[Zawgyi/Unicode]
အမေရိကန်နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဌာနရဲ့ ၂၀၂၀ လူကုန်ကူးမှုအစီရင်ခံစာ (Trafficking in Persons Peport) အရ မြန်မာနိုင်ငံဟာ အဆင့်၃နေရာ ကျဆင်းခဲ့တာ သုံးနှစ်ဆက်တိုက်ရှိနေပါပြီ။ ဒါ့အပြင် ထူးထူးခြားခြားအနေနဲ့ CSPA ခေါ်တဲ့ ကလေးစစ်သားအသုံးပြုမှု ကာကွယ်ရေးဥပဒေ ချိုးဖောက်တဲ့ နိုင်ငံစာရင်းကိုလည်း ဖော်ပြထားပြီး၊ အဲဒီထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံပါဝင်နေပါတယ်။ ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူကုန်ကူးမှု တားဆီးနှိမ်နင်းနေတဲ့ ရဲတပ်ဖွဲ့နဲ့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေ ဘာပြောထားသလဲဆိုတာကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် မစုစုက မေးမြန်းတင်ဆက်ထားပါတယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံ၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက နှစ်စဉ်ထုတ်ပြန်တဲ့ လူကုန်ကူးမှု အစီရင်ခံစာဟာ ၂၀၀၀ ခုနှစ်ကတည်းက စတင်ခဲ့ပြီး ဒီနှစ်မှာတော့ နှစ် ၂၀ ပြည့်ထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။ အစီရင်ခံစာရဲ့စာမျက်နှာ ၅ မျက်နှာခွဲလောက် ဖော်ပြထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်တဲ့အစမှာတော့ အစိုးရအနေနဲ့ လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေးမှာ အခြေခံအကျဆုံး လုပ်သင့်တာတွေကို ပြည့်မီအောင်မလုပ်ခဲ့လို့ အခုလိုအဆင့် ၃ နေရာမှာ ရှိနေခဲ့တာလို့ ဆိုပါတယ်။
၂၀၁၈၊ ၂၀၁၉ နဲ့ အခု ၂၀၂၀ ခုနှစ်အထိ တဆက်တည်း အဆင့် ၃ နေရာမှာ ရှိနေတာပါ။ အခုလိုအဆင့် ၃ နေရာမှာ ဆက်ရှိနေပေမယ့် လူကုန်ကူးမှု တားဆီးရေးဆောင်ရွက်နေတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့အနေနဲ့တော့ လူကုန်ကူးမှု တားဆီးရေးအတွက် အကောင်းဆုံးကြိုးစားဆောင်ရွက်နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ဒီလူကုန်ကူးမှု အဆင့် ၃ နေရာဆိုတာ ဒါကတော့ ကျနော်တို့ လူကုန်ကူးမှု တားဆီးနှိမ်နင်းရေးရဲတပ်ဖွဲ့ တခုတည်းနဲ့တော့ ကြိုးစားလို့ရတဲ့ဟာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ တနိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ပေါ့နော်။ ကလေးစစ်သား အသုံးပြုတာတို့၊ အဓမ္မခိုင်းစေတဲ့ ကိစ္စတွေတို့၊ နောက်တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေ၊ ပြီးရင် အလုပ်သမားတွေ တရားမဝင်သွားရောက်တဲ့ကိစ္စတွေ အကုန်လုံးပေါ့။ အဲဒါတွေက အားလုံးစုပေါင်းပြီးမှ လုပ်ရမယ့်ကိစ္စတွေပါ။”
ဒါကတော့ လူကုန်ကူးမှု တားဆီး နှိမ်နင်းရေး ရဲတပ်ဖွဲ့က ဒုတိယရဲမှူးကြီး ဦးပေါ်ထွန်းပြောသွားတာပါ။
“ကျနော်တို့အပိုင်းမှာတော့ တားဆီးကာကွယ်ရေးနဲ့ နှိမ်နင်းရေးအပိုင်းတွေ။ ဒါတွေကတော့ ကျနော်တို့ အပြည့်အဝပေါ့။ တနိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ရော တပ်စု တပ်စိတ်တွေအထိပေါ့ အပြည့်အဝ ဆောင်ရွက်ပါတယ်။ သူတို့အဆင့်သတ်မှတ်တယ်ဆိုတာလည်း သူတို့အနေအထားနဲ့ သူတို့သတ်မှတ်တာ။ နိုင်ငံအတိုင်းအတာနဲ့တော့ ကိုယ့်ရဲ့လုပ်နိုင်တဲ့အတိုင်းအတာထဲမှာ အတတ်နိုင်ဆုံး အကောင်းဆုံးကြိုးစားပြီးတော့ ဆောင်ရွက်ခဲ့တာပဲလေ။”
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူကုန်ကူးမှုတားဆီးကာကွယ်ရေး ဥပဒေကို ၂၀၁၅ စက်တင်ဘာလမှာ ပြဌာန်းခဲ့ပြီး၊ မြန်မာနိုင်ငံလူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာ ၅ နှစ်တာ စီမံကိန်းကိုရေးဆွဲထားတယ်လို့ သိရပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူကုန်ကူးမှုပြဿနာရဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းက စီးပွားရေး၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်နဲ့ ပြည်တွင်း လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတွေကို အခြေခံပြီးတော့ တရားဝင်နည်းအပြင် တရားမဝင်နည်းနဲ့ပါ ပြည်ပကိုရွှေ့ပြောင်းသွားကြတဲ့ လုပ်သားတွေ လူကုန်ကူးခံနေရတယ်လို့ ဒုသမ္မတ ဦးဟင်နရီဗန်ထီးယူက ၆ ကြိမ်မြောက် မြန်မာနိုင်ငံလူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေးနေ့အခမ်းအနားမှာ ပြောသွားတာပါ။
မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ လူကုန်ကူးမှု တားဆီးကာကွယ်နေတယ်ဆိုပေမဲ့ လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေသေးတယ်လို့ လူကုန်ကူးခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ ကချင်အမျိုးသမီးအဖွဲ့ (KWAT) ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ မဆန်ထွယ်က အခုလိုပြောပါတယ်။
“သူတို့ဘက်ကတော့ လုပ်ဆောင်မှုတွေတော့ ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ တချိန်တည်းမှာပဲ အများကြီးအားနည်းချက်ရှိတယ်။ အစိုးရကနေ ATPs (Anti-Trafficking in Persons Division) ကိုဖွဲ့စည်းထားတယ်။ တခြားနိုင်ငံနဲ့ နီးစပ်တဲ့ဒေသမှာ သူတို့ဖွင့်ထားတာ ရှိတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်က များသောအားဖြင့် တရုတ်ပြည်ပဲဖြစ်နေတယ်။ လူကုန်ကူးခံရတာက တရုတ်ပြည်တခုတည်း မဟုတ်ဘဲ တခြားနိုင်ငံတွေလည်းဖြစ်တယ်။ ဆိုတော့ သူတို့ကအဲဘက်မှာ အဲလောက်ထိလှုပ်ရှားမှု မရှိဘူး။ ပြီးတော့ အစိုးရက Awareness နဲ့ သူတို့ရဲ့Empowerment ကို ကောင်းကောင်း ထိထိရောက်ရောက် မလုပ်ပေးတဲ့အပိုင်းတွေ အများကြီးရှိတယ်။”
လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေးရဲတပ်ဖွဲ့အနေနဲ့ အခုနှစ်အစီရင်ခံစာမှာ ပါရှိတဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ပြီးတော့ လက်ရှိအချိန်မှာလည်း သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနတွေအပါအဝင် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေအပြင် တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ပါ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့အတွက် ပြင်ဆင်နေတယ်လို့ သိရပါတယ်။
