၂၀၂၀ အသန့်ရှင်းဆုံး အာဆီယံ စံပြမြို့အဖြစ် အရွေးခံရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက မြို့ (၃) မြို့ထဲက တမြို့ဖြစ်တဲ့ ကယားပြည်နယ်ရဲ့ မြို့တော်လွိုင်ကော်ကို သန့်ရှင်းလှပအောင် မြို့တော်စည်ပင်က ဘာတွေ လုပ်ဆောင်နေပါသလဲ။ ပြည်နယ်စည်ပင်သာယာရေးနဲ့ လူမှုရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာအောင်ကျော်ဌေး, ကို ဒေါ်ခင်မျိုးသက် တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါတယ်။
မေး ။ ။ ကယားပြည်နယ် စည်ပင်သာယာရေးနဲ့ လူမှုရေးဝန်ကြီး ဒေါက်တာအောင်ကျော်ဌေး အခုလို VOA ကို ဖြေကြားပေးတဲ့အတွက် အများကြီးကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ လွိုင်ကော်မြို့ကဆိုရင် အာဆီယံမှာ အသန့်ရှင်းဆုံးမြို့တော် ဆုရတဲ့ မြို့တမြို့ထဲမှာ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီလိုဆုရဖို့အတွက်က အားလုံး လူမှုရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ဂေဟသန့်ရှင်းမှု အဲဒါတွေအားလုံးပြည့်စုံမှ သူတို့ပေးကြပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး အာဆီယံသန့်ရှင်းဆုံးဆုရအောင် ဆရာတို့ ဘာတွေလုပ်နေလဲ။ ပထမဦးဆုံး အကြမ်းဖျဉ်းလေး ပြောပြပေးပါ။
ဖြေ ။ ။ ပထမဦးဆုံးပြောရရင်တော့ ဒါက ဟိုတယ်ခရီးသွားနဲ့ဆိုင်တဲ့ ဆုပေါ့။ Asean Clean Tourist City Standard award 2019 ပါ။ ဒါပေမဲ့ ဟိုတယ်နဲ့ခရီး ဆိုပေမယ့်လဲ ဆက်စပ်ဌာနတွေအားလုံးကတော့ အတတ်နိုင်ဆုံး ဝိုင်းဝန်းပြီးတော့ ကြိုးစားကြပါတယ်။ ဆက်စပ်ဌာနဆိုတာက ဥပမာဆို ကျနော်တို့ စည်ပင်သာယာရေးဌာနလည်းပါမယ်။ နောက်တခါ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး၊ NGO, INGO တို့ CVO, CSO တို့ နောက်ဒေသခံပြည်သူလူထုတွေအားလုံးရဲ့ စုပေါင်းအားကြောင့်ပဲ ဒီလိုအောင်မြင်မှုရတယ်လို့ပဲ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ စည်ပင်နဲ့ပတ်သက်လို့တော့ (၇) မြို့နယ်ရှိတယ်။ လွိုင်ကော်ကတော့ ပြည်နယ်မြို့တော်။ ပြည်နယ်မြို့တော်ဖြစ်တဲ့အတွက် ကျနော်တို့ အတတ်နိုင်ဆုံး တနှစ်ထက်တနှစ် အားနည်းချက်လေးတွေကို နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် - ဥပမာ ဝန်ထမ်းအင်အား အားနည်းတာလား။ နောက်တခါ ကျနော်တို့ လုပ်ငန်းပိုင်း အသုံးအဆောင်တွေ - ဆိုကြပါစို့ အမှိုက်သိမ်းယာဉ်လိုမျိုး၊ အပင်တွေရေလောင်းမယ့် ရေသယ်ကား စသည်ဖြင့် ဝန်ထမ်းတွေရဲ့ Capacity ဆိုရင် အင်ဂျင်နီယာလိုမျိုး ဒါမျိုးလေးတွေကို ဖြည့်ဆည်းတာကအစ တနှစ်ထက်တနှစ် (၇) မြို့နယ်လုံးမျှအောင် - ဥပမာ လွိုင်ကော်မြို့နယ်ဆိုရင်လဲ စည်ပင်သာယာရေးဌာနတွေမှာ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်ရှိတယ်။ (က) (ခ) (ဂ) (ဃ) (င) (စ) အထိ - (စ) ဆိုရင် အခွန်အခ အနည်းဆုံးရတဲ့ အောက်ဆုံးအဆင့်ပေါ့။ လွိုင်ကော်ကတော့ (က) အဆင့်။ အစိုးရအသစ် တက်လာတဲ့အချိန်ကျတော့ နောက်ဆုံးအဆင့်ဖြစ်တဲ့ အထူးအဆင့်ကို အဆင့်မြင့်ပေးလို့ရတဲ့အတွက် အထူးအဆင့်ကိုလည်း တိုးမြှင့်ပြီးတော့ အစိုးရအဖွဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့တယ်။
အောက်ခြေဝန်ထမ်းတွေကို အထူးသဖြင့်တော့ ကျနော်တို့ အဓိကစိန်ခေါ်မှုကတော့ နေ့စားဝန်ထမ်းတွေက သိပ်မမြဲဘူး။ နေ့စားရဲ့ သဘာဝက ဝင်လွယ်ထွက်လွယ်ဖြစ်တော့ သူတို့တွေက ခဏခဏထွက်တယ်ဆိုတော့ ဒီနေ့စားဝန်ထမ်းလေးတွေနဲ့ပဲ အဆက်မပြတ်ရအောင်၊ နောက် သူတို့ကိုလည်း တတ်နိုင်တဲ့ဘက်က ညှိပေးရအောင် အကုန်လုံးပေါ့။ ဆိုတော့ ဝန်ထမ်းအင်အားကို အောက်ခြေဝန်ထမ်းတွေကို ဖြည့်နိုင်ဖို့အတွက် ကျနော်တို့ အလေးအနက် စဉ်းစားပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ပေးတယ်။ နောက် ဘတ်ဂျက်အနေနဲ့လဲ အရင်တုန်းကဆိုရင် စည်ပင်ရဲ့ မူဝါဒအတိုင်း ကိုယ်ရှာတဲ့ဝင်ငွေကိုပဲ ကိုယ်လောက်အောင်သုံးရတဲ့ သဘောရှိတယ်။ အစိုးရသစ် တာဝန်ယူပြီးတဲ့နောက် ကယားပြည်နယ်တပြည်လုံးအနေနဲ့က စည်ပင်သာယာရေးဌာနတွေက ရှာနိုင်တာ ၁.