[[ ZAWGYI ]]
ပင်လုံမှာစတဲ့ ဖက်ဒရယ် ခရီးရှည်
အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရနဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေက ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံ ထူထောင်ဖို့ တောင်းဆိုကြတာကို စစ်ကောင်စီ ဥက္ကဌကလည်း သံယောင်လိုက်နေပါတယ်။ သူ့အနေနဲ့ ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်တယ်လို့ ယူဆတဲ့ ဖက်ဒရယ်အခွင့်အရေးကိုသာ ပေးနိုင်မယ်လို့ စက်တင်ဘာလ(၂၇)ရက်နေ့က နေပြည်တော်မှာ ပြောသွားပါတယ်။ စစ်ကောင်စီဥက္ကဌပြောတဲ့ ဖက်ဒရယ်ဆိုတာ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေအတိုင်း စစ်တပ်က ဦးဆောင်တဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်ကို ဆိုလိုတာပါ။ တိုင်းရင်းသားတွေက ကိုယ်ပိုင် ပြဌာန်းခွင့်ရှိတဲ့ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကိုသာ လိုလားကြပါတယ်။ စစ်ခေါင်းဆောင်ပေးတဲ့ ဖက်ဒရယ်ကို မလိုချင်ကြပါဘူး။
ဒါပေမဲ့ ထူးခြားတာကတော့ ၁၉၄၇ ပင်လုံညီလာခံက စခဲ့တဲ့ (၇၅)နှစ်တာ ဖက်ဒရယ်ခရီးရှည်ကြီး ပြန်လည်သက်ဝင် လှုပ်ရှားလာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး မကြာမီ ဖေဖေါ်ဝါရီ(၁၁)ရက်နေ့မှာ တိုင်းရင်းသားအုပ်စု (၂၇)စုက "လူမျိုးပေါင်းစုံ အထွေထွေသပိတ်ကော်မတီ" GSCN ကို ဖွဲ့စည်းလိုက်ပါတယ်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ် အဆုံးသတ်ရေး၊ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေ ဖျက်သိမ်းရေးနဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ တည်ထောင်ရေးဟာ ဦးတည်ချက်တွေ ဖြစ်လာပါတယ်။ NUG အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရကလည်း ' ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ' ကို ရေးဆွဲဖို့ တာဝန်ယူထားပါတယ်။
တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံနဲ့ လူတန်းစား အစုအဖွဲ့ပေါင်းစုံ ပါဝင်တဲ့ - NUCC အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီနဲ့ NUG အစိုးရဟာ ဒီကိစ္စမှာ ပူးတွဲဆောင်ရွက်နေပါတယ်။ ဖက်ဒရယ်ဥပဒေ မူကြမ်းကစပြီး အတည်ပြုပြဌာန်းတဲ့အထိ ပြည်သူလူထု ပါဝင်နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းမယ်လို့ဆိုပါတယ်။ တကယ်တော့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တွေဟာ ပြည်နယ်ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ အကြောင်းကို ၂၀၀၁ ကစပြီး လေ့လာခဲ့ကြတယ်လို့ ဒေါက်တာ လျန်မှုန်းဆာခေါင်က ဆိုပါတယ်။ ၂၀၁၅ မှာ တပြည်လုံး အပစ်ရပ်စဲရေးစာချုပ် NCA ကို လက်မှတ်ထိုးတော့လည်း ပင်လုံစိတ်ဓါတ်နဲ့ ဖက်ဒရယ်စနစ် တည်ဆောက်ဖို့ ရည်ရွယ်ကြောင်း