ဖက်ဒရယ်ပဋိညာဉ် ကြေညာစာတမ်း

[[ ZAWGYI ]]

ဦးအောင်ခင်ရဲ့ မြန်မာ့အရေး သုံးသပ်ချက်

စစ်ကောင်စီ အာဏာသိမ်းပြီး (၂)လ အကြာမှာ ရွေးကောက်ခံ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ အခြား နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေ စုပေါင်းပြီး ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု ကြေညာစာတမ်းကို ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ဒီအကြောင်း ဦးအောင်ခင်က ရေးသားပြီး ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်နဲ့အတူ တင်ပြထားပါတယ်။

“ဖက်ဒရယ် ပဋိညာဉ် ကြေညာစာတမ်း”

အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးကို ဦးစားပေးပြီး စစ်တပ်နဲ့ ပုလဲနံပသင့်အောင် ကြိုးပမ်းခဲ့တဲ့ ဒေါ်စုနဲ့ NLD အစိုးရကို စိတ်ပျက်တဲ့ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့တွေ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီအခြေအနေဟာ စစ်အာဏာသိမ်းတဲ့အခါမှာ လုံးဝ ပြောင်းလဲသွားပါတယ်။ စစ်ကောင်စီ တက်လာပြီး (၂)လအကြာမှာ ထုတ်ပြန်တဲ့ ဖက်ဒရယ်ပဋိညာဉ်ကို ကြည့်ရင် ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေကို အသိအမှတ် မပြုတော့ပဲ အာဏာရှင်စနစ် မှန်သမျှ ပပျောက်ရေး၊ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ထောင်ရေးနဲ့ အရပ်သား ပြည်သူ့အစိုးရ ပေါ်ထွန်းရေး စတဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေကို အကောင်အထည်ဖေါ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်တာကိုသာ တွေ့နိုင်ပါတယ်။

ဒီ ရည်ရွယ်ချက်တွေကို စုပေါင်းအကောင်အထည်ဖေါ်မယ့် အစုအဖွဲ့တွေဟာ လွှတ်တော်ကိုယ်စားပြုကော်မတီ အပါအဝင် ရွေးကောက်ခံ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေ၊ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ၊ CDM အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ လူထုသပိတ် လှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့တွေ၊ တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေး အဖွဲ့တွေနဲ့ ကြားကာလ ပြည်နယ်/ ဖက်ဒရယ် ကိုယ်စားပြု အစုအဖွဲ့ စတာတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဖက်ဒရယ် ပဋိညာဉ်ကို စုပေါင်းရေးသားပြီး အကောင်အထည် ဖေါ်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဖက်ဒရယ်ပဋိညာဉ် ကြေညာစာတမ်းကို နှစ်ပိုင်းခွဲထားပါတယ်။ အပိုင်း(၁)မှာ ဦးတည်ချက်၊ ရည်ရွယ်ချက်၊ နိုင်ငံရေးလမ်းပြမြေပုံ၊ ဖက်ဒရယ်မျှော်မှန်းချက်နဲ့ စံတန်ဖိုး၊ ဖက်ဒရယ် တည်ဆောက်ရေးဆိုင်ရာ လမ်းညွှန်အခြေခံမူ စတာတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုကို ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ရှိတဲ့ ပြည်နယ်တွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတာမို့ ပြည်ထောင်စုဝင် ပြည်နယ်အားလုံးဟာ နိုင်ငံရေးအရ တန်းတူတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ အစုအဖွဲ့တွေရဲ့ စုပေါင်းရည်မှန်းချက်ကို ဖေါ်ပြတဲ့အပိုင်း ဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေ လိုလားတဲ့ ဖက်ဒရယ်အယူအဆတွေကို အပိုင်း(၁)မှာ ရှင်းလင်းဖေါ်ပြထားပါတယ်။ အပိုင်း(၂)မှာတော့ ကြားကာလ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ အစီအမံတွေအကြောင်း ရှင်းလင်းတင်ပြထားပါတယ်။ အပိုင်း(၁)ပါ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ လမ်းပြမြေပုံကို အကောင်အထည်ဖေါ်မယ့် လုပ်ငန်းအဆင့်ဆင့်ကို အပိုင်း(၂)မှာ ဖေါ်ပြပါတယ်။

ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်ရေးဆိုင်ရာ အခြေခံမူကို အပိုင်း(၁)မှာ ဖေါ်ပြပါတယ်။ ပြည်ထောင်စုမှာပါဝင်တဲ့ ပြည်နယ်က ပြည်သူလူထုဟာ အချုပ်အခြာ အာဏာရဲ့ မူရင်းပိုင်ရှင်ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် အပြည့်အဝရှိတဲ့ ပြည်နယ်တွေစုပေါင်းပြီး ပြည်ထောင်စုကို ဖွဲ့စည်းတဲ့အတွက် ပြည်နယ်အားလုံး နိုင်ငံရေးအရ တန်းတူဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြည်နယ်ရဲ့ အခြေခံဥပဒေကို ပြည်နယ်က ပြဌာန်းရပါလိမ့်မယ်။ ဖက်ဒရယ်လုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ အားလုံးဟာ ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အရပ်သားအစိုးရ အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြည်နယ်တွေရဲ့ ဘုံအကျိုးစီးပွားအတွက် ကျင့်သုံးဖို့လိုအပ်တဲ့ အခွင့်အာဏာကို ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု အစိုးရကို အပ်နှင်းပြီး၊ မအပ်နှင်းပဲထားတဲ့ ကြွင်းကျန်အာဏာကိုသာ ပြည်နယ်က ရယူတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

နိုင်ငံရေးအာဏာ(၃)ရပ်ဖြစ်တဲ့ ဥပဒေပြုရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ တရားစီရင်ရေးအာဏာ ကျင့်သုံးပိုင်ခွင့်ရှိတာဟာ နိုင်ငံရေးရာ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်နယ်တွင်း ကျင့်သုံးမယ့် အခြေခံဥပဒေကို ရေးဆွဲပြဌာန်းခွင့် ရှိတာဟာ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် ဖြစ်ပါတယ်။ လူမျိုးပေါင်စုံနေထိုင်တဲ့ မြန်မာပြည်မှာ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ သမ္မတကို ပြည်နယ်ကိုယ်စားပြု အမျိုးသားလွှတ်တော်(သို့) အထက်လွှတ်တော်က ရွေးကောက်တင်မြှောက်ပြီး အုပ်ချုပ်ရေး ယန္တရားကို တိုက်ရိုက်ကိုင်တွယ်မယ့် ဝန်ကြီးချုပ်ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်(သို့) အောက်လွှတ်တော်က ရွေးကောက်တင်မြှောက် ရပါလိမ့်မယ်။ ဖက်ဒရယ်စနစ်မှာ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ စုပေါင်းအုပ်ချုပ်ရေး ရောစပ်ထားတာမို့ ကာကွယ်ရေးမှာလည်း ပြည်နယ်နဲ့ ပြည်ထောင်စုဆိုပြီး (၂)ပိုင်း ရှိမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကို လိုအပ်သလို ဖွဲ့စည်းနိုင်ပါတယ်။

ပြည်ထောင်စုရဲ့ လုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေကို ဖက်ဒရယ်လွှတ်တော်က ရေးဆွဲပြဌာန်းပြီး ဖက်ဒရယ် တပ်ဖွဲ့ရဲ့ အသုံးစရိတ်ကို စိစစ်အတည်ပြုပေးရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ ပြည်နယ်လုံခြုံရေးတပ်ကို သီးခြားဖွဲ့စည်းပြီး ပြည်နယ်အစိုးရ လက်အောက်မှာ ထားရပါမယ်။ သူတို့ရဲ့အသုံးစရိတ်ကို သက်ဆိုင်ရာ တိုင်းနဲ့ ပြည်နယ်လွှတ်တော်က စိစစ်အတည်ပြု ရပါလိမ့်မယ်။ ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံမှာ အမျိုးသားလုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ရေးကောင်စီ ကို ဖွဲ့စည်းရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီကောင်စီမှာ ပြည်နယ်က ကိုယ်စားလှယ် အနည်းဆုံး(၁)ဦးစီ ပါဝင်ရမယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။

