားရှိပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာတော့ မဲရုံတွေမှာ လူတွေသိပ်မရှိတော့ပါဘူး။ အကြောင်းအရင်းကလည်း ဗာဂျီးပြည်နယ်မှာ မဲပေးသူ ၅၀% ကျော်ဟာ ကြိုတင်မဲတွေ ပေးထားကြပြီလို့လည်းဖြစ်ပါတယ်။ အင်္ဂါနေ့ နံနက် ၈ နာရီပတ်ဝန်းကျင်လောက် ကျမရောက်ရှိခဲ့တဲ့ Loudoun Countyစတာလင်မြို့ Potomac မူလတန်းကျောင်းက မဲရုံမှာဆိုရင် ရာသီဥတုက လေတွေတိုက်ပြီး အေးနေပေမယ့်မဲလာပေးကြသူတွေ တဖွဲဖွဲတွေ့မြင်ခဲ့ရပြီး၊ တန်းစီစရာမလိုပဲ တခါတည်း မဲပေးနိုင်ကြတာ တွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီမှာ လာပြီး မဲပေးတဲ့ မြန်မာနွယ်ဖွားတချို့လည်း ရှိပါတယ်။
“မေး။ ။ ကိုသားကြီးရေ အခုဒီ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲပေါ့နော် အခု မဲရုံကို ကိုယ်တိုင်လာပြီးတော့ မဲပေးတဲ့ အတွေ့အကြုံကို ပြောပြပါဦးရှင့်။
ဖြေ။ ။ ကျနော်အမေရိကန်မှာ Vote လုပ်တာ ၃ ကြိမ်မြောက်ရှိပြီပေါ့နော် ။ နောက်တခုက အရင်တုန်းကဆိုရင် ဒီနေ့မှာ လူတွေက အရမ်းများတယ်။ ဒီနေ့ကျတော့ ကြိုတင်မဲတွေက တော်တော် Vote လုပ်ထားတော့ ကျနော်တို့ထင်တာ လူအများကြီးစောင့်ရမယ်ထင်တာ လူက ရှင်းရှင်းလင်းလင်းနဲ့ ပေးရတာလည်း အရမ်းကောင်းတယ် ၊ စည်းစနစ်လည်း အရမ်းကျတယ်။ အရမ်းကို ပျော်တယ်ပေါ့နော် ဒီမဲပေးရတာ 2020 မဲပေးရတာက အပြိုင်အဆိုင်နှစ်ပေါ့လေ ။ ၃ နှစ်ထဲမှာ ဒီနှစ်က အရမ်းကို အပြိုင်အဆိုင်နှစ်ဖြစ်တဲ့အတွက် ကျနော်မဲပေးရတာ အရမ်းကို စိတ်အားထက်သန်ပါတယ်။”
အလားတူ ကိုသားကြီးနဲ့အတူ မဲလာပေးတဲ့ ဇနီးဖြစ်သူ မကြည်ကြည်ဆွေကလည်းလူကိုယ်တိုင် မဲပေးရတဲ့ အကြောင်းအရင်းကို အခုလိုပြောပြပါတယ်။
“အမတို့ကတော့ ဘိုင်ဒင်ကို ရစေချင်တယ်ပေါေ့န်ာ။ ဒါပေမယ့် မဲတွေကတော့ မရေတွက်သေးသမျှတော့ မသိဘူးပေါ့နော်။ အခုဟာကတော့ ဟိုဘက်နဲ့ ဒီဘက်ကတော့ မတိမ်းမယိမ်း ရှိနေတော့ အကုန်လုံး သိတဲ့ result ကို ကြည့်ရမှာပေါ့နော်။”
ဗာဂျီနီးယားပြည်နယ်မှာတော့ မဲဆန္ဒရှင်အများစုဟာ ဒီမိုကရက်သမ္မတလောင်း ဂျိုးဘိုင်ဒန်ကို မဲပေးကြတာ တွေ့ရပါတယ်။ နောက်ထပ် မဲ ရုံဖြစ်တဲ့ Fall Church က ကွန်မြူနီတီ စင်တာကို သွားကြည့်တဲ့အခါမှာ ကိုယ်တိုင်လာရောက်မဲပေးတဲ့ မြန်မာနွယ်ဖွားတချို့ကိုလည်း တွေ့ဆုံမေးမြန်းခွင့်ရခဲ့ပါတယ်။ ဆူရှီလုပ်ငန်းရှင် ကိုငယ်ကတော့ ဘယ်သူကို မဲထည့်ခဲ့သလဲဆိုတာ အခုလို ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