ဖေါ်ပြပါတယ်။ ၂၀၁၆ မှာ ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ ကျင်းပတော့လည်း ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ တည်ဆောက်ရေးအတွက် အစုအဖွဲ့ အသီးသီးက စာတမ်းအမျိုးမျိုး တင်သွင်းပါတယ်။ နှီးနှောဖလှယ်ပွဲနဲ့ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတွေ ကျင်းပပြီး၊ ဖက်ဒရယ်သဘောတရားကို လေ့လာကြပါတယ်။
ပြည်နယ်အနေနဲ့ မိမိဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ မိမိဖာသာ ရေးဆွဲပြဌာန်းတာကို ကိုယ်တိုင်ပြဌာန်းခွင့်လို့ နားလည်သဘောပေါက် လာကြပါတယ်။ ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုဆိုတာဟာ ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့်ရှိတဲ့ ပြည်နယ်တွေ စုပေါင်းထားတဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဖက်ဒရယ်စနစ်ဆိုတာ ခွဲထွက်နိုင်ခွင့် မဟုတ်ပဲ၊ တန်းတူရည်တူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသာ ဖြစ်တယ်လို့ နားလည်လာကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ အနာဂတ် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုရဲ့ အခြေခံဥပဒေ ရေးဆွဲတဲ့အခါမှာ ခွဲထွက်ခွင့်မပါတဲ့ ပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်ကြဖို့ ၂၀၁၅ မှာ သဘောတူခဲ့ကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက တိုင်းရင်းသား(၇)ပြည်နယ်နဲ့ ဗမာပြည်နယ်ဖွဲ့စည်းရေး ကော်မတီတွေတောင် ပေါ်ထွက်လာခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မိမိတို့ ဆန္ဒအတိုင်း ပင်လုံစာချုပ်ကို လက်မှတ်ထိုးခဲ့တာမို့ အစကောင်းတယ်လို့ ပြောနိုင်ပေမယ့် အကောင်အထည် ဖေါ်တဲ့အခါမှာ ဗမာကြီးစိုးတဲ့ တပြည်ထောင်စနစ် ဖြစ်နေပါတယ်။ ဗမာပြည်မရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်ဟာ ပြည်ထောင်စုအာဏာ ကျင့်သုံးခွင့် ဖြစ်နေပါတယ်။ တပြည်ထောင်စနစ်ကို လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေနဲ့ အခြားအဖွဲ့အစည်းတွေ လက်မခံနိုင်တာ ထင်ရှားပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး (၂)လအကြာ မတ်လ(၃၁)ရက်နေ့မှာ "ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီ ပဋိညာဉ်"လို့ ခေါ်တဲ့ 'ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပြည်ထောင်စု ကြေညာစာတမ်း' ကို ထုတ်ဝေနိုင်တာဟာ နွေဦးတော်လှန်ရေးရဲ့ ဦးတည်ချက်ကို ပြသနေပါတယ်။ ရွေးကောက်ခံ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်၊ နိုင်ငံရေးပါတီ၊ သမဂ္ဂ၊ အရပ်ဖက် လူထုအဖွဲ့အစည်း၊ CDM အဖွဲ့၊ တိုင်းရင်းသား တော်လှန်ရေးအဖွဲ့နဲ့ ကြားကာလအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ပဋိညာဉ်မှာ ပါဝင်ကြပါတယ်။
ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပဋိညာဉ် ကြေညာပြီး နှစ်ပတ်လောက်ကြာတော့ NUG အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းပါတယ်။ နောက်တော့ PDF ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ကို မေလထဲမှာ ဖွဲ့စည်းပြီး စက်တင်ဘာ(၇)ရက်နေ့မှာ ခုခံကာကွယ်ရေးစစ်ပွဲကို ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီတပ်ကလည်း အပြင်းအထန် ထိုးနှက်တိုက်ခိုက် လာပါတယ်။ ဒီလို စစ်ဆင်ရေးပြင်းထန်နေချိန် နွေဦးတော်လှန်ရေး အစောပိုင်းကာလမှာ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိညာဉ်ကို ကြေညာနိုင်တာဟာ ထူးခြားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဖွဲ့ပေါင်းစုံ ပါဝင်တဲ့ NUCC အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီက ဇန္နဝါရီလကုန်ပိုင်းမှာ ကျင်းပတဲ့ ပထမအကြိမ် ပြည်သူ့ညီလာခံမှာ ဖက်ဒရယ် ပဋိညာဉ်ကို အတည်ပြုလိုက်ပါတယ်။
ဖက်ဒရယ်ပဋိညာဉ် ရေးဆွဲရာမှာပါဝင်တဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကပဲ NUCC အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အတိုင်ပင်ခံကောင်စီကို တည်ထောင်လိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ တပြိုင်တည်း လှုပ်ရှားနေကြတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေဖြစ်လို့ အဖွဲ့ဝင် အရေအတွက် တိုးပွားနေပါတယ်။ NUCC တည်ထောင်စ မတ်လ အစောပိုင်းမှာ အဖွဲ့ဝင် (၅)ဖွဲ့လောက်သာ ရှိခဲ့ပေမဲ့ ၂၀၂၁ နိုဝင်ဘာ(၁၆)ရက်နေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ လုပ်တဲ့အခါမှာတော့ အဖွဲ့ဝင် (၃၀)လောက်ရှိနေပါပြီ။ ၁၉၄၇၊ ၁၉၇၄ နဲ့ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေတွေဟာ ဗမာကြီးစိုးတဲ့ ဥပဒေတွေဖြစ်လို့ ဖက်ဒရယ်ဥပဒေကို တိုင်းရင်းသား၊ လူထုလူတန်းစား အလွှာစုံက ရေးဆွဲကြရမယ်လို့ ဆိုလိုပါတယ်။
===============
{{ UNICODE }}
ပငျလုံမှာစတဲ့ ဖကျဒရယျ ခရီးရှညျ
အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရနဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှကေ ဖကျဒရယျနိုငျငံ ထူထောငျဖို့ တောငျးဆိုကွတာကို စဈကောငျစီ ဥက်ကဌကလညျး သံယောငျလိုကျနပေါတယျ။ သူ့အနနေဲ့ ဖွဈသင့ျဖွဈထိုကျတယျလို့ ယူဆတဲ့ ဖကျဒရယျအခှင့ျအရေးကိုသာ ပေးနိုငျမယျလို့ စကျတငျဘာလ(၂၇)ရကျနေ့က နပွေညျတောျမှာ ပွောသှားပါတယျ။ စဈကောငျစီဥက်ကဌပွောတဲ့ ဖကျဒရယျဆိုတာ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒအေတိုငျး စဈတပျက ဦးဆောငျတဲ့ နိုငျငံရေးစနဈကို ဆိုလိုတာပါ။ တိုငျးရငျးသားတှကေ ကိုယျပိုငျ ပွဌာနျးခှင့ျရှိတဲ့ ဖကျဒရယျစနဈကိုသာ လိုလားကွပါတယျ။ စဈခေါငျးဆောငျပေးတဲ့ ဖကျဒရယျကို မလိုခငြျကွပါဘူး။
