(Zawgyi/Unicode)
ရိုဟင်ဂျာ မူဆလင်တွေအပေါ် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု ကျူးလွန်နိုင်တဲ့အခြေအနေကို မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ဟန့်တားဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ စွတ်စွဲချက်နဲ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံရဲ့ လျှောက်ထားချက်ကို ICJ ခေါ် နိုင်ငံတကာ တရားရုံးက လက်ခံကြားနာဖို့ ပထမအကျော့ နုတ်အားဖြင့် ကြားနာပွဲတွေ မနက်ဖြန် စတင်ကျင်းပတော့မှာပါ။
ဒီ ကြားနာပွဲတွေကို သတင်းယူဖို့ VOA မြန်မာပိုင်းအစီအစဉ်က အယ်ဒီတာ ဦးကျော်ဇံသာ နယ်သာလန်နိုင်ငံ သည်ဟိတ်မြို့ ICJ ရုံးစိုက်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနန်းတော် Peace Palace ရှေ့ကို ရောက်နေပါတယ်။ ဦးကျော်ဇံသာကို အခြေအနေသိရအောင် Skype ကနေ မခင်ဖြူထွေးက တိုက်ရိုက် ဆက်သွယ်မေးမြန်းတဲ့အခါ သူက အခုလိုဖြေပါတယ်။
ဦးကျော်ဇံသာ။ ။ မနက်ဖြန်မှာ ပထမဦးဆုံး တိုင်ကြားလျှောက်ထားတဲ့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံရဲ့ လျှောက်လဲချက်ကို မနက်ပိုင်းမှာ ပေးရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့နိုင်ငံကိုယ်စားလှယ်နဲ့ သူတို့နိုင်ငံရှေ့နေတို့က နေ့လည် ၁ နာရီအထိ လျှောက်ထားမှာဖြစ်ပါတယ်။ သဘက်ခါ အစီအစဉ်ကျတော့ မြန်မာဘက်က ပြန်ပြီးတော့ လျှောက်ထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ မြန်မာဘက်က ကိုယ်စားလှယ်ခေါင်းဆောင် မြန်မာနိုင်ငံဘက်က နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ခုခံကာကွယ်မယ့် နိုင်ငံတကာရှေ့နေ ပါမောက္ခ William Schabas တို့လျှောက်ထားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါပြီးတော့ တတိယနေ့မှာတော့ ဂမ်ဘီယာဘက်က ထပ်မံလျှောက်ထားပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံဘက်က ပြန်လည်လျှောက်ထားရပါမယ်။ တတိယနေ့အစီအစဉ်ကတော့ ညနေ ၅ နာရီမှာ ပြီးဆုံးမှာဖြစ်ပါတယ်။
မေး။ ။ ဒီနုတ်တိုက်ကြားနားပွဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံဘက်က နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုယ်တိုင် ဦးဆောင် ဖြေရှင်းဖို့အတွက် အခု နယ်သာလန်နိုင်ငံကို ရောက်နေပြီဆိုတာလည်း သိထားရပါတယ်။ ဒီတော့ ဒီကြားနာပွဲတွေမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုယ်တိုင် ချေပမယ်၊ နောက် မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ရှေ့နေကလည်း လျှောက်လဲချက်တွေ ပေးမယ်ဆိုတဲ့ သဘောလားရှင့်။
ဦးကျော်ဇံသာ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်ခင်ဗျ အဲဒါကြောင့်လည်း ဒီအမှုမှာ လူတွေပိုပြီး စိတ်ဝင်စားတယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ တကယ်တော့ ဒီအမှုရဲ့ သဘောသဘာဝက နိုင်ငံတကာမှာ ကြုံတောင့်ကြုံခဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအထဲမှာမှ မြန်မာနိုင်ငံက ခေါင်းဆောင်လုပ်ပြီး လျှောက်လဲမယ့် ပုဂ္ဂိုလ်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံ နိုင်ငံတော်အတိုင်ပင်ခံ ပုဂ္ဂိုလ် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဖြစ်နေတော့ လူတွေပိုပြီး စိတ်ဝင်စားတယ်လို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မနက်ဖြန်မှာဆိုရင် လာရောက်နားထောင်မယ့်သူတွေ ပိုများမယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ ဒီနေ့ ကျနော်က လုံခြုံရေးတွေကို မေးကြည့်တော့ ဒီနေ့ ဘာမှ အစီအစဉ်မရှိပါဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ မနက်ဖြန်ကတော့ လုံခြုံရေးတွေလည်း အပြည့်ချထားမယ်လို့ သတင်းကြားရပါတယ်။ မနက်ဖြန်မှာတော့ မြန်မာဘက်က ထောက်ခံပြီးတော့ အားပေးဖို့အတွက် လူတွေ၊ တခါ ဂမ်ဘီယာဘက်က လျှောက်လဲချက်ကို အားပေးမယ့်သူတွေ ၂ ဖက်စလုံး လာရောက်ကြမယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။ တချို့ဆိုရင် အဲဒီမှာ တင်းမာမှုများဖြစ်နေမလားဆိုပြီးတော့ မလိုအပ်ကြိုပြီးစိုးရိမ်နေမလား လို့ ပြောနေတဲ့လူတွေလည်း ကြားရပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အခြေအနေကို သိချင်တဲ့အတွက် ဘယ်ဂျီယမ်ဆိုင်ရာ မြန်မာသံရုံးကို ကျနော်တို့ ဆက်သွယ်ပါတယ်။ ဘာမှ ပြန်လည်ဖြေကြားခြင်းမရှိသေးပါဘူး။
မေး။ ။ ကျမတို့ လေ့လာထားချက်အရ၊ အခု နုတ်အားဖြင့် ကြားနာပွဲတွေအပြီးမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေအပေါ် လုပ်ဆောင်နေတဲ့ လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု အပြုအမှုတွေကို ရပ်ဖို့ ၊ အချိန်အတိုအတွင်းမှာ ထပ်မဖြစ်စေဖို့အတွက် provisional measures ခေါ် ကြားဖြတ် စီမံဆောင်ရွက်ချက် အမိန့်ချဖို့ ဂမ်ဘီယာဘက်က တောင်းဆိုထားပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရဘက်က ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံပါဘူး၊ နောက် လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ်မှု ကျုးလွန်တယ်ဆိုတဲ့ စွတ်စွဲချက်ကိုလည်း ငြင်းဆိုထားပါတယ်။ ဒီတော့ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဘက်က တောင်းဆိုသလို ကြားနာပွဲအပြီးမှာ ICJ အနေနဲ့ ယာယီလုပ်ဆောင်ချက်တွေ အမိန့်ချဖို့ဆိုတာ ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိမယ်လို့ ထင်ပါသလား။
ဦးကျော်ဇံသာ။ ။ ဒါကတော့ တရားသူကြီးတွေရဲ့ အဆုံးအဖြတ်သာ ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ လျှောက်လဲချက်တွေကို ကြည့်ပြီးတော့ ဘယ်လောက်ခိုင်မာတယ်၊ သက်သေအထောက်အထား ဘယ်လောက်ပြနိုင်တယ်။ ရှေ့နေတွေရဲ့ ခုခံချေပချက်တွေ လျှောက်လဲချက်တွေကို မူတည်ပြီးတော့ တရားသူကြီးတွေ ဆုံးဖြတ်မှာပါ။ အဲဒီလို ဆုံးဖြတ်ဖို့ကတော့ တဘက်ခါ အပြန်အလှန် လျှောက်လဲချက်တွေ ပြီးတဲ့အခါမှ တရားကြားနာပြီး ဆုံးဖြတ်ပြီးလို့ ၂ ပတ်လောက် အနည်းဆုံးရပ်ဆိုင်းပြီးတော့ ပြန်လည်ပြီးတော့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို တင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဂမ်ဘီယာနိုင်ငံဘက်က မေတ္တာရပ်ခံ လျှောက်ထားတာကတော့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ Genocide convention လို့ခေါ်တဲ့ လူမျိုးတုံးမှုဆိုင်ရာ ပြဌာန်းချက် တာဝန်ရှိမှုကို လိုက်နာဖို့ ပျက်ကွက်တယ် breach ဖြစ်တယ် ။ ဆက်လက်ပြီးတော့ ချိုးဖောက်နေတယ် continue to breach ဆိုတဲ့ အချက် ၂ ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဆက်လက်ချိုးဖောက်မှုတွေ မဖြစ်လာရအောင် ယာယီတားမြစ်အမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ပေးဖို့အတွက် အဓိက လောလောဆည် လျှောက်ထားချက်ဖြစ်ပါတယ်။”
နယ်သာလန်နိုင်ငံ သည်ဟိတ်မြို့ ICJ ရုံးစိုက်တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနန်းတော် Peace Palace ရှေ့ကို ရောက်နေတဲ့ VOA မြန်မာပိုင်းအစီအစဉ်က အယ်ဒီတာ ဦးကျော်ဇံသာကို ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတာပါ။
...........................
