[Unicode]

အမြိုးသမီးထုအား နှေဦးတောျလှနျရေး အသကျ (အမြိုးသမီးကဏ်ဍ)

စဈတပျအာဏာသိမျးပွီး ၂ နှဈ အကွာ မွနျမာနိုငျငံမှာ အမြိုးသမီး အခှင့ျအရေး အပါအဝငျ လူ့အခှင့ျအရေး အခွအေနတှေေ အဘကျဘကျက ဆုတျယုတျ ကဆြငျး လာခဲ့တယျလို့ ကုလသမဂ်ဂ၊ နိုငျငံတကာ လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တှနေဲ့ အမြိုးသမီးရေး တကျကွှလှုပျရှားသူတှကေ ထောကျပွ ပွောဆိုထားပါတယျ။ အာဏာသိမျးမှု ၂ နှဈအတှငျး ဘယျလို အခွအေနေ အပွောငျးအလဲတှကေို အမြိုးသမီးတှေ အဓိက ကွုံတှေ့ကွရပါသလဲ။ ဘယျလို မြှောျလင့ျခကြျ ခံယူခကြျတှနေဲ့ ရငျဆိုငျ ဖွတျသနျးနကွေပါလဲ။ ဒီသီတငျးပတျ အမြိုးသမီးကဏ်ဍမှာ မခငျဖွူထှေးက စုစညျး တငျဆကျထားပါတယျ။

စဈတပျက အရပျသားအစိုးရကို ဖယျရှားပွီး ပွညျသူတှရေဲ့ ဒီမိုကရစေီလိုလားခကြျတှနေဲ့ လူငယျတှရေဲ့ ဘ၀ အိပျမကျတှကေို ရိုကျခြိုး အာဏာသိမျးယူခဲ့တာ အခုဆိုရငျ ၂ နှဈပွည့ျသှားခဲ့ပါပွီ။ အမြိုးသမီး အမြိုးသား၊ လူငယျ၊ ကလေးငယျ အရှယျစုံ ပွညျသူလူထုတှရေဲ့ ဘဝတှေ ဒီ ၂ နှဈအတှငျး သိသိသာသာ ပွောငျးလဲသှားခဲ့တာပါ။ ဖမျးဆီး ထိနျးသိမျးခံရတာ၊ နှိပျစကျညှငျးပမျး သတျဖွတျခံရတာ၊ ကြေးရှာတှေ မီးရှို့ခံရတာ၊ စာသငျကြောငျးတှပေါ မကနြျ ကုနျကွောငျး လကွေောငျးကနေ တိုကျခိုကျခံရတဲ့ ဖွဈရပျတှေ နိုငျငံဒသေအနှံ့ ကွုံခဲ့ကွရသလို အရပျသား ထိခိုကျသဆေုံးမှု ထောငျနဲ့ခြီ ရှိခဲ့ပါတယျ။

အာဏာသိမျးမှု ၂ နှဈအတှငျး ဒီလို ဆိုးရှားတဲ့ အခွအေနတှေကေို ခါးစညျးခံရသူတှထေဲမှာ အမြိုးသမီးတှေ ထိပျဆုံးက ပါ ပါတယျ။

“ဒီ ၂ နှဈအတှငျးမှာ အမြိုးသမီးတှေ သူတို့ လုပျကိုငျစားသောကျနကြေ တနိုငျတပိုငျ စီးပှားရေးကို လုံး၀ မလုပျကိုငျ မစားသောကျနိုငျ တော့ဘူး။ တခြို့ အမြိုးသမီးတှေ ဆိုရငျ ပိုငျဆိုငျထားတဲ့အိမျတှေ လကျနကျကွီးကလြို့၊ မီးလောငျတဲ့အထဲ ပါသှားတာ ရှိသလို စဈကောငျစီက တမငျ ရညျရှယျခကြျရှိရှိ အကုနျလုံး ဖကြျဆီးလိုကျတာမြိုး၊ အိမျတှကေို တမငျတကာ ဖကြျဆီးတာ မီးရှို့တာမြိုးတှေ ရှိပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီလိုမြိုးအခွအေနမှော သူတို့ အိမျပွနျစရာ မရှိဘူး။ တခြို့ အိမျ ပွနျစရာရှိရငျတောငျ ပွနျလုပျကိုငျ စားသောကျလို့ရတဲ့ အနအေထားမြိုး အခွအေနေ မပေးတော့ဘူး။ ဆိုတော့ ဒါက တောျတောျလေး ဆိုးရှားတဲ့ အခွအေနေ တခုလို့ ပွောလို့ရပါတယျ။”

ဒါကတော့ အာဏာသိမျးမှုနောကျပိုငျး လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှေ ပွငျးထနျလာတဲ့ ကရငျနီဒသေက အမြိုးသမီးတှရေဲ့ အခွအေနတေခြို့ကို ကရငျနီအမြိုးသမီး အစညျးအရုံး အတှငျးရေးမှူး - ၂ မောျဖရေးမွာက ပွောပွသှားတာပါ။ ကရငျနီဒသေ အပါအဝငျ ကရငျ၊ ခငြျး၊ ကခငြျ စတဲ့ တိုငျးရငျးသားဒသေတှေ နဲ့ အရငျက လကျနကျကိုငျ ပဋိပက်ခတှေ မရှိခဲ့တဲ့ မွနျမာနိုငျငံအလယျပိုငျး ဒသေတှမှောပါ အကွမျးဖကျ တိုကျခိုကျမှုတှေ ပိုမို ပွငျးထနျ ကယြျပွန့ျလာခဲ့သလို၊ အာဏာသိမျးမှု နောကျပိုငျး စဈပွေး ဒုက်ခသညျ ၁ သနျးခှဲ ကြောျအထိ တိုးလာတယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တှကေ လညျး ထောကျပွပါတယျ။ ဒီအထဲမှာလညျး အမြားစုက အမြိုးသမီးနဲ့ ကလေးငယျတှပေါ။

စဈအာဏာသိမျးမှုကွောင့ျ ဘဝတှေ ဇောကျထိုးမိုးမြှောျ ပွောငျးလဲ သှားခဲ့ရသူတှထေဲ CDM စဈသား မိသားစုတှလေညျး ပါ ပါတယျ။ စဈအုပျခြုပျရေးကို အကွမျးမဖကျနညျးနဲ့ ဖီဆနျတဲ့ CDM လှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျလို့ အသကျအန်တရာယျ စိုးရိမျရတဲ့အထိ ခွိမျးခွောကျမှုတှေ ကွုံခဲ့ရတယျလို့ CDM စဈသား ဇနီးသညျတဦးဖွဈတဲ့ မဆုသဈက ပွောပါတယျ။ ထငျမှတျမထားတဲ့ အပွောငျးအလဲတှေ ကွုံခဲ့ရတာလို့ သူက ပွောပွပါတယျ။