၅ ဘီလီယံ,ပဲ ရှိခဲ့တာ။ ကျနော်တို့ တကယ်တမ်းသုံးမယ်ဆို ဘယ်လိုမှ အဆင်မပြေဘူး။ ဒါပေမဲ့ ပြည်ထောင်စုဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေကနေ ထပ်မံဖြည့်ဆွတ်ပြီးတော့ ပေးတဲ့အခါမှာ ၆ ဘီလီယံလောက်ထိ ရတဲ့အခါကြတော့ တော်တော်ကြီးကို ဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေ သုံးစွဲမှုပိုင်းကို မြှင့်တက်ပြီးတိုးလာတဲ့အခါမှာ ဌာနအတွက်ကို တော်တော်လေးကို အလုပ်ဖြစ်အောင် လုပ်လာနိုင်တယ်။ ဒါလေးတွေက ကယားပြည်နယ် စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့ အထူးသဖြင့် ပြည်နယ်မြို့တော်ဖြစ်တဲ့ လွိုင်ကော်မြို့တော်ကို စည်ပင်သာယာရေးအနေနဲ့ အမှိုက်သိမ်းတာတွေ၊ စိမ်းလန်းစိုပြေရေးတွေ ဆောင်ရွက်တာ၊ အခွန်ကောက်တာတွေ၊ လမ်းမီး၊ လမ်းတံတား၊ ဒါတွေကအစ ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ တော်တော်ကြီးကို အထောက်အကူပြုတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒါကြောင့်မို့ အနစ်ချုပ်ပြီး ပြန်ပြောရရင် သန့်ရှင်းသော အာဆီယံခရီးသွားမြို့တော်ဆုကို ရတဲ့နေရာမှာ စည်ပင်သာယာဌာနအနေနဲ့လည်း ဒီအစိုးရသစ်လက်ထက်မှာ ဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေတွေကို ပိုပြီးတော့ ဖြည့်ဆွတ်ပေးနိုင်တဲ့အလျှောက် ကျနော်တို့လည်း ပိုပြီးတော့ အားထည့်လုပ်နိုင်တဲ့အခါမှာ အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းမှုကိုလည်း အဲဒီလို ခံစားရတာ ဖြစ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အနှစ်ချုပ်ပြောရရင်တော့ ပြည်သူလူထုတွေရဲ့ ပါဝင်မှုအင်အားကို ရနိုင်သမျှရအောင် ကြိုးစားစည်းရုံးပြီးတော့ ဒီအားနဲ့ပဲ ဆောင်ရွက်ခဲ့လို့ ဒီလိုအောင်မြင်မှုလေးတွေ ရရှိတာလို့ ကျနော်ထင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ ဆရာ စောစောကပြောတဲ့အထဲမှာ စည်ပင်သာယာအနေနဲ့ (က) အဆင့်ကို တိုးပြီးတော့ ဆောင်ရွက်တယ်ဆိုတာ အဲဒါကို နည်းနည်းရှင်းပြပေးပါ။ စည်ပင်မှာ ဘာကြောင့် အဆင့်တွေ ခွဲထားသလဲဆိုတာပါ။
ဖြေ ။ ။ သူတို့ရဲ့ အခွန်ရှာပေးနိုင်မှု - ဘဏ္ဍာစည်ပင်အခွန် ရှာပေးတဲ့နယ်မှာဆို လွိုင်ကော်မြို့နယ်အနေနဲ့ဆို (၁) ဘီလီယံကျော် ရှာပေးနိုင်တယ်။ ဒါဆိုရင် သူတို့ အထူးအဆင့်ကို တိုးပေးဖို့အတွက်ကို အခွန်နဲ့ တွက်မယ်ဆိုရင် ပြည့်မီတယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့တွေ အထူးအဆင့်ကို တိုးမြှင့်ပေးလို့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုတိုးမြှင့်ပေးတာနဲ့အမျှ ဝန်ထမ်းဖွဲ့စည်းပုံတွေကိုလည်း ပိုပြီးတော့ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နဲ့ ဝန်ထမ်းများများနဲ့ ထပ်ပြီးတော့ ခန့်ထားလို့ရတယ်။
မေး ။ ။ ဆိုတော့ အမှိုက်သိမ်းတဲ့စနစ်လေး နည်းနည်းပြောပြပေးပါ။ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ လုပ်ပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ အမှိုက်သိမ်းတာကတော့ ယခင်အားနည်းချက်တွေ ဘာတွေရှိလဲ။ ဒီအားနည်းချက်တွေကို ကျနော်တို့ ဘယ်လိုဖြည့်ကြမလဲပေါ့။ ဥပမာ အရင်ဆိုရင် ဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေခွဲမှု အားနည်းတယ်။ ကိုယ်ရှာကိုယ်သုံးစနစ်နဲ့ သွားတဲ့အခါကြတော့ ဘာပဲပြောပြော ဒီလမ်းမကောင်းဘူး လုပ်ချင်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ရန်ပုံငွေ မလုံလောက်ဘူး။ အမှိုက်သိမ်းဖို့အတွက် အမှိုက်သိမ်းယာဉ်တွေ မလုံလောက်ဘူး။ ဝယ်ချင်တယ်။ ဘဏ္ဍာရန်ပုံငွေ မရှိတဲ့အခါကြတော့ မဝယ်နိုင်ဘူး။ အခုကြတော့ ကျနော်တို့တွေ အမှိုက်သိမ်းကားဆိုရင် ဘာပဲပြောပြော လွိုင်ကော်မြို့နယ်အနေနဲ့ဆိုရင် အရင်ကထက်စာရင် အများကြီး - အခုလောလောဆယ်ကို ကျနော်တို့ အဆင့်မြင့်အမှိုက်သိမ်းရေးဆိုရင် လွိုင်ကော်မြို့နယ်အတွက် (၅) စီးကျော်လောက် ရှိပြီ။ ကျနော်တို့မှာ အပတ်စဉ်ရပ်ကွက်က (၁၉) ရပ်ကွက်ရှိတော့ တပတ်ကို ဒီရပ်ကွက်က ဘယ်နေ့ဘယ်အချိန်ဆိုပြီး သူတို့ လမ်းကြောင်းတွေ ရှိပြီသား။
