(Zawgyi/Unicode)
အခုလာမယ့် ၂၀၂၀ ပြည့် ရွေးကောက်ပွဲအတွင်း တိုင်းရင်းသားပြည်နယ်တွေမှာ ဒေသခံပါတီတွေ အနိုင်ရလိမ့်မယ်ဆိုတာ အပြည့်အဝ ယုံကြည်ကြောင်း တိုင်းရင်းသားပါတီ ခေါင်းဆောင်တချို့က ပြောကြားတဲ့အကြောင်းကို ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင် တင်ပြပေးမှာပါ။
၂၀၁၅ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပါတီ အပြတ်အသတ် အနိုင်ရပြီး ဗဟိုနဲ့ တိုင်း/ပြည်နယ် ဒေသကြီးတွေမှာ အစိုးရဖွဲ့နိုင်ခဲ့ပေမယ့် တိုင်းရင်သားဒေသ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခ လျှော့ချ ပပျောက်ရေး အပါအဝင် ၊ ပြည်နယ်တွေမှာ လုပ်သင့်လုပ်ထိုက်တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေ လက်တွေ့ အကောင်အထည် ဖေါ်နိုင်ခြင်း မရှိခဲ့ဘူးဆိုတဲ့ ဝေဖန်သံတွေလည်း ထွက်ပေါ်နေတာပါ။
ရခိုင်ပြည်နယ်မှာတော့ တချို့ပြည်သူတွေက NLD ပါတီကို မျှော်လင့်ချက်နဲ့ ၂၀၁၅ မှာ မဲပေးခဲ့ကြပေမဲ့ လက်တွေ့မှာ အပြောင်းအလဲဆိုတာထက် ပဋိပက္ခကိုသာ ကြုံလာရတာကြောင့် ဒီတကြိမ်မှာ ရခိုင်ဒေသအရေး အာရုံစိုက်လုပ်နိုင်မယ့် ရခိုင်အမျိုးသားပါတီ ANP ကိုသာ မဲထည့်ကြလိမ့်မယ်လို့ ဒေသခံတွေရဲ့ အသံကိုနားထောင်ထားတဲ့ ANP ပါ တီ ဥက္ကဌ ဦးသာထွန်းလှက VOA မြန်မာပိုင်းကို ပြောပါတယ်။
“ကျနော်တို့ ၂၀၁၅ ထက်ပိုပြီး အနိုင်ရမယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုရင် ပြည်သူတွေက ဒီ NLD အစိုးရ လက်ထက်မှာ အပြောင်းအလဲကို ခံစားရတာ မရှိဘူး ။ မခံစားရတဲ့အပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်မှာ ပဋိပက္ခ တွေ များပြီး ပြည်သူတွေ ဒုက္ခရောက်တာ ပိုများတာပဲရှိတယ် ။ ပြီးရင် မြန်မာ တနိုင်ငံလုံးမှာလည်း NLD အစိုးရ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ပုံတွေကို အားမလို အားမရ ဖြစ်တာ အများကြီးရှိတယ်။ အဲလို အခြေအနေတွေ ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ၂၀၁၅ တုန်းက NLD ပါတီ အနိုင်ရခဲ့တဲ့ မဲဆန္ဒနယ်တွေကိုပါ ဒီ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ကျနော်တို့ အနိုင်ရဖို့ ရာခိုင်နှုန်း ပိုများတယ်လို့ ကျနော်တို့ ယုံကြည်တယ်။ NLD ပါတီက ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေ အရသာ အစိုးရဖြစ်နေတာ ၊ ပြည်သူတွေရဲ့ လိုအပ်ချက်ကို အစိုးရက ထိထိမိမိ မလုပ်နိုင်ခဲ့တာတွေကို ကျနော်တို့ တွေ့ရတယ်။ အဲလို အခြေအနေ ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် မဲဆန္ဒရှင် ပြည်သူတွေက ပြည်နယ်အတွက် ကိုယ်လူမျိုးတွေကိုယ်တိုင် ဆုံးဖြတ်ပြီး လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်တဲ့ ပါတီကို ရွေးချယ်မဲပေး လာမယ်လို့ ကျနော်တို့ ယုံကြည်တယ်။”
ANP ပါတီကတော့ ရခိုင်ပြည်နယ် မြို့နယ် (၁၇)ခုစလုံးမှာ ဝင်ပြိုင်မှာဖြစ်ပြီး ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၇)နေရာ၊ အမျိုးသားလွှတ်တော် (၁၂)နေရာနဲ့ ပြည်နယ်လွှတ်တော်အတွက် (၃၄) နေရာ ဝင်ပြိုင်သ ွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်မှာ ဆိုရင်လည်း ဒေသခံတွေက NLD အစိုးရရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ပေါ် သုံးသပ်လာကြပြီး မိမိတို့ တိုင်းရင်းသားအရေးကို အာရုံစိုက်လုပ်မယ့် ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် SNLD ကို မဲပေးလာမယ်ဆိုတာ ယုံကြည်တယ်လို့ SNLD ပါတီ တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး(၁) စိုင်းကျော်ညွန့်က ပြောပါတယ်။
“ အခုလက်ရှိ အနိုင်ရပါတီ NLD ပေါ့ဗျာ၊ သူတို့ အစိုးရဖြစ်လာတဲ့ အချိန်ကျတော့ ကျနော်တို့ ရှမ်းပြည်အတွက်သာ မကပေါ့ ကချင်တို့ ရခိုင်တို့ကအစ ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်းသား လူမျိုးတွေအတွက် သူတို့က အလုပ်ကောင်းကောင်း မလုပ်နိုင်တာရှိတယ်။ နောက် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးတွေကို တိုးတက်စေတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ဆောင်လာတာ သိပ်မရှိပါဘူး။ ဒီ တိုင်းရင်းသား ပြည်နယ်ဒေသတွေမှာ ဖြစ်လာတဲ့ တိုက်ပွဲတွေမှာ အစိုးရက ဘာမှ အသံမထွက်ဘူးလေ ၊ တိုက်ပွဲကို ရပ်တန့်ဖို့ အမိန့်မပေးတဲ့အပြင် တချို့နေရာမှာက အားပေးတဲ့ သဘောတောင်ဖြစ်တယ် ဥပမာ ရခိုင်ဒေသမှာ ဆိုရင်ပေါ့။ ဆိုတော့ကာ ၂၀၁၅ တုန်းကတော့ ဒီနိုင်ငံရဲ့ စနစ်တခု ပြောင်းလဲနိုင်မလား ဆိုပြီးတော့ ဗမာမဟုတ်တဲ့ တိုင်းရင်းသား တွေ တောင်မှပဲ လက်ရှိ အာဏာရပါတီ ကို မဲပေးခဲ့ကြတာပေ့ါဗျာ။ ဒါပေမဲ့ မဲဆန္ဒရှင်တွေ သူတို့ မျှော်မှန်းသလို ဖြစ်မလာတဲ့အခါကျတော့ ဒီတခေါက်မှာတော့ ကိုယ့်အလုပ်ကို ကိုယ်လုပ်မှပဲ ဖြစ်မယ်ဆိုတဲ့ စဉ်းစားချက်နဲ့ သူ့ သက်ဆိုင်ရာလူမျိုးရဲ့ ပါတီတွေကို မဲပေးဖို့ များလာတယ်။ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်ကို မဲပေးလိမ့်မယ်လို့ ကျနော်တို့က ယုံကြည် မျှော်လင့်ထားတယ်။”
SNLD ကတော့ ရှမ်းပြည်နယ် နေရာ အတော်များများ ၊ ကချင်နဲ့ ကယား ပြည်နယ်တွေမှာပါ ဝင်ပြိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ မန္တလေးတိုင်းမှာလည်း ရှမ်းတိုင်းရင်းသားရေးရာ ဝန်ကြီးနေရာကို ဝင်ပြိုင်ဦးမှာပါ။ ပြည်သူ့လွှတ်တော်၊ အမျိုးသား လွှတ်တော်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်လွှတ်တော် နေရာအားလုံးမှာ စုစုပေါင်း အယောက် (၁၅၀)လောက် ဝင်ပြိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
အရင်က အကွဲကွဲအပြားပြား ဖြစ်နေတဲ့ ကချင်ပါတီကြီး(၄)ခုကို ပေါင်းလိုက်ပြီး အင်အားတောင့်အောင် စုစည်းလိုက်တာကတော့ ကချင်ပြည်နယ်ပြည်သူ့ပါတီ KSPP ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ပါတီသာ အနိုင်ရရင် ကချင်စစ်ရှောင်အရေးနဲ့ ဖားကန့်ကျောက်စိမ်းမှော် အရေးတွေကို ဦးစားပေးကိုင်တွယ်ဖို့ ရှိတာကြောင့် သူတို့ပါတီကို ဒေသခံပြည်သူတွေ မဲထည့်မယ်ဆိုတာ ယုံကြည်ကြောင်း KSPP ပါတီ ဒုဥက္ကဌ(၁) ဒေါ်ဒွဲဘူက ပြောပါတယ်။
“ ကျမတို့ ကချင်ပြည်နယ်ပြည်သူ့ပါတီက ကချင်ပြည်နယ်မှာ အနိုင်ရလာလို့ရှိ ရင် စစ်ရှောင်အရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျမတို့ အထူးဦးစားပေး အစီစဉ်ရှိပါတယ်။ အဲဒီတော့ တိုက်ပွဲတွေရပ်ပြီးမှ စစ်ရှောင်တွေ အကုန်လုံး အိမ်ပြန်နိုင်ဖို့ ကျမတို့ ကြိုးပမ်းရမှာပေါ့နော်။ ဒီလို ကြိုးပမ်းတဲ့အခါမှာလည်း အစိုးရပါမယ် ၊ နိုင်ငံတကာရဲ့ ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေနဲ့ပေါ့နော် ပြည်သူလူထုနဲ့ တွဲပြီးမှ ကျမတို့ လုပ်သွားရမှာပါ။ ကျမတို့ကတော့ ပြည်နယ်ရဲ့ အခြေအနေကို နားလည်နေတဲ့လူ ဖြစ်တယ်၊ ဒီစစ်ရှောင်စခန်းတွေရဲ့ လိုအပ်ချက် သူတို့ရဲ့လိုလားချက်တွေကိုလည်း သိနေတဲ့အခါကျတော့ အဲဒီဟာတွေကို ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ ကျမတို့ ကြိုးစားသွားမှာပါရှင့် ။ အဲဒီတော့ လက်ရှိ ကချင်ပြည်နယ် အစိုးရကိုကြည့်ရင် ဖွဲ့စည်းပုံအရ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာ မရှိဘူးဆိုပြီးမှ ကျမတို့ဒေသအတွက် လုပ်ကိုင်ပေးတာ နည်းနေတယ်။ ရထားတဲ့ အာဏာထဲမှာကို အများကြီးလုပ်နိုင်တာ ရှိပါတယ်။ CSO လူထုအခြေပြု လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့သာ ပေါင်းလုပ်မယ်ဆိုရင် ပြည်နယ်အစိုးရ လုပ်ငန်းတွေ အောင်မြင်မှာပါ။ ဒါပေမဲ့လည်း လူထုအခြေပြု လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့လည်း ပေါင်းစပ် ညှိနှိုင်းမှု တွေ့ဆုံမှုဆိုတာ အင်မတန် နည်းပါတယ်။”
KSPP ပါတီကလည်း ပြည်နယ်လွှတ်တော်မှာ (၃၆)ဦး ၊ ပြည်သူ့နဲ့ အမျိုးသား လွှတ်တော်တွေနဲ့ပါဆို စုစုပေါင်း (၆၈)ဦး ဝင်ပြိုင်ဖို့ ရှိပါတယ်။
တိုင်းရင်းသားပါတီတွေ ဒီလို မျှော်လင့်ချက်ရှိပေမဲ့ ပြည်နယ်တွေမှာ လူများစုအနိုင်ရသည့်တိုင် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအရ ပြည်နယ်အစိုးရကို ဗဟိုကသာ ဖွဲ့စည်းမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကိုယ်ြ့ပည်နယ်အကျိုးအတွက် တကယ်ပဲ လုပ်နိုင်မှာပါလား။ NLD ပါတီနဲ့ ရော ညှိနှိုင်းမှုတွေ မရှိတော့ဘူးလား ဆိုတာ မေးခွန်းထုတ်စရာပါ။ ANP ပါတီ ဥက္ကဌ ဦးသာထွန်းလှက ခုလိုသုံးသပ်ပါတယ်။
“ NLD ပါတီမှာ တိုင်းရင်းသားရေးရာနဲ့ ပတ်သက်ရင် ရေးရာကော်မတီတခု ဖွဲ့ထားတာ ရှိတယ်ဆိုတာ ကျနော်တို့ သိနေတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီကော်မတီနဲ့ NLD အနေနဲ့ကလည်း ဘယ်တိုင်းရင်းသား ပါတီနဲ့မှ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းမျိုး ဒီနေ့ထက်ထိ ကျနော်တို့ မကြားရသေးပါဘူး။ အဲဒါကြောင့် NLD ပါတီ ကိုယ်တိုင်က ဒီ တိုင်းရင်းသားပါတီတွေနဲ့ ဆက်ဆံပြီး ဆွေးနွေးမယ့် မူဝါဒမျိုး ရှိသလား၊ မရှိဘူးလားဆိုတာ ပီပီပြင်ပြင် ကျနော်တို့ မတွေ့ရသေးတဲ့အတွက်ကြောင့် NLD ပါတီနဲ့ တွေ့ဆုံ ညှိနှိုင်းမလား မတွေ့ဘူးလား မေးလာခဲ့ရင် ဒါကို ပြောဖို့ စောနေသေးတယ် ထင်ပါတယ်။”
၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်သူတွေက ဘယ်ဒေသမှာ ဘယ်ပါတီတွေကို မဲပေးကြမလဲ ဆိုတာကတော့ စောင့်ကြည့်ကြရမှာ ဖြစ်ကြောင်းပါ။
..................
နိုဝငျဘာရှေးကောကျပှဲမှာ တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ ကိုယ့ျဒသေအသီးသီးမှာ အနိုငျရမလား
(Unicode)
အခုလာမယ့ျ ၂၀၂၀ ပွည့ျ ရှေးကောကျပှဲအတှငျး တိုငျးရငျးသားပွညျနယျတှမှော ဒသေခံပါတီတှေ အနိုငျရလိမ့ျမယျဆိုတာ အပွည့ျအဝ ယုံကွညျကွောငျး တိုငျးရငျးသားပါတီ ခေါငျးဆောငျတခြို့က ပွောကွားတဲ့အကွောငျးကို ကိုဉာဏျဝငျးအောငျ တငျပွပေးမှာပါ။
၂၀၁၅ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲမှာ NLD ပါတီ အပွတျအသတျ အနိုငျရပွီး ဗဟိုနဲ့ တိုငျး/ပွညျနယျ ဒသေကွီးတှမှော အစိုးရဖှဲ့နိုငျခဲ့ပမေယ့ျ တိုငျးရငျသားဒသေ လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခ လြှော့ခြ ပပြောကျရေး အပါအဝငျ ၊ ပွညျနယျတှမှော လုပျသင့ျလုပျထိုကျတဲ့ ဖှံ့ဖွိုးတိုးတကျမှုတှေ လကျတှေ့ အကောငျအထညျ ဖေါျနိုငျခွငျး မရှိခဲ့ဘူးဆိုတဲ့ ဝဖေနျသံတှလေညျး ထှကျပေါျနတောပါ။
ရခိုငျပွညျနယျမှာတော့ တခြို့ပွညျသူတှကေ NLD ပါတီကို မြှောျလင့ျခကြျနဲ့ ၂၀၁၅ မှာ မဲပေးခဲ့ကွပမေဲ့ လကျတှေ့မှာ အပွောငျးအလဲဆိုတာထကျ ပဋိပက်ခကိုသာ ကွုံလာရတာကွောင့ျ ဒီတကွိမျမှာ ရခိုငျဒသေအရေး အာရုံစိုကျလုပျနိုငျမယ့ျ ရခိုငျအမြိုးသားပါတီ ANP ကိုသာ မဲထည့ျကွလိမ့ျမယျလို့ ဒသေခံတှရေဲ့ အသံကိုနားထောငျထားတဲ့ ANP ပါ တီ ဥက်ကဌ ဦးသာထှနျးလှက VOA မွနျမာပိုငျးကို ပွောပါတယျ။
“ကနြောျတို့ ၂၀၁၅ ထကျပိုပွီး အနိုငျရမယျလို့ မြှောျလင့ျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လညျးဆိုရငျ ပွညျသူတှကေ ဒီ NLD အစိုးရ လကျထကျမှာ အပွောငျးအလဲကို ခံစားရတာ မရှိဘူး ။ မခံစားရတဲ့အပွငျ ရခိုငျပွညျနယျမှာ ပဋိပက်ခ တှေ မြားပွီး ပွညျသူတှေ ဒုက်ခရောကျတာ ပိုမြားတာပဲရှိတယျ ။ ပွီးရငျ မွနျမာ တနိုငျငံလုံးမှာလညျး NLD အစိုးရ လုပျကိုငျဆောငျရှကျပုံတှကေို အားမလို အားမရ ဖွဈတာ အမြားကွီးရှိတယျ။ အဲလို အခွအေနတှေေ ရှိတဲ့အတှကျကွောင့ျ ၂၀၁၅ တုနျးက NLD ပါတီ အနိုငျရခဲ့တဲ့ မဲဆန်ဒနယျတှကေိုပါ ဒီ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ ကနြောျတို့ အနိုငျရဖို့ ရာခိုငျနှုနျး ပိုမြားတယျလို့ ကနြောျတို့ ယုံကွညျတယျ။ NLD ပါတီက ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံ အခွခေံ ဥပဒေ အရသာ အစိုးရဖွဈနတော ၊ ပွညျသူတှရေဲ့ လိုအပျခကြျကို အစိုးရက ထိထိမိမိ မလုပျနိုငျခဲ့တာတှကေို ကနြောျတို့ တှေ့ရတယျ။ အဲလို အခွအေနေ ရှိတဲ့အတှကျကွောင့ျ မဲဆန်ဒရှငျ ပွညျသူတှကေ ပွညျနယျအတှကျ ကိုယျလူမြိုးတှကေိုယျတိုငျ ဆုံးဖွတျပွီး လုပျကိုငျဆောငျရှကျတဲ့ ပါတီကို ရှေးခယြျမဲပေး လာမယျလို့ ကနြောျတို့ ယုံကွညျတယျ။”
ANP ပါတီကတော့ ရခိုငျပွညျနယျ မွို့နယျ (၁၇)ခုစလုံးမှာ ဝငျပွိုငျမှာဖွဈပွီး ပွညျသူ့လှှတျတောျ (၁၇)နရော၊ အမြိုးသားလှှတျတောျ (၁၂)နရောနဲ့ ပွညျနယျလှှတျတောျအတှကျ (၃၄) နရော ဝငျပွိုငျသ ှားမှာ ဖွဈပါတယျ။
ရှမျးပွညျနယျမှာ ဆိုရငျလညျး ဒသေခံတှကေ NLD အစိုးရရဲ့ လုပျဆောငျခကြျပေါျ သုံးသပျလာကွပွီး မိမိတို့ တိုငျးရငျးသားအရေးကို အာရုံစိုကျလုပျမယ့ျ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီအဖှဲ့ခြုပျ SNLD ကို မဲပေးလာမယျဆိုတာ ယုံကွညျတယျလို့ SNLD ပါတီ တှဲဖကျအတှငျးရေးမှူး(၁) စိုငျးကြောျညှန့ျက ပွောပါတယျ။
“ အခုလကျရှိ အနိုငျရပါတီ NLD ပေါ့ဗြာ၊ သူတို့ အစိုးရဖွဈလာတဲ့ အခြိနျကတြော့ ကနြောျတို့ ရှမျးပွညျအတှကျသာ မကပေါ့ ကခငြျတို့ ရခိုငျတို့ကအစ ပွညျနယျမှာရှိတဲ့ တိုငျးရငျးသား လူမြိုးတှအေတှကျ သူတို့က အလုပျကောငျးကောငျး မလုပျနိုငျတာရှိတယျ။ နောကျ တိုငျးရငျးသားလူမြိုးတှကေို တိုးတကျစတေဲ့ လုပျငနျးတှေ လုပျဆောငျလာတာ သိပျမရှိပါဘူး။ ဒီ တိုငျးရငျးသား ပွညျနယျဒသေတှမှော ဖွဈလာတဲ့ တိုကျပှဲတှမှော အစိုးရက ဘာမှ အသံမထှကျဘူးလေ ၊ တိုကျပှဲကို ရပျတန့ျဖို့ အမိန့ျမပေးတဲ့အပွငျ တခြို့နရောမှာက အားပေးတဲ့ သဘောတောငျဖွဈတယျ ဥပမာ ရခိုငျဒသေမှာ ဆိုရငျပေါ့။ ဆိုတော့ကာ ၂၀၁၅ တုနျးကတော့ ဒီနိုငျငံရဲ့ စနဈတခု ပွောငျးလဲနိုငျမလား ဆိုပွီးတော့ ဗမာမဟုတျတဲ့ တိုငျးရငျးသား တှေ တောငျမှပဲ လကျရှိ အာဏာရပါတီ ကို မဲပေးခဲ့ကွတာပေ့ါဗြာ။ ဒါပမေဲ့ မဲဆန်ဒရှငျတှေ သူတို့ မြှောျမှနျးသလို ဖွဈမလာတဲ့အခါကတြော့ ဒီတခေါကျမှာတော့ ကိုယ့ျအလုပျကို ကိုယျလုပျမှပဲ ဖွဈမယျဆိုတဲ့ စဉျးစားခကြျနဲ့ သူ့ သကျဆိုငျရာလူမြိုးရဲ့ ပါတီတှကေို မဲပေးဖို့ မြားလာတယျ။ ရှမျးတိုငျးရငျးသားမြား ဒီမိုကရစေီ အဖှဲ့ခြုပျကို မဲပေးလိမ့ျမယျလို့ ကနြောျတို့က ယုံကွညျ မြှောျလင့ျထားတယျ။”
SNLD ကတော့ ရှမျးပွညျနယျ နရော အတောျမြားမြား ၊ ကခငြျနဲ့ ကယား ပွညျနယျတှမှောပါ ဝငျပွိုငျမှာဖွဈပါတယျ။ မန်တလေးတိုငျးမှာလညျး ရှမျးတိုငျးရငျးသားရေးရာ ဝနျကွီးနရောကို ဝငျပွိုငျဦးမှာပါ။ ပွညျသူ့လှှတျတောျ၊ အမြိုးသား လှှတျတောျနဲ့ ရှမျးပွညျနယျလှှတျတောျ နရောအားလုံးမှာ စုစုပေါငျး အယောကျ (၁၅၀)လောကျ ဝငျပွိုငျမှာ ဖွဈပါတယျ။
အရငျက အကှဲကှဲအပွားပွား ဖွဈနတေဲ့ ကခငြျပါတီကွီး(၄)ခုကို ပေါငျးလိုကျပွီး အငျအားတောင့ျအောငျ စုစညျးလိုကျတာကတော့ ကခငြျပွညျနယျပွညျသူ့ပါတီ KSPP ပဲ ဖွဈပါတယျ။ သူတို့ပါတီသာ အနိုငျရရငျ ကခငြျစဈရှောငျအရေးနဲ့ ဖားကန့ျကြောကျစိမျးမှောျ အရေးတှကေို ဦးစားပေးကိုငျတှယျဖို့ ရှိတာကွောင့ျ သူတို့ပါတီကို ဒသေခံပွညျသူတှေ မဲထည့ျမယျဆိုတာ ယုံကွညျကွောငျး KSPP ပါတီ ဒုဥက်ကဌ(၁) ဒေါျဒှဲဘူက ပွောပါတယျ။
“ ကမြတို့ ကခငြျပွညျနယျပွညျသူ့ပါတီက ကခငြျပွညျနယျမှာ အနိုငျရလာလို့ရှိ ရငျ စဈရှောငျအရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ကမြတို့ အထူးဦးစားပေး အစီစဉျရှိပါတယျ။ အဲဒီတော့ တိုကျပှဲတှရေပျပွီးမှ စဈရှောငျတှေ အကုနျလုံး အိမျပွနျနိုငျဖို့ ကမြတို့ ကွိုးပမျးရမှာပေါ့နောျ။ ဒီလို ကွိုးပမျးတဲ့အခါမှာလညျး အစိုးရပါမယျ ၊ နိုငျငံတကာရဲ့ ကူညီထောကျပံ့မှုတှနေဲ့ပေါ့နောျ ပွညျသူလူထုနဲ့ တှဲပွီးမှ ကမြတို့ လုပျသှားရမှာပါ။ ကမြတို့ကတော့ ပွညျနယျရဲ့ အခွအေနကေို နားလညျနတေဲ့လူ ဖွဈတယျ၊ ဒီစဈရှောငျစခနျးတှရေဲ့ လိုအပျခကြျ သူတို့ရဲ့လိုလားခကြျတှကေိုလညျး သိနတေဲ့အခါကတြော့ အဲဒီဟာတှကေို ဆောငျရှကျနိုငျဖို့ ကမြတို့ ကွိုးစားသှားမှာပါရှင့ျ ။ အဲဒီတော့ လကျရှိ ကခငြျပွညျနယျ အစိုးရကိုကွည့ျရငျ ဖှဲ့စညျးပုံအရ လုပျပိုငျခှင့ျအာဏာ မရှိဘူးဆိုပွီးမှ ကမြတို့ဒသေအတှကျ လုပျကိုငျပေးတာ နညျးနတေယျ။ ရထားတဲ့ အာဏာထဲမှာကို အမြားကွီးလုပျနိုငျတာ ရှိပါတယျ။ CSO လူထုအခွပွေု လူမှုအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့သာ ပေါငျးလုပျမယျဆိုရငျ ပွညျနယျအစိုးရ လုပျငနျးတှေ အောငျမွငျမှာပါ။ ဒါပမေဲ့လညျး လူထုအခွပွေု လူမှုအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့လညျး ပေါငျးစပျ ညှိနှိုငျးမှု တှေ့ဆုံမှုဆိုတာ အငျမတနျ နညျးပါတယျ။”
KSPP ပါတီကလညျး ပွညျနယျလှှတျတောျမှာ (၃၆)ဦး ၊ ပွညျသူ့နဲ့ အမြိုးသား လှှတျတောျတှနေဲ့ပါဆို စုစုပေါငျး (၆၈)ဦး ဝငျပွိုငျဖို့ ရှိပါတယျ။
တိုငျးရငျးသားပါတီတှေ ဒီလို မြှောျလင့ျခကြျရှိပမေဲ့ ပွညျနယျတှမှော လူမြားစုအနိုငျရသည့ျတိုငျ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံအရ ပွညျနယျအစိုးရကို ဗဟိုကသာ ဖှဲ့စညျးမှာဖွဈတဲ့အတှကျ ကိုယျွ့ပညျနယျအကြိုးအတှကျ တကယျပဲ လုပျနိုငျမှာပါလား။ NLD ပါတီနဲ့ ရော ညှိနှိုငျးမှုတှေ မရှိတော့ဘူးလား ဆိုတာ မေးခှနျးထုတျစရာပါ။ ANP ပါတီ ဥက်ကဌ ဦးသာထှနျးလှက ခုလိုသုံးသပျပါတယျ။
“ NLD ပါတီမှာ တိုငျးရငျးသားရေးရာနဲ့ ပတျသကျရငျ ရေးရာကောျမတီတခု ဖှဲ့ထားတာ ရှိတယျဆိုတာ ကနြောျတို့ သိနတေယျ။ ဒါပမေဲ့ အဲဒီကောျမတီနဲ့ NLD အနနေဲ့ကလညျး ဘယျတိုငျးရငျးသား ပါတီနဲ့မှ တှေ့ဆုံဆှေးနှေးတယျဆိုတဲ့ သတငျးမြိုး ဒီနေ့ထကျထိ ကနြောျတို့ မကွားရသေးပါဘူး။ အဲဒါကွောင့ျ NLD ပါတီ ကိုယျတိုငျက ဒီ တိုငျးရငျးသားပါတီတှနေဲ့ ဆကျဆံပွီး ဆှေးနှေးမယ့ျ မူဝါဒမြိုး ရှိသလား၊ မရှိဘူးလားဆိုတာ ပီပီပွငျပွငျ ကနြောျတို့ မတှေ့ရသေးတဲ့အတှကျကွောင့ျ NLD ပါတီနဲ့ တှေ့ဆုံ ညှိနှိုငျးမလား မတှေ့ဘူးလား မေးလာခဲ့ရငျ ဒါကို ပွောဖို့ စောနသေေးတယျ ထငျပါတယျ။”
၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲမှာ ပွညျသူတှကေ ဘယျဒသေမှာ ဘယျပါတီတှကေို မဲပေးကွမလဲ ဆိုတာကတော့ စောင့ျကွည့ျကွရမှာ ဖွဈကွောငျးပါ။