“ ကျနော်ကတော့ ဒီမိုကရက်ပါတီကိုပဲ ကြိုက်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့ ဒီမိုကရက်ပါတီက နိုင်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ မဲပေးတာ ဒီနေ့မနက်မှာ ကျနော်တို့ ၁၀ နာရီလောက် ရောက်တာ လူတော်တော်လေး ရှင်းပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကြိုတင်မဲတွေ ပေးထားကြတာ အများကြီးဆိုတော့ ကျနော်တို့ သိပ်ပြီးတော့ တန်းစီစရာမလိုပဲနဲ့ လွယ်လွယ်ကူကူပဲ မဲပေးခဲ့ပါတယ်။”
ကိုဗစ်-၁၉ကပ်ရောဂါကာကွယ်ရေး သတ်မှတ်ချက် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေအတိုင်း မဲရုံတွေက လိုက်နာဆောင်ရွက်တာတွေ့ရကြောင်း မဲလာပေးတဲ့ မနီမာက ပြောပါတယ်။
“လုပ်ပေးထားပါတယ် ညီမရေ ထုံးစံအတိုင်းပဲပေါ့နော် ။တယောက်နဲ့ တယောက် ၆ ပေ အကွာရပ်ရတယ်၊ ပြီးတော့ တခါသုံး ဘောပင်လေးတွေ သူတို့ပေးထားတော့ အဲဒီဘောပင်လေးတွေ ရေး၊ ရေးပြီးရင် လွှင့်ပစ်ပေါ့နော် ။ အကုန်လုံး စည်းစနစ်တကျနဲ့ အကုန်လုံး Hand sanitizer တွေအကုန်ထားပေးထားတော့လေ ။ အကုန်လုံးအဆင်ပြေပါတယ်ညီမရေ ကာကွယ်ရေးအတွက် ကျန်းမာရေးအတွက်ပေ့ါလေ။”
မေရီလန်းပြည်နယ်က ချင်းတိုင်းရင်းသား ဇိုသုန်းမှုန်ကလည်း ဒီတကြိမ် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ချင်း အတော်များများ အရင်ကထက်စာရင် မဲထည့်တာတွေ့ရတယ်လို့ ဗွီအိုအေကိုပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ချင်းတွေ တော်တော်လေး မဲပေးကြတယ်။ ကျနော်တို့လည်း ဆွေးနွေးကြတယ် ကျနော်တို့ ဒီ အမေရိကန်မှာ နေပေမယ့် ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံကိုလည်း စိတ်ဝင်စားတယ်။ အဓိက US Foreign policy နိုင်ငံခြားရေး ပေါ်လစီ အဲဒါလည်း စဉ်းစားတော့ ကျနော်တို့ တချို့ကတော့ အခု Joe Biden တက်လာမယ်ဆိုရင် ပိုပြီးတော့ ဝါရှင်တန် ဒီစီနဲ့ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံ ဆက်ဆံရေးက ပိုကောင်းမယ်လို့ မျှော်လင့်သူတွေရှိတယ်။ ခရစ်ယာန်ဘာသာရေးရှုထောင့်နဲ့ကြည့်ပြီးတော့ လက်ရှိ သမ္မတ ဘက်ကို အားသာတဲ့သူတွေလည်း ရှိတယ်လို့ ကျနော်သုံးသပ်တယ်။”