ဖက်ဒရယ်စနစ်မှာ ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ ပြည်ထောင်စုအုပ်ချုပ်ရေးကို ရောစပ်ထားတာမို့ နိုင်ငံတော် ကာကွယ်ရေး မှာလည်း ပြည်နယ်နဲ့ ပြည်ထောင်စုဆိုပြီး (၂)ပိုင်း ရှိမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြည်နယ်ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကို လိုအပ်သလို ဖွဲ့စည်းနိုင်ပါတယ်။ ဖက်ဒရယ် ပဋိညာဉ်ကို စုပေါင်းရေးဆွဲ ပြဌာန်းပြီး ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုကို စုပေါင်းခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ စုပေါင်း အကောင်အထည်ဖေါ်သွားမယ်လို့ ကြေညာထားပါတယ်။ ၂၀၂၂ ဇန်နဝါရီလ နှောင်းပိုင်းမှာ အွန်လိုင်းကနေ ကျင်းပတဲ့ ပထမအကြိမ် ပြည်သူ့ညီလာခံက အတည်ပြုတယ်လို့လည်း ဖေါ်ပြထားပါတယ်။

===== UNICODE =====

ဦးအောငျခငျရဲ့ မွနျမာ့အရေး သုံးသပျခကြျ

စဈကောငျစီ အာဏာသိမျးပွီး (၂)လ အကွာမှာ ရှေးကောကျခံ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ အခွား နိုငျငံရေးအငျအားစုတှေ စုပေါငျးပွီး ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု ကွညောစာတမျးကို ထုတျပွနျလိုကျပါတယျ။ ဒီအကွောငျး ဦးအောငျခငျက ရေးသားပွီး ကိုဉာဏျဝငျးအောငျနဲ့အတူ တငျပွထားပါတယျ။

“ဖကျဒရယျ ပဋိညာဉျ ကွညောစာတမျး”

အမြိုးသားပွနျလညျသင့ျမွတျရေးကို ဦးစားပေးပွီး စဈတပျနဲ့ ပုလဲနံပသင့ျအောငျ ကွိုးပမျးခဲ့တဲ့ ဒေါျစုနဲ့ NLD အစိုးရကို စိတျပကြျတဲ့ တိုငျးရငျးသားအဖှဲ့တှေ ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ဒီအခွအေနဟော စဈအာဏာသိမျးတဲ့အခါမှာ လုံးဝ ပွောငျးလဲသှားပါတယျ။ စဈကောငျစီ တကျလာပွီး (၂)လအကွာမှာ ထုတျပွနျတဲ့ ဖကျဒရယျပဋိညာဉျကို ကွည့ျရငျ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒကေို အသိအမှတျ မပွုတော့ပဲ အာဏာရှငျစနဈ မှနျသမြှ ပပြောကျရေး၊ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျထောငျရေးနဲ့ အရပျသား ပွညျသူ့အစိုးရ ပေါျထှနျးရေး စတဲ့ ရညျမှနျးခကြျတှကေို အကောငျအထညျဖေါျဖို့ ဆုံးဖွတျတာကိုသာ တှေ့နိုငျပါတယျ။

ဒီ ရညျရှယျခကြျတှကေို စုပေါငျးအကောငျအထညျဖေါျမယ့ျ အစုအဖှဲ့တှဟော လှှတျတောျကိုယျစားပွုကောျမတီ အပါအဝငျ ရှေးကောကျခံ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှေ၊ စဈအာဏာသိမျးမှုကို ဆန့ျကငြျတဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတှေ၊ CDM အဖှဲ့အစညျးတှေ၊ လူထုသပိတျ လှုပျရှားမှုအဖှဲ့တှေ၊ တိုငျးရငျးသားတောျလှနျရေး အဖှဲ့တှနေဲ့ ကွားကာလ ပွညျနယျ/ ဖကျဒရယျ ကိုယျစားပွု အစုအဖှဲ့ စတာတှဖွေဈပါတယျ။ ဖကျဒရယျ ပဋိညာဉျကို စုပေါငျးရေးသားပွီး အကောငျအထညျ ဖေါျမယျလို့ ဆိုပါတယျ။