ဒါပမေဲ့ ထူးခွားတာကတော့ ၁၉၄၇ ပငျလုံညီလာခံက စခဲ့တဲ့ (၇၅)နှဈတာ ဖကျဒရယျခရီးရှညျကွီး ပွနျလညျသကျဝငျ လှုပျရှားလာတာ ဖွဈပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီး မကွာမီ ဖဖေေါျဝါရီ(၁၁)ရကျနေ့မှာ တိုငျးရငျးသားအုပျစု (၂၇)စုက "လူမြိုးပေါငျးစုံ အထှထှေသေပိတျကောျမတီ" GSCN ကို ဖှဲ့စညျးလိုကျပါတယျ။ စဈအာဏာရှငျစနဈ အဆုံးသတျရေး၊ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒေ ဖကြျသိမျးရေးနဲ့ ဖကျဒရယျဒီမိုကရစေီနိုငျငံ တညျထောငျရေးဟာ ဦးတညျခကြျတှေ ဖွဈလာပါတယျ။ NUG အမြိုးသားညီညှတျရေး အစိုးရကလညျး ' ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒေ' ကို ရေးဆှဲဖို့ တာဝနျယူထားပါတယျ။
တိုငျးရငျးသားလူမြိုးပေါငျးစုံနဲ့ လူတနျးစား အစုအဖှဲ့ပေါငျးစုံ ပါဝငျတဲ့ - NUCC အမြိုးသားညီညှတျရေး အတိုငျပငျခံကောငျစီနဲ့ NUG အစိုးရဟာ ဒီကိစ်စမှာ ပူးတှဲဆောငျရှကျနပေါတယျ။ ဖကျဒရယျဥပဒေ မူကွမျးကစပွီး အတညျပွုပွဌာနျးတဲ့အထိ ပွညျသူလူထု ပါဝငျနိုငျအောငျ ကွိုးပမျးမယျလို့ဆိုပါတယျ။ တကယျတော့ တိုငျးရငျးသား လကျနကျကိုငျတှဟော ပွညျနယျဖှဲ့စညျးပုံ အခွခေံဥပဒေ အကွောငျးကို ၂၀၀၁ ကစပွီး လေ့လာခဲ့ကွတယျလို့ ဒေါကျတာ လနြျမှုနျးဆာခေါငျက ဆိုပါတယျ။ ၂၀၁၅ မှာ တပွညျလုံး အပဈရပျစဲရေးစာခြုပျ NCA ကို လကျမှတျထိုးတော့လညျး ပငျလုံစိတျဓါတျနဲ့ ဖကျဒရယျစနဈ တညျဆောကျဖို့ ရညျရှယျကွောငျး ဖေါျပွပါတယျ။ ၂၀၁၆ မှာ ပွညျထောငျစုငွိမျးခမြျးရေးညီလာခံ ကငြျးပတော့လညျး ဖကျဒရယျဒီမိုကရစေီ တညျဆောကျရေးအတှကျ အစုအဖှဲ့ အသီးသီးက စာတမျးအမြိုးမြိုး တငျသှငျးပါတယျ။ နှီးနှောဖလှယျပှဲနဲ့ အလုပျရုံဆှေးနှေးပှဲတှေ ကငြျးပပွီး၊ ဖကျဒရယျသဘောတရားကို လေ့လာကွပါတယျ။
ပွညျနယျအနနေဲ့ မိမိဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒေ မိမိဖာသာ ရေးဆှဲပွဌာနျးတာကို ကိုယျတိုငျပွဌာနျးခှင့ျလို့ နားလညျသဘောပေါကျ လာကွပါတယျ။ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစုဆိုတာဟာ ကိုယျပိုငျပွဌာနျးခှင့ျရှိတဲ့ ပွညျနယျတှေ စုပေါငျးထားတဲ့ နိုငျငံရေးစနဈဖွဈပါတယျ။ ဖကျဒရယျစနဈဆိုတာ ခှဲထှကျနိုငျခှင့ျ မဟုတျပဲ၊ တနျးတူရညျတူ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုသာ ဖွဈတယျလို့ နားလညျလာကွပါတယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ အနာဂတျ ဖကျဒရယျပွညျထောငျစုရဲ့ အခွခေံဥပဒေ ရေးဆှဲတဲ့အခါမှာ ခှဲထှကျခှင့ျမပါတဲ့ ပွညျထောငျစုကို တညျထောငျကွဖို့ ၂၀၁၅ မှာ သဘောတူခဲ့ကွတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အဲဒီတုနျးက တိုငျးရငျးသား(၇)ပွညျနယျနဲ့ ဗမာပွညျနယျဖှဲ့စညျးရေး ကောျမတီတှတေောငျ ပေါျထှကျလာခဲ့တယျလို့ ဆိုပါတယျ။
