၂၀၁၉ ခုနှစ်၊ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ ညီလာခံကို တက်ရောက်မယ့် ကမ္ဘာ့ ခေါင်းဆောင်တွေ အနေနဲ့ မဖြစ်မနေ ဦးစားပေး ဆွေးနွေးရမယ့် ကိစ္စတစ်ကတော့ နျူးကလီးယား လက်နက်ထိန်းချုပ်ရေး ကိစ္စဖြစ်ပါတယ်လို့ ဥရောပနဲ့ ရုရှားက သံတမန်တွေ၊ နိုင်ငံရေးသမားတွေနဲ့ စစ်ရေး ကျွမ်းကျင်သူတွေ အယောက် ၁၀၀ ကျော် ပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့တစ်ခုရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ပါရှိခဲ့ပါတယ်။
မတော်တဆ ကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အတွက်မှား တာနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် မှားတာတွေကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် နျူးကလီးယား အန္တရာယ်ကျရောက်နိုင်ခြေဟာ ၁၉၆၂ ခုနှစ် ကျူးဘား အကျပ်အတည်းအပြီး အမြင့်ဆုံး အဆင့်မှာ ရှိနေကြောင်း ဗီအိုအေ သတင်းထောက် Henry Ridgell သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။ အပြည့်အစုံကို ကိုရဲမင်းထွန်းက ပြောပြပါမယ်။
စစ်အေးကာလအတွင်း သဘောတူညီထားခဲ့တဲ့ INF လို့ခေါ်တဲ့ တာလတ်ပစ် နျူးကလီးယား တပ်ဖွဲ့ ဆိုင်ရာ စာချုပ်ကို တရားဝင် ရပ်ဆိုင်းပစ်ဖို့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနဲ့ ရုရှားနိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံစလုံးက ဒီနှစ်အတွင်း ကြေညာပြီးတဲ့နောက် လက်နက် ထိန်းချုပ်ရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွမ်းကျင်သူအဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့က ကြေညာချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီ ကြေညာချက်မှာ ဒီကနေ့စတင်ကျင်းပမယ့် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ ညီလာခံမှာ လက်နက် ထိန်းချုပ်ရေး ကိစ္စကို မဖြစ်မနေ ဦးစားပေး ဆွေးနွေးဖို့ ကမ္ဘာ့ ခေါင်းဆောင်တွေကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
ပျက်ပြား သွားခဲ့တဲ့ INF စာချုပ်ကို ရုရှားက ချိုးဖောက်နေခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန်နိုင်ငံက စွပ်စွဲပြီး တရုတ်နိုင်ငံလို နိုင်ငံတွေ စာချုပ်ထဲ ပါဝင်သင့်တာကြောင့် ဒီစာချုပ် ခေတ်နဲ့ မညီတော့ဘူးလို့လည်း အကြောင်းပြပါတယ်။ အခုလထဲမှာတော့ ရုရှား သမ္မတ ပူတင်က အဲဒီ စာချုပ်အရ အရင်က တားမြစ်ထားတဲ့ လက်နက်သစ်တွေကို ရုရှားတို့ ထုတ်လုပ်တော့မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်က လက်နက်တွေ အရင် စေလွှတ် မချထားသရွေ့ ရုရှားက စေလွှတ်ချထားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဒီလို INF စာချုပ် ရုတ်ချည်း ပျက်ပြယ်သွားတာက ဥရောပက သံတမန်နဲ့ စစ်ရေး ခေါင်းဆောင်တွေ ပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့ကို စိုးရိမ် ပူပန်မှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာစေ ခဲ့ပါတော့တယ်။
အဲဒီလို စိုးရမ်မှုတွေနဲ့အတူ ဒီကိစ္စကို နယူးယောက်မြို့မှာ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေ ညီလာခံမှာ ဦးစားပေး ဆွေးနွေးပေးပါဆိုပြီး ကျွမ်းကျင်သူ တွေက လက်မှတ် ရေးထိုး တောင်းဆိုလိုက်ကြပါတယ်။ လက်မှတ်ရေးထိုးသူတစ်ယောက်ကတော့ ဥရောပ ခေါင်းဆောင်မှု ကွန်ယက် အဖွဲ့ရဲ့ ဥက္ကဌလည်းဖြစ်၊ ဗြိတိသျှ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဟောင်းလည်းဖြစ်သူ Des Browne ဖြစ်ပါတယ်။
“အထူးသဖြင့် ကျွန်တော်တို့တစ်တွေ ဆယ်စုနှစ်တွေနဲ့ချီ အားကိုးလာခဲ့ရတဲ့ လက်နက် ထိန်းချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ဖွဲ့စည်းမှု ပုံသဏ္ဍာန်က တစ်ဖြည်းဖြည်း ပျက်ယွင်းလာနေတယ်။ ဒါကို ပိုပြီး ရှုပ်ထွေးစေတာက နျူးကလီးယားလက်နက်တွေနဲ့ ဆက်နွယ်တဲ့ လက်နက်ဆိုင်ရာ နည်းပညာသစ်တွေ တိုးတက်လာခဲ့တာပဲ။ ဒါဟာ စည်းမရှိ ဘောင်မရှိ လက်နက်တွေ ထုတ်လုပ် သိုမှီးဖို့ ဖြစ်လာစေရုံတင်မကဘူး အန္တရာယ်ကိုလည်း မကြုံစဖူး မြင့်မားလာနေစေပါတယ်။
Des Browne ပြောတဲ့လက်နက်တွေထဲ ရုရှား၊ အမေရိကန်၊ တရုတ်နဲ့ သြစတြေးလျတို့ စမ်းသပ် ထုတ်လုပ်ဆဲဖြစ်တဲ့ မြန်နှုန်းမြင့် ဒုံးကျည် hypersonic missiles တွေ ပါဝင်နေပါတယ်။ အဲဒီ လက်နက်က ဘယ် ကာကွယ်ရေး စနစ်ကို မဆို ထိုးဖောက်နိုင်စွမ်း ရှိနေပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင် ဒုံးကျည် စနစ်ကို ထုတ်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားနေတဲ့ နိုင်ငံတွေကလည်း ပိုလို့ များများ လာလို့နေပါတယ်။
“အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ ရုရှား အကြား တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ယုံကြည်မှု လျော့နည်းနေတာတွေနဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ ၁၀ စုနှစ်အတွင်း လက်ရှိ လက်နက်ထိန်းချုပ် ရေး ဖွဲ့စည်းပုံသဏ္ဍာန် တစ်ဖြည်းဖြည်း ပြေလျော့ လာနေတာတွေက ဥရောပ ရှု့ထောင်ကကြည့်မယ်ဆိုရင် အထူး စိုးရမ်စရာ ဖြစ်လာခဲ့ ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့ လဲဆိုတော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ နျူးကလီးယား လက်နက်တွေရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကို သိုလှောင်ထားရင်ထား၊ မထားရင် အဆင်သင့် တပ်ဆင် ဖြန့်ကျက်ထားပြီးဖြစ်လို့ပါ။ အဆင်သင့် ချထားတဲ့ လက်နက်တွေကို အသုံးပြုဖို့က မိနစ်ပိုင်းပဲ လိုပါတယ်။”
ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီး ဟောင်း Des Browne တို့ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ကြေညာချက်က ဥရောပအတွက် လုံခြုံရေး အန္တရာယ် မြင့်မားနေတာ တစ်ခုတည်းကို သတိပေးထားတာ မဟုတ်ပါဘူး။ မြောက်ကိုရီးယားက သိုလှောင်ထားတဲ့ လက်နက် ပမာဏ များလာသလို နျူကလီးယား လက်နက်ပိုင် အိန္ဒိယနဲ့ ပါကစ္စတန်တို့အကြား တင်းမားမှုတွေ မြင့်တက်နေတာနဲ့ အီရန်နဲ့ နျူးကလီးယာ သဘောတူစာချုပ် ပျက်ပြား သွားတဲ့ ကိစ္စတွေ အပေါ်မှာလည်း သတိပေးထားတာပါ။
ကျွမ်းကျင်သူတွေရဲ့ ကြေညာချက်ထဲမှာ လက်နက်အသစ်ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့အန္တရာယ်တွေ လျော့ပါးသွားစေဖို့နည်းလမ်းသစ်တွေ ရှာကြံဖို့ အမေရိကန်နဲ့ ရုရှားနိုင်ငံတွေကို တိုက်တွန်း ထားပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ တစ်ခြား နျူးကလီးယား လက်နက် အင်အား နိုင်ငံတွေကိုလည်း မဟာဗျူဟာအရ တည်ငြိမ်မှုကို ရရှိဖို့အရေး ကြိုးပမ်းဖု့ိလည်း ဆော်သြထားပါတယ်။ လတ်တလော ပထဝီနိုင်ငံရေး အခြေအနေအရတော့ ကုလသမဂ္ဂမှာ ဒီလို သဘောတူညီချက်မျိုး ရဖို့ကတော့ မလွယ်ကူသေးကြောင်းပါ ။
..............
(Unicode )
Nuclear လကျနကျထိနျးခြုပျရေး ကုလအလေးပေးဆောငျရှကျသင့ျ
၂၀၁၉ ခုနှဈ၊ ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေေ ညီလာခံကို တကျရောကျမယ့ျ ကမ်ဘာ့ ခေါငျးဆောငျတှေ အနနေဲ့ မဖွဈမနေ ဦးစားပေး ဆှေးနှေးရမယ့ျ ကိစ်စတဈကတော့ နြူးကလီးယား လကျနကျထိနျးခြုပျရေး ကိစ်စဖွဈပါတယျလို့ ဥရောပနဲ့ ရုရှားက သံတမနျတှေ၊ နိုငျငံရေးသမားတှနေဲ့ စဈရေး ကြှမျးကငြျသူတှေ အယောကျ ၁၀၀ ကြောျ ပါဝငျတဲ့ အဖှဲ့တဈခုရဲ့ ကွညောခကြျမှာ ပါရှိခဲ့ပါတယျ။
