(Zawgyi/ Unicode)
ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အခြေခံပညာကျောင်းစာသင်ချိန် တလတိုးတဲ့ အစီအစဉ်နဲ့ပတ်သတ်လို့ ဝေဖန်မှုတွေရှိနေချိန်မှာဘဲ အခုလိုထပ်ပြီး ဖဲကြိုးစိမ်းလှုပ်ရှားမှုလို့ အမည်တပ်တဲ့ ကန့်ကွက်လှုပ်ရှားမှုတွေ ထွက်ပေါ်လာနေတာပါ။ လှုပ်ရှား သူတွေဘက်ကတော့ ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနဘက်က ညှိုနှိုင်းလုပ်ဆောင်လာတာမရှိမချင်း ဒီလှုပ်ရှားမှုတွေ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒီသတင်းကို ဗွီအိုအေ သတင်းထောက် မေခက ပေးပို့ထားပါတယ်။
ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ အခြေခံပညာမှ ဆရာ၊ဆရာမတွေ၊ ကျောင်းသားသမဂ္ဂတွေ ဝေဖန်အကြံပြု ချက်တွေကို လျစ်လျူရှု နေတဲ့ အပြင် သင်ရိုးသစ်၊ သင်ရိုးဟောင်း စာသင်ကာလ တွေကို စနစ်တကျခွဲဝေမှုမရှိပဲ၊ ကျောင်းဖွင့်ရက်၊ ပိတ်ရက် တွေကို စနစ်တကျ မလုပ်ဆောင် တာတွေကြောင့် ဒီဖဲကြိုးစိမ်းလှုပ်ရှားမှု ကို လုပ်ဆောင်တာဖြစ်တယ်လို ရန်ကုန်ပညာရေး တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂမှ အတွင်း ရေးမှူး ကိုအောင်ပြည့်စုံဖြိုး ကပြောပါတယ်။
“အခုက သင်ရိုးက ဖေဖော်ဝါရီ ထိဘဲရှိတယ်။ မတ်လ တလလုံး သင်မယ့်သင်ရိုးမရှိဘူး။ နောက်ဆရာဆရာမ တွေမှာ ကြားထဲမှာ မွမ်းမံသင်တန်းတွေ တက်ရတာတွေ ရှိတယ်။ အဲလိုလုပ်ရင် ဆရာမတွေမှာ ၉ တန်း အဖြေလွှာကို စစ်မယ့်သူ မရှိတော့ဘူး။ ပြီးရင် နားရက်ဆိုတာလည်းမကျန်တော့ဘူး။ ကျောင်းသားတွေ အတွက်ဆိုလဲ မတ်လမှာ အရမ်းပူတယ်။ ဒီတွက်ပြင်ဆင်တာမရှိဘဲ လုပ်တာကို ကျနော်တို့ သဘောမကျတာပါ”
မတ်လကုန်အထိ ကျောင်းတက်ရက်တိုးတဲ့ သတ်မှတ်ချက်အရအခြေခံပညာ ကျောင်းတွေဟာ မတ်လကုန် အထိ ဖွင့်လှစ်ရတော့ မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ် ပညာသင်နှစ်အစထဲက တိုးဖို့ကြေငြာထားပေမယ့် ခုချိန်ထိညွှန်ကြားချက် တိတိပပထုတ်ပြန်နိုင်တာမရှိသေးသလို တိုးမြင့်မယ့် အချိန်အတွက် သင်ရိုး ညွှန်းတမ်းသီးခြားရေးဆွဲ ထား တာလည်း မရှိပါဘူး။ ဒါ့အပြင် လက်ရှိရေးဆွဲထားတဲ့ သင်ရိုးကလည်း လာမယ့် ဖေဖော်ဝါရီ အထိသာရေးဆွဲထားတာ ကြောင့် အခု ထုတ်ပြန်တဲ့ အစီအစဉ်အပေါ် ဘဝင်မကျမှုတွေ အတော်လေး ထွက်ပေါ်နေတာပါ။
ကျောင်းသား၊ မိဘ၊ ဆရာတွေ အခက်အခဲ သဘောထားတင်ပြမှုမပါဘဲ စာသင်ကာလ အတင်း အဓမ္မ တိုးတာကို ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန အနေနဲ့ ပြင်ဆင်မပေးရင် ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲ မှာ မဲရုံတာဝန်ထမ်းမှာ မဟုတ်ဘူး လို့ မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာဆရာ၊ ဆရာမများအဖွဲ့ချုပ် (MTF)က ထုတ်ပြန်ထား ပါတယ်။ ဒီလိုထုတ်ပြန်တာဟာ ပညာရေး ဝန်ကြီးဌာနဘက်က ညှိုနှိုင်း လုပ်ဆောင်တဲ့ သဘော သဘာဝကို လက်ခံလာစေဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာဆရာ၊ ဆရာမများအဖွဲ့ချုပ် က ပြောပါတယ်။