“ဘယျလောကျအထိ ပွောငျးလဲသှားလဲ ဆိုတော့ အတောျကွီးကို ပွောငျးလဲသှားပါတယျ။ စ စခငြျး အာဏာသိမျးတဲ့ တရကျ နှဈရကျ ကတော့ အဲ့လောကျကွီးထိ ဖွဈမယျလို့ မထငျဘူး။ နောကျ တဖွညျးဖွညျးနဲ့ စဈတပျရဲ့ ရကျစကျကွမျးကွုတျမှုတှေ ဖွဈလာတဲ့အခါမှာ ကမြ အမြိုးသားကိုလညျး စဈတပျထဲမှာ မရှိစခေငြျတော့ဘူး။ ဒါပမေဲ့ စဈတပျကလညျး လှယျလှယျနဲ့ထှကျလို့ ရတဲ့ဟာမြိုး မဟုတျဘူးပေါ့နောျ။ မဟုတျတဲ့အခါ ကတြော့ ကမြတို့ ဘဝတခုလုံး ရငျးရမယ့ျ အနအေထားမြိုးကို ရောကျရှိသှားတယျပေါ့နောျ။ အသကျညှာဆုံး အသကျသာဆုံး နညျးလမျးကို စဉျးစားပမေဲ့ ဘယျလိုမှမဖွဈနိုငျတဲ့အခါ ကတြော့ နောကျဆုံး CDM လုပျပွီး စဈတပျထဲကနေ ထှကျလာခဲ့တယျ။ ထှကျလာခဲ့တဲ့ အခါမှာ ခွိမျးခွောကျမှုတှနေဲ့ ပထမဆုံး အရမျး ခကျခဲ ခဲ့ရတယျ။ ကမြ မှာလညျး အသကျကွီးတဲ့ မိဘတှေ ရှိတယျ။ မိသားစုတှေ ရှိတယျ။ ဆိုတော့ ဒီလူတှကေို နှောကျယှကျဖကြျစီးမှာတှေ ကွောကျတာပေါ့နောျ။ နောကျပွီးတော့ ကိုယ့ျအမြိုးသားရဲ့ အသကျ အန်တရာယျကိုလညျး စိုးရိမျတာပေါ့နောျ။ ဆိုတော့ သူ ထှကျလာပွီ ဆိုကတညျးက စဈတပျက ဖုနျးတှေ တောကျလြှောကျ ဆကျတာမြိုး၊ လိုကျမေးတာမြိုးတှေ ခံရတယျ။ နောကျပွီးတော့ ကိုယ့ျမွကေိုယ့ျရမှော မနရေတော့ဘူး။ လှတျမွောကျတဲ့ နရောတှကေို ထှကျပွေးရတယျ။ ဒါတှကေတော့ ကွီးမားတဲ့ အပွောငျးအလဲပေါ့။ အဲ့ဒီအခြိနျမှာ ကမြက အပွငျမှာ အလုပျ လုပျတဲ့ အမြိုးသမီး တယောကျ ဖွဈတဲ့အခါကတြော့ ကမြရဲ့ courier ဆုံးရှုံးရတယျ။ ကမြရဲ့ အလုပျတှေ၊ လစာတှေ အကုနျ ဆုံးရှုံးရတယျ။ ဒါတှကေ ကွိုမတှကျထားဘူးလား ဆိုတော့ ကွိုတှကျထားတဲ့ အရာတှပေဲ။ ဒါပမေဲ့ ဒီလမျးကို ကမြတို့ ရှေးခယြျရတော့မှာဖွဈတဲ့အတှကျ ဆုံးရှုံးရလညျး စှန့ျလှှတျရလညျး ကိစ်စမရှိဘူး ဆိုပွီး လုပျခဲ့ကွတယျ။”

သူတို့မိသားစု လိုပဲ စဈဖိနပျအောကျမှာ မနခေငြျလို့ CDM လှုပျရှားမှုမှာ ပါဝငျနကွေတဲ့ တပျမတောျသား မိသားစုတှလေညျး အမြားအပွား ရှိနပွေီး စဈတပျဒေါကျတိုငျဘ၀ အရောကျမခံဘဲ၊ ကောငျးရောငျးကောငျးဝယျ လုပျစားရငျး စဈအုပျခြုပျရေးကို ဆကျလကျ တောျလှနျနကွေတယျလို့လညျး မဆုသဈက ပွောပါတယျ။

အာဏာသိမျးစဈကောငျစီရဲ့ ရကျစကျကွမျးကွုတျမှု တှကွေောင့ျ အမြိုးသမီးတှေ အပါအဝငျ ပွညျသူလူထု တရပျလုံးရဲ့ စားဝတျနထေိုငျရေး၊ ပညာရေး၊ ကနြျးမာရေး၊ လုံခွုံရေး စသဖွင့ျ အခွအေနတှေကေတော့ ၂ နှဈအတှငျးမှာ အဘကျဘကျက ဆုတျယုတျ ကဆြငျးသှားခဲ့ရတယျလို့ အမြိုးသမီးရေး တကျကွှလှုပျရှားသူ မခငျလေးက ပွောပါတယျ။

“အာဏာသိမျး ၂ နှဈပွည့ျပွီးတဲ့နောကျမှာတော့ ကမြတို့ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ ယဘေုယြ အခွအေနကေို ခွုံပွီး ပွောရမယျဆိုရငျတော့ တိုငျးပွညျမှာရှိတဲ့ တခွားသော တိုငျးသူပွညျသားတှနေဲ့ အတူတူပဲပေါ့။ ဒုက်ခတှနေဲ့ပဲ ပိုပွီးတော့ ကွုံနရေတယျ။ ပိုပွီးတော့ ဆိုးရှားသထကျ ဆိုးရှားတဲ့ ဒုက်ခမြိုးစုံကို ရငျဆိုငျနရေတယျ။ အထူးသဖွင့ျတော့ အမြိုးသမီးမြားအပေါျ အကွမျးဖကျမှုပေါ့။ အမြိုးသမီးတှအေပေါျ အကွမျးဖကျမှုက ပိုပွီးတော့ ဆိုးဆိုးရှားရှား ဖွဈလာတယျ။ အာဏာသိမျး စဈကောငျစီရဲ့ အကွမျးဖကျမှုတှေ၊ ထောငျတှငျးမှာ၊ စဈကွောရေး စခနျးတှမှော၊ ရပျရှာတှထေဲမှာ မထငျရငျ မထငျသလို လှယျလင့ျတကူ မုဒိမျးကငြ့ျတာ၊ သတျဖွတျတာ၊ စောျကားတာတှေ ကလညျး အစုံရှိနတေယျ။ နောကျတခုက သာမနျ အခွအေနမှောဆိုရငျလညျး ကမြတို့ အမြိုးသမီးတှဟော ရိုးရိုးသာမနျ နိုငျငံရေးနဲ့ မပတျသကျဘူး ဆိုတဲ့ အမြိုးသမီးတှတေောငျမှ အလုပျအကိုငျ အခှင့ျအလမျးတှေ ရှားပါးလာတယျ။ အဲ့ဒီအခါကတြော့ သူတို့က နယျစပျဖွတျကြောျပွီးတော့ အလုပျအကိုငျတှေ လုပျရတယျ။ အဲ့လိုလုပျတဲ့အခါမှာလညျး တခွား တိုငျးပွညျတှကေို ထှကျပွီး လုပျရတဲ့အခါမှာ လူကုနျကူးမှု ပွူနာတှနေဲ့ ရငျဆိုငျရတယျ။ အဲ့ဒီလို ပွူနာတှကေိုလညျး ဝိုငျးဝနျးကူညီ ဖွရှေငျးပွီးတော့ ဆောငျရှကျပေးဖို့ အကူအညီတောငျးသောျလညျး အကူအညီရတဲ့ အနအေထား မြိုးမှာလညျး မရှိဘူး။ ဆိုတော့ ခွုံပွီးပွောရရငျတော့ ကမြတို့အမြိုးသမီးနဲ့ ပတျသကျတဲ့ အခှင့ျအရေး၊ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ ကနြျးမာရေး၊ ပညာရေး၊ သူတို့ရဲ့ဘ၀ လုံခွုံရေးတှဟော အငျမတနျမှ ဆိုးရှားတဲ့ အခွအေနကေို ရောကျနတေယျလို ပွောလို့ရပါတယျ။”

အာဏာသိမျးမှုကွောင့ျ ဘဝတှေ ဆုံးရှုံးပွီး အနာဂတျ ရညျမှနျးခကြျအိပျမကျ ပကြျခဲ့ရသူတှေ အမွောကျအမြား ရှိတာမှာ အနာဂတျ မြိုးဆကျ လူငယျတှကေတော့ ဆုံးရှုံးနဈနာမှုက အဆိုးဆုံးလို့ ဆိုရမှာပါ။ နဂိုကတညျးက ပညာရေး၊ စီးပှားရေး၊ နိုငျငံရေးကဏ်ဍတှမှော အမြိုးသားတှထေကျ နိမ့ျကနြတေဲ့ အမြိုးသမီးလူငယျတှေ ဆိုရငျတော့ ဆုံးရှုံးနဈနာမှုက ပိုလို့တောငျ ကွီးမားတယျလို့ စဈအာဏာရှငျ ဆန့ျကငြျရေး လှုပျရှားမှုတှမှော ပါဝငျခဲ့တဲ့ လူငယျအမြိုးသမီး တကျကွှ လှုပျရှားသူ မအကျစတာဇနေော က ပွောပါတယျ။