(Unicode)
ရိုဟငျဂြာ မူဆလငျတှအေပေါျ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှု ကြူးလှနျနိုငျတဲ့အခွအေနကေို မွနျမာနိုငျငံဘကျက ဟန့ျတားဖို့ ပကြျကှကျခဲ့တယျဆိုတဲ့ စှတျစှဲခကြျနဲ့ ဂမျဘီယာနိုငျငံရဲ့ လြှောကျထားခကြျကို ICJ ခေါျ နိုငျငံတကာ တရားရုံးက လကျခံကွားနာဖို့ ပထမအကြော့ နုတျအားဖွင့ျ ကွားနာပှဲတှေ မနကျဖွနျ စတငျကငြျးပတော့မှာပါ။
ဒီ ကွားနာပှဲတှကေို သတငျးယူဖို့ VOA မွနျမာပိုငျးအစီအစဉျက အယျဒီတာ ဦးကြောျဇံသာ နယျသာလနျနိုငျငံ သညျဟိတျမွို့ ICJ ရုံးစိုကျတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးနနျးတောျ Peace Palace ရှေ့ကို ရောကျနပေါတယျ။ ဦးကြောျဇံသာကို အခွအေနသေိရအောငျ Skype ကနေ မခငျဖွူထှေးက တိုကျရိုကျ ဆကျသှယျမေးမွနျးတဲ့အခါ သူက အခုလိုဖွပေါတယျ။
ဦးကြောျဇံသာ။ ။ မနကျဖွနျမှာ ပထမဦးဆုံး တိုငျကွားလြှောကျထားတဲ့ ဂမျဘီယာနိုငျငံရဲ့ လြှောကျလဲခကြျကို မနကျပိုငျးမှာ ပေးရမှာ ဖွဈပါတယျ။ သူတို့နိုငျငံကိုယျစားလှယျနဲ့ သူတို့နိုငျငံရှေ့နတေို့က နေ့လညျ ၁ နာရီအထိ လြှောကျထားမှာဖွဈပါတယျ။ သဘကျခါ အစီအစဉျကတြော့ မွနျမာဘကျက ပွနျပွီးတော့ လြှောကျထားမှာ ဖွဈပါတယျ။ အဲဒီမှာ မွနျမာဘကျက ကိုယျစားလှယျခေါငျးဆောငျ မွနျမာနိုငျငံဘကျက နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျနဲ့ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ ခုခံကာကှယျမယ့ျ နိုငျငံတကာရှေ့နေ ပါမောက်ခ William Schabas တို့လြှောကျထားမှာ ဖွဈပါတယျ။ အဲဒါပွီးတော့ တတိယနေ့မှာတော့ ဂမျဘီယာဘကျက ထပျမံလြှောကျထားပွီးတော့ မွနျမာနိုငျငံဘကျက ပွနျလညျလြှောကျထားရပါမယျ။ တတိယနေ့အစီအစဉျကတော့ ညနေ ၅ နာရီမှာ ပွီးဆုံးမှာဖွဈပါတယျ။
မေး။ ။ ဒီနုတျတိုကျကွားနားပှဲမှာ မွနျမာနိုငျငံဘကျက နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကိုယျတိုငျ ဦးဆောငျ ဖွရှေငျးဖို့အတှကျ အခု နယျသာလနျနိုငျငံကို ရောကျနပွေီဆိုတာလညျး သိထားရပါတယျ။ ဒီတော့ ဒီကွားနာပှဲတှမှော ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျကိုယျတိုငျ ခြပေမယျ၊ နောကျ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ရှေ့နကေလညျး လြှောကျလဲခကြျတှေ ပေးမယျဆိုတဲ့ သဘောလားရှင့ျ။
ဦးကြောျဇံသာ။ ။ ဟုတျပါတယျခငျဗြ အဲဒါကွောင့ျလညျး ဒီအမှုမှာ လူတှပေိုပွီး စိတျဝငျစားတယျလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။ တကယျတော့ ဒီအမှုရဲ့ သဘောသဘာဝက နိုငျငံတကာမှာ ကွုံတောင့ျကွုံခဲဖွဈပါတယျ။ အဲဒီအထဲမှာမှ မွနျမာနိုငျငံက ခေါငျးဆောငျလုပျပွီး လြှောကျလဲမယ့ျ ပုဂ်ဂိုလျဟာ မွနျမာနိုငျငံ နိုငျငံတောျအတိုငျပငျခံ ပုဂ်ဂိုလျ ဒေါျအောငျဆနျးစုကွညျဖွဈနတေော့ လူတှပေိုပွီး စိတျဝငျစားတယျလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ မနကျဖွနျမှာဆိုရငျ လာရောကျနားထောငျမယ့ျသူတှေ ပိုမြားမယျလို့ ယူဆရပါတယျ။ ဒီနေ့ ကနြောျက လုံခွုံရေးတှကေို မေးကွည့ျတော့ ဒီနေ့ ဘာမှ အစီအစဉျမရှိပါဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။ မနကျဖွနျကတော့ လုံခွုံရေးတှလေညျး အပွည့ျခထြားမယျလို့ သတငျးကွားရပါတယျ။ မနကျဖွနျမှာတော့ မွနျမာဘကျက ထောကျခံပွီးတော့ အားပေးဖို့အတှကျ လူတှေ၊ တခါ ဂမျဘီယာဘကျက လြှောကျလဲခကြျကို အားပေးမယ့ျသူတှေ ၂ ဖကျစလုံး လာရောကျကွမယျလို့ ယူဆရပါတယျ။ တခြို့ဆိုရငျ အဲဒီမှာ တငျးမာမှုမြားဖွဈနမေလားဆိုပွီးတော့ မလိုအပျကွိုပွီးစိုးရိမျနမေလား လို့ ပွောနတေဲ့လူတှလေညျး ကွားရပါတယျ။ နောကျပွီးတော့ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ အခွအေနကေို သိခငြျတဲ့အတှကျ ဘယျဂြီယမျဆိုငျရာ မွနျမာသံရုံးကို ကနြောျတို့ ဆကျသှယျပါတယျ။ ဘာမှ ပွနျလညျဖွကွေားခွငျးမရှိသေးပါဘူး။
မေး။ ။ ကမြတို့ လေ့လာထားခကြျအရ၊ အခု နုတျအားဖွင့ျ ကွားနာပှဲတှအေပွီးမှာ ရိုဟငျဂြာတှအေပေါျ လုပျဆောငျနတေဲ့ လူမြိုးတုံးသတျဖွတျမှု အပွုအမှုတှကေို ရပျဖို့ ၊ အခြိနျအတိုအတှငျးမှာ ထပျမဖွဈစဖေို့အတှကျ provisional measures ခေါျ ကွားဖွတျ စီမံဆောငျရှကျခကြျ အမိန့ျခဖြို့ ဂမျဘီယာဘကျက တောငျးဆိုထားပါတယျ။ မွနျမာအစိုးရဘကျက ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံပါဘူး၊ နောကျ လူမြိုးတုံး သတျဖွတျမှု ကြုးလှနျတယျဆိုတဲ့ စှတျစှဲခကြျကိုလညျး ငွငျးဆိုထားပါတယျ။ ဒီတော့ ဂမျဘီယာနိုငျငံဘကျက တောငျးဆိုသလို ကွားနာပှဲအပွီးမှာ ICJ အနနေဲ့ ယာယီလုပျဆောငျခကြျတှေ အမိန့ျခဖြို့ဆိုတာ ဖွဈနိုငျခွေ ရှိမယျလို့ ထငျပါသလား။
ဦးကြောျဇံသာ။ ။ ဒါကတော့ တရားသူကွီးတှရေဲ့ အဆုံးအဖွတျသာ ဖွဈပါလိမ့ျမယျ။ လြှောကျလဲခကြျတှကေို ကွည့ျပွီးတော့ ဘယျလောကျခိုငျမာတယျ၊ သကျသအေထောကျအထား ဘယျလောကျပွနိုငျတယျ။ ရှေ့နတှေရေဲ့ ခုခံခြပေခကြျတှေ လြှောကျလဲခကြျတှကေို မူတညျပွီးတော့ တရားသူကွီးတှေ ဆုံးဖွတျမှာပါ။ အဲဒီလို ဆုံးဖွတျဖို့ကတော့ တဘကျခါ အပွနျအလှနျ လြှောကျလဲခကြျတှေ ပွီးတဲ့အခါမှ တရားကွားနာပွီး ဆုံးဖွတျပွီးလို့ ၂ ပတျလောကျ အနညျးဆုံးရပျဆိုငျးပွီးတော့ ပွနျလညျပွီးတော့ ဆုံးဖွတျခကြျကို တငျရမှာဖွဈပါတယျ။ ဂမျဘီယာနိုငျငံဘကျက မတေ်တာရပျခံ လြှောကျထားတာကတော့ မွနျမာနိုငျငံဟာ Genocide convention လို့ခေါျတဲ့ လူမြိုးတုံးမှုဆိုငျရာ ပွဌာနျးခကြျ တာဝနျရှိမှုကို လိုကျနာဖို့ ပကြျကှကျတယျ breach ဖွဈတယျ ။ ဆကျလကျပွီးတော့ ခြိုးဖောကျနတေယျ continue to breach ဆိုတဲ့ အခကြျ ၂ ခုဖွဈပါတယျ။ အဲဒါနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ ဆကျလကျခြိုးဖောကျမှုတှေ မဖွဈလာရအောငျ ယာယီတားမွဈအမိန့ျကို ထုတျပွနျပေးဖို့အတှကျ အဓိက လောလောဆညျ လြှောကျထားခကြျဖွဈပါတယျ။”
နယျသာလနျနိုငျငံ သညျဟိတျမွို့ ICJ ရုံးစိုကျတဲ့ ငွိမျးခမြျးရေးနနျးတောျ Peace Palace ရှေ့ကို ရောကျနတေဲ့ VOA မွနျမာပိုငျးအစီအစဉျက အယျဒီတာ ဦးကြောျဇံသာကို ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတာပါ။