တက္ကသိုလ် ဆရာများ ကိုယ်စားပြုကော်မတီက ဒေါက်တာအောင်မိုးသူ ကတော့ လက်ရှိပညာရေး စနစ်ကို ပြုပြင် ပြောင်းလဲဖို့ လိုနေတယ်လို့ ဝေဖန်ပါတယ်။
“ ဘယ်နိုင်ငံရဲ့သုတေသနမူ မှန်းမသိဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် မိတ္တူလာကူးရင်တော့ မှားတယ်ပြောပါရစေ။ ပြင်ရမှာက မြန်မာပညာရေးစနစ်က ရက်တိုးရမှာမဟုတ်ဘူး။ စနစ်ကိုပြင်ရမှာ။ capacity ကိုမြင့်ရမှာ။ ရက်တိုးတာနဲ့ Capacity မမြင့်ဘူး။ ပညာရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲသွားတာ မဟုတ်ဘူး။ လူတယောက်က တနေ့စာလုံး ၁၀ လုံးတတ်လို့ ၁၀ ရက် ဆို အလုံး ၁၀၀ တတ်သွားမယ်ဆိုရင် ပညာရေးမဟုတ်ဘူး။ ပညာရေးက ၁ လုံးထဲ ၁၀ ရက် ကြာကောင်းကြာ မယ်။ ရက်နဲ့တွက်ပြီး သင်ယူတယ်ဆိုတာကိုက မှားနေတာ။
အရင် ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်က လုပ်တဲ့ NESP မှာ အခြေခံ လုပ်ထားတယ်။ အဲပေါ်သုံးထားတာကို ကြည့်ရင် သေချာမလေ့လာရင် ဒါဟာ အန္တရာယ်ရှိတယ်။ တကယ်တမ်း ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု လုပ်တယ်ထင်ရ တဲ့ ရီပို့ အတုသာဖြစ်တယ်။”
အရင်က အခြေခံပညာ သူငယ်တန်းကနေ နဝမတန်း အထိ နှစ်ဆုံးစာမေးပွဲတွေကိုဖေဖော်ဝါရီ နောက်ဆုံးပတ်မှာ လုပ်လေ့ရှိပြီး မတ်လမှ ဇွန်ထိ နွေကျောင်းပိတ်ကာလ အနေနဲ့ သုံးလသတ်မှတ်ထား ခဲ့ပါတယ်။ ဒီပညာသင်နှစ်ကစလို့ မတ်လကုန်အထိ ကျောင်းတက်ရမယ် ဆိုရင် ကလေးတွေ အနေနဲ့ နွေကျောင်းပိတ်ကာလ ၂လသာ ခံစားခွင့် ရတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ စတုတ္ထတန်း၊ အဌမတန်း နဲ့ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း ကလွဲပြီး ကျန် အတန်းတွေ ဟာလည်း မတ်လ ၃၁ ရက်နေ့ အထိကျောင်းတက်ရ မှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီဖဲကြိုးစိမ်း လှုပ်ရှားမှုတွေကို စစ်ကိုင်း၊ မကွေး၊ ရန်ကုန် အပါအဝင် တနိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့ ပညာရေး တက္ကသိုလ်တွေမှာ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမှာဖြစ်ပြီး ကျောင်းသား၊ မိဘ၊ ဆရာတွေ အခက်အခဲ သဘောထား တင်ပြမှုမပါဘဲ စာသင်ကာလ အတင်း အဓမ္မ တိုးတာကို ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန အနေနဲ့ ပြင်ဆင် မပေးမချင်း ဆက်လက် လုပ်ဆောင်မယ်လို့ ရန်ကုန် ပညာရေးတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂက ဆိုပါတယ်။
......................