“ကမြရဲ့ တကိုယျရညျအရ ဆိုရငျလညျး အရငျတုနျးက PhD တကျဖို့အတှကျ စဉျးစားခဲ့တဲ့သူ ဖွဈတယျ။ သို့ပမေဲ့လညျး အခုခြိနျမှာဆိုရငျ ကမြ အတှကျက ဒီအိပျမကျကို ဖြောကျရမလား။ ဒါမှမဟုတျရငျလဲ ဘာဆကျလုပျရမလဲ ဆိုတာက တောျတောျလေးကို ဝဝေါးတဲ့ အခငျးအကငြျး ဖွဈတာပေါ့လေ။ ဆိုတော့ ဒါမြိုး ကမြလို ကွုံရတဲ့သူတှေ အမွောကျအမြား ရှိမယျ။ ကမြထကျ ပိုဆိုးပွီးတော့ ဘာမှ မပွငျဆငျရသေးတဲ့ လူငယျ အမြိုးသမီးတှလေညျး အမွောကျအမြား ရှိပါတယျ။ ပညာရေးမှာဆိုရငျလညျး မတတျလိုကျရတဲ့ အခွအေနပေေါ့။ ဆုံးခနျးတိုငျဖို့ မပွောနဲ့ စတောငျ မစ လိုကျရတဲ့ လူငယျတှေ။ ဒါတှကေို ကမြ အငျမတနျမှ စိတျမကောငျး ဖွဈရတယျ။ နောကျပွီးတော့ ကြောငျးတော့ပွီးပါရဲ့ ဒါပမေဲ့ လုပျငနျးခှငျ အတှေ့အကွုံကို ထိုကျသင့ျတဲ့အရှယျမှာ မရလိုကျတဲ့လူငယျ အမြိုးသမီးတှပေေါ့။ ဒါတှကေကတြော့ နောကျပိုငျး ကမြတို့ လူငယျ အမြိုးသမီး ဖှံ့ဖွိုးရေးတှေ လုပျတဲ့အခါကရြငျ စိုးရိမျရတဲ့ အခွအေနတေခု ဖွဈတယျလို့ ထငျတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲ ဆိုတော့ နဂိုကတညျးက ကမြတို့အမြိုးသမီးတှရေဲ့ ပါဝငျခှင့ျနဲ့ ပညာရေးမှာ အရညျအခငြျး ဘယျလောကျရှိနပေါစေ၊ လုပျငနျးကိုငျငနျးမှာဆိုရငျလညျး ဘယျလောကျပဲ အရညျအခငြျးရှိရှိနဲ့ လုပျကိုငျတတျပါစေ။ အမြိုးသမီးဖွဈခွငျးကွောင့ျ ရှုမွငျတဲ့အမွငျတှကေ ကှဲပွားနသေေးတဲ့ လူ့အဖှဲ့အစညျးထဲမှာ ရှိနတေော့ ကိုယျကိုယျတိုငျက အခြိနျကိုကျ ဖွည့ျမထားနိုငျဘူးဆိုရငျ ကွုံရမယ့ျဖိအားတှကေ ပိုမြားတယျ။ ဆိုတော့ ကမြ အနနေဲ့ကတော့ ဒီလို လူအမြားဆုံး ပါဝငျနတေဲ့ အသကျအရှယျ အပိုငျးအခွားထဲက ပညာရေးကို မပွငျဆငျထားနိုငျသေးတဲ့ အမြိုသမီးငယျတှေ၊ လုပျငနျးကိုငျငနျးအတှကျ ဘာမှ အတှေ့အကွုံ မယူထားရသေးတဲ့သူတှေ အတှကျ တောျတောျလေးကို စိတျမကောငျး ဖွဈရပါတယျ။”

ဒီလို စိတျမကောငျးစရာ ဆုတျယုတျမှုတှေ ရှိပမေဲ့၊ တဘကျမှာလညျး နှေဦးတောျလှနျရေးကနေ တနျဖိုးမဖွတျနိုငျတဲ့ အတှေ့အကွုံတှနေဲ့ ရင့ျကကြျမှုတှကေို လူငယျတှေ ရခဲ့ကွပွီး တောျလှနျရေး အောငျမွငျဖို့ ခွလှေမျးတှနေဲ့ ခှနျအားတှေ ဖွဈခဲ့တယျလို့လညျး မအကျစတာဇနေော က ပွောပါတယျ။

“ဆုတျယုတျသှားတဲ့အရာတှေ ရှိသလိုမြိုး တဘကျမှာလညျး ပိုပွီးတော့ တိုးတကျလာတဲ့အရာတှေ အမြားကွီး ရှိပါတယျ။ အသကျအရှယျနဲ့ မလိုကျအောငျ တာဝနျယူရတဲ့ တာဝနျခံရတဲ့ အခွအေနတှေမှော စိတျပိုငျးဆိုငျရာအရ ပိုပွီး ရင့ျကကြျလာကွတယျ။ ဘဝမှာ ဘယျအရာမဆို ရငျဆိုငျသှားနိုငျတယျ။ ရငျဆိုငျမယျဆိုတဲ့ စိတျခှနျအား တှေ ပိုပွီး ပွငျးပွလာတယျ။ ရှိလာတယျ။ ဘယျလို အခကျအခဲတှကေပဲ ဖွဈစေ အဟန့ျအတား မဖွဈနိုငျဘူးဆိုတဲ့ ယုံကွညျခကြျပေါ့။ ဒါတှလေညျး ပိုပွီးတော့ အားဖွဈလာတယျ။ ဆကျလကျပွီးတော့ ရငျဆိုငျဖို့အတှကျကို လညျး ဒီအရာတှကေ အငျမတနျ အားကောငျးတဲ့ ခှနျအားလို့ မွငျပါတယျ။ အခုလကျရှိ ပါဝငျနတေဲ့ လူတှေ အနနေဲ့က အလှယျတကူနဲ့ ပွောငျးလဲသှားဖို့ ဆိုတာမှာ ပိုပွီး ရာခိုငျနှုနျး နညျးသှားတယျလို့ ကမြအနနေဲ့ ယူဆတယျ။ အခု ၂ နှဈကာလအတှငျးမှာ ဆိုရငျလညျး ကမြ အနနေဲ့ ဒါကို ပိုပွီးတော့ ယုံကွညျမှု ရှိလာတယျ။ ဒါက မဖွဈမနေ တှနျးတှနျးတိုကျတိုကျ လုပျသှားရမယ့ျကိစ်စ၊ လုပျဖို့လညျး အားလုံးက စိုငျးပွငျးနတေဲ့ကိစ်စ။ စိတျဓာတျခိုငျမာနပွေီးသား ဖွဈတယျဆိုတာကို မွငျရပါတယျ။ ဒါက ထငျရှားတယျလို့လညျး ယူဆပါတယျ။”

မွနျမာနိုငျငံမှာ စဈအာဏာရှငျစနဈကို အပွီးတိုငျ ဖယျရှားနိုငျတဲ့အထိ လူငယျတှေ၊ အမြိုးသမီးတှကေတော့ ဆကျလကျ တိုကျပှဲဝငျနေဦးမှာပါ ပဲလို့လညျး မအကျစတာ ကပွောပါတယျ။ စဈအုပျခြုပျရေး ၂ နှဈတာ ကွာလာပမေဲ့ ယုံကွညျခကြျ ပကြျသှားဖို့မရှိဘူးလို့ မဆုသဈ ကလညျး ပွောပါတယျ။

“ကမြတို့ ယုံကွညျတယျ။ ၂ နှဈဆိုတဲ့ အတိုငျးအတာ ကာလမှာ အခွအေနကေောငျးတခု ဆိုတဲ့ အကြိုးရလဒျတှေ ကမြတို့ မွငျတှေ့နရေပွီ ဖွဈတယျ။ ကမြတို့ဘဝတှေ ပေးဆပျခဲ့ရတာနဲ့ တနျအောငျ ကမြတို့ ကွိုးစားမယျ။ အဆုံးထိ ကွိုးစားမယျ။ တတျနိုငျတဲ့အထိ ရပျတညျသှားမယျ။ ကွိုးစားသှားမယျ။ အခုဆိုရငျလဲ ကမြတို့ လုပျဆောငျနတေယျ ဆိုတာက စဈတပျရဲ့ဒေါကျတိုငျ ဖွဈတဲ့ စဈသားတှေ ထှကျလာအောငျလို့ပေါ့နောျ။ တဘကျတလမျးကနေ လုပျဆောငျနတော ဖွဈတယျ။ ဒီလုပျငနျးတှကေိုလညျး ဒီ ၂၀၂၃ မှာ အရှိနျအဟုနျ မွှင့ျပွီးတော့ လုပျဆောငျသှားဖို့အတှကျ ပွငျဆငျ ဆောငျရှကျနပေါတယျ။ လကျရှိမှာလညျး လုပျဆောငျနပေါတယျရှင့ျ။”