မိမိတို့ ဆန်ဒအတိုငျး ပငျလုံစာခြုပျကို လကျမှတျထိုးခဲ့တာမို့ အစကောငျးတယျလို့ ပွောနိုငျပမေယ့ျ အကောငျအထညျ ဖေါျတဲ့အခါမှာ ဗမာကွီးစိုးတဲ့ တပွညျထောငျစနဈ ဖွဈနပေါတယျ။ ဗမာပွညျမရဲ့ လုပျပိုငျခှင့ျဟာ ပွညျထောငျစုအာဏာ ကငြ့ျသုံးခှင့ျ ဖွဈနပေါတယျ။ တပွညျထောငျစနဈကို လှှတျတောျကိုယျစားလှယျတှနေဲ့ အခွားအဖှဲ့အစညျးတှေ လကျမခံနိုငျတာ ထငျရှားပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးပွီး (၂)လအကွာ မတျလ(၃၁)ရကျနေ့မှာ "ဖကျဒရယျ ဒီမိုကရစေီ ပဋိညာဉျ"လို့ ခေါျတဲ့ 'ဖကျဒရယျဒီမိုကရစေီ ပွညျထောငျစု ကွညောစာတမျး' ကို ထုတျဝနေိုငျတာဟာ နှေဦးတောျလှနျရေးရဲ့ ဦးတညျခကြျကို ပွသနပေါတယျ။ ရှေးကောကျခံ လှှတျတောျကိုယျစားလှယျ၊ နိုငျငံရေးပါတီ၊ သမဂ်ဂ၊ အရပျဖကျ လူထုအဖှဲ့အစညျး၊ CDM အဖှဲ့၊ တိုငျးရငျးသား တောျလှနျရေးအဖှဲ့နဲ့ ကွားကာလအဖှဲ့အစညျးတှဟော ပဋိညာဉျမှာ ပါဝငျကွပါတယျ။
ဖကျဒရယျဒီမိုကရစေီ ပဋိညာဉျ ကွညောပွီး နှဈပတျလောကျကွာတော့ NUG အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရကို ဖှဲ့စညျးပါတယျ။ နောကျတော့ PDF ပွညျသူ့ကာကှယျရေးတပျကို မလေထဲမှာ ဖှဲ့စညျးပွီး စကျတငျဘာ(၇)ရကျနေ့မှာ ခုခံကာကှယျရေးစဈပှဲကို ကွညောခဲ့ပါတယျ။ စဈကောငျစီတပျကလညျး အပွငျးအထနျ ထိုးနှကျတိုကျခိုကျ လာပါတယျ။ ဒီလို စဈဆငျရေးပွငျးထနျနခြေိနျ နှေဦးတောျလှနျရေး အစောပိုငျးကာလမှာ ဖကျဒရယျဒီမိုကရစေီပဋိညာဉျကို ကွညောနိုငျတာဟာ ထူးခွားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အဖှဲ့ပေါငျးစုံ ပါဝငျတဲ့ NUCC အမြိုးသားညီညှတျရေး အတိုငျပငျခံကောငျစီက ဇန်နဝါရီလကုနျပိုငျးမှာ ကငြျးပတဲ့ ပထမအကွိမျ ပွညျသူ့ညီလာခံမှာ ဖကျဒရယျ ပဋိညာဉျကို အတညျပွုလိုကျပါတယျ။
ဖကျဒရယျပဋိညာဉျ ရေးဆှဲရာမှာပါဝငျတဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျတှနေဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှကေပဲ NUCC အမြိုးသားညီညှတျရေး အတိုငျပငျခံကောငျစီကို တညျထောငျလိုကျတာ ဖွဈပါတယျ။ တပွိုငျတညျး လှုပျရှားနကွေတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှဖွေဈလို့ အဖှဲ့ဝငျ အရအေတှကျ တိုးပှားနပေါတယျ။ NUCC တညျထောငျစ မတျလ အစောပိုငျးမှာ အဖှဲ့ဝငျ (၅)ဖှဲ့လောကျသာ ရှိခဲ့ပမေဲ့ ၂၀၂၁ နိုဝငျဘာ(၁၆)ရကျနေ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲ လုပျတဲ့အခါမှာတော့ အဖှဲ့ဝငျ (၃၀)လောကျရှိနပေါပွီ။ ၁၉၄၇၊ ၁၉၇၄ နဲ့ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံ အခွခေံဥပဒတှေဟော ဗမာကွီးစိုးတဲ့ ဥပဒတှေဖွေဈလို့ ဖကျဒရယျဥပဒကေို တိုငျးရငျးသား၊ လူထုလူတနျးစား အလှှာစုံက ရေးဆှဲကွရမယျလို့ ဆိုလိုပါတယျ။