အခု အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ကြိုတင်မဲပေးသူပေါင်း သန်း ၁၀၀ ကျော်ရှိနေပါတယ်။ ဒါဟာ ၂၀၁၆ခုနှစ်က သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာမဲထည့်သူစုစုပေါင်းရဲ့ ၇၀% ကျော်ရှိနေတယ်လို့ အမေရိကန်သတင်းဌာနတွေက ဖေါ်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
အမေရိကန် လူငယ်အများအပြားမဲထည့်ကြတဲ့ အကြောင်းအရင်းက Black live matter လိုမျိုး လူမျိုးရေးခွဲခြားမှု ဆန့်ကျင်တဲ့ နိုင်ငံရေး နိုးကြားမှု တွေ၊အမြင်တွေ ကျယ်လာကြလို့ဖြစ်တယ်လို့ လည်း သုံးသပ်ချက်တွေရှိနေပါတယ်။
စာတိုက်က တဆင့် ကြိုတင်မဲတွေ ပေးတဲ့နေရာမှာ အမှားအယွင်းတွေရှိနေတာ၊ အင်္ဂါနေ့က တချို့ပြည်နယ် မဲရုံတွေမှာ မဲပေးတဲ့ စက်ချို့ယွင်းမှုတွေ စတဲ့ အခက်အခဲတွေ ရှိခဲ့ပါတယ်။
............
(Unicode)
နိုဝငျဘာလ (၃)ရကျ အငျ်ဂါနေ့ မှာ ကငြျးပတဲ့ အမရေိကနျသမ်မတ ရှေးကောကျပှဲနေ့မှာ သကျဆိုငျရာ မဲရုံးတှကေို လူကိုယျတိုငျ သှားရောကျမဲထည့ျကွတဲ့ ဗာဂြီးနီးယားနယျက မွနျမာနှယျဖှားတခြို့ရဲ့ အတှေ့အကွုံတှကေို မအငျကွငျးနိုငျက သှားရောကျမေးမွနျး တငျဆကျထားပါတယျ။
ဗာဂြီနီးယားပွညျနယျက မဲရုံးတှဖှေင့ျလှဈခြိနျဟာ နံနကျ (၆)နာရီကနေ ည (၇)နာရီထိဖွဈပါတယျ။ မဲရုံတှဖှေင့ျဖှင့ျခွငျး မဲပေးဖို့ တနျးစီနတေဲ့ သူတှေ အမြားအပွားရှိပမေယ့ျ နောကျပိုငျးမှာတော့ မဲရုံတှမှော လူတှသေိပျမရှိတော့ပါဘူး။ အကွောငျးအရငျးကလညျး ဗာဂြီးပွညျနယျမှာ မဲပေးသူ ၅၀% ကြောျဟာ ကွိုတငျမဲတှေ ပေးထားကွပွီလို့လညျးဖွဈပါတယျ။ အငျ်ဂါနေ့ နံနကျ ၈ နာရီပတျဝနျးကငြျလောကျ ကမြရောကျရှိခဲ့တဲ့ Loudoun Countyစတာလငျမွို့ Potomac မူလတနျးကြောငျးက မဲရုံမှာဆိုရငျ ရာသီဥတုက လတှေတေိုကျပွီး အေးနပေမေယ့ျမဲလာပေးကွသူတှေ တဖှဲဖှဲတှေ့မွငျခဲ့ရပွီး၊ တနျးစီစရာမလိုပဲ တခါတညျး မဲပေးနိုငျကွတာ တှေ့ခဲ့ရပါတယျ။ အဲဒီမှာ လာပွီး မဲပေးတဲ့ မွနျမာနှယျဖှားတခြို့လညျး ရှိပါတယျ။