မတောျတဆ ကွောင့ျပဲဖွဈဖွဈ၊ အတှကျမှား တာနဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျ မှားတာတှကွေောင့ျပဲဖွဈဖွဈ နြူးကလီးယား အန်တရာယျကရြောကျနိုငျခွဟော ၁၉၆၂ ခုနှဈ ကြူးဘား အကပြျအတညျးအပွီး အမွင့ျဆုံး အဆင့ျမှာ ရှိနကွေောငျး ဗီအိုအေ သတငျးထောကျ Henry Ridgell သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။ အပွည့ျအစုံကို ကိုရဲမငျးထှနျးက ပွောပွပါမယျ။
စဈအေးကာလအတှငျး သဘောတူညီထားခဲ့တဲ့ INF လို့ခေါျတဲ့ တာလတျပဈ နြူးကလီးယား တပျဖှဲ့ ဆိုငျရာ စာခြုပျကို တရားဝငျ ရပျဆိုငျးပဈဖို့ အမရေိကနျ ပွညျထောငျစုနဲ့ ရုရှားနိုငျငံ နှဈနိုငျငံစလုံးက ဒီနှဈအတှငျး ကွညောပွီးတဲ့နောကျ လကျနကျ ထိနျးခြုပျရေးနဲ့ပတျသကျပွီး ကြှမျးကငြျသူအဖှဲ့ တဈဖှဲ့က ကွညောခကြျတဈစောငျ ထုတျပွနျခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီ ကွညောခကြျမှာ ဒီကနေ့စတငျကငြျးပမယ့ျ ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေေ ညီလာခံမှာ လကျနကျ ထိနျးခြုပျရေး ကိစ်စကို မဖွဈမနေ ဦးစားပေး ဆှေးနှေးဖို့ ကမ်ဘာ့ ခေါငျးဆောငျတှကေို တိုကျတှနျးထားပါတယျ။
ပကြျပွား သှားခဲ့တဲ့ INF စာခြုပျကို ရုရှားက ခြိုးဖောကျနခေဲ့တယျလို့ အမရေိကနျနိုငျငံက စှပျစှဲပွီး တရုတျနိုငျငံလို နိုငျငံတှေ စာခြုပျထဲ ပါဝငျသင့ျတာကွောင့ျ ဒီစာခြုပျ ခတျေနဲ့ မညီတော့ဘူးလို့လညျး အကွောငျးပွပါတယျ။ အခုလထဲမှာတော့ ရုရှား သမ်မတ ပူတငျက အဲဒီ စာခြုပျအရ အရငျက တားမွဈထားတဲ့ လကျနကျသဈတှကေို ရုရှားတို့ ထုတျလုပျတော့မှာ ဖွဈတယျလို့ ကွညောခဲ့ပါတယျ။ အမရေိကနျက လကျနကျတှေ အရငျ စလှေှတျ မခထြားသရှေ့ ရုရှားက စလှေှတျခထြားမှာ မဟုတျဘူးလို့လညျး ဆိုပါတယျ။ ဒီလို INF စာခြုပျ ရုတျခညြျး ပကြျပွယျသှားတာက ဥရောပက သံတမနျနဲ့ စဈရေး ခေါငျးဆောငျတှေ ပါဝငျတဲ့ အဖှဲ့ကို စိုးရိမျ ပူပနျမှုတှေ ဖွဈပေါျလာစေ ခဲ့ပါတော့တယျ။
အဲဒီလို စိုးရမျမှုတှနေဲ့အတူ ဒီကိစ်စကို နယူးယောကျမွို့မှာ ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေေ ညီလာခံမှာ ဦးစားပေး ဆှေးနှေးပေးပါဆိုပွီး ကြှမျးကငြျသူ တှကေ လကျမှတျ ရေးထိုး တောငျးဆိုလိုကျကွပါတယျ။ လကျမှတျရေးထိုးသူတဈယောကျကတော့ ဥရောပ ခေါငျးဆောငျမှု ကှနျယကျ အဖှဲ့ရဲ့ ဥက်ကဌလညျးဖွဈ၊ ဗွိတိသြှ ကာကှယျရေး ဝနျကွီးဟောငျးလညျးဖွဈသူ Des Browne ဖွဈပါတယျ။