ဖကျဒရယျပဋိညာဉျ ကွညောစာတမျးကို နှဈပိုငျးခှဲထားပါတယျ။ အပိုငျး(၁)မှာ ဦးတညျခကြျ၊ ရညျရှယျခကြျ၊ နိုငျငံရေးလမျးပွမွပေုံ၊ ဖကျဒရယျမြှောျမှနျးခကြျနဲ့ စံတနျဖိုး၊ ဖကျဒရယျ တညျဆောကျရေးဆိုငျရာ လမျးညှှနျအခွခေံမူ စတာတှေ ပါဝငျပါတယျ။ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစုကို ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျရှိတဲ့ ပွညျနယျတှနေဲ့ ဖှဲ့စညျးထားတာမို့ ပွညျထောငျစုဝငျ ပွညျနယျအားလုံးဟာ နိုငျငံရေးအရ တနျးတူတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ သကျဆိုငျတဲ့ အစုအဖှဲ့တှရေဲ့ စုပေါငျးရညျမှနျးခကြျကို ဖေါျပွတဲ့အပိုငျး ဖွဈပါတယျ။ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှေ လိုလားတဲ့ ဖကျဒရယျအယူအဆတှကေို အပိုငျး(၁)မှာ ရှငျးလငျးဖေါျပွထားပါတယျ။ အပိုငျး(၂)မှာတော့ ကွားကာလ ဖှဲ့စညျးပုံ အခွခေံဥပဒဆေိုငျရာ အစီအမံတှအေကွောငျး ရှငျးလငျးတငျပွထားပါတယျ။ အပိုငျး(၁)ပါ ရညျရှယျခကြျနဲ့ လမျးပွမွပေုံကို အကောငျအထညျဖေါျမယ့ျ လုပျငနျးအဆင့ျဆင့ျကို အပိုငျး(၂)မှာ ဖေါျပွပါတယျ။

ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု တညျဆောကျရေးဆိုငျရာ အခွခေံမူကို အပိုငျး(၁)မှာ ဖေါျပွပါတယျ။ ပွညျထောငျစုမှာပါဝငျတဲ့ ပွညျနယျက ပွညျသူလူထုဟာ အခြုပျအခွာ အာဏာရဲ့ မူရငျးပိုငျရှငျဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ အပွည့ျအဝရှိတဲ့ ပွညျနယျတှစေုပေါငျးပွီး ပွညျထောငျစုကို ဖှဲ့စညျးတဲ့အတှကျ ပွညျနယျအားလုံး နိုငျငံရေးအရ တနျးတူဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပွညျနယျရဲ့ အခွခေံဥပဒကေို ပွညျနယျက ပွဌာနျးရပါလိမ့ျမယျ။ ဖကျဒရယျလုံခွုံရေးနဲ့ ကာကှယျရေးတပျဖှဲ့ အားလုံးဟာ ရှေးကောကျတငျမွှောကျထားတဲ့ အရပျသားအစိုးရ အုပျခြုပျမှုအောကျမှာ ရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပွညျနယျတှရေဲ့ ဘုံအကြိုးစီးပှားအတှကျ ကငြ့ျသုံးဖို့လိုအပျတဲ့ အခှင့ျအာဏာကို ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု အစိုးရကို အပျနှငျးပွီး၊ မအပျနှငျးပဲထားတဲ့ ကွှငျးကနြျအာဏာကိုသာ ပွညျနယျက ရယူတယျလို့ ဆိုပါတယျ။