နောက်တခု ကျနော်တို့ပြောတာက လမ်းမကြီးတွေရှိတယ်။ ဒါတွေကြတော့ ရက်ပတ်နဲ့ သွားလို့မရဘူး။ ဒါကတော့ အများပြည်သူမြင်ကွင်းမှာ အမှိုက်သရိုက်တွေနဲ့ ကြည့်ရှုလို့ အဆင်မပြေဖြစ်မယ်။ ဒါမျိုးကြတော့ (၂၄) နာရီ သဘောမျိုး နေ့နေ့ညည သိမ်းတဲ့စနစ်။ ဒါကတော့ သီးသန့်ဝန်ထမ်းတွေချထားပေးပါတယ်။ လမ်းမကြီးတွေမှာဆိုရင် ပုံမှန်အပြင်ကို အကြောင်းကြောင်းကြောင့် အမှိုက်တွေပစ်ခဲ့လို့ ရှိရင်လဲ၊ နီးစပ်ရာ ချိတ်ဆက်ပြီးတော့ ချက်ချင်းသင်တဲ့ပုံစံမျိုး လုပ်တယ်။ နောက်ပိုင်းလဲ ဒါထက်ကောင်းတဲ့ နည်းလမ်းတွေကို ကြိုးစားပြီးလုပ်ဖို့လည်း စိတ်ကူးထားပါတယ်။ နောက် အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အားကိုလည်း အများကြီး အားပြုလို့ရပါတယ်။ အခုဆိုလို့ရှိရင် စနေနေ့တိုင်းဆိုရင် မြို့ပေါ်မှာရှိတဲ့ လူမှုအဖွဲ့တွေ။ အထူးသဖြင့် ဖြူစင်သန့်ရှင်းအဖွဲ့ဆိုတာ ရှိပါတယ်။ သူတို့ဆိုရင် အကြိမ်လေးဆယ်ကျော်ပြီး အပတ်စဉ် စနေနေ့တိုင်း စိတ်ဝင်စားတဲ့ ပြည်သူလူထုတွေလည်းပါတယ်။ နည်းနည်းလေး တချို့နေရာလေးတွေ အမှိုက်တွေ ညစ်ညစ်ပတ်ပတ်နဲ့ အမြင်မကောင်း၊ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး မဖြစ်အောင် နည်းနည်းလေးဖြစ်တာနဲ့ ချက်ချင်းရှင်းတာမျိုးတွေ လုပ်တဲ့အခါကြတော့ ပြောချင်တာက ဌာနရဲ့ အားထုတ်မှုကော၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ပြည်သူလူထုတွေရဲ့ စိတ်ပါဝင်စားမှုတွေကို ပေါင်းစပ်လိုက်တဲ့အခါ အမှိုက်သိမ်းစနစ်ကို အားနည်းချက်လေးတွေကို ဖြေလျှော့တယ်။ အားနည်းချက်လေးတွေကို ဖြေရှင်းပေးနိုင်တဲ့ သဘောလေးတွေ ရှိသွားတာပါ။
မေး ။ ။ ဆိုတော့ စည်ပင်က သန့်ရှင်းရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ သေချာတာဝန်ယူပေးနေတယ်။ ကျန်းမာရေးကရော ဘယ်လောက် သွားပြီးတော့ သက်ရောက်မှု ရှိပါသလဲ။
ဖြေ ။ ။ ကျန်းမာရေးကတော့ သန့်ရှင်းနဲ့ ကျန်းမာရေးက ဆက်စပ်နေတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ ပြောချင်တာကတော့ သန့်ရှင်းရေးကဏ္ဍကို ကျနော်တို့ တတ်နိုင်သမျှ ကြိုးစားဆောင်ရွက်တဲ့အခါမှာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ တိုက်ရိုက်အချိုးကျပြီးတော့ ခံစားရတဲ့သဘောမျိုး ရှိပါတယ်။ ဘာပဲပြောပြော သန့်ရှင်းဆိုတဲ့နေရာမှာ အမှိုက်သိမ်းတာ၊ သန့်ရှင်းတာတင်မကဘူး၊ အသိပညာပေးတာ - ဆိုကြပါစို့ ဒီလွိုင်ကော်မြို့မှာဆို စည်ပင်ကော်မတီအဖွဲ့တွေ ရှိတယ်။ ရှိတဲ့အခါကြရင် ရပ်ကွက်တွေကို အပတ်စဉ် အတတ်နိုင်ဆုံး ကွင်းဆင်းပေးဖို့။ ကွင်းဆင်းတဲ့နေရာမှာ စည်ပင်နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကို ပညာပေးရုံတင်မကဘူး၊ ကျွဲကူးရေပါ ဆိုသလို၊ တစ်ချက်ခုတ် နှစ်ချက်ပြတ် ဆိုသလို သန့်ရှင်းရေးတွေကိုပဲဖြစ်ဖြစ်၊ စည်ပင်စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ဖြစ်လို့ရှိရင်၊ ဥပမာအနေဖြင့် အခွန်အခပိုင်းတွေ စနစ်တကျ လိုက်နာဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် ပြည်နယ်စည်ပင်ဝင်ငွေတိုးမယ်။ သန့်ရှင်းရေးပိုင်းတွေကို ကျနော်တို့ ကြိုးစားလုပ်လို့ရှိရင်လဲ ကျန်းမာရေးအတွက်လည်း အထောက်အကူ ဖြစ်မယ်။
နောက်တခါ ဌာနချင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ ပြည်နယ် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာနတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်ပြီးတော့လဲ။ အခုလောလောဆယ်ပဲ ၂၀၂၀ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်တို့ ဘာတို့ စည်ပင်၊ ကျန်းမာရေး၊ ဟိုတယ်ခရီး၊ လဝက ပေါင်းစပ်ပြီးတော့ ကျနော်တို့ ကြိုးစားလုပ်နေပါတယ်။ ပြောဆိုချင်တာက စည်ပင်ဌာနအနေနဲ့ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍနဲ့ ပတ်သက်လို့လဲ ဌာနချင်း ချိတ်ဆက်ပြီးတော့ ဆောင်ရွက်တာရှိသလို၊ တိုက်ရိုက်မချိတ်ဆက် နိုင်ပေမယ့်လဲ သွယ်ဝိုက်ချိတ်ဆက်ပြီးတော့လဲ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာကြောင့်လဲ ကျန်းမာရေးကိုတော့ အထိုက်အလျောက်တော့ အထောက်အကူပြုတဲ့ သဘောတော့ ရှိပါတယ်။
မေး ။ ။ ဒီလိုမျိုးဖြစ်အောင် လူထုအသိပညာပေးဖို့က အများကြီးလိုပါတယ်။ ဆရာတို့ ဘယ်လိုကြိုးစားနေပါလဲ။ လူထုတွေ သန့်သန့်ရှင်းရှင်းနေနိုင်အောင် အမှိုက်တွေကို စည်းကမ်းတကျ ပစ်နိုင်အောင်၊ မြို့လေးသန့်ရှင်းအောင် ဆရာတို့ ပညာပေးတဲ့ အနေအထားလေးကို ပြောပြပေးပါ။
ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ အသိပညာပေးတဲ့ နေရာမှာလဲ နည်းလမ်းတော့ အမျိုးမျိုးရှိတယ်။ စောစောကပြောတာတော့ စည်ပင်ကော်မတီဆိုတာ တရားဝင်ဖွဲ့စည်းပေးထားတယ်။ လုပ်ငန်းတာဝန်လည်း ရှိတယ်။ ရပ်ကွက်ထဲကိုသွားတယ်။ ဒါပေမဲ့ စည်ပင်အနေနဲ့ပဲ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်တွေကြီးပဲ အဲဒီလို အသိရှိနေလို့ မရသေးဘူး။ စည်ပင်နယ်နမိတ်ပြင်ပ ကျေးရွာအုပ်စုတွေမှာလည်း ရပ်ကွက်တို့ ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးမှူးနဲ့ဆိုင်တယ်။ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး - ပြောချင်တာက သူတို့နဲ့လဲ ချိတ်ဆက်ရတယ်။ ဥပမာ စည်ပင်နယ်နမိတ်အတွင်းတော့ သန့်ရှင်းတယ်။ နယ်နမိတ်ပြင်ပကြီး အမှိုက်သရိုက်တွေနဲ့ ရှုပ်ထွေးနေတယ်၊ မြင်မကောင်းအောင်ပဲ ရှိနေရင် မြို့တော်သန့်ရှင်းရေးကို ထိခိုက်တယ်ဆိုတော့ ကျနော်တို့ကတော့ ဌာနဆိုင်ရာ ချိတ်ဆက်မှု - ကျေးရွာအုပ်စု ပြည်သူလူထုဆိုရင်လဲ သူနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ ဌာနကနေ အချိန်နဲ့တပြေညီ ပညာပေးနိုင်ဖို့ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်ဆိုရင်လဲ သက်ဆိုင်တဲ့ဌာန အဓိကတော့ စည်ပင်ကတော့ ပိုဆိုင်တာပေါ့။ ပညာပေးနိုင်ဖို့။ နောက်တခါ ကျနော်တို့ လက်ကမ်းစာစောင် ဖြန့်ဝေတာတို့၊ နောက်တခါ LED မှာ လွှင့်ပေးတာတို့ ဒါမျိုးလေးတွေ။ နောက်တခါ ပြည်သူလူုထုရဲ့ စိတ်ပါဝင်စားမှုဆိုတာ ကျနော်တို့ ရှေ့ကနေ ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြီး လုပ်ပြရင်တော့ အနည်းနဲ့အများတော့ လိုက်ပါလာတာ ရှိပါတယ်။ ဆိုတော့ ကျနော်တို့ အဓိကတော့ လက်တွေ့ကျကျ ဆောင်ရွက်နိုင်တာလဲ အဓိကစည်းရုံးမှုတခုလို့ မြင်ပါတယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီအထဲမှာ တခုသိချင်တာလေးက စည်ပင်သာယာမှာ အမှိုက်တွေကို သွားပြီးတော့ကောက်တယ်။ ကောက်ပြီးတော့ စွန့်ပစ်တဲ့အခါမှာ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ စွန့်ပစ်ပါလဲ။ စွန့်ပစ်တဲ့အမှိုက်တွေကို မီးရှို့တာတို့၊ ဘယ်လိုကျွင်းတွေတူးပြီးတော့ သိမ်းတာတို့ - ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ သိမ်းပါသလဲ။ နောက်တခုက တချို့စွန့်ပစ်အမှိုက်တွေကနေ စွမ်းအင်ပြန်ပြီးထုတ်တဲ့ အဆင့်အထိ ပြန်ပြီး recycle လုပ်တဲ့ဟာတွေ။ နောက် စွန့်ပစ်တဲ့အမှိုက်တွေထဲမှာ ရွေးပြီး recycle လုပ်တာတွေ စသည်ဖြင့် - ဆရာတို့ လွိုင်ကော်ရဲ့ အနေအထားလေးတွေကို ပြောပြပေးပါ။
ဖြေ ။ ။ လောလောဆယ်တော့ recycle ကိစ္စကို မဆောင်ရွက်နိုင်သေးဘူး။ လောလောဆယ်မှာတော့ လွိုင်ကော်မြို့နယ်အနေနဲ့ အမှိုက်ကျင်းနှစ်ကျင်း ရှိတယ်။ အမှိုက်စိုသတ်သတ်၊ အမှိုက်ခြောက်ဆိုရင် မီးရှို့တယ်။ Recycle တော့ မလုပ်နိုင်သေးဘူး။ စောစောကပြောသလို တနှစ်ထက်တနှစ်ကို အားနည်းချက်လေးတွေ နည်းအောင် ဒီလိုပဲ ကြိုးစားသွားခဲ့တယ်။ ဥပမာ အစိုးရတက်ခါစ စည်ပင်နဲ့ ပတ်သက်လို့ ဘာပြဿနာကြုံရသလဲဆိုရင် အမှိုက်ကျင်း အတည်တကျ မရှိဘူး။ အဲဒီမှာ တော်တော်လုပ်ရတယ်။ ရပ်ကွက်နဲ့နီးလို့ရှိရင် မီးရှို့ရင် အနံ့တွေထွက်တယ်။ ဒါတွေကမှအစ - လွိုင်ကော်မြို့နယ်တင်မကဘူး ကျန်တဲ့မြို့နယ်တွေပါ အမှိုက်ကျင်းကို သတ်သတ်မှတ်မှတ်နဲ့ နေရာကို အတည်ဖြစ်ဖို့အတွက် မြေပိုင်ဆိုင်မှုကအစ လုပ်ခဲ့တယ်။ လောလောဆယ် အမှိုက်ကိုစွန့်ပစ်ပြီးတော့ recycle စနစ်နဲ့ မလုပ်နိုင်သေးဘူး၊ မီးရှို့တဲ့စနစ်နဲ့ပဲ လုပ်နိုင်သေးတယ်။ နောက်ပိုင်းတော့ လုပ်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားသွားမယ့် အစီအစဉ် ရှိပါတယ်။
ဒေါ်ခင်မျိုးသက် ။ ။ အခုလို စိတ်ရှည်လက်ရှည်နဲ့ ဖြေကြားပေးတဲ့အတွက် ဆရာကို အများကြီးကျေးဇူးတင်ပါတယ်
ဒေါက်တာအောင်ကျော်ဌေး ။ ။ ကျနော်လည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဘာပဲပြောပြော ဒီလို အကျဉ်းဆုံးပြည်နယ်ဖြစ်တဲ့ ကယားပြည်နယ်ကို ဒီလိုမျိုးလေး စိတ်ဝင်တစားနဲ့ လာရောက်ပြီးတော့ သတင်းယူဆောင်ပေးတဲ့ VOA က တာဝန်ရှိတဲ့ အမကြီးကိုလည်း ပြည်နယ်ကိုယ်စား၊ အစိုးရအဖွဲ့ကိုယ်စား၊ ဌာနကိုယ်စား အများကြီးကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
==Unicode===
မေး ။ ။ ကယားပွညျနယျ စညျပငျသာယာရေးနဲ့ လူမှုရေးဝနျကွီး ဒေါကျတာအောငျကြောျဌေး အခုလို VOA ကို ဖွကွေားပေးတဲ့အတှကျ အမြားကွီးကြေးဇူးတငျပါတယျ။ လှိုငျကောျမွို့ကဆိုရငျ အာဆီယံမှာ အသန့ျရှငျးဆုံးမွို့တောျ ဆုရတဲ့ မွို့တမွို့ထဲမှာ ပါဝငျပါတယျ။ ဒီလိုဆုရဖို့အတှကျက အားလုံး လူမှုရေး၊ ကနြျးမာရေး၊ ဂဟေသန့ျရှငျးမှု အဲဒါတှအေားလုံးပွည့ျစုံမှ သူတို့ပေးကွပါတယျ။ ဒီလိုမြိုး အာဆီယံသန့ျရှငျးဆုံးဆုရအောငျ ဆရာတို့ ဘာတှလေုပျနလေဲ။ ပထမဦးဆုံး အကွမျးဖဉြျးလေး ပွောပွပေးပါ။
ဖွေ ။ ။ ပထမဦးဆုံးပွောရရငျတော့ ဒါက ဟိုတယျခရီးသှားနဲ့ဆိုငျတဲ့ ဆုပေါ့။ Asean Clean Tourist City Standard award 2019 ပါ။ ဒါပမေဲ့ ဟိုတယျနဲ့ခရီး ဆိုပမေယ့ျလဲ ဆကျစပျဌာနတှအေားလုံးကတော့ အတတျနိုငျဆုံး ဝိုငျးဝနျးပွီးတော့ ကွိုးစားကွပါတယျ။ ဆကျစပျဌာနဆိုတာက ဥပမာဆို ကနြောျတို့ စညျပငျသာယာရေးဌာနလညျးပါမယျ။ နောကျတခါ ပတျဝနျးကငြျထိနျးသိမျးရေး၊ NGO, INGO တို့ CVO, CSO တို့ နောကျဒသေခံပွညျသူလူထုတှအေားလုံးရဲ့ စုပေါငျးအားကွောင့ျပဲ ဒီလိုအောငျမွငျမှုရတယျလို့ပဲ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ ကနြောျတို့ စညျပငျနဲ့ပတျသကျလို့တော့ (၇) မွို့နယျရှိတယျ။ လှိုငျကောျကတော့ ပွညျနယျမွို့တောျ။ ပွညျနယျမွို့တောျဖွဈတဲ့အတှကျ ကနြောျတို့ အတတျနိုငျဆုံး တနှဈထကျတနှဈ အားနညျးခကြျလေးတှကေို နညျးနိုငျသမြှနညျးအောငျ - ဥပမာ ဝနျထမျးအငျအား အားနညျးတာလား။ နောကျတခါ ကနြောျတို့ လုပျငနျးပိုငျး အသုံးအဆောငျတှေ - ဆိုကွပါစို့ အမှိုကျသိမျးယာဉျလိုမြိုး၊ အပငျတှရေလေောငျးမယ့ျ ရသေယျကား စသညျဖွင့ျ ဝနျထမျးတှရေဲ့ Capacity ဆိုရငျ အငျဂငြျနီယာလိုမြိုး ဒါမြိုးလေးတှကေို ဖွည့ျဆညျးတာကအစ တနှဈထကျတနှဈ (၇) မွို့နယျလုံးမြှအောငျ - ဥပမာ လှိုငျကောျမွို့နယျဆိုရငျလဲ စညျပငျသာယာရေးဌာနတှမှော အဆင့ျသတျမှတျခကြျရှိတယျ။ (က) (ခ) (ဂ) (ဃ) (င) (စ) အထိ - (စ) ဆိုရငျ အခှနျအခ အနညျးဆုံးရတဲ့ အောကျဆုံးအဆင့ျပေါ့။ လှိုငျကောျကတော့ (က) အဆင့ျ။ အစိုးရအသဈ တကျလာတဲ့အခြိနျကတြော့ နောကျဆုံးအဆင့ျဖွဈတဲ့ အထူးအဆင့ျကို အဆင့ျမွင့ျပေးလို့ရတဲ့အတှကျ အထူးအဆင့ျကိုလညျး တိုးမွှင့ျပွီးတော့ အစိုးရအဖှဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျနဲ့ ဖှဲ့စညျးပေးခဲ့တယျ။
အောကျခွဝေနျထမျးတှကေို အထူးသဖွင့ျတော့ ကနြောျတို့ အဓိကစိနျခေါျမှုကတော့ နေ့စားဝနျထမျးတှကေ သိပျမမွဲဘူး။ နေ့စားရဲ့ သဘာဝက ဝငျလှယျထှကျလှယျဖွဈတော့ သူတို့တှကေ ခဏခဏထှကျတယျဆိုတော့ ဒီနေ့စားဝနျထမျးလေးတှနေဲ့ပဲ အဆကျမပွတျရအောငျ၊ နောကျ သူတို့ကိုလညျး တတျနိုငျတဲ့ဘကျက ညှိပေးရအောငျ အကုနျလုံးပေါ့။ ဆိုတော့ ဝနျထမျးအငျအားကို အောကျခွဝေနျထမျးတှကေို ဖွည့ျနိုငျဖို့အတှကျ ကနြောျတို့ အလေးအနကျ စဉျးစားပွီးတော့ ဆောငျရှကျပေးတယျ။ နောကျ ဘတျဂကြျအနနေဲ့လဲ အရငျတုနျးကဆိုရငျ စညျပငျရဲ့ မူဝါဒအတိုငျး ကိုယျရှာတဲ့ဝငျငှကေိုပဲ ကိုယျလောကျအောငျသုံးရတဲ့ သဘောရှိတယျ။ အစိုးရသဈ တာဝနျယူပွီးတဲ့နောကျ ကယားပွညျနယျတပွညျလုံးအနနေဲ့က စညျပငျသာယာရေးဌာနတှကေ ရှာနိုငျတာ ၁.၅ ဘီလီယံ,ပဲ ရှိခဲ့တာ။ ကနြောျတို့ တကယျတမျးသုံးမယျဆို ဘယျလိုမှ အဆငျမပွဘေူး။ ဒါပမေဲ့ ပွညျထောငျစုဘဏ်ဍာရနျပုံငှကေနေ ထပျမံဖွည့ျဆှတျပွီးတော့ ပေးတဲ့အခါမှာ ၆ ဘီလီယံလောကျထိ ရတဲ့အခါကွတော့ တောျတောျကွီးကို ဘဏ်ဍာရနျပုံငှေ သုံးစှဲမှုပိုငျးကို မွှင့ျတကျပွီးတိုးလာတဲ့အခါမှာ ဌာနအတှကျကို တောျတောျလေးကို အလုပျဖွဈအောငျ လုပျလာနိုငျတယျ။ ဒါလေးတှကေ ကယားပွညျနယျ စညျပငျသာယာရေးအဖှဲ့ အထူးသဖွင့ျ ပွညျနယျမွို့တောျဖွဈတဲ့ လှိုငျကောျမွို့တောျကို စညျပငျသာယာရေးအနနေဲ့ အမှိုကျသိမျးတာတှေ၊ စိမျးလနျးစိုပွရေေးတှေ ဆောငျရှကျတာ၊ အခှနျကောကျတာတှေ၊ လမျးမီး၊ လမျးတံတား၊ ဒါတှကေအစ ဆောငျရှကျတဲ့နရောမှာ တောျတောျကွီးကို အထောကျအကူပွုတာ ဖွဈပါတယျ။
ဒါကွောင့ျမို့ အနဈခြုပျပွီး ပွနျပွောရရငျ သန့ျရှငျးသော အာဆီယံခရီးသှားမွို့တောျဆုကို ရတဲ့နရောမှာ စညျပငျသာယာဌာနအနနေဲ့လညျး ဒီအစိုးရသဈလကျထကျမှာ ဘဏ်ဍာရနျပုံငှတှေကေို ပိုပွီးတော့ ဖွည့ျဆှတျပေးနိုငျတဲ့အလြှောကျ ကနြောျတို့လညျး ပိုပွီးတော့ အားထည့ျလုပျနိုငျတဲ့အခါမှာ အောငျမွငျဖွဈထှနျးမှုကိုလညျး အဲဒီလို ခံစားရတာ ဖွဈတယျလို့ မွငျပါတယျ။ အနှဈခြုပျပွောရရငျတော့ ပွညျသူလူထုတှရေဲ့ ပါဝငျမှုအငျအားကို ရနိုငျသမြှရအောငျ ကွိုးစားစညျးရုံးပွီးတော့ ဒီအားနဲ့ပဲ ဆောငျရှကျခဲ့လို့ ဒီလိုအောငျမွငျမှုလေးတှေ ရရှိတာလို့ ကနြောျထငျပါတယျ။
မေး ။ ။ ဆရာ စောစောကပွောတဲ့အထဲမှာ စညျပငျသာယာအနနေဲ့ (က) အဆင့ျကို တိုးပွီးတော့ ဆောငျရှကျတယျဆိုတာ အဲဒါကို နညျးနညျးရှငျးပွပေးပါ။ စညျပငျမှာ ဘာကွောင့ျ အဆင့ျတှေ ခှဲထားသလဲဆိုတာပါ။
ဖွေ ။ ။ သူတို့ရဲ့ အခှနျရှာပေးနိုငျမှု - ဘဏ်ဍာစညျပငျအခှနျ ရှာပေးတဲ့နယျမှာဆို လှိုငျကောျမွို့နယျအနနေဲ့ဆို (၁) ဘီလီယံကြောျ ရှာပေးနိုငျတယျ။ ဒါဆိုရငျ သူတို့ အထူးအဆင့ျကို တိုးပေးဖို့အတှကျကို အခှနျနဲ့ တှကျမယျဆိုရငျ ပွည့ျမီတယျဆိုတော့ ကနြောျတို့တှေ အထူးအဆင့ျကို တိုးမွှင့ျပေးလို့ရတာ ဖွဈပါတယျ။ ဒီလိုတိုးမွှင့ျပေးတာနဲ့အမြှ ဝနျထမျးဖှဲ့စညျးပုံတှကေိုလညျး ပိုပွီးတော့ ကယြျကယြျပွန့ျပွန့ျနဲ့ ဝနျထမျးမြားမြားနဲ့ ထပျပွီးတော့ ခန့ျထားလို့ရတယျ။
မေး ။ ။ ဆိုတော့ အမှိုကျသိမျးတဲ့စနဈလေး နညျးနညျးပွောပွပေးပါ။ ဘယျလိုပုံစံနဲ့ လုပျပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ အမှိုကျသိမျးတာကတော့ ယခငျအားနညျးခကြျတှေ ဘာတှရှေိလဲ။ ဒီအားနညျးခကြျတှကေို ကနြောျတို့ ဘယျလိုဖွည့ျကွမလဲပေါ့။ ဥပမာ အရငျဆိုရငျ ဘဏ်ဍာရနျပုံငှခှေဲမှု အားနညျးတယျ။ ကိုယျရှာကိုယျသုံးစနဈနဲ့ သှားတဲ့အခါကွတော့ ဘာပဲပွောပွော ဒီလမျးမကောငျးဘူး လုပျခငြျတယျ။ ဒါပမေဲ့ ရနျပုံငှေ မလုံလောကျဘူး။ အမှိုကျသိမျးဖို့အတှကျ အမှိုကျသိမျးယာဉျတှေ မလုံလောကျဘူး။ ဝယျခငြျတယျ။ ဘဏ်ဍာရနျပုံငှေ မရှိတဲ့အခါကွတော့ မဝယျနိုငျဘူး။ အခုကွတော့ ကနြောျတို့တှေ အမှိုကျသိမျးကားဆိုရငျ ဘာပဲပွောပွော လှိုငျကောျမွို့နယျအနနေဲ့ဆိုရငျ အရငျကထကျစာရငျ အမြားကွီး - အခုလောလောဆယျကို ကနြောျတို့ အဆင့ျမွင့ျအမှိုကျသိမျးရေးဆိုရငျ လှိုငျကောျမွို့နယျအတှကျ (၅) စီးကြောျလောကျ ရှိပွီ။ ကနြောျတို့မှာ အပတျစဉျရပျကှကျက (၁၉) ရပျကှကျရှိတော့ တပတျကို ဒီရပျကှကျက ဘယျနေ့ဘယျအခြိနျဆိုပွီး သူတို့ လမျးကွောငျးတှေ ရှိပွီသား။
နောကျတခု ကနြောျတို့ပွောတာက လမျးမကွီးတှရှေိတယျ။ ဒါတှကွေတော့ ရကျပတျနဲ့ သှားလို့မရဘူး။ ဒါကတော့ အမြားပွညျသူမွငျကှငျးမှာ အမှိုကျသရိုကျတှနေဲ့ ကွည့ျရှုလို့ အဆငျမပွဖွေဈမယျ။ ဒါမြိုးကွတော့ (၂၄) နာရီ သဘောမြိုး နေ့နေ့ညည သိမျးတဲ့စနဈ။ ဒါကတော့ သီးသန့ျဝနျထမျးတှခေထြားပေးပါတယျ။ လမျးမကွီးတှမှောဆိုရငျ ပုံမှနျအပွငျကို အကွောငျးကွောငျးကွောင့ျ အမှိုကျတှပေဈခဲ့လို့ ရှိရငျလဲ၊ နီးစပျရာ ခြိတျဆကျပွီးတော့ ခကြျခငြျးသငျတဲ့ပုံစံမြိုး လုပျတယျ။ နောကျပိုငျးလဲ ဒါထကျကောငျးတဲ့ နညျးလမျးတှကေို ကွိုးစားပွီးလုပျဖို့လညျး စိတျကူးထားပါတယျ။ နောကျ အရပျဖကျအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ အားကိုလညျး အမြားကွီး အားပွုလို့ရပါတယျ။ အခုဆိုလို့ရှိရငျ စနနေေ့တိုငျးဆိုရငျ မွို့ပေါျမှာရှိတဲ့ လူမှုအဖှဲ့တှေ။ အထူးသဖွင့ျ ဖွူစငျသန့ျရှငျးအဖှဲ့ဆိုတာ ရှိပါတယျ။ သူတို့ဆိုရငျ အကွိမျလေးဆယျကြောျပွီး အပတျစဉျ စနနေေ့တိုငျး စိတျဝငျစားတဲ့ ပွညျသူလူထုတှလေညျးပါတယျ။ နညျးနညျးလေး တခြို့နရောလေးတှေ အမှိုကျတှေ ညဈညဈပတျပတျနဲ့ အမွငျမကောငျး၊ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး မဖွဈအောငျ နညျးနညျးလေးဖွဈတာနဲ့ ခကြျခငြျးရှငျးတာမြိုးတှေ လုပျတဲ့အခါကွတော့ ပွောခငြျတာက ဌာနရဲ့ အားထုတျမှုကော၊ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှေ၊ ပွညျသူလူထုတှရေဲ့ စိတျပါဝငျစားမှုတှကေို ပေါငျးစပျလိုကျတဲ့အခါ အမှိုကျသိမျးစနဈကို အားနညျးခကြျလေးတှကေို ဖွလြှေော့တယျ။ အားနညျးခကြျလေးတှကေို ဖွရှေငျးပေးနိုငျတဲ့ သဘောလေးတှေ ရှိသှားတာပါ။
မေး ။ ။ ဆိုတော့ စညျပငျက သန့ျရှငျးရေးနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ သခြောတာဝနျယူပေးနတေယျ။ ကနြျးမာရေးကရော ဘယျလောကျ သှားပွီးတော့ သကျရောကျမှု ရှိပါသလဲ။
ဖွေ ။ ။ ကနြျးမာရေးကတော့ သန့ျရှငျးနဲ့ ကနြျးမာရေးက ဆကျစပျနတေယျလို့ ပွောလို့ရပါတယျ။ ပွောခငြျတာကတော့ သန့ျရှငျးရေးကဏ်ဍကို ကနြောျတို့ တတျနိုငျသမြှ ကွိုးစားဆောငျရှကျတဲ့အခါမှာ ကနြျးမာရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ တိုကျရိုကျအခြိုးကပြွီးတော့ ခံစားရတဲ့သဘောမြိုး ရှိပါတယျ။ ဘာပဲပွောပွော သန့ျရှငျးဆိုတဲ့နရောမှာ အမှိုကျသိမျးတာ၊ သန့ျရှငျးတာတငျမကဘူး၊ အသိပညာပေးတာ - ဆိုကွပါစို့ ဒီလှိုငျကောျမွို့မှာဆို စညျပငျကောျမတီအဖှဲ့တှေ ရှိတယျ။ ရှိတဲ့အခါကွရငျ ရပျကှကျတှကေို အပတျစဉျ အတတျနိုငျဆုံး ကှငျးဆငျးပေးဖို့။ ကှငျးဆငျးတဲ့နရောမှာ စညျပငျနဲ့ ပတျသကျတဲ့ စညျးမဉြျးစညျးကမျးတှကေို ပညာပေးရုံတငျမကဘူး၊ ကြှဲကူးရပေါ ဆိုသလို၊ တဈခကြျခုတျ နှဈခကြျပွတျ ဆိုသလို သန့ျရှငျးရေးတှကေိုပဲဖွဈဖွဈ၊ စညျပငျစညျးမဉြျးစညျးကမျး ဖွဈလို့ရှိရငျ၊ ဥပမာအနဖွေင့ျ အခှနျအခပိုငျးတှေ စနဈတကြ လိုကျနာဆောငျရှကျမယျဆိုရငျ ပွညျနယျစညျပငျဝငျငှတေိုးမယျ။ သန့ျရှငျးရေးပိုငျးတှကေို ကနြောျတို့ ကွိုးစားလုပျလို့ရှိရငျလဲ ကနြျးမာရေးအတှကျလညျး အထောကျအကူ ဖွဈမယျ။
နောကျတခါ ဌာနခငြျးနဲ့ ပတျသကျလို့ ပွညျနယျ ပွညျသူ့ကနြျးမာရေးဦးစီးဌာနတှနေဲ့ ပေါငျးစပျပွီးတော့လဲ။ အခုလောလောဆယျပဲ ၂၀၂၀ ကိုရိုနာဗိုငျးရပျဈတို့ ဘာတို့ စညျပငျ၊ ကနြျးမာရေး၊ ဟိုတယျခရီး၊ လဝက ပေါငျးစပျပွီးတော့ ကနြောျတို့ ကွိုးစားလုပျနပေါတယျ။ ပွောဆိုခငြျတာက စညျပငျဌာနအနနေဲ့ ကနြျးမာရေးကဏ်ဍနဲ့ ပတျသကျလို့လဲ ဌာနခငြျး ခြိတျဆကျပွီးတော့ ဆောငျရှကျတာရှိသလို၊ တိုကျရိုကျမခြိတျဆကျ နိုငျပမေယ့ျလဲ သှယျဝိုကျခြိတျဆကျပွီးတော့လဲ ဆောငျရှကျခဲ့တာကွောင့ျလဲ ကနြျးမာရေးကိုတော့ အထိုကျအလြောကျတော့ အထောကျအကူပွုတဲ့ သဘောတော့ ရှိပါတယျ။