လတျတလော အမြိုးသမီးတှရေဲ့ လှုပျရှားမှုတှေ၊ အသံတှကေို အာဏာသိမျးမှု အစောပိုငျး ကာလတှမှော တှေ့ခဲ့ရသလောကျ ကယြျကယြျလောငျလောငျ မကွားရ မတှေ့ရပမေဲ့၊ ဒါဟာ အလံ လိပျသှားတာမဟုတျဘဲ လှုပျရှားမှု ပုံစံ ပွောငျးသှားတာပါလို့ မခငျလေး ပွောပါတယျ။

“အသံတိတျတာဟာ အလံလိပျတာ မဟုတျပါဘူး။ ပွောရလို့ရှိရငျတော့ ကမြတို့ တောျလှနျရေးအစမှာကတြော့ ကမြတို့ အမြိုးသမီးတှဟော အမြားပွညျသူ သတျမှတျကွသလို အားနှှဲ့တယျ။ ကွောကျတတျတယျ။ သတ်တိမရှိဘူး။ မစှန့ျစားရဲဘူးလို့ အမြားပွညျသူ သတျမှတျကွတဲ့ သတျမှတျခကြျတှကေနေ ဖောကျထှငျးပွီး တောျလှနျရေးမှာ ဆန်ဒပွပှဲတှမှော ရှေ့ဆုံးကနေ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ရငျဆိုငျပွီးတော့ ပွညျသူလူထုကိုပါ အကွောကျတရားမရှိအောငျ စှဲဆောငျ စညျးရုံးခဲ့တာဖွဈတယျ။ အခုလညျး ကမြတို့ အမြိုးသမီးတှကေ အသံတိတျတယျလို့ ထငျရပမေဲ့။ အသံတိတျတယျ ဆိုတာလဲ ပွောရရငျတော့ လူမှုစာမကြျနှာတှပေေါျမှာပဲ ဖွဈဖွဈ၊ သတငျးမီဒီယာတှပေေါျမှာပဲ ဖွဈဖွဈ မတှေ့ရဘူး ဆိုတာ မှနျတယျ။ ဒါဟာ ကမြတို့ရဲ့ နညျးဗြူဟာ ပွောငျးသှားတာလညျး ပါတယျ။ နောကျတနညျးကတော့ စဈကောငျစီရဲ့ မတရားညှဉျးပမျး နှိပျစကျမှုတှဟော ပွညျတှငျးမှာ နထေိုငျတဲ့သူတှေ၊ နယျစပျမှာ နထေိုငျသူတှပေါ မကနြျ အလှတျမပေးဘဲ နှိပျစကျနမှေုတှကေ အရမျး ရကျစကျတဲ့အခါကတြော့ ကမြတို့ အမြိုးသမီးတှေ အနနေဲ့ ပါးပါးနပျနပျ ပညာသားပါပါ လုပျရတဲ့ကိစ်စတှေ ရှိတယျ။ ပထမပိုငျးမှာတော့ ပွညျသူလူထုတှေ ပါဝငျလာအောငျ၊ နိုငျငံတကာက အာရုံစိုကျလာအောငျ ကမြတို့က မြားမြား ပွောရတယျ။ ဆိုရတယျ။ လှုံ့ဆောျရတယျပေါ့။ အခုနောကျပိုငျး ကတြော့ တောျလှနျရေးကာလ ကွာလာတဲ့အခါမှာ ကမြတို့က လှုံ့ဆောျမှုတှေ လုပျစရာ မလိုတော့ဘူး။ ကနြျတဲ့မူဝါဒပိုငျးတှမှော နောကျထပျ အနာဂတျ ဒီမိုကရစေီနိုငျငံကို သှားဖို့အတှကျ ကမြတို့ အမြိုးသမီးတှေ ဒီ့ထကျပိုပွီး ထဲထဲဝငျဝငျ ပါနိုငျအောငျ တိုးတိုးတိတျတိတျနဲ့ လုပျစရာရှိတာကို လုပျရတယျ။ ခွုံပွီး ပွောရရငျတော့ အသံတိတျတာဟာ အလံလိပျတာ မဟုတျပါဘူး။ ကမြတို့ အမြိုးသမီးတှဟော သူ ပါဝငျခှင့ျ ပါဝငျသင့ျတဲ့နရောတှမှော ဆကျပွီး ပါဝငျနပေါတယျလို့ ပွောခငြျပါတယျ။”

လကျရှိ စဈအာဏာရှငျ ဆန့ျကငြျရေး လှုပျရှားမှုတှမှော အမြိုးသမီးတှဟော ကရြာနရောကနေ ပါဝငျခဲ့ကွသလို၊ အာဏာသိမျးမှု ၂ နှဈပွည့ျလာခြိနျမှာလညျး ဆကျလကျ ပါဝငျ လှုပျရှားနကွေဆဲ ဖွဈပါတယျ။ အမြိုးသမီးတှေ အမြားအပွား ပါဝငျတဲ့ ဒီကနေ့ နှေဦးတောျလှနျရေး လူထုလှုပျရှားမှုတှဟော အာဏာရှငျစနဈ အမွဈဖွတျဖို့တငျမကဘဲ၊ လိငျပိုငျးဆိုငျရာ ခှဲခွားဆကျဆံမှုတှကေိုပါ တပါတညျး တိုကျဖကြျသှားရမယ့ျ တောျလှနျရေးတခု ဖွဈတယျလို့ မအကျစတာဇနေောက ပွောပါတယျ။

“ကမြတို့ အခု ဒီကာလက ခတျေပွောငျးတောျလှနျရေး တခုပဲ ဖွဈတယျ။ ခတျေပွောငျးတောျလှနျရေး ဆိုတာက ဖကျဆဈဝါဒရဲ့ ဝိသသေ လက်ခဏာတှေ ဖွဈတဲ့ အာဏာရှငျစနဈတို့၊ ဗဟိုထိနျးခြုပျ ခြုပျကိုငျမှုစနဈတို့၊ အစှနျးရောကျ အမြိုးသားရေးနဲ့ ဘူဇှာ လူတနျးစား စနဈ ဆိုတာတှကေို တပါတညျး တိုကျဖကြျနကွေတာ ဖွဈတယျ။ ဆိုတော့ အမြိုးသမီးတှကေို ဖိနှိပျခွငျး၊ နရောမပေးခွငျး ဆိုတာကလညျး ဖကျဆဈဝါဒရဲ့ ဝိသသေ လက်ခဏာတှထေဲက တခုဖွဈတယျ။ ဆိုတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့ ခတျေပွောငျးတောျလှနျရေး ဖကျဆဈဝါဒကို ကမြတို့ အမွဈဖွတျ တောျလှနျမယျလို့ ပွောတဲ့အခါကရြငျ ကမြတို့ကိုယျတိုငျမှာရှိတဲ့ လိငျပိုငျးဆိုငျရာအရ ခှဲခွား ဆကျဆံမှုတှကေို တကိုယျရညျအရ ပွောငျးလဲဖို့ လိုအပျတယျ။ အရငျကာလတုနျးကတော့ အမြိုးသမီးတှေ အနနေဲ့ လကျစှမျးပွဖို့ အခွအေနေ မပေးခဲ့ဘူး။ အစှမျးရှိရငျတောငျမှ ကမြတို့ ထုတျဖောျခှင့ျ မရှိခဲ့ဘူး။ ဒါပမေဲ့ ခုခြိနျမှာတော့ လူဦးရအေရရော ပိုပွီးတော့မြားတဲ့ အနအေထားမှာ၊ အခုလို တှနျးတှနျးတိုကျတိုကျ လုပျရတဲ့အခြိနျမှာ ကမြတို့ အမြိုးသမီးတှေ လုပျနိုငျစှမျးကို အရငျလို ဖယျကွဉျထားလို့ မရတော့ဘူး။ ဆိုတဲ့အတှကျ အမြိုးသမီးတှေ အနနေဲ့ ကလညျး အခုခြိနျမှာ ကမြတို့ရဲ့ လုပျနိုငျစှမျးကို ကိုယ့ျကိုယျကို မနှိမ့ျခလြိုကျဘဲနဲ့ ကိုယျလုပျနိုငျသမြှကို အစှမျးကုနျ ပါဝငျပါ။ ဒါဟာ တနညျးအားဖွင့ျ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ ပါဝငျမှုကို ကမြတို့ရဲ့ လူ့အဖှဲ့အစညျးကနေ လကျသင့ျခံလာအောငျ၊ ပုံမှနျအနအေထားတခု ဖွဈအောငျ ကမြတို့က စိမ့ျဝငျနတောဖွဈတယျ။ ဒီအတှကျကွောင့ျ ကိုယ့ျရဲ့ ပါဝငျမှုကို လုံး၀ မလြှော့ခလြိုကျပါနဲ့။ တခွား အမြိုးသားတှေ အနနေဲ့လညျး အမြိုးသား အမြိုးသမီးနှဈဦးပဲ ရှိတဲ့အနအေထားမှာ ကမြတို့ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ ပါဝငျမှုကို ဖယျကွဉျထားတာက တဘကျက ကိုယ့ျရဲ့ လုပျနိုငျစှမျးရညျကို လြှော့ခလြိုကျတာနဲ့ အတူတူပဲ။ ကိုယျအောငျမွငျနိုငျသလောကျကို အောငျမွငျခှင့ျ မပေးလိုကျတာနဲ့ အတူတူပဲ။ ဒါကွောင့ျ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ပါဝငျခှင့ျကိုလညျး အစှမျးကုနျ မွှင့ျတငျကွဖို့ တိုကျတှနျးပါတယျ။”