နိုငျငံရေးအာဏာ(၃)ရပျဖွဈတဲ့ ဥပဒပွေုရေး၊ အုပျခြုပျရေးနဲ့ တရားစီရငျရေးအာဏာ ကငြ့ျသုံးပိုငျခှင့ျရှိတာဟာ နိုငျငံရေးရာ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ ဖွဈပါတယျ။ ပွညျနယျတှငျး ကငြ့ျသုံးမယ့ျ အခွခေံဥပဒကေို ရေးဆှဲပွဌာနျးခှင့ျ ရှိတာဟာ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျ ဖွဈပါတယျ။ လူမြိုးပေါငျစုံနထေိုငျတဲ့ မွနျမာပွညျမှာ နိုငျငံတောျအကွီးအကဲ သမ်မတကို ပွညျနယျကိုယျစားပွု အမြိုးသားလှှတျတောျ(သို့) အထကျလှှတျတောျက ရှေးကောကျတငျမွှောကျပွီး အုပျခြုပျရေး ယန်တရားကို တိုကျရိုကျကိုငျတှယျမယ့ျ ဝနျကွီးခြုပျကို ပွညျသူ့လှှတျတောျ(သို့) အောကျလှှတျတောျက ရှေးကောကျတငျမွှောကျ ရပါလိမ့ျမယျ။ ဖကျဒရယျစနဈမှာ ကိုယျပိုငျအုပျခြုပျရေးနဲ့ စုပေါငျးအုပျခြုပျရေး ရောစပျထားတာမို့ ကာကှယျရေးမှာလညျး ပွညျနယျနဲ့ ပွညျထောငျစုဆိုပွီး (၂)ပိုငျး ရှိမယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပွညျနယျရဲတပျဖှဲ့နဲ့ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့ကို လိုအပျသလို ဖှဲ့စညျးနိုငျပါတယျ။

ပွညျထောငျစုရဲ့ လုံခွုံရေးနဲ့ ကာကှယျရေးဆိုငျရာ ဥပဒတှေကေို ဖကျဒရယျလှှတျတောျက ရေးဆှဲပွဌာနျးပွီး ဖကျဒရယျ တပျဖှဲ့ရဲ့ အသုံးစရိတျကို စိစဈအတညျပွုပေးရမယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပွညျနယျရဲတပျဖှဲ့နဲ့ ပွညျနယျလုံခွုံရေးတပျကို သီးခွားဖှဲ့စညျးပွီး ပွညျနယျအစိုးရ လကျအောကျမှာ ထားရပါမယျ။ သူတို့ရဲ့အသုံးစရိတျကို သကျဆိုငျရာ တိုငျးနဲ့ ပွညျနယျလှှတျတောျက စိစဈအတညျပွု ရပါလိမ့ျမယျ။ ဖကျဒရယျနိုငျငံမှာ အမြိုးသားလုံခွုံရေးနဲ့ ကာကှယျရေးကောငျစီ ကို ဖှဲ့စညျးရမယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ဒီကောငျစီမှာ ပွညျနယျက ကိုယျစားလှယျ အနညျးဆုံး(၁)ဦးစီ ပါဝငျရမယျလို့လညျး ဆိုပါတယျ။

ဖကျဒရယျစနဈမှာ ပွညျနယျအုပျခြုပျရေးနဲ့ ပွညျထောငျစုအုပျခြုပျရေးကို ရောစပျထားတာမို့ နိုငျငံတောျ ကာကှယျရေး မှာလညျး ပွညျနယျနဲ့ ပွညျထောငျစုဆိုပွီး (၂)ပိုငျး ရှိမယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပွညျနယျရဲတပျဖှဲ့နဲ့ လုံခွုံရေးတပျဖှဲ့ကို လိုအပျသလို ဖှဲ့စညျးနိုငျပါတယျ။ ဖကျဒရယျ ပဋိညာဉျကို စုပေါငျးရေးဆှဲ ပွဌာနျးပွီး ဖကျဒရယျဒီမိုကရစေီပွညျထောငျစုကို စုပေါငျးခေါငျးဆောငျမှုနဲ့ စုပေါငျး အကောငျအထညျဖေါျသှားမယျလို့ ကွညောထားပါတယျ။ ၂၀၂၂ ဇနျနဝါရီလ နှောငျးပိုငျးမှာ အှနျလိုငျးကနေ ကငြျးပတဲ့ ပထမအကွိမျ ပွညျသူ့ညီလာခံက အတညျပွုတယျလို့လညျး ဖေါျပွထားပါတယျ။