ဦးအောင်ခင်ရဲ့ မြန်မာ့အရေး သုံးသပ်ချက်
အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီရဲ့ လုပ်ရပ်ကို ကန့်ကွက်ရှုတ်ချသူ ကုလသမဂ္ဂ မြန်မာသံအမတ် ဦးကျော်မိုးထွန်းရဲ့နေရာကို စစ်ဗိုလ်ဟောင်း ဦးအောင်သူရိန်နဲ့ အစားထိုးဖို့ မေလအစောပိုင်းက ကြိုးပမ်းတာကို ကုလသမဂ္ဂက လက်မခံပါဘူး။ ကိုယ်စားလှယ်တဦးရဲ့ ခန့်အပ်လွှာကို အငြင်းပွားလာရင် အဲဒီခန့်အပ်လွှာကို ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံက ရုတ်သိမ်းကြောင်း မဆုံးဖြတ်မချင်း ယင်းကိုယ်စားလှယ်မှာ လုပ်ပိုင်ခွင့် ရှိတယ်ဆိုတဲ့ ကုလသမဂ္ဂစည်းမျဉ်းအရ ဦးကျော်မိုးထွန်းနေရာကို လူစားမထိုးနိုင်တဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်သွားပါတယ်။ ဇွန်လရောက်တော့ အများစုမဲ့ဆန္ဒအရ အထွေထွေညီလာခံက စစ်ကောင်စီကို ဝေဖန်ရှုတ်ချပါတယ်။
ဦးကျော်မိုးထွန်း ကျေးဇူးကြောင့် ကုလသမဂ္ဂမှာ အခွင့်အလမ်းပွင့်လာတာကို NUG ခေါ် အမျိုးသားညီညွှတ်ရေးအစိုးရက ကောင်းကောင်းအသုံးချတတ်ဖို့ လိုတယ်လို့ အမေရိကန်သံအမတ် Kelly Currie က သုံးသပ်ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်ပြီး ဒီမိုကရေစီ လှုပ်ရှားမှုဘက်က ရပ်တည်တဲ့ ပထမဦးဆုံး သံတမန်ဟာ NUG ကို နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြုမှု များပြားလာအောင် ကြိုးပမ်းရာမှာ အရေးကြီးတဲ့နေရာက ပါဝင်ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂက အသိအမှတ်ပြုတဲ့ အာဏာပိုင်အဖွဲ့ကို အခြားအစိုးရတွေကလည်း အသိအမှတ်ပြုမှာမို့ အထွေထွေညီလာခံမှာ ကိုယ်စားလှယ်နေရာရဖို့ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။
ဦးကျော်မိုးထွန်းကို မြန်မာပြည်ရဲ့ အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ကုလသမဂ္ဂမှာ အသိအမှတ်ပြုထားတာဟာ New York တင်မကပဲ၊ Geneva, Vienna, Rome, Bangkok, Nairobi စတဲ့ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ခွဲတွေလည်းမှာလည်း ပါဝင်ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ ကိုဗစ်အန္တရာယ်ကြောင့် လူကိုယ်တိုင် သွားစရာမလိုတော့ပဲ ဗီဒီယိုကနေ ဆွေးနွေးနိုင်တာဟာ NUG အစိုးရအတွက် အခွင့်ထူး ဖြစ်ပါတယ်။ လူသားချင်းစာနာရေး ရန်ပုံငွေတွေ အာဏာသိမ်းစစ်ကောင်စီကို မရောက်အောင် စီမံခန့်ခွဲနိုင်ဖို့အတွက် ကုလသမဂ္ဂ အေဂျင်စီတွေနဲ့ လက်တွဲလုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ကိစ္စဟာ NUG အတွက် အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂကွန်ရက်အတွင်းမှာ နည်းနည်းနဲ့ကျဲကျဲဝိုင်းပြီး ထိထိရောက်ရောက် လုပ်ကိုင်နိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ဥပမာ မေလ (၂၆) ရက်နေ့က ကျင်းပတဲ့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးညီလာခံကို တက်ရောက်ခွင့် NUG က တောင်းဆိုလာတာကြောင့် စစ်ကောင်စီကိုယ်စားလှယ်ကိုပါ တက်ရောက်ခွင့် ပိတ်ပင်တာမျိုးဟာ အောင်ပွဲလေးတခု ဖြစ်ပါတယ်။
ဦးကျော်မိုးထွန်းခေါင်းဆောင်တဲ့ NUG ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဟာ ရှိတဲ့အင်အားအနည်းငယ်နဲ့ လုပ်ငန်းဖြစ်မြောက်အောင် ဆောင်ရွက်ရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာရေးဘက်မှာ အဓိကထားဆောင်ရွက်နေတဲ့ အရပ်သားအသင်းအဖွဲ့တွေရဲ့ အကူအညီကို ရယူသင့်တယ်လို့ Kelly Currie က အကြံပြုထားပါတယ်။ ရှေ့လ စက်တင်ဘာလမှာ စတင်ကျင်းပမယ့် ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံမှာ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်နေရာကို ဦးကျော်မိုးထွန်းတို့အဖွဲ့ ဆက်လက်ရရှိဖို့အတွက် စီမံချက်ချဖို့ တိုက်တွန်းထားပါတယ်။ NUG နဲ့ စစ်ကောင်စီဟာ ကိုယ်စားလှယ် ခန့်အပ်လွှာကို ပြိုင်ဆိုင်တင်သွင်းလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ ဒီကိစ္စ ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုအတွက် အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။
ပုံမှန်အထွေထွေညီလာခံ မကျင်းပမီ အနည်းဆုံး တပတ်ကြိုတင်ပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေဟာ ခန့်အပ်ထားတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်စာရင်းကို အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးဆီကို ပေးပို့ရပါတယ်။ ဒီအထဲက (၉) ဦးကို ရွေးချယ်ပြီး ခန့်အပ်လွှာကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းပါတယ်။ ခန့်အပ်လွှာကော်မတီ တင်ပြတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်စာရင်းကို အထွေထွေညီလာခံက အတည်ပြုတာဟာ လုပ်ရိုးလုပ်စဉ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်စားလှယ် ခန့်အပ်လွှာကို ပြိုင်ဆိုင်တင်သွင်းတဲ့အခါမှာ ခန့်အပ်လွှာကော်မတီက ဆုံးဖြတ်ရပါတယ်။ ဒီဆုံးဖြတ်ချက်ကို အထွေထွေညီလာခံမှာ အများစုမဲနဲ့ အတည်ပြုပါတယ်။ ခန့်အပ်လွှာကော်မတီ မဲဆန္ဒကောက်ယူပွဲမှာရော အထွေထွေညီလာခံက မဲပေးရာမှာရော ဗီတိုအာဏာသုံးခွင့် မရှိပါဘူး။ လုံခြုံရေးကောင်စီဝင် ဗီတိုအာဏာသုံးခွင့် မရှိပါဘူး။ လုံခြုံရေးကောင်စီဝင် ဗီတိုအာဏာပိုင်ရှင်တွေဟာ ခန့်အပ်လွှာ လက်ခံတဲ့ကိစ္စမှာ မစွမ်းဆောင်နိုင်တာ ထင်ရှားပါတယ်။
ဒါကြောင့်မို့ ခန့်အပ်လွှာကော်မတီမှာ အများစုမဲနဲ့ ချမှတ်ထားတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို အထွေထွေညီလာခံကလည်း အများစုမဲနဲ့ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။ အထွေထွေညီလာခံရဲ့ အဆုံးအဖြတ်ဟာ နောက်ဆုံးအတည်ပြုမှု ဖြစ်ပါတယ်။ နယ်မြေချုပ်ကိုင်မှုကိုကြည့်ပြီး ခန့်အပ်လွှာကော်မတီက စဉ်းစားတဲ့ ထုံးစံရှိပေမယ့် အင်အားသုံးတဲ့ အစိုးရရဲ့ ကိုယ်စားလှယ်ကို အသိအမှတ်မပြုတဲ့ အစဉ်အလာလည်း ရှိပါတယ်။ လူဖြူလူမည်း ခွဲခြားဆက်ဆံတာဟာ ပြည်တွင်းရေးသာ ဖြစ်တယ်လို့ ဆင်ခြေပေးတဲ့ တောင်အာဖရိက အစိုးရကိုယ်စားလှယ်ကို အနှစ် (၂၀) ကျော် ဝိုင်းပယ်ခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။
ဟေတီ (Haiti) နိုင်ငံမှာ ၁၉၉၁ က စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ရွေးကောက်တင်မြှောက်ထားတဲ့ အရပ်သားအစိုးရကို ဖြုတ်ချလိုက်ပါတယ်။ တပြည်လုံးကို စစ်တပ်က ချုပ်ကိုင်ထားပေမယ့် စစ်အစိုးရ ကိုယ်စားလှယ်ကို ခန့်အပ်လွှာကော်မတီက လက်မခံပါဘူး။ နယ်မြေချုပ်ကိုင်မှုမှာ အားနည်းပေမယ့် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရမှု၊ တရားဝင်မှု၊ လူ့အခွင့်အရေးလေးစားမှု စတာတွေကိုကြည့်ပြီး ကိုယ်စားလှယ်လက်ခံတာကို ခန့်အပ်လွှာကော်မတီက အဓိကထားကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေပညာရှင် Jared Genser က သုံးသပ်ထားတာမို့ စစ်ကောင်စီကိုယ်စားလှယ် မျှော်လင့်ချက်မရှိကြောင်း တင်ပြလိုက်ပါတယ်။
==Unicode==
ဦးအောငျခငျရဲ့ မွနျမာ့အရေး သုံးသပျခကြျ
အာဏာသိမျးစဈကောငျစီရဲ့ လုပျရပျကို ကန့ျကှကျရှုတျခသြူ ကုလသမဂ်ဂ မွနျမာသံအမတျ ဦးကြောျမိုးထှနျးရဲ့နရောကို စဈဗိုလျဟောငျး ဦးအောငျသူရိနျနဲ့ အစားထိုးဖို့ မလေအစောပိုငျးက ကွိုးပမျးတာကို ကုလသမဂ်ဂက လကျမခံပါဘူး။ ကိုယျစားလှယျတဦးရဲ့ ခန့ျအပျလှှာကို အငွငျးပှားလာရငျ အဲဒီခန့ျအပျလှှာကို ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေညေီလာခံက ရုတျသိမျးကွောငျး မဆုံးဖွတျမခငြျး ယငျးကိုယျစားလှယျမှာ လုပျပိုငျခှင့ျ ရှိတယျဆိုတဲ့ ကုလသမဂ်ဂစညျးမဉြျးအရ ဦးကြောျမိုးထှနျးနရောကို လူစားမထိုးနိုငျတဲ့ အခွအေနေ ဖွဈသှားပါတယျ။ ဇှနျလရောကျတော့ အမြားစုမဲ့ဆန်ဒအရ အထှထှေညေီလာခံက စဈကောငျစီကို ဝဖေနျရှုတျခပြါတယျ။
ဦးကြောျမိုးထှနျး ကြေးဇူးကွောင့ျ ကုလသမဂ်ဂမှာ အခှင့ျအလမျးပှင့ျလာတာကို NUG ခေါျ အမြိုးသားညီညှှတျရေးအစိုးရက ကောငျးကောငျးအသုံးခတြတျဖို့ လိုတယျလို့ အမရေိကနျသံအမတျ Kelly Currie က သုံးသပျပါတယျ။ အာဏာသိမျးစဈကောငျစီကို ဆန့ျကငြျပွီး ဒီမိုကရစေီ လှုပျရှားမှုဘကျက ရပျတညျတဲ့ ပထမဦးဆုံး သံတမနျဟာ NUG ကို နိုငျငံတကာ အသိအမှတျပွုမှု မြားပွားလာအောငျ ကွိုးပမျးရာမှာ အရေးကွီးတဲ့နရောက ပါဝငျပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂက အသိအမှတျပွုတဲ့ အာဏာပိုငျအဖှဲ့ကို အခွားအစိုးရတှကေလညျး အသိအမှတျပွုမှာမို့ အထှထှေညေီလာခံမှာ ကိုယျစားလှယျနရောရဖို့ အလှနျအရေးကွီးပါတယျ။
ဦးကြောျမိုးထှနျးကို မွနျမာပွညျရဲ့ အမွဲတမျးကိုယျစားလှယျအဖွဈ ကုလသမဂ်ဂမှာ အသိအမှတျပွုထားတာဟာ New York တငျမကပဲ၊ Geneva, Vienna, Rome, Bangkok, Nairobi စတဲ့ ကုလသမဂ်ဂအဖှဲ့ခှဲတှလေညျးမှာလညျး ပါဝငျဆှေးနှေးနိုငျပါတယျ။ ကိုဗဈအန်တရာယျကွောင့ျ လူကိုယျတိုငျ သှားစရာမလိုတော့ပဲ ဗီဒီယိုကနေ ဆှေးနှေးနိုငျတာဟာ NUG အစိုးရအတှကျ အခှင့ျထူး ဖွဈပါတယျ။ လူသားခငြျးစာနာရေး ရနျပုံငှတှေေ အာဏာသိမျးစဈကောငျစီကို မရောကျအောငျ စီမံခန့ျခှဲနိုငျဖို့အတှကျ ကုလသမဂ်ဂ အဂေငြျစီတှနေဲ့ လကျတှဲလုပျကိုငျနိုငျဖို့ကိစ်စဟာ NUG အတှကျ အလှနျအရေးကွီးပါတယျ။ ကုလသမဂ်ဂကှနျရကျအတှငျးမှာ နညျးနညျးနဲ့ကြဲကြဲဝိုငျးပွီး ထိထိရောကျရောကျ လုပျကိုငျနိုငျဖို့ လိုပါတယျ။ ဥပမာ မလေ (၂၆) ရကျနေ့က ကငြျးပတဲ့ ကမ်ဘာ့ကနြျးမာရေးညီလာခံကို တကျရောကျခှင့ျ NUG က တောငျးဆိုလာတာကွောင့ျ စဈကောငျစီကိုယျစားလှယျကိုပါ တကျရောကျခှင့ျ ပိတျပငျတာမြိုးဟာ အောငျပှဲလေးတခု ဖွဈပါတယျ။
ဦးကြောျမိုးထှနျးခေါငျးဆောငျတဲ့ NUG ကိုယျစားလှယျအဖှဲ့ဟာ ရှိတဲ့အငျအားအနညျးငယျနဲ့ လုပျငနျးဖွဈမွောကျအောငျ ဆောငျရှကျရမှာဖွဈတဲ့အတှကျ လူ့အခှင့ျအရေးနဲ့ လူသားခငြျးစာနာရေးဘကျမှာ အဓိကထားဆောငျရှကျနတေဲ့ အရပျသားအသငျးအဖှဲ့တှရေဲ့ အကူအညီကို ရယူသင့ျတယျလို့ Kelly Currie က အကွံပွုထားပါတယျ။ ရှေ့လ စကျတငျဘာလမှာ စတငျကငြျးပမယ့ျ ကုလသမဂ်ဂ အထှထှေညေီလာခံမှာ မွနျမာကိုယျစားလှယျနရောကို ဦးကြောျမိုးထှနျးတို့အဖှဲ့ ဆကျလကျရရှိဖို့အတှကျ စီမံခကြျခဖြို့ တိုကျတှနျးထားပါတယျ။ NUG နဲ့ စဈကောငျစီဟာ ကိုယျစားလှယျ ခန့ျအပျလှှာကို ပွိုငျဆိုငျတငျသှငျးလိမ့ျမယျလို့ မြှောျလင့ျရပါတယျ။ ဒီကိစ်စ ဒီမိုကရစေီလှုပျရှားမှုအတှကျ အလှနျအရေးကွီးပါတယျ။
ပုံမှနျအထှထှေညေီလာခံ မကငြျးပမီ အနညျးဆုံး တပတျကွိုတငျပွီး အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှဟော ခန့ျအပျထားတဲ့ ကိုယျစားလှယျစာရငျးကို အထှထှေအေတှငျးရေးမှူးဆီကို ပေးပို့ရပါတယျ။ ဒီအထဲက (၉) ဦးကို ရှေးခယြျပွီး ခန့ျအပျလှှာကောျမတီကို ဖှဲ့စညျးပါတယျ။ ခန့ျအပျလှှာကောျမတီ တငျပွတဲ့ ကိုယျစားလှယျစာရငျးကို အထှထှေညေီလာခံက အတညျပွုတာဟာ လုပျရိုးလုပျစဉျ ဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကိုယျစားလှယျ ခန့ျအပျလှှာကို ပွိုငျဆိုငျတငျသှငျးတဲ့အခါမှာ ခန့ျအပျလှှာကောျမတီက ဆုံးဖွတျရပါတယျ။ ဒီဆုံးဖွတျခကြျကို အထှထှေညေီလာခံမှာ အမြားစုမဲနဲ့ အတညျပွုပါတယျ။ ခန့ျအပျလှှာကောျမတီ မဲဆန်ဒကောကျယူပှဲမှာရော အထှထှေညေီလာခံက မဲပေးရာမှာရော ဗီတိုအာဏာသုံးခှင့ျ မရှိပါဘူး။ လုံခွုံရေးကောငျစီဝငျ ဗီတိုအာဏာသုံးခှင့ျ မရှိပါဘူး။ လုံခွုံရေးကောငျစီဝငျ ဗီတိုအာဏာပိုငျရှငျတှဟော ခန့ျအပျလှှာ လကျခံတဲ့ကိစ်စမှာ မစှမျးဆောငျနိုငျတာ ထငျရှားပါတယျ။
ဒါကွောင့ျမို့ ခန့ျအပျလှှာကောျမတီမှာ အမြားစုမဲနဲ့ ခမြှတျထားတဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျကို အထှထှေညေီလာခံကလညျး အမြားစုမဲနဲ့ ဆုံးဖွတျထားပါတယျ။ အထှထှေညေီလာခံရဲ့ အဆုံးအဖွတျဟာ နောကျဆုံးအတညျပွုမှု ဖွဈပါတယျ။ နယျမွခြေုပျကိုငျမှုကိုကွည့ျပွီး ခန့ျအပျလှှာကောျမတီက စဉျးစားတဲ့ ထုံးစံရှိပမေယ့ျ အငျအားသုံးတဲ့ အစိုးရရဲ့ ကိုယျစားလှယျကို အသိအမှတျမပွုတဲ့ အစဉျအလာလညျး ရှိပါတယျ။ လူဖွူလူမညျး ခှဲခွားဆကျဆံတာဟာ ပွညျတှငျးရေးသာ ဖွဈတယျလို့ ဆငျခွပေေးတဲ့ တောငျအာဖရိက အစိုးရကိုယျစားလှယျကို အနှဈ (၂၀) ကြောျ ဝိုငျးပယျခဲ့တာ တှေ့ရပါတယျ။
ဟတေီ (Haiti) နိုငျငံမှာ ၁၉၉၁ က စဈအာဏာသိမျးပွီး ရှေးကောကျတငျမွှောကျထားတဲ့ အရပျသားအစိုးရကို ဖွုတျခလြိုကျပါတယျ။ တပွညျလုံးကို စဈတပျက ခြုပျကိုငျထားပမေယ့ျ စဈအစိုးရ ကိုယျစားလှယျကို ခန့ျအပျလှှာကောျမတီက လကျမခံပါဘူး။ နယျမွခြေုပျကိုငျမှုမှာ အားနညျးပမေယ့ျ ရှေးကောကျတငျမွှောကျခံရမှု၊ တရားဝငျမှု၊ လူ့အခှင့ျအရေးလေးစားမှု စတာတှကေိုကွည့ျပွီး ကိုယျစားလှယျလကျခံတာကို ခန့ျအပျလှှာကောျမတီက အဓိကထားကွောငျး အပွညျပွညျဆိုငျရာ ဥပဒပေညာရှငျ Jared Genser က သုံးသပျထားတာမို့ စဈကောငျစီကိုယျစားလှယျ မြှောျလင့ျခကြျမရှိကွောငျး တငျပွလိုကျပါတယျ။