“မေး။ ။ ကိုသားကွီးရေ အခုဒီ သမ်မတ ရှေးကောကျပှဲပေါ့နောျ အခု မဲရုံကို ကိုယျတိုငျလာပွီးတော့ မဲပေးတဲ့ အတှေ့အကွုံကို ပွောပွပါဦးရှင့ျ။
ဖွေ။ ။ ကနြောျအမရေိကနျမှာ Vote လုပျတာ ၃ ကွိမျမွောကျရှိပွီပေါ့နောျ ။ နောကျတခုက အရငျတုနျးကဆိုရငျ ဒီနေ့မှာ လူတှကေ အရမျးမြားတယျ။ ဒီနေ့ကတြော့ ကွိုတငျမဲတှကေ တောျတောျ Vote လုပျထားတော့ ကနြောျတို့ထငျတာ လူအမြားကွီးစောင့ျရမယျထငျတာ လူက ရှငျးရှငျးလငျးလငျးနဲ့ ပေးရတာလညျး အရမျးကောငျးတယျ ၊ စညျးစနဈလညျး အရမျးကတြယျ။ အရမျးကို ပြောျတယျပေါ့နောျ ဒီမဲပေးရတာ 2020 မဲပေးရတာက အပွိုငျအဆိုငျနှဈပေါ့လေ ။ ၃ နှဈထဲမှာ ဒီနှဈက အရမျးကို အပွိုငျအဆိုငျနှဈဖွဈတဲ့အတှကျ ကနြောျမဲပေးရတာ အရမျးကို စိတျအားထကျသနျပါတယျ။”
အလားတူ ကိုသားကွီးနဲ့အတူ မဲလာပေးတဲ့ ဇနီးဖွဈသူ မကွညျကွညျဆှကေလညျးလူကိုယျတိုငျ မဲပေးရတဲ့ အကွောငျးအရငျးကို အခုလိုပွောပွပါတယျ။
“အမတို့ကတော့ ဘိုငျဒငျကို ရစခေငြျတယျပေါေ့နျာ။ ဒါပမေယ့ျ မဲတှကေတော့ မရတှေကျသေးသမြှတော့ မသိဘူးပေါ့နောျ။ အခုဟာကတော့ ဟိုဘကျနဲ့ ဒီဘကျကတော့ မတိမျးမယိမျး ရှိနတေော့ အကုနျလုံး သိတဲ့ result ကို ကွည့ျရမှာပေါ့နောျ။”
ဗာဂြီနီးယားပွညျနယျမှာတော့ မဲဆန်ဒရှငျအမြားစုဟာ ဒီမိုကရကျသမ်မတလောငျး ဂြိုးဘိုငျဒနျကို မဲပေးကွတာ တှေ့ရပါတယျ။ နောကျထပျ မဲ ရုံဖွဈတဲ့ Fall Church က ကှနျမွူနီတီ စငျတာကို သှားကွည့ျတဲ့အခါမှာ ကိုယျတိုငျလာရောကျမဲပေးတဲ့ မွနျမာနှယျဖှားတခြို့ကိုလညျး တှေ့ဆုံမေးမွနျးခှင့ျရခဲ့ပါတယျ။ ဆူရှီလုပျငနျးရှငျ ကိုငယျကတော့ ဘယျသူကို မဲထည့ျခဲ့သလဲဆိုတာ အခုလို ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
“ ကနြောျကတော့ ဒီမိုကရကျပါတီကိုပဲ ကွိုကျတဲ့အတှကျ ကနြောျတို့ ဒီမိုကရကျပါတီက နိုငျမယျလို့ မြှောျလင့ျပါတယျ။ မဲပေးတာ ဒီနေ့မနကျမှာ ကနြောျတို့ ၁၀ နာရီလောကျ ရောကျတာ လူတောျတောျလေး ရှငျးပါတယျ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကွိုတငျမဲတှေ ပေးထားကွတာ အမြားကွီးဆိုတော့ ကနြောျတို့ သိပျပွီးတော့ တနျးစီစရာမလိုပဲနဲ့ လှယျလှယျကူကူပဲ မဲပေးခဲ့ပါတယျ။”