“အထူးသဖွင့ျ ကြှနျတောျတို့တဈတှေ ဆယျစုနှဈတှနေဲ့ခြီ အားကိုးလာခဲ့ရတဲ့ လကျနကျ ထိနျးခြုပျရေးဆိုငျရာ ဖှဲ့စညျးမှု ပုံသဏ်ဍာနျက တဈဖွညျးဖွညျး ပကြျယှငျးလာနတေယျ။ ဒါကို ပိုပွီး ရှုပျထှေးစတောက နြူးကလီးယားလကျနကျတှနေဲ့ ဆကျနှယျတဲ့ လကျနကျဆိုငျရာ နညျးပညာသဈတှေ တိုးတကျလာခဲ့တာပဲ။ ဒါဟာ စညျးမရှိ ဘောငျမရှိ လကျနကျတှေ ထုတျလုပျ သိုမှီးဖို့ ဖွဈလာစရေုံတငျမကဘူး အန်တရာယျကိုလညျး မကွုံစဖူး မွင့ျမားလာနစေပေါတယျ။
Des Browne ပွောတဲ့လကျနကျတှထေဲ ရုရှား၊ အမရေိကနျ၊ တရုတျနဲ့ သွစတွေးလတြို့ စမျးသပျ ထုတျလုပျဆဲဖွဈတဲ့ မွနျနှုနျးမွင့ျ ဒုံးကညြျ hypersonic missiles တှေ ပါဝငျနပေါတယျ။ အဲဒီ လကျနကျက ဘယျ ကာကှယျရေး စနဈကို မဆို ထိုးဖောကျနိုငျစှမျး ရှိနပေါတယျ။ ကိုယျပိုငျ ဒုံးကညြျ စနဈကို ထုတျလုပျဖို့ ကွိုးစားနတေဲ့ နိုငျငံတှကေလညျး ပိုလို့ မြားမြား လာလို့နပေါတယျ။
“အနောကျနိုငျငံတှနေဲ့ ရုရှား အကွား တဈဦးနဲ့တဈဦး ယုံကွညျမှု လြော့နညျးနတောတှနေဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့ ၁၀ စုနှဈအတှငျး လကျရှိ လကျနကျထိနျးခြုပျ ရေး ဖှဲ့စညျးပုံသဏ်ဍာနျ တဈဖွညျးဖွညျး ပွလြေော့ လာနတောတှကေ ဥရောပ ရှု့ထောငျကကွည့ျမယျဆိုရငျ အထူး စိုးရမျစရာ ဖွဈလာခဲ့ ပါတယျ။ ဘာဖွဈလို့ လဲဆိုတော့ ကမ်ဘာပေါျမှာ နြူးကလီးယား လကျနကျတှရေဲ့ ၉၀ ရာခိုငျနှုနျးကို သိုလှောငျထားရငျထား၊ မထားရငျ အဆငျသင့ျ တပျဆငျ ဖွန့ျကကြျထားပွီးဖွဈလို့ပါ။ အဆငျသင့ျ ခထြားတဲ့ လကျနကျတှကေို အသုံးပွုဖို့က မိနဈပိုငျးပဲ လိုပါတယျ။”
ကာကှယျရေး ဝနျကွီး ဟောငျး Des Browne တို့ ထုတျပွနျခဲ့တဲ့ကွညောခကြျက ဥရောပအတှကျ လုံခွုံရေး အန်တရာယျ မွင့ျမားနတော တဈခုတညျးကို သတိပေးထားတာ မဟုတျပါဘူး။ မွောကျကိုရီးယားက သိုလှောငျထားတဲ့ လကျနကျ ပမာဏ မြားလာသလို နြူကလီးယား လကျနကျပိုငျ အိန်ဒိယနဲ့ ပါကစ်စတနျတို့အကွား တငျးမားမှုတှေ မွင့ျတကျနတောနဲ့ အီရနျနဲ့ နြူးကလီးယာ သဘောတူစာခြုပျ ပကြျပွား သှားတဲ့ ကိစ်စတှေ အပေါျမှာလညျး သတိပေးထားတာပါ။
ကြှမျးကငြျသူတှရေဲ့ ကွညောခကြျထဲမှာ လကျနကျအသဈကွောင့ျ ဖွဈပေါျလာတဲ့အန်တရာယျတှေ လြော့ပါးသှားစဖေို့နညျးလမျးသဈတှေ ရှာကွံဖို့ အမရေိကနျနဲ့ ရုရှားနိုငျငံတှကေို တိုကျတှနျး ထားပါတယျ။ တရုတျနိုငျငံနဲ့ တဈခွား နြူးကလီးယား လကျနကျ အငျအား နိုငျငံတှကေိုလညျး မဟာဗြူဟာအရ တညျငွိမျမှုကို ရရှိဖို့အရေး ကွိုးပမျးဖု့ိလညျး ဆောျသွထားပါတယျ။ လတျတလော ပထဝီနိုငျငံရေး အခွအေနအေရတော့ ကုလသမဂ်ဂမှာ ဒီလို သဘောတူညီခကြျမြိုး ရဖို့ကတော့ မလှယျကူသေးကွောငျးပါ ။