စာသငျကာလ တိုးခြဲ့မှု ဆန့ျကငြျတဲ့ "ဖဲကွိုးစိမျး လှုပျရှားမှု"
(Unicode)
ပညာရေးဝနျကွီးဌာနရဲ့ အခွခေံပညာကြောငျးစာသငျခြိနျ တလတိုးတဲ့ အစီအစဉျနဲ့ပတျသတျလို့ ဝဖေနျမှုတှရှေိနခြေိနျမှာဘဲ အခုလိုထပျပွီး ဖဲကွိုးစိမျးလှုပျရှားမှုလို့ အမညျတပျတဲ့ ကန့ျကှကျလှုပျရှားမှုတှေ ထှကျပေါျလာနတောပါ။ လှုပျရှား သူတှဘေကျကတော့ ပညာရေးဝနျကွီးဌာနဘကျက ညှိုနှိုငျးလုပျဆောငျလာတာမရှိမခငြျး ဒီလှုပျရှားမှုတှေ ဆကျလကျ လုပျဆောငျမယျလို့ ပွောပါတယျ။ ဒီသတငျးကို ဗှီအိုအေ သတငျးထောကျ မခေက ပေးပို့ထားပါတယျ။
ပညာရေးဝနျကွီးဌာနအနနေဲ့ အခွခေံပညာမှ ဆရာ၊ဆရာမတှေ၊ ကြောငျးသားသမဂ်ဂတှေ ဝဖေနျအကွံပွု ခကြျတှကေို လစြျလြူရှု နတေဲ့ အပွငျ သငျရိုးသဈ၊ သငျရိုးဟောငျး စာသငျကာလ တှကေို စနဈတကခြှဲဝမှေုမရှိပဲ၊ ကြောငျးဖှင့ျရကျ၊ ပိတျရကျ တှကေို စနဈတကြ မလုပျဆောငျ တာတှကွေောင့ျ ဒီဖဲကွိုးစိမျးလှုပျရှားမှု ကို လုပျဆောငျတာဖွဈတယျလို ရနျကုနျပညာရေး တက်ကသိုလျ ကြောငျးသားမြားသမဂ်ဂမှ အတှငျး ရေးမှုး ကိုအောငျပွည့ျစုံဖွိုး ကပွောပါတယျ။
“အခုက သငျရိုးက ဖဖေောျဝါရီ ထိဘဲရှိတယျ။ မတျလ တလလုံး သငျမယ့ျသငျရိုးမရှိဘူး။ နောကျဆရာဆရာမ တှမှော ကွားထဲမှာ မှမျးမံသငျတနျးတှေ တကျရတာတှေ ရှိတယျ။ အဲလိုလုပျရငျ ဆရာမတှမှော ၉ တနျး အဖွလှှောကို စဈမယ့ျသူ မရှိတော့ဘူး။ ပွီးရငျ နားရကျဆိုတာလညျးမကနြျတော့ဘူး။ ကြောငျးသားတှေ အတှကျဆိုလဲ မတျလမှာ အရမျးပူတယျ။ ဒီတှကျပွငျဆငျတာမရှိဘဲ လုပျတာကို ကနြောျတို့ သဘောမကတြာပါ”
မတျလကုနျအထိ ကြောငျးတကျရကျတိုးတဲ့ သတျမှတျခကြျအရအခွခေံပညာ ကြောငျးတှဟော မတျလကုနျ အထိ ဖှင့ျလှဈရတော့ မှာဖွဈပါတယျ။ ဒီနှဈ ပညာသငျနှဈအစထဲက တိုးဖို့ကွငွောထားပမေယ့ျ ခုခြိနျထိညှှနျကွားခကြျ တိတိပပထုတျပွနျနိုငျတာမရှိသေးသလို တိုးမွင့ျမယ့ျ အခြိနျအတှကျ သငျရိုး ညှှနျးတမျးသီးခွားရေးဆှဲ ထား တာလညျး မရှိပါဘူး။ ဒါ့အပွငျ လကျရှိရေးဆှဲထားတဲ့ သငျရိုးကလညျး လာမယ့ျ ဖဖေောျဝါရီ အထိသာရေးဆှဲထားတာ ကွောင့ျ အခု ထုတျပွနျတဲ့ အစီအစဉျအပေါျ ဘဝငျမကမြှုတှေ အတောျလေး ထှကျပေါျနတောပါ။