ကိုဗဈ-၁၉ကပျရောဂါကာကှယျရေး သတျမှတျခကြျ စညျးမဉြျးစညျးကမျးတှအေတိုငျး မဲရုံတှကေ လိုကျနာဆောငျရှကျတာတှေ့ရကွောငျး မဲလာပေးတဲ့ မနီမာက ပွောပါတယျ။
“လုပျပေးထားပါတယျ ညီမရေ ထုံးစံအတိုငျးပဲပေါ့နောျ ။တယောကျနဲ့ တယောကျ ၆ ပေ အကှာရပျရတယျ၊ ပွီးတော့ တခါသုံး ဘောပငျလေးတှေ သူတို့ပေးထားတော့ အဲဒီဘောပငျလေးတှေ ရေး၊ ရေးပွီးရငျ လှှင့ျပဈပေါ့နောျ ။ အကုနျလုံး စညျးစနဈတကနြဲ့ အကုနျလုံး Hand sanitizer တှအေကုနျထားပေးထားတော့လေ ။ အကုနျလုံးအဆငျပွပေါတယျညီမရေ ကာကှယျရေးအတှကျ ကနြျးမာရေးအတှကျပေ့ါလေ။”
မရေီလနျးပွညျနယျက ခငြျးတိုငျးရငျးသား ဇိုသုနျးမှုနျကလညျး ဒီတကွိမျ သမ်မတ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ခငြျး အတောျမြားမြား အရငျကထကျစာရငျ မဲထည့ျတာတှေ့ရတယျလို့ ဗှီအိုအကေိုပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ခငြျးတှေ တောျတောျလေး မဲပေးကွတယျ။ ကနြောျတို့လညျး ဆှေးနှေးကွတယျ ကနြောျတို့ ဒီ အမရေိကနျမှာ နပေမေယ့ျ ကနြောျတို့ မွနျမာနိုငျငံကိုလညျး စိတျဝငျစားတယျ။ အဓိက US Foreign policy နိုငျငံခွားရေး ပေါျလစီ အဲဒါလညျး စဉျးစားတော့ ကနြောျတို့ တခြို့ကတော့ အခု Joe Biden တကျလာမယျဆိုရငျ ပိုပွီးတော့ ဝါရှငျတနျ ဒီစီနဲ့ ကနြောျတို့ မွနျမာနိုငျငံ ဆကျဆံရေးက ပိုကောငျးမယျလို့ မြှောျလင့ျသူတှရှေိတယျ။ ခရဈယာနျဘာသာရေးရှုထောင့ျနဲ့ကွည့ျပွီးတော့ လကျရှိ သမ်မတ ဘကျကို အားသာတဲ့သူတှလေညျး ရှိတယျလို့ ကနြောျသုံးသပျတယျ။”
အခု အမရေိကနျသမ်မတ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ကွိုတငျမဲပေးသူပေါငျး သနျး ၁၀၀ ကြောျရှိနပေါတယျ။ ဒါဟာ ၂၀၁၆ခုနှဈက သမ်မတရှေးကောကျပှဲမှာမဲထည့ျသူစုစုပေါငျးရဲ့ ၇၀% ကြောျရှိနတေယျလို့ အမရေိကနျသတငျးဌာနတှကေ ဖေါျပွခဲ့ကွပါတယျ။
အမရေိကနျ လူငယျအမြားအပွားမဲထည့ျကွတဲ့ အကွောငျးအရငျးက Black live matter လိုမြိုး လူမြိုးရေးခှဲခွားမှု ဆန့ျကငြျတဲ့ နိုငျငံရေး နိုးကွားမှု တှေ၊အမွငျတှေ ကယြျလာကွလို့ဖွဈတယျလို့ လညျး သုံးသပျခကြျတှရှေိနပေါတယျ။
စာတိုကျက တဆင့ျ ကွိုတငျမဲတှေ ပေးတဲ့နရောမှာ အမှားအယှငျးတှရှေိနတော၊ အငျ်ဂါနေ့က တခြို့ပွညျနယျ မဲရုံတှမှော မဲပေးတဲ့ စကျခြို့ယှငျးမှုတှေ စတဲ့ အခကျအခဲတှေ ရှိခဲ့ပါတယျ။