ဒီကနေ့ အာဏာရှငျ ဆန့ျကငြျရေး လှုပျရှားမှုတှမှော ပွညျသူလူထုရဲ့ ပူးပေါငျး ပါဝငျမှုအားဟာ ဘယျတုနျးကမှနဲ့မတူအောငျ အရှိနျအဟုနျ ကောငျးခဲ့သလို၊ ဒီလို လူထုလို့ဆိုတဲ့ နရောမှာ လူဦးရေ ထကျဝကျက အမြိုးသမီးတှေ ဖွဈတယျဆိုတာကို မေ့ထားလို့ မရပါဘူး။ ဒါကွောင့ျ လူထုရဲ့ ပူးပေါငျး ပါဝငျမှုလို့ ပွောရငျ အမြိုးသမီးတှရေဲ့ ပူးပေါငျး ပါဝငျမှုကို လဈလြူရှုထားလို့ မရနိုငျဘူးဆိုတာ တငျပွရငျး ဒီသီတငျးပတျ အမြိုးသမီးကဏ်ဍကို ဒီမှာပဲ ရပျနားခှင့ျပွုပါ။ ကမြ ခငျဖွူထှေးပါရှင့ျ။

==============================

[Zawgyi]

အမျိုးသမီးထုအား နွေဦးတော်လှန်ရေး အသက် (အမျိုးသမီးကဏ္ဍ)

စစ်တပ်အာဏာသိမ်းပြီး ၂ နှစ် အကြာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး အပါအဝင် လူ့အခွင့်အရေး အခြေအနေတွေ အဘက်ဘက်က ဆုတ်ယုတ် ကျဆင်း လာခဲ့တယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ၊ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေနဲ့ အမျိုးသမီးရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေက ထောက်ပြ ပြောဆိုထားပါတယ်။ အာဏာသိမ်းမှု ၂ နှစ်အတွင်း ဘယ်လို အခြေအနေ အပြောင်းအလဲတွေကို အမျိုးသမီးတွေ အဓိက ကြုံတွေ့ကြရပါသလဲ။ ဘယ်လို မျှော်လင့်ချက် ခံယူချက်တွေနဲ့ ရင်ဆိုင် ဖြတ်သန်းနေကြပါလဲ။ ဒီသီတင်းပတ် အမျိုးသမီးကဏ္ဍမှာ မခင်ဖြူထွေးက စုစည်း တင်ဆက်ထားပါတယ်။

စစ်တပ်က အရပ်သားအစိုးရကို ဖယ်ရှားပြီး ပြည်သူတွေရဲ့ ဒီမိုကရေစီလိုလားချက်တွေနဲ့ လူငယ်တွေရဲ့ ဘ၀ အိပ်မက်တွေကို ရိုက်ချိုး အာဏာသိမ်းယူခဲ့တာ အခုဆိုရင် ၂ နှစ်ပြည့်သွားခဲ့ပါပြီ။ အမျိုးသမီး အမျိုးသား၊ လူငယ်၊ ကလေးငယ် အရွယ်စုံ ပြည်သူလူထုတွေရဲ့ ဘဝတွေ ဒီ ၂ နှစ်အတွင်း သိသိသာသာ ပြောင်းလဲသွားခဲ့တာပါ။ ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းခံရတာ၊ နှိပ်စက်ညှင်းပမ်း သတ်ဖြတ်ခံရတာ၊ ကျေးရွာတွေ မီးရှို့ခံရတာ၊ စာသင်ကျောင်းတွေပါ မကျန် ကုန်ကြောင်း လေကြောင်းကနေ တိုက်ခိုက်ခံရတဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေ နိုင်ငံဒေသအနှံ့ ကြုံခဲ့ကြရသလို အရပ်သား ထိခိုက်သေဆုံးမှု ထောင်နဲ့ချီ ရှိခဲ့ပါတယ်။

အာဏာသိမ်းမှု ၂ နှစ်အတွင်း ဒီလို ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေတွေကို ခါးစည်းခံရသူတွေထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေ ထိပ်ဆုံးက ပါ ပါတယ်။

“ဒီ ၂ နှစ်အတွင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေ သူတို့ လုပ်ကိုင်စားသောက်နေကျ တနိုင်တပိုင် စီးပွားရေးကို လုံး၀ မလုပ်ကိုင် မစားသောက်နိုင် တော့ဘူး။ တချို့ အမျိုးသမီးတွေ ဆိုရင် ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့အိမ်တွေ လက်နက်ကြီးကျလို့၊ မီးလောင်တဲ့အထဲ ပါသွားတာ ရှိသလို စစ်ကောင်စီက တမင် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ အကုန်လုံး ဖျက်ဆီးလိုက်တာမျိုး၊ အိမ်တွေကို တမင်တကာ ဖျက်ဆီးတာ မီးရှို့တာမျိုးတွေ ရှိပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီလိုမျိုးအခြေအနေမှာ သူတို့ အိမ်ပြန်စရာ မရှိဘူး။ တချို့ အိမ် ပြန်စရာရှိရင်တောင် ပြန်လုပ်ကိုင် စားသောက်လို့ရတဲ့ အနေအထားမျိုး အခြေအနေ မပေးတော့ဘူး။ ဆိုတော့ ဒါက တော်တော်လေး ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေ တခုလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။”

ဒါကတော့ အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ ပြင်းထန်လာတဲ့ ကရင်နီဒေသက အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခြေအနေတချို့ကို ကရင်နီအမျိုးသမီး အစည်းအရုံး အတွင်းရေးမှူး - ၂ မော်ဖရေးမြာက ပြောပြသွားတာပါ။ ကရင်နီဒေသ အပါအဝင် ကရင်၊ ချင်း၊ ကချင် စတဲ့ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေ နဲ့ အရင်က လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေ မရှိခဲ့တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ဒေသတွေမှာပါ အကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုတွေ ပိုမို ပြင်းထန် ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သလို၊ အာဏာသိမ်းမှု နောက်ပိုင်း စစ်ပြေး ဒုက္ခသည် ၁ သန်းခွဲ ကျော်အထိ တိုးလာတယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေက လည်း ထောက်ပြပါတယ်။ ဒီအထဲမှာလည်း အများစုက အမျိုးသမီးနဲ့ ကလေးငယ်တွေပါ။

စစ်အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဘဝတွေ ဇောက်ထိုးမိုးမျှော် ပြောင်းလဲ သွားခဲ့ရသူတွေထဲ CDM စစ်သား မိသားစုတွေလည်း ပါ ပါတယ်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို အကြမ်းမဖက်နည်းနဲ့ ဖီဆန်တဲ့ CDM လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်လို့ အသက်အန္တရာယ် စိုးရိမ်ရတဲ့အထိ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ ကြုံခဲ့ရတယ်လို့ CDM စစ်သား ဇနီးသည်တဦးဖြစ်တဲ့ မဆုသစ်က ပြောပါတယ်။ ထင်မှတ်မထားတဲ့ အပြောင်းအလဲတွေ ကြုံခဲ့ရတာလို့ သူက ပြောပြပါတယ်။

“ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားလဲ ဆိုတော့ အတော်ကြီးကို ပြောင်းလဲသွားပါတယ်။ စ စချင်း အာဏာသိမ်းတဲ့ တရက် နှစ်ရက် ကတော့ အဲ့လောက်ကြီးထိ ဖြစ်မယ်လို့ မထင်ဘူး။ နောက် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေ ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာ ကျမ အမျိုးသားကိုလည်း စစ်တပ်ထဲမှာ မရှိစေချင်တော့ဘူး။ ဒါပေမဲ့ စစ်တပ်ကလည်း လွယ်လွယ်နဲ့ထွက်လို့ ရတဲ့ဟာမျိုး မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ မဟုတ်တဲ့အခါ ကျတော့ ကျမတို့ ဘဝတခုလုံး ရင်းရမယ့် အနေအထားမျိုးကို ရောက်ရှိသွားတယ်ပေါ့နော်။ အသက်ညှာဆုံး အသက်သာဆုံး နည်းလမ်းကို စဉ်းစားပေမဲ့ ဘယ်လိုမှမဖြစ်နိုင်တဲ့အခါ ကျတော့ နောက်ဆုံး CDM လုပ်ပြီး စစ်တပ်ထဲကနေ ထွက်လာခဲ့တယ်။ ထွက်လာခဲ့တဲ့ အခါမှာ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေနဲ့ ပထမဆုံး အရမ်း ခက်ခဲ ခဲ့ရတယ်။ ကျမ မှာလည်း အသက်ကြီးတဲ့ မိဘတွေ ရှိတယ်။ မိသားစုတွေ ရှိတယ်။ ဆိုတော့ ဒီလူတွေကို နှောက်ယှက်ဖျက်စီးမှာတွေ ကြောက်တာပေါ့နော်။ နောက်ပြီးတော့ ကိုယ့်အမျိုးသားရဲ့ အသက် အန္တရာယ်ကိုလည်း စိုးရိမ်တာပေါ့နော်။ ဆိုတော့ သူ ထွက်လာပြီ ဆိုကတည်းက စစ်တပ်က ဖုန်းတွေ တောက်လျှောက် ဆက်တာမျိုး၊ လိုက်မေးတာမျိုးတွေ ခံရတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကိုယ့်မြေကိုယ့်ရေမှာ မနေရတော့ဘူး။ လွတ်မြောက်တဲ့ နေရာတွေကို ထွက်ပြေးရတယ်။ ဒါတွေကတော့ ကြီးမားတဲ့ အပြောင်းအလဲပေါ့။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ ကျမက အပြင်မှာ အလုပ် လုပ်တဲ့ အမျိုးသမီး တယောက် ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ကျမရဲ့ courier ဆုံးရှုံးရတယ်။ ကျမရဲ့ အလုပ်တွေ၊ လစာတွေ အကုန် ဆုံးရှုံးရတယ်။ ဒါတွေက ကြိုမတွက်ထားဘူးလား ဆိုတော့ ကြိုတွက်ထားတဲ့ အရာတွေပဲ။ ဒါပေမဲ့ ဒီလမ်းကို ကျမတို့ ရွေးချယ်ရတော့မှာဖြစ်တဲ့အတွက် ဆုံးရှုံးရလည်း စွန့်လွှတ်ရလည်း ကိစ္စမရှိဘူး ဆိုပြီး လုပ်ခဲ့ကြတယ်။”

သူတို့မိသားစု လိုပဲ စစ်ဖိနပ်အောက်မှာ မနေချင်လို့ CDM လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်နေကြတဲ့ တပ်မတော်သား မိသားစုတွေလည်း အများအပြား ရှိနေပြီး စစ်တပ်ဒေါက်တိုင်ဘ၀ အရောက်မခံဘဲ၊ ကောင်းရောင်းကောင်းဝယ် လုပ်စားရင်း စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို ဆက်လက် တော်လှန်နေကြတယ်လို့လည်း မဆုသစ်က ပြောပါတယ်။

အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု တွေကြောင့် အမျိုးသမီးတွေ အပါအဝင် ပြည်သူလူထု တရပ်လုံးရဲ့ စားဝတ်နေထိုင်ရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လုံခြုံရေး စသဖြင့် အခြေအနေတွေကတော့ ၂ နှစ်အတွင်းမှာ အဘက်ဘက်က ဆုတ်ယုတ် ကျဆင်းသွားခဲ့ရတယ်လို့ အမျိုးသမီးရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ မခင်လေးက ပြောပါတယ်။

“အာဏာသိမ်း ၂ နှစ်ပြည့်ပြီးတဲ့နောက်မှာတော့ ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ယေဘုယျ အခြေအနေကို ခြုံပြီး ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ တိုင်းပြည်မှာရှိတဲ့ တခြားသော တိုင်းသူပြည်သားတွေနဲ့ အတူတူပဲပေါ့။ ဒုက္ခတွေနဲ့ပဲ ပိုပြီးတော့ ကြုံနေရတယ်။ ပိုပြီးတော့ ဆိုးရွားသထက် ဆိုးရွားတဲ့ ဒုက္ခမျိုးစုံကို ရင်ဆိုင်နေရတယ်။ အထူးသဖြင့်တော့ အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုပေါ့။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုက ပိုပြီးတော့ ဆိုးဆိုးရွားရွား ဖြစ်လာတယ်။ အာဏာသိမ်း စစ်ကောင်စီရဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ ထောင်တွင်းမှာ၊ စစ်ကြောရေး စခန်းတွေမှာ၊ ရပ်ရွာတွေထဲမှာ မထင်ရင် မထင်သလို လွယ်လင့်တကူ မုဒိမ်းကျင့်တာ၊ သတ်ဖြတ်တာ၊ စော်ကားတာတွေ ကလည်း အစုံရှိနေတယ်။ နောက်တခုက သာမန် အခြေအနေမှာဆိုရင်လည်း ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေဟာ ရိုးရိုးသာမန် နိုင်ငံရေးနဲ့ မပတ်သက်ဘူး ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးတွေတောင်မှ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းတွေ ရှားပါးလာတယ်။ အဲ့ဒီအခါကျတော့ သူတို့က နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်ပြီးတော့ အလုပ်အကိုင်တွေ လုပ်ရတယ်။ အဲ့လိုလုပ်တဲ့အခါမှာလည်း တခြား တိုင်းပြည်တွေကို ထွက်ပြီး လုပ်ရတဲ့အခါမှာ လူကုန်ကူးမှု ပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတယ်။ အဲ့ဒီလို ပြဿနာတွေကိုလည်း ဝိုင်းဝန်းကူညီ ဖြေရှင်းပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ပေးဖို့ အကူအညီတောင်းသော်လည်း အကူအညီရတဲ့ အနေအထား မျိုးမှာလည်း မရှိဘူး။ ဆိုတော့ ခြုံပြီးပြောရရင်တော့ ကျမတို့အမျိုးသမီးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အခွင့်အရေး၊ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ သူတို့ရဲ့ဘ၀ လုံခြုံရေးတွေဟာ အင်မတန်မှ ဆိုးရွားတဲ့ အခြေအနေကို ရောက်နေတယ်လို ပြောလို့ရပါတယ်။”

အာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဘဝတွေ ဆုံးရှုံးပြီး အနာဂတ် ရည်မှန်းချက်အိပ်မက် ပျက်ခဲ့ရသူတွေ အမြောက်အများ ရှိတာမှာ အနာဂတ် မျိုးဆက် လူငယ်တွေကတော့ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုက အဆိုးဆုံးလို့ ဆိုရမှာပါ။ နဂိုကတည်းက ပညာရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေးကဏ္ဍတွေမှာ အမျိုးသားတွေထက် နိမ့်ကျနေတဲ့ အမျိုးသမီးလူငယ်တွေ ဆိုရင်တော့ ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုက ပိုလို့တောင် ကြီးမားတယ်လို့ စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ လူငယ်အမျိုးသမီး တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူ မအက်စတာဇေနော က ပြောပါတယ်။