အခုအစီရင်ခံစာထဲမှာတော့ ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခဖြစ်ရာဒေသ ရခိုင်နဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်တို့မှာ စစ်တပ်ဟာ ဒေသခံတွေအပေါ် လုပ်အားခိုင်းစေမှုရှိနေပြီး အဲဒီထဲမှာ ကလေးငယ်တွေကို အတင်းအဓမ္မခိုင်းစေတာတွေ ရှိနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အခု အစီရင်ခံစာပါ CSPA Child Soldiers Prevention Act လို့ခေါ်တဲ့ ကလေးစစ်သားအသုံးပြုမှု ကာကွယ်ရေးဥပဒေချိုးဖောက်တဲ့ နိုင်ငံစာရင်းထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံကိုပါ ထည့်သွင်းထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကလေးသူငယ်များနှင့် လက်နက်ကိုင်များ ပဋိပက္ခဆိုင်ရာ ၂၀၂၀ ခုနှစ် ကုလအစီရင်ခံစာမှာတော့ မြန်မာစစ်တပ်ကို ကလေးစစ်သား စုဆောင်းအသုံးပြုတဲ့ လက်နက်ကိုင်စာရင်းကနေ ပယ်ဖျက်လိုက်ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။
[Unicode Version]
မွနျမာ့လူကုနျကူးမှုတိုကျဖကြျရေး လိုအပျခကြျတှရှေိနဆေဲ
အမရေိကနျနိုငျငံ နိုငျငံခွားရေးဌာနရဲ့ ၂၀၂၀ လူကုနျကူးမှုအစီရငျခံစာ (Trafficking in Persons Peport) အရ မွနျမာနိုငျငံဟာ အဆင့ျ၃နရော ကဆြငျးခဲ့တာ သုံးနှဈဆကျတိုကျရှိနပေါပွီ။ ဒါ့အပွငျ ထူးထူးခွားခွားအနနေဲ့ CSPA ခေါျတဲ့ ကလေးစဈသားအသုံးပွုမှု ကာကှယျရေးဥပဒေ ခြိုးဖောကျတဲ့ နိုငျငံစာရငျးကိုလညျး ဖောျပွထားပွီး၊ အဲဒီထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံပါဝငျနပေါတယျ။ ဒါနဲ့ပတျသကျပွီး လူကုနျကူးမှု တားဆီးနှိမျနငျးနတေဲ့ ရဲတပျဖှဲ့နဲ့ အရပျဘကျအဖှဲ့တှေ ဘာပွောထားသလဲဆိုတာကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ မစုစုက မေးမွနျးတငျဆကျထားပါတယျ။
အမရေိကနျနိုငျငံ၊ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးဌာနက နှဈစဉျထုတျပွနျတဲ့ လူကုနျကူးမှု အစီရငျခံစာဟာ ၂၀၀၀ ခုနှဈကတညျးက စတငျခဲ့ပွီး ဒီနှဈမှာတော့ နှဈ ၂၀ ပွည့ျထုတျပွနျခဲ့တာပါ။ အစီရငျခံစာရဲ့စာမကြျနှာ ၅ မကြျနှာခှဲလောကျ ဖောျပွထားတဲ့ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသကျတဲ့အစမှာတော့ အစိုးရအနနေဲ့ လူကုနျကူးမှု တိုကျဖကြျရေးမှာ အခွခေံအကဆြုံး လုပျသင့ျတာတှကေို ပွည့ျမီအောငျမလုပျခဲ့လို့ အခုလိုအဆင့ျ ၃ နရောမှာ ရှိနခေဲ့တာလို့ ဆိုပါတယျ။
၂၀၁၈၊ ၂၀၁၉ နဲ့ အခု ၂၀၂၀ ခုနှဈအထိ တဆကျတညျး အဆင့ျ ၃ နရောမှာ ရှိနတောပါ။ အခုလိုအဆင့ျ ၃ နရောမှာ ဆကျရှိနပေမေယ့ျ လူကုနျကူးမှု တားဆီးရေးဆောငျရှကျနတေဲ့ မွနျမာနိုငျငံရဲတပျဖှဲ့အနနေဲ့တော့ လူကုနျကူးမှု တားဆီးရေးအတှကျ အကောငျးဆုံးကွိုးစားဆောငျရှကျနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။
“ဒီလူကုနျကူးမှု အဆင့ျ ၃ နရောဆိုတာ ဒါကတော့ ကနြောျတို့ လူကုနျကူးမှု တားဆီးနှိမျနငျးရေးရဲတပျဖှဲ့ တခုတညျးနဲ့တော့ ကွိုးစားလို့ရတဲ့ဟာ မဟုတျဘူးပေါ့။ တနိုငျငံလုံးအတိုငျးအတာနဲ့ပေါ့နောျ။ ကလေးစဈသား အသုံးပွုတာတို့၊ အဓမ်မခိုငျးစတေဲ့ ကိစ်စတှတေို့၊ နောကျတိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှေ၊ ပွီးရငျ အလုပျသမားတှေ တရားမဝငျသှားရောကျတဲ့ကိစ်စတှေ အကုနျလုံးပေါ့။ အဲဒါတှကေ အားလုံးစုပေါငျးပွီးမှ လုပျရမယ့ျကိစ်စတှပေါ။”
ဒါကတော့ လူကုနျကူးမှု တားဆီး နှိမျနငျးရေး ရဲတပျဖှဲ့က ဒုတိယရဲမှူးကွီး ဦးပေါျထှနျးပွောသှားတာပါ။