ကြောငျးသား၊ မိဘ၊ ဆရာတှေ အခကျအခဲ သဘောထားတငျပွမှုမပါဘဲ စာသငျကာလ အတငျး အဓမ်မ တိုးတာကို ပညာရေးဝနျကွီးဌာန အနနေဲ့ ပွငျဆငျမပေးရငျ ၂၀၂၀ ရှေးကောကျပှဲ မှာ မဲရုံတာဝနျထမျးမှာ မဟုတျဘူး လို့ မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာဆရာ၊ ဆရာမမြားအဖှဲ့ခြုပျ (MTF)က ထုတျပွနျထား ပါတယျ။ ဒီလိုထုတျပွနျတာဟာ ပညာရေး ဝနျကွီးဌာနဘကျက ညှိုနှိုငျး လုပျဆောငျတဲ့ သဘော သဘာဝကို လကျခံလာစဖေို့ ဖွဈတယျလို့ မွနျမာနိုငျငံလုံးဆိုငျရာဆရာ၊ ဆရာမမြားအဖှဲ့ခြုပျ က ပွောပါတယျ။
တက်ကသိုလျ ဆရာမြား ကိုယျစားပွုကောျမတီက ဒေါကျတာအောငျမိုးသူ ကတော့ လကျရှိပညာရေး စနဈကို ပွုပွငျ ပွောငျးလဲဖို့ လိုနတေယျလို့ ဝဖေနျပါတယျ။
“ ဘယျနိုငျငံရဲ့သုတသေနမူ မှနျးမသိဘူး။ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ မိတ်တူလာကူးရငျတော့ မှားတယျပွောပါရစေ။ ပွငျရမှာက မွနျမာပညာရေးစနဈက ရကျတိုးရမှာမဟုတျဘူး။ စနဈကိုပွငျရမှာ။ capacity ကိုမွင့ျရမှာ။ ရကျတိုးတာနဲ့ Capacity မမွင့ျဘူး။ ပညာရေး ပွုပွငျပွောငျးလဲသှားတာ မဟုတျဘူး။ လူတယောကျက တနေ့စာလုံး ၁၀ လုံးတတျလို့ ၁၀ ရကျ ဆို အလုံး ၁၀၀ တတျသှားမယျဆိုရငျ ပညာရေးမဟုတျဘူး။ ပညာရေးက ၁ လုံးထဲ ၁၀ ရကျ ကွာကောငျးကွာ မယျ။ ရကျနဲ့တှကျပွီး သငျယူတယျဆိုတာကိုက မှားနတော။
အရငျ ဦးသိနျးစိနျလကျထကျက လုပျတဲ့ NESP မှာ အခွခေံ လုပျထားတယျ။ အဲပေါျသုံးထားတာကို ကွည့ျရငျ သခြောမလေ့လာရငျ ဒါဟာ အန်တရာယျရှိတယျ။ တကယျတမျး ပွုပွငျပွောငျးလဲမှု လုပျတယျထငျရ တဲ့ ရီပို့ အတုသာဖွဈတယျ။”
အရငျက အခွခေံပညာ သူငယျတနျးကနေ နဝမတနျး အထိ နှဈဆုံးစာမေးပှဲတှကေိုဖဖေောျဝါရီ နောကျဆုံးပတျမှာ လုပျလေ့ရှိပွီး မတျလမှ ဇှနျထိ နှကြေောငျးပိတျကာလ အနနေဲ့ သုံးလသတျမှတျထား ခဲ့ပါတယျ။ ဒီပညာသငျနှဈကစလို့ မတျလကုနျအထိ ကြောငျးတကျရမယျ ဆိုရငျ ကလေးတှေ အနနေဲ့ နှကြေောငျးပိတျကာလ ၂လသာ ခံစားခှင့ျ ရတော့မှာဖွဈပါတယျ။ စတုတ်ထတနျး၊ အဌမတနျး နဲ့ တက်ကသိုလျဝငျတနျး ကလှဲပွီး ကနြျ အတနျးတှေ ဟာလညျး မတျလ ၃၁ ရကျနေ့ အထိကြောငျးတကျရ မှာဖွဈပါတယျ။
ဒီဖဲကွိုးစိမျး လှုပျရှားမှုတှကေို စဈကိုငျး၊ မကှေး၊ ရနျကုနျ အပါအဝငျ တနိုငျငံလုံးမှာရှိတဲ့ ပညာရေး တက်ကသိုလျတှမှော ဆကျလကျလုပျဆောငျသှားမှာဖွဈပွီး ကြောငျးသား၊ မိဘ၊ ဆရာတှေ အခကျအခဲ သဘောထား တငျပွမှုမပါဘဲ စာသငျကာလ အတငျး အဓမ်မ တိုးတာကို ပညာရေးဝနျကွီးဌာန အနနေဲ့ ပွငျဆငျ မပေးမခငြျး ဆကျလကျ လုပျဆောငျမယျလို့ ရနျကုနျ ပညာရေးတက်ကသိုလျ ကြောငျးသားမြားသမဂ်ဂက ဆိုပါတယျ။