“ကျမရဲ့ တကိုယ်ရည်အရ ဆိုရင်လည်း အရင်တုန်းက PhD တက်ဖို့အတွက် စဉ်းစားခဲ့တဲ့သူ ဖြစ်တယ်။ သို့ပေမဲ့လည်း အခုချိန်မှာဆိုရင် ကျမ အတွက်က ဒီအိပ်မက်ကို ဖျောက်ရမလား။ ဒါမှမဟုတ်ရင်လဲ ဘာဆက်လုပ်ရမလဲ ဆိုတာက တော်တော်လေးကို ဝေဝါးတဲ့ အခင်းအကျင်း ဖြစ်တာပေါ့လေ။ ဆိုတော့ ဒါမျိုး ကျမလို ကြုံရတဲ့သူတွေ အမြောက်အများ ရှိမယ်။ ကျမထက် ပိုဆိုးပြီးတော့ ဘာမှ မပြင်ဆင်ရသေးတဲ့ လူငယ် အမျိုးသမီးတွေလည်း အမြောက်အများ ရှိပါတယ်။ ပညာရေးမှာဆိုရင်လည်း မတတ်လိုက်ရတဲ့ အခြေအနေပေါ့။ ဆုံးခန်းတိုင်ဖို့ မပြောနဲ့ စတောင် မစ လိုက်ရတဲ့ လူငယ်တွေ။ ဒါတွေကို ကျမ အင်မတန်မှ စိတ်မကောင်း ဖြစ်ရတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကျောင်းတော့ပြီးပါရဲ့ ဒါပေမဲ့ လုပ်ငန်းခွင် အတွေ့အကြုံကို ထိုက်သင့်တဲ့အရွယ်မှာ မရလိုက်တဲ့လူငယ် အမျိုးသမီးတွေပေါ့။ ဒါတွေကကျတော့ နောက်ပိုင်း ကျမတို့ လူငယ် အမျိုးသမီး ဖွံ့ဖြိုးရေးတွေ လုပ်တဲ့အခါကျရင် စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေတခု ဖြစ်တယ်လို့ ထင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ နဂိုကတည်းက ကျမတို့အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်ခွင့်နဲ့ ပညာရေးမှာ အရည်အချင်း ဘယ်လောက်ရှိနေပါစေ၊ လုပ်ငန်းကိုင်ငန်းမှာဆိုရင်လည်း ဘယ်လောက်ပဲ အရည်အချင်းရှိရှိနဲ့ လုပ်ကိုင်တတ်ပါစေ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ရှုမြင်တဲ့အမြင်တွေက ကွဲပြားနေသေးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲမှာ ရှိနေတော့ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်က အချိန်ကိုက် ဖြည့်မထားနိုင်ဘူးဆိုရင် ကြုံရမယ့်ဖိအားတွေက ပိုများတယ်။ ဆိုတော့ ကျမ အနေနဲ့ကတော့ ဒီလို လူအများဆုံး ပါဝင်နေတဲ့ အသက်အရွယ် အပိုင်းအခြားထဲက ပညာရေးကို မပြင်ဆင်ထားနိုင်သေးတဲ့ အမျိုသမီးငယ်တွေ၊ လုပ်ငန်းကိုင်ငန်းအတွက် ဘာမှ အတွေ့အကြုံ မယူထားရသေးတဲ့သူတွေ အတွက် တော်တော်လေးကို စိတ်မကောင်း ဖြစ်ရပါတယ်။”

ဒီလို စိတ်မကောင်းစရာ ဆုတ်ယုတ်မှုတွေ ရှိပေမဲ့၊ တဘက်မှာလည်း နွေဦးတော်လှန်ရေးကနေ တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့ အတွေ့အကြုံတွေနဲ့ ရင့်ကျက်မှုတွေကို လူငယ်တွေ ရခဲ့ကြပြီး တော်လှန်ရေး အောင်မြင်ဖို့ ခြေလှမ်းတွေနဲ့ ခွန်အားတွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်လို့လည်း မအက်စတာဇေနော က ပြောပါတယ်။

“ဆုတ်ယုတ်သွားတဲ့အရာတွေ ရှိသလိုမျိုး တဘက်မှာလည်း ပိုပြီးတော့ တိုးတက်လာတဲ့အရာတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ အသက်အရွယ်နဲ့ မလိုက်အောင် တာဝန်ယူရတဲ့ တာဝန်ခံရတဲ့ အခြေအနေတွေမှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ပိုပြီး ရင့်ကျက်လာကြတယ်။ ဘဝမှာ ဘယ်အရာမဆို ရင်ဆိုင်သွားနိုင်တယ်။ ရင်ဆိုင်မယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ခွန်အား တွေ ပိုပြီး ပြင်းပြလာတယ်။ ရှိလာတယ်။ ဘယ်လို အခက်အခဲတွေကပဲ ဖြစ်စေ အဟန့်အတား မဖြစ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက်ပေါ့။ ဒါတွေလည်း ပိုပြီးတော့ အားဖြစ်လာတယ်။ ဆက်လက်ပြီးတော့ ရင်ဆိုင်ဖို့အတွက်ကို လည်း ဒီအရာတွေက အင်မတန် အားကောင်းတဲ့ ခွန်အားလို့ မြင်ပါတယ်။ အခုလက်ရှိ ပါဝင်နေတဲ့ လူတွေ အနေနဲ့က အလွယ်တကူနဲ့ ပြောင်းလဲသွားဖို့ ဆိုတာမှာ ပိုပြီး ရာခိုင်နှုန်း နည်းသွားတယ်လို့ ကျမအနေနဲ့ ယူဆတယ်။ အခု ၂ နှစ်ကာလအတွင်းမှာ ဆိုရင်လည်း ကျမ အနေနဲ့ ဒါကို ပိုပြီးတော့ ယုံကြည်မှု ရှိလာတယ်။ ဒါက မဖြစ်မနေ တွန်းတွန်းတိုက်တိုက် လုပ်သွားရမယ့်ကိစ္စ၊ လုပ်ဖို့လည်း အားလုံးက စိုင်းပြင်းနေတဲ့ကိစ္စ။ စိတ်ဓာတ်ခိုင်မာနေပြီးသား ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို မြင်ရပါတယ်။ ဒါက ထင်ရှားတယ်လို့လည်း ယူဆပါတယ်။”

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အပြီးတိုင် ဖယ်ရှားနိုင်တဲ့အထိ လူငယ်တွေ၊ အမျိုးသမီးတွေကတော့ ဆက်လက် တိုက်ပွဲဝင်နေဦးမှာပါ ပဲလို့လည်း မအက်စတာ ကပြောပါတယ်။ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ၂ နှစ်တာ ကြာလာပေမဲ့ ယုံကြည်ချက် ပျက်သွားဖို့မရှိဘူးလို့ မဆုသစ် ကလည်း ပြောပါတယ်။

“ကျမတို့ ယုံကြည်တယ်။ ၂ နှစ်ဆိုတဲ့ အတိုင်းအတာ ကာလမှာ အခြေအနေကောင်းတခု ဆိုတဲ့ အကျိုးရလဒ်တွေ ကျမတို့ မြင်တွေ့နေရပြီ ဖြစ်တယ်။ ကျမတို့ဘဝတွေ ပေးဆပ်ခဲ့ရတာနဲ့ တန်အောင် ကျမတို့ ကြိုးစားမယ်။ အဆုံးထိ ကြိုးစားမယ်။ တတ်နိုင်တဲ့အထိ ရပ်တည်သွားမယ်။ ကြိုးစားသွားမယ်။ အခုဆိုရင်လဲ ကျမတို့ လုပ်ဆောင်နေတယ် ဆိုတာက စစ်တပ်ရဲ့ဒေါက်တိုင် ဖြစ်တဲ့ စစ်သားတွေ ထွက်လာအောင်လို့ပေါ့နော်။ တဘက်တလမ်းကနေ လုပ်ဆောင်နေတာ ဖြစ်တယ်။ ဒီလုပ်ငန်းတွေကိုလည်း ဒီ ၂၀၂၃ မှာ အရှိန်အဟုန် မြှင့်ပြီးတော့ လုပ်ဆောင်သွားဖို့အတွက် ပြင်ဆင် ဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ လက်ရှိမှာလည်း လုပ်ဆောင်နေပါတယ်ရှင့်။”

လတ်တလော အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ အသံတွေကို အာဏာသိမ်းမှု အစောပိုင်း ကာလတွေမှာ တွေ့ခဲ့ရသလောက် ကျယ်ကျယ်လောင်လောင် မကြားရ မတွေ့ရပေမဲ့၊ ဒါဟာ အလံ လိပ်သွားတာမဟုတ်ဘဲ လှုပ်ရှားမှု ပုံစံ ပြောင်းသွားတာပါလို့ မခင်လေး ပြောပါတယ်။

“အသံတိတ်တာဟာ အလံလိပ်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြောရလို့ရှိရင်တော့ ကျမတို့ တော်လှန်ရေးအစမှာကျတော့ ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေဟာ အများပြည်သူ သတ်မှတ်ကြသလို အားနွှဲ့တယ်။ ကြောက်တတ်တယ်။ သတ္တိမရှိဘူး။ မစွန့်စားရဲဘူးလို့ အများပြည်သူ သတ်မှတ်ကြတဲ့ သတ်မှတ်ချက်တွေကနေ ဖောက်ထွင်းပြီး တော်လှန်ရေးမှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ရှေ့ဆုံးကနေ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ရင်ဆိုင်ပြီးတော့ ပြည်သူလူထုကိုပါ အကြောက်တရားမရှိအောင် စွဲဆောင် စည်းရုံးခဲ့တာဖြစ်တယ်။ အခုလည်း ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေက အသံတိတ်တယ်လို့ ထင်ရပေမဲ့။ အသံတိတ်တယ် ဆိုတာလဲ ပြောရရင်တော့ လူမှုစာမျက်နှာတွေပေါ်မှာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ သတင်းမီဒီယာတွေပေါ်မှာပဲ ဖြစ်ဖြစ် မတွေ့ရဘူး ဆိုတာ မှန်တယ်။ ဒါဟာ ကျမတို့ရဲ့ နည်းဗျူဟာ ပြောင်းသွားတာလည်း ပါတယ်။ နောက်တနည်းကတော့ စစ်ကောင်စီရဲ့ မတရားညှဉ်းပမ်း နှိပ်စက်မှုတွေဟာ ပြည်တွင်းမှာ နေထိုင်တဲ့သူတွေ၊ နယ်စပ်မှာ နေထိုင်သူတွေပါ မကျန် အလွတ်မပေးဘဲ နှိပ်စက်နေမှုတွေက အရမ်း ရက်စက်တဲ့အခါကျတော့ ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေ အနေနဲ့ ပါးပါးနပ်နပ် ပညာသားပါပါ လုပ်ရတဲ့ကိစ္စတွေ ရှိတယ်။ ပထမပိုင်းမှာတော့ ပြည်သူလူထုတွေ ပါဝင်လာအောင်၊ နိုင်ငံတကာက အာရုံစိုက်လာအောင် ကျမတို့က များများ ပြောရတယ်။ ဆိုရတယ်။ လှုံ့ဆော်ရတယ်ပေါ့။ အခုနောက်ပိုင်း ကျတော့ တော်လှန်ရေးကာလ ကြာလာတဲ့အခါမှာ ကျမတို့က လှုံ့ဆော်မှုတွေ လုပ်စရာ မလိုတော့ဘူး။ ကျန်တဲ့မူဝါဒပိုင်းတွေမှာ နောက်ထပ် အနာဂတ် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကို သွားဖို့အတွက် ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေ ဒီ့ထက်ပိုပြီး ထဲထဲဝင်ဝင် ပါနိုင်အောင် တိုးတိုးတိတ်တိတ်နဲ့ လုပ်စရာရှိတာကို လုပ်ရတယ်။ ခြုံပြီး ပြောရရင်တော့ အသံတိတ်တာဟာ အလံလိပ်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေဟာ သူ ပါဝင်ခွင့် ပါဝင်သင့်တဲ့နေရာတွေမှာ ဆက်ပြီး ပါဝင်နေပါတယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။”

လက်ရှိ စစ်အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေဟာ ကျရာနေရာကနေ ပါဝင်ခဲ့ကြသလို၊ အာဏာသိမ်းမှု ၂ နှစ်ပြည့်လာချိန်မှာလည်း ဆက်လက် ပါဝင် လှုပ်ရှားနေကြဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ အများအပြား ပါဝင်တဲ့ ဒီကေန့ နွေဦးတော်လှန်ရေး လူထုလှုပ်ရှားမှုတွေဟာ အာဏာရှင်စနစ် အမြစ်ဖြတ်ဖို့တင်မကဘဲ၊ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေကိုပါ တပါတည်း တိုက်ဖျက်သွားရမယ့် တော်လှန်ရေးတခု ဖြစ်တယ်လို့ မအက်စတာဇေနောက ပြောပါတယ်။

“ကျမတို့ အခု ဒီကာလက ခေတ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး တခုပဲ ဖြစ်တယ်။ ခေတ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး ဆိုတာက ဖက်ဆစ်ဝါဒရဲ့ ဝိသေသ လက္ခဏာတွေ ဖြစ်တဲ့ အာဏာရှင်စနစ်တို့၊ ဗဟိုထိန်းချုပ် ချုပ်ကိုင်မှုစနစ်တို့၊ အစွန်းရောက် အမျိုးသားရေးနဲ့ ဘူဇွာ လူတန်းစား စနစ် ဆိုတာတွေကို တပါတည်း တိုက်ဖျက်နေကြတာ ဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ အမျိုးသမီးတွေကို ဖိနှိပ်ခြင်း၊ နေရာမပေးခြင်း ဆိုတာကလည်း ဖက်ဆစ်ဝါဒရဲ့ ဝိသေသ လက္ခဏာတွေထဲက တခုဖြစ်တယ်။ ဆိုတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ခေတ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး ဖက်ဆစ်ဝါဒကို ကျမတို့ အမြစ်ဖြတ် တော်လှန်မယ်လို့ ပြောတဲ့အခါကျရင် ကျမတို့ကိုယ်တိုင်မှာရှိတဲ့ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ခွဲခြား ဆက်ဆံမှုတွေကို တကိုယ်ရည်အရ ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်တယ်။ အရင်ကာလတုန်းကတော့ အမျိုးသမီးတွေ အနေနဲ့ လက်စွမ်းပြဖို့ အခြေအနေ မပေးခဲ့ဘူး။ အစွမ်းရှိရင်တောင်မှ ကျမတို့ ထုတ်ဖော်ခွင့် မရှိခဲ့ဘူး။ ဒါပေမဲ့ ခုချိန်မှာတော့ လူဦးရေအရရော ပိုပြီးတော့များတဲ့ အနေအထားမှာ၊ အခုလို တွန်းတွန်းတိုက်တိုက် လုပ်ရတဲ့အချိန်မှာ ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေ လုပ်နိုင်စွမ်းကို အရင်လို ဖယ်ကြဉ်ထားလို့ မရတော့ဘူး။ ဆိုတဲ့အတွက် အမျိုးသမီးတွေ အနေနဲ့ ကလည်း အခုချိန်မှာ ကျမတို့ရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းကို ကိုယ့်ကိုယ်ကို မနှိမ့်ချလိုက်ဘဲနဲ့ ကိုယ်လုပ်နိုင်သမျှကို အစွမ်းကုန် ပါဝင်ပါ။ ဒါဟာ တနည်းအားဖြင့် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုကို ကျမတို့ရဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းကနေ လက်သင့်ခံလာအောင်၊ ပုံမှန်အနေအထားတခု ဖြစ်အောင် ကျမတို့က စိမ့်ဝင်နေတာဖြစ်တယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့် ကိုယ့်ရဲ့ ပါဝင်မှုကို လုံး၀ မလျှော့ချလိုက်ပါနဲ့။ တခြား အမျိုးသားတွေ အနေနဲ့လည်း အမျိုးသား အမျိုးသမီးနှစ်ဦးပဲ ရှိတဲ့အနေအထားမှာ ကျမတို့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုကို ဖယ်ကြဉ်ထားတာက တဘက်က ကိုယ့်ရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းရည်ကို လျှော့ချလိုက်တာနဲ့ အတူတူပဲ။ ကိုယ်အောင်မြင်နိုင်သလောက်ကို အောင်မြင်ခွင့် မပေးလိုက်တာနဲ့ အတူတူပဲ။ ဒါကြောင့် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်ခွင့်ကိုလည်း အစွမ်းကုန် မြှင့်တင်ကြဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ်။”

ဒီကနေ့ အာဏာရှင် ဆန့်ကျင်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပြည်သူလူထုရဲ့ ပူးပေါင်း ပါဝင်မှုအားဟာ ဘယ်တုန်းကမှနဲ့မတူအောင် အရှိန်အဟုန် ကောင်းခဲ့သလို၊ ဒီလို လူထုလို့ဆိုတဲ့ နေရာမှာ လူဦးရေ ထက်ဝက်က အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို မေ့ထားလို့ မရပါဘူး။ ဒါကြောင့် လူထုရဲ့ ပူးပေါင်း ပါဝင်မှုလို့ ပြောရင် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပူးပေါင်း ပါဝင်မှုကို လစ်လျူရှုထားလို့ မရနိုင်ဘူးဆိုတာ တင်ပြရင်း ဒီသီတင်းပတ် အမျိုးသမီးကဏ္ဍကို ဒီမှာပဲ ရပ်နားခွင့်ပြုပါ။ ကျမ ခင်ဖြူထွေးပါရှင့်။