မေး ။ ။ ဒီလိုမြိုးဖွဈအောငျ လူထုအသိပညာပေးဖို့က အမြားကွီးလိုပါတယျ။ ဆရာတို့ ဘယျလိုကွိုးစားနပေါလဲ။ လူထုတှေ သန့ျသန့ျရှငျးရှငျးနနေိုငျအောငျ အမှိုကျတှကေို စညျးကမျးတကြ ပဈနိုငျအောငျ၊ မွို့လေးသန့ျရှငျးအောငျ ဆရာတို့ ပညာပေးတဲ့ အနအေထားလေးကို ပွောပွပေးပါ။
ဖွေ ။ ။ ကနြောျတို့ အသိပညာပေးတဲ့ နရောမှာလဲ နညျးလမျးတော့ အမြိုးမြိုးရှိတယျ။ စောစောကပွောတာတော့ စညျပငျကောျမတီဆိုတာ တရားဝငျဖှဲ့စညျးပေးထားတယျ။ လုပျငနျးတာဝနျလညျး ရှိတယျ။ ရပျကှကျထဲကိုသှားတယျ။ ဒါပမေဲ့ စညျပငျအနနေဲ့ပဲ မွို့ပေါျရပျကှကျတှကွေီးပဲ အဲဒီလို အသိရှိနလေို့ မရသေးဘူး။ စညျပငျနယျနမိတျပွငျပ ကြေးရှာအုပျစုတှမှောလညျး ရပျကှကျတို့ ကြေးရှာအုပျခြုပျရေးမှူးနဲ့ဆိုငျတယျ။ အထှထှေအေုပျခြုပျရေး - ပွောခငြျတာက သူတို့နဲ့လဲ ခြိတျဆကျရတယျ။ ဥပမာ စညျပငျနယျနမိတျအတှငျးတော့ သန့ျရှငျးတယျ။ နယျနမိတျပွငျပကွီး အမှိုကျသရိုကျတှနေဲ့ ရှုပျထှေးနတေယျ၊ မွငျမကောငျးအောငျပဲ ရှိနရေငျ မွို့တောျသန့ျရှငျးရေးကို ထိခိုကျတယျဆိုတော့ ကနြောျတို့ကတော့ ဌာနဆိုငျရာ ခြိတျဆကျမှု - ကြေးရှာအုပျစု ပွညျသူလူထုဆိုရငျလဲ သူနဲ့သကျဆိုငျတဲ့ ဌာနကနေ အခြိနျနဲ့တပွညေီ ပညာပေးနိုငျဖို့ မွို့ပေါျရပျကှကျဆိုရငျလဲ သကျဆိုငျတဲ့ဌာန အဓိကတော့ စညျပငျကတော့ ပိုဆိုငျတာပေါ့။ ပညာပေးနိုငျဖို့။ နောကျတခါ ကနြောျတို့ လကျကမျးစာစောငျ ဖွန့ျဝတောတို့၊ နောကျတခါ LED မှာ လှှင့ျပေးတာတို့ ဒါမြိုးလေးတှေ။ နောကျတခါ ပွညျသူလူုထုရဲ့ စိတျပါဝငျစားမှုဆိုတာ ကနြောျတို့ ရှေ့ကနေ ဦးဆောငျဦးရှကျပွီး လုပျပွရငျတော့ အနညျးနဲ့အမြားတော့ လိုကျပါလာတာ ရှိပါတယျ။ ဆိုတော့ ကနြောျတို့ အဓိကတော့ လကျတှေ့ကကြြ ဆောငျရှကျနိုငျတာလဲ အဓိကစညျးရုံးမှုတခုလို့ မွငျပါတယျ။
မေး ။ ။ အဲဒီအထဲမှာ တခုသိခငြျတာလေးက စညျပငျသာယာမှာ အမှိုကျတှကေို သှားပွီးတော့ကောကျတယျ။ ကောကျပွီးတော့ စှန့ျပဈတဲ့အခါမှာ ဘယျလိုပုံစံနဲ့ စှန့ျပဈပါလဲ။ စှန့ျပဈတဲ့အမှိုကျတှကေို မီးရှို့တာတို့၊ ဘယျလိုကြှငျးတှတေူးပွီးတော့ သိမျးတာတို့ - ဘယျလိုပုံစံမြိုးနဲ့ သိမျးပါသလဲ။ နောကျတခုက တခြို့စှန့ျပဈအမှိုကျတှကေနေ စှမျးအငျပွနျပွီးထုတျတဲ့ အဆင့ျအထိ ပွနျပွီး recycle လုပျတဲ့ဟာတှေ။ နောကျ စှန့ျပဈတဲ့အမှိုကျတှထေဲမှာ ရှေးပွီး recycle လုပျတာတှေ စသညျဖွင့ျ - ဆရာတို့ လှိုငျကောျရဲ့ အနအေထားလေးတှကေို ပွောပွပေးပါ။
ဖွေ ။ ။ လောလောဆယျတော့ recycle ကိစ်စကို မဆောငျရှကျနိုငျသေးဘူး။ လောလောဆယျမှာတော့ လှိုငျကောျမွို့နယျအနနေဲ့ အမှိုကျကငြျးနှဈကငြျး ရှိတယျ။ အမှိုကျစိုသတျသတျ၊ အမှိုကျခွောကျဆိုရငျ မီးရှို့တယျ။ Recycle တော့ မလုပျနိုငျသေးဘူး။ စောစောကပွောသလို တနှဈထကျတနှဈကို အားနညျးခကြျလေးတှေ နညျးအောငျ ဒီလိုပဲ ကွိုးစားသှားခဲ့တယျ။ ဥပမာ အစိုးရတကျခါစ စညျပငျနဲ့ ပတျသကျလို့ ဘာပွူနာကွုံရသလဲဆိုရငျ အမှိုကျကငြျး အတညျတကြ မရှိဘူး။ အဲဒီမှာ တောျတောျလုပျရတယျ။ ရပျကှကျနဲ့နီးလို့ရှိရငျ မီးရှို့ရငျ အနံ့တှထှေကျတယျ။ ဒါတှကေမှအစ - လှိုငျကောျမွို့နယျတငျမကဘူး ကနြျတဲ့မွို့နယျတှပေါ အမှိုကျကငြျးကို သတျသတျမှတျမှတျနဲ့ နရောကို အတညျဖွဈဖို့အတှကျ မွပေိုငျဆိုငျမှုကအစ လုပျခဲ့တယျ။ လောလောဆယျ အမှိုကျကိုစှန့ျပဈပွီးတော့ recycle စနဈနဲ့ မလုပျနိုငျသေးဘူး၊ မီးရှို့တဲ့စနဈနဲ့ပဲ လုပျနိုငျသေးတယျ။ နောကျပိုငျးတော့ လုပျနိုငျဖို့ ကွိုးစားသှားမယ့ျ အစီအစဉျ ရှိပါတယျ။
ဒေါျခငျမြိုးသကျ ။ ။ အခုလို စိတျရှညျလကျရှညျနဲ့ ဖွကွေားပေးတဲ့အတှကျ ဆရာကို အမြားကွီးကြေးဇူးတငျပါတယျ
ဒေါကျတာအောငျကြောျဌေး ။ ။ ကနြောျလညျး ကြေးဇူးတငျပါတယျ။ ဘာပဲပွောပွော ဒီလို အကဉြျးဆုံးပွညျနယျဖွဈတဲ့ ကယားပွညျနယျကို ဒီလိုမြိုးလေး စိတျဝငျတစားနဲ့ လာရောကျပွီးတော့ သတငျးယူဆောငျပေးတဲ့ VOA က တာဝနျရှိတဲ့ အမကွီးကိုလညျး ပွညျနယျကိုယျစား၊ အစိုးရအဖှဲ့ကိုယျစား၊ ဌာနကိုယျစား အမြားကွီးကြေးဇူးတငျပါတယျ။