“ကနြောျတို့အပိုငျးမှာတော့ တားဆီးကာကှယျရေးနဲ့ နှိမျနငျးရေးအပိုငျးတှေ။ ဒါတှကေတော့ ကနြောျတို့ အပွည့ျအဝပေါ့။ တနိုငျငံလုံး အတိုငျးအတာနဲ့ရော တပျစု တပျစိတျတှအေထိပေါ့ အပွည့ျအဝ ဆောငျရှကျပါတယျ။ သူတို့အဆင့ျသတျမှတျတယျဆိုတာလညျး သူတို့အနအေထားနဲ့ သူတို့သတျမှတျတာ။ နိုငျငံအတိုငျးအတာနဲ့တော့ ကိုယ့ျရဲ့လုပျနိုငျတဲ့အတိုငျးအတာထဲမှာ အတတျနိုငျဆုံး အကောငျးဆုံးကွိုးစားပွီးတော့ ဆောငျရှကျခဲ့တာပဲလေ။”
မွနျမာနိုငျငံမှာ လူကုနျကူးမှုတားဆီးကာကှယျရေး ဥပဒကေို ၂၀၁၅ စကျတငျဘာလမှာ ပွဌာနျးခဲ့ပွီး၊ မွနျမာနိုငျငံလူကုနျကူးမှု တိုကျဖကြျရေးဆိုငျရာ ၅ နှဈတာ စီမံကိနျးကိုရေးဆှဲထားတယျလို့ သိရပါတယျ။
မွနျမာနိုငျငံမှာ လူကုနျကူးမှုပွူနာရဲ့ အဓိကအကွောငျးရငျးက စီးပှားရေး၊ သဘာဝဘေးအန်တရာယျနဲ့ ပွညျတှငျး လကျနကျကိုငျပဋိပက်ခတှကေို အခွခေံပွီးတော့ တရားဝငျနညျးအပွငျ တရားမဝငျနညျးနဲ့ပါ ပွညျပကိုရှှေ့ပွောငျးသှားကွတဲ့ လုပျသားတှေ လူကုနျကူးခံနရေတယျလို့ ဒုသမ်မတ ဦးဟငျနရီဗနျထီးယူက ၆ ကွိမျမွောကျ မွနျမာနိုငျငံလူကုနျကူးမှု တိုကျဖကြျရေးနေ့အခမျးအနားမှာ ပွောသှားတာပါ။
မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ လူကုနျကူးမှု တားဆီးကာကှယျနတေယျဆိုပမေဲ့ လိုအပျခကြျတှေ ရှိနသေေးတယျလို့ လူကုနျကူးခံရတဲ့ အမြိုးသမီးတှကေို ကူညီပေးနတေဲ့ ကခငြျအမြိုးသမီးအဖှဲ့ (KWAT) ရဲ့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ မဆနျထှယျက အခုလိုပွောပါတယျ။
“သူတို့ဘကျကတော့ လုပျဆောငျမှုတှတေော့ ရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ တခြိနျတညျးမှာပဲ အမြားကွီးအားနညျးခကြျရှိတယျ။ အစိုးရကနေ ATPs (Anti-Trafficking in Persons Division) ကိုဖှဲ့စညျးထားတယျ။ တခွားနိုငျငံနဲ့ နီးစပျတဲ့ဒသေမှာ သူတို့ဖှင့ျထားတာ ရှိတယျ။ ဒါပမေဲ့ သူတို့ရဲ့လုပျဆောငျခကြျက မြားသောအားဖွင့ျ တရုတျပွညျပဲဖွဈနတေယျ။ လူကုနျကူးခံရတာက တရုတျပွညျတခုတညျး မဟုတျဘဲ တခွားနိုငျငံတှလေညျးဖွဈတယျ။ ဆိုတော့ သူတို့ကအဲဘကျမှာ အဲလောကျထိလှုပျရှားမှု မရှိဘူး။ ပွီးတော့ အစိုးရက Awareness နဲ့ သူတို့ရဲ့Empowerment ကို ကောငျးကောငျး ထိထိရောကျရောကျ မလုပျပေးတဲ့အပိုငျးတှေ အမြားကွီးရှိတယျ။”
လူကုနျကူးမှု တိုကျဖကြျရေးရဲတပျဖှဲ့အနနေဲ့ အခုနှဈအစီရငျခံစာမှာ ပါရှိတဲ့ အကွံပွုခကြျတှကေို ဆကျလကျဆောငျရှကျသှားမှာဖွဈပွီးတော့ လကျရှိအခြိနျမှာလညျး သကျဆိုငျရာဝနျကွီးဌာနတှအေပါအဝငျ အရပျဘကျအဖှဲ့အစညျးတှအေပွငျ တခွားနိုငျငံတှနေဲ့ပါ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျဖို့အတှကျ ပွငျဆငျနတေယျလို့ သိရပါတယျ။
အခုအစီရငျခံစာထဲမှာတော့ ပွညျတှငျးလကျနကျကိုငျပဋိပက်ခဖွဈရာဒသေ ရခိုငျနဲ့ ရှမျးပွညျနယျတို့မှာ စဈတပျဟာ ဒသေခံတှအေပေါျ လုပျအားခိုငျးစမှေုရှိနပွေီး အဲဒီထဲမှာ ကလေးငယျတှကေို အတငျးအဓမ်မခိုငျးစတောတှေ ရှိနတေယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အခု အစီရငျခံစာပါ CSPA Child Soldiers Prevention Act လို့ခေါျတဲ့ ကလေးစဈသားအသုံးပွုမှု ကာကှယျရေးဥပဒခြေိုးဖောကျတဲ့ နိုငျငံစာရငျးထဲမှာ မွနျမာနိုငျငံကိုပါ ထည့ျသှငျးထားပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကလေးသူငယျမြားနှင့ျ