(Zawgyi/Unicode)
အခုရက်ပိုင်းအတွင်းမှာ မိုးရွာသွန်းမှုတွေ ရှိနေတာကြောင့် ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက စစ်ရှောင်စခန်းတွေက စစ်ရှောင်တွေရဲ့ အခြေအနေတွေကို ပြောပြပေးချင်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်းဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က တင်ပြပေးပါမယ်။
အခု နာရီပိုင်းအတွင်းမှာ အင်အားပြင်းထန်တဲ့ Amphan ဆိုက်ကလုန်းမုန်တိုင်းဟာ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ထဲကနေ ကုန်းတွင်းပိုင်း ဝင်ရောက်တာမှာမို့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်မှာ မိုးသက်လေပြင်းကျပြီး မိုးသည်းထန်ဖို့ ရှိနေပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ရက်ပိုင်းအတွင်းမှာလည်း ရခိုင်မြောက်ပိုင်းမှာ မိုးရွာသွန်းတောတွေ လေပြင်းတိုက်တာတွေ ရှိနေတာကြောင့် စစ်ရှောင်စခန်းတချို့မှာ စစ်ရှောင်တွေအနေနဲ့ နေထိုင်ဖို့ ခက်ခဲနေကြရတယ်လို့ စစ်ရှောင်တွေက ပြောဆိုကြပါတယ်။
လူ ဦးထောင်ကျော်နေထိုင်တဲ့ ကျောက်တော်မြို့နယ်က ညောင်ချောင်းစစ်ရှောင်စခန်းမှာ မိုးမရွာခင်ကတည်းက အဆောင်တွေ ဆောက်လုပ်ပေမယ့် အဆောင်တွေမှာ အမိုးလောက်သာရှိပြီး အကာတွေ မရှိသေးသလို ရုတ်တရက် မိုးရွာသွန်းတာကြောင့် စစ်ရှောင်တွေ နေဖို့ ခက်ခဲနေတယ်လို့ စစ်ရှောင်စခန်းတာဝန်ခံ ကိုခိုင်မျိုးအောင်က ပြောပါတယ်။
"အဓိကတော့ ကျနော်တို့ မိုးရွာလာတာနဲ့ နေရထိုင်ရ အိပ်ရတာ အဆင်မပြေဘူး။ တချို့ ကလေးတွေ ရှိတဲ့ မိသားစုတွေ ဆိုရင် ကလေးတွေကို တခြားအိမ်တွေကို ပြောင်းပြီးတော့ အိပ်ရတာတွေ ရှိတယ်။ ကျနော်တို့ ပေးထားတဲ့ အဆောင်တွေကလည်း အမိုးပဲ လုံတော့ အကာမရှိတော့ ပိုပြီးတော့ ခက်တာတော့ အဲတာကြောင့် သူတို့က ညဘက်ဆိုရင် တစ်ခြားအကာအမိုးတွေ ရှိတဲ့ အိမ်တွေမှာ ဝင်ပြီးတော့ အစုလိုက် အိပ်ကြရတယ်။"
ဒါအပြင့် မြေပုံမြို့နယ်အတွင်းမှာ ရှိတဲ့ စညင်းစစ်ရှောင်စခန်း ကိုင်းကြီးစစ်ရှောင်စခန်းနဲ့ တစ်ခြားစစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ မိုးရွာတာ တစ်ခုတည်း မဟုတ်ဘဲ လေပြင်းပါ တိုက်ခတ်တာကြောင့် ရှိတဲ့တဲတွေကို ကြိုးတုတ်ပြီးတော့ ဖြစ်သလို နေထိုင်နေရတယ်လို့ ကိုင်းကြီး စစ်ရှောင်စခန်းတာဝန်ခံ ကိုရွှေစိုးက ပြောပါတယ်။
"လေလည်းတိုက်တယ်၊ မိုးလည်း ရွာတယ်ဆိုတော့ စခန်းမှာနေရတာ ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေဘူး။ စစ်ရှောင်စခန်းက တာဘော်လိပ်မိုး၊ တာဘော်လိပ်ကာဆိုတော့ အောက်က ရေစိုတာတို့ လေတိုက်ရင်လည်း ကွာသွားတာတို့ ရှိတယ်လေ အခုလက်ရှိကတော့ တဲတွေကို ကြိုးတွေနဲ့ တုတ်ပြီးတော့ နေတာပေါ့။ အိပ်ရတာလည်း အဆင်မပြေဘူး။ ကလေးတွေရော လူကြီးတွေရော ဖြစ်သလို နေနေရတယ်ဗျာ။ ကျနော်တို့ စဉ်းစားထားတာကတော့ မိုးခို မယ့် အိမ်တွေ ဆောက်မယ်လို့ ဒါပေမဲ့ ငွေမရှိတော့ ဘာမှလုပ်လို့မရဘူး။"
လက်ရှိအချိန်မှာ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်မှာ ဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အလွန်အားကောင်းတဲ့ ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းဟာလည်းအိန္ဒိယနဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရ်ှနိုင်ငံကုန်းတွင်းပိုင်း ဝင်ရောက်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားပေမဲ့ ကမ်းရိုးတန်းဒေသဖြစ်တဲ့ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းကိုလည်း ရိုက်ခတ်မှုရှိမယ်လို့မြန်မာနိုင်ငံ မိုးဇလက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
လက်ရှိအချိန်ထိ ရခိုင်မြောက်ပိုင်းက မြို့နယ်တစ်ချို့မှာ အင်တာနက်လိုင်းတွေလည်း ဖြတ်တောက်ထားသလို COVID-19 ရောဂါဖြစ်ပွားနေချိန်ဖြစ်တာကြောင့် ရခိုင်မြောက်ပိုင်းမှာ ရှိတဲ့ စစ်ရှောင်စခန်းတွေမှာ မုန်တိုင်းနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး ကြိုတင်လုပ်ဆောင်ဖို့ ခက်ခဲနေတယ်လို့ ရခိုင်ပြည်နယ် သာဘာဝဘေးအန္တရာယ်စီမံခန့်ခွဲရေးဦးစီးဌာန ဦးစီးအရာရှိ ဦးရဲမင်းဦးက ပြောပါတယ်။
"လောလောဆယ် လက်တလောကတော့ COVID -19 ရောဂါလည်း ရှိနေတော့ နောက်ပြီးတော့ မုန်တိုင်းဘေး အန္တာရယ်ကလည်းရှိနေတော့ ယခင်ကတော့ ကျနော်တို့ကတော့ သင်တန်းတို့ဘာတို့ လုပ်ပြီးတော့ စီမံချက် တွေရေးဆွဲတာတွေ လုပ်ခဲ့တယ်။ အခုအနေအထားမှာတော့ ဒါတွေကို နယ်မြေဆင်းပြီးတော့ ပြည်သူတွေ ကိုအသိပညာပေးဖို့ဆိုတာက မလွယ်ဘူးလေ။ မုန်တိုင်းကာလ ကုတ်တွေ အဝါရောင် အနီရောင် အညိုရောင် အစိမ်းရောင် ဆိုပြီးတောင်မှ ပြည်သူတွေ သိဖို့မလွယ်ဘူးလေ။ ရောဂါကတစ်မျိုး စစ်ဘေးကတစ်မျိုးဆိုတော့ အခက်အခဲကတော့ ရှိနေတာပဲလေ။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်ဗျာ ကျနော်တို့ကတော့ အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်ရမှာပဲ ဆောင်ရွက်ပေးဖို့လည်း တာဝန်ရှိတာပေါ့။"
ရခိုင်မြောက်ပိုင်းမှာ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးလာကြတဲ့ စစ်ရှောင်ဦးရေဟာ ၁၆၀,၀၀၀ ကျော် အထိရှိလာတယ်လို့ စစ်ရှောင်တွေကို စာရင်းကောက်ယူနေတဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများ အစည်းအရုံး (REC) က ထုတ်ပြန်ထားပြီး အစိုးရရဲ့ စာရင်းမှာတော့ ဧပြီလ ၂၁ ရက်နေ့အထိ စစ်ရှောင်ဦးရေ ၇၀,၀၀၀ လောက်သာ ရှိနေတာပါ။
ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းမှာ လက်ရှိအချိန်ထိ တိုက်ပွဲတွေလည်း ပြင်းထန်နေသလို တိုက်ပွဲတွေကြောင့် စစ်ရှောင်စခန်းတွေကို ရောက်ရှိနေကြတဲ့ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကတော့ စားဝတ်နေရေးအတွက် စိုးရိမ်ရသလို လက်ရှိဝင်ရောက်ဖို့ရှိနေတဲ့ အားပြင်း ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းကိုလည်း စိုးရိမ်နေကြပါတယ်။
[Unicode Version]
Amphan မုနျတိုငျးကွောင့ျ မိုးပွငျးနတေဲ့ ရခိုငျမွောကျပိုငျးမှာ စဈရှောငျတှေ နရေေးခကျခဲနေ
အခုရကျပိုငျးအတှငျးမှာ မိုးရှာသှနျးမှုတှေ ရှိနတောကွောင့ျ ရခိုငျမွောကျပိုငျးက စဈရှောငျစခနျးတှကေ စဈရှောငျတှရေဲ့ အခွအေနတှေကေို ပွောပွပေးခငြျပါတယျ။ ဒီအကွောငျးဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက တငျပွပေးပါမယျ။
အခု နာရီပိုငျးအတှငျးမှာ အငျအားပွငျးထနျတဲ့ Amphan ဆိုကျကလုနျးမုနျတိုငျးဟာ ဘငျ်ဂလားပငျလယျအောျထဲကနေ ကုနျးတှငျးပိုငျး ဝငျရောကျတာမှာမို့ ရခိုငျမွောကျပိုငျးကမျးရိုးတနျးတလြှောကျမှာ မိုးသကျလပွေငျးကပြွီး မိုးသညျးထနျဖို့ ရှိနပေါတယျ။ ပွီးခဲ့တဲ့ရကျပိုငျးအတှငျးမှာလညျး ရခိုငျမွောကျပိုငျးမှာ မိုးရှာသှနျးတောတှေ လပွေငျးတိုကျတာတှေ ရှိနတောကွောင့ျ စဈရှောငျစခနျးတခြို့မှာ စဈရှောငျတှအေနနေဲ့ နထေိုငျဖို့ ခကျခဲနကွေရတယျလို့ စဈရှောငျတှကေ ပွောဆိုကွပါတယျ။
လူ ဦးထောငျကြောျနထေိုငျတဲ့ ကြောကျတောျမွို့နယျက ညောငျခြောငျးစဈရှောငျစခနျးမှာ မိုးမရှာခငျကတညျးက အဆောငျတှေ ဆောကျလုပျပမေယ့ျ အဆောငျတှမှော အမိုးလောကျသာရှိပွီး အကာတှေ မရှိသေးသလို ရုတျတရကျ မိုးရှာသှနျးတာကွောင့ျ စဈရှောငျတှေ နဖေို့ ခကျခဲနတေယျလို့ စဈရှောငျစခနျးတာဝနျခံ ကိုခိုငျမြိုးအောငျက ပွောပါတယျ။
"အဓိကတော့ ကနြောျတို့ မိုးရှာလာတာနဲ့ နရေထိုငျရ အိပျရတာ အဆငျမပွဘေူး။ တခြို့ ကလေးတှေ ရှိတဲ့ မိသားစုတှေ ဆိုရငျ ကလေးတှကေို တခွားအိမျတှကေို ပွောငျးပွီးတော့ အိပျရတာတှေ ရှိတယျ။ ကနြောျတို့ ပေးထားတဲ့ အဆောငျတှကေလညျး အမိုးပဲ လုံတော့ အကာမရှိတော့ ပိုပွီးတော့ ခကျတာတော့ အဲတာကွောင့ျ သူတို့က ညဘကျဆိုရငျ တဈခွားအကာအမိုးတှေ ရှိတဲ့ အိမျတှမှော ဝငျပွီးတော့ အစုလိုကျ အိပျကွရတယျ။"
ဒါအပွင့ျ မွပေုံမွို့နယျအတှငျးမှာ ရှိတဲ့ စညငျးစဈရှောငျစခနျး ကိုငျးကွီးစဈရှောငျစခနျးနဲ့ တဈခွားစဈရှောငျစခနျးတှမှော မိုးရှာတာ တဈခုတညျး မဟုတျဘဲ လပွေငျးပါ တိုကျခတျတာကွောင့ျ ရှိတဲ့တဲတှကေို ကွိုးတုတျပွီးတော့ ဖွဈသလို နထေိုငျနရေတယျလို့ ကိုငျးကွီး စဈရှောငျစခနျးတာဝနျခံ ကိုရှှစေိုးက ပွောပါတယျ။
"လလေညျးတိုကျတယျ၊ မိုးလညျး ရှာတယျဆိုတော့ စခနျးမှာနရေတာ ဘယျလိုမှ အဆငျမပွဘေူး။ စဈရှောငျစခနျးက တာဘောျလိပျမိုး၊ တာဘောျလိပျကာဆိုတော့ အောကျက ရစေိုတာတို့ လတေိုကျရငျလညျး ကှာသှားတာတို့ ရှိတယျလေ အခုလကျရှိကတော့ တဲတှကေို ကွိုးတှနေဲ့ တုတျပွီးတော့ နတောပေါ့။ အိပျရတာလညျး အဆငျမပွဘေူး။ ကလေးတှရေော လူကွီးတှရေော ဖွဈသလို နနေရေတယျဗြာ။ ကနြောျတို့ စဉျးစားထားတာကတော့ မိုးခို မယ့ျ အိမျတှေ ဆောကျမယျလို့ ဒါပမေဲ့ ငှမေရှိတော့ ဘာမှလုပျလို့မရဘူး။"
လကျရှိအခြိနျမှာ ဘငျ်ဂလားပငျလယျအောျမှာ ဖွဈပေါျနတေဲ့ အလှနျအားကောငျးတဲ့ ဆိုငျကလုနျးမုနျတိုငျးဟာလညျးအိန်ဒိယနဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှနိုငျငံကုနျးတှငျးပိုငျး ဝငျရောကျမယျလို့ ခန့ျမှနျးထားပမေဲ့ ကမျးရိုးတနျးဒသေဖွဈတဲ့ ရခိုငျမွောကျပိုငျးကိုလညျး ရိုကျခတျမှုရှိမယျလို့မွနျမာနိုငျငံ မိုးဇလက ထုတျပွနျထားပါတယျ။
လကျရှိအခြိနျထိ ရခိုငျမွောကျပိုငျးက မွို့နယျတဈခြို့မှာ အငျတာနကျလိုငျးတှလေညျး ဖွတျတောကျထားသလို COVID-19 ရောဂါဖွဈပှားနခြေိနျဖွဈတာကွောင့ျ ရခိုငျမွောကျပိုငျးမှာ ရှိတဲ့ စဈရှောငျစခနျးတှမှော မုနျတိုငျးနဲ့ ပတျသတျပွီး ကွိုတငျလုပျဆောငျဖို့ ခကျခဲနတေယျလို့ ရခိုငျပွညျနယျ သာဘာဝဘေးအန်တရာယျစီမံခန့ျခှဲရေးဦးစီးဌာန ဦးစီးအရာရှိ ဦးရဲမငျးဦးက ပွောပါတယျ။
"လောလောဆယျ လကျတလောကတော့ COVID -19 ရောဂါလညျး ရှိနတေော့ နောကျပွီးတော့ မုနျတိုငျးဘေး အန်တာရယျကလညျးရှိနတေော့ ယခငျကတော့ ကနြောျတို့ကတော့ သငျတနျးတို့ဘာတို့ လုပျပွီးတော့ စီမံခကြျ တှရေေးဆှဲတာတှေ လုပျခဲ့တယျ။ အခုအနအေထားမှာတော့ ဒါတှကေို နယျမွဆေငျးပွီးတော့ ပွညျသူတှေ ကိုအသိပညာပေးဖို့ဆိုတာက မလှယျဘူးလေ။ မုနျတိုငျးကာလ ကုတျတှေ အဝါရောငျ အနီရောငျ အညိုရောငျ အစိမျးရောငျ ဆိုပွီးတောငျမှ ပွညျသူတှေ သိဖို့မလှယျဘူးလေ။ ရောဂါကတဈမြိုး စဈဘေးကတဈမြိုးဆိုတော့ အခကျအခဲကတော့ ရှိနတောပဲလေ။ ဘာပဲဖွဈဖွဈဗြာ ကနြောျတို့ကတော့ အကောငျးဆုံးဖွဈအောငျ ဆောငျရှကျရမှာပဲ ဆောငျရှကျပေးဖို့လညျး တာဝနျရှိတာပေါ့။"
ရခိုငျမွောကျပိုငျးမှာ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ နရေပျစှန့ျခှာထှကျပွေးလာကွတဲ့ စဈရှောငျဦးရဟော ၁၆၀,၀၀၀ ကြောျ အထိရှိလာတယျလို့ စဈရှောငျတှကေို စာရငျးကောကျယူနတေဲ့ ရခိုငျတိုငျးရငျးသားမြိုးနှယျစုမြား အစညျးအရုံး (REC) က ထုတျပွနျထားပွီး အစိုးရရဲ့ စာရငျးမှာတော့ ဧပွီလ ၂၁ ရကျနေ့အထိ စဈရှောငျဦးရေ ၇၀,၀၀၀ လောကျသာ ရှိနတောပါ။
ရခိုငျပွညျနယျအတှငျးမှာ လကျရှိအခြိနျထိ တိုကျပှဲတှလေညျး ပွငျးထနျနသေလို တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ စဈရှောငျစခနျးတှကေို ရောကျရှိနကွေတဲ့ စဈဘေးဒုက်ခသညျတှကေတော့ စားဝတျနရေေးအတှကျ စိုးရိမျရသလို လကျရှိဝငျရောကျဖို့ရှိနတေဲ့ အားပွငျး ဆိုငျကလုနျးမုနျတိုငျးကိုလညျး စိုးရိမျနကွေပါတယျ။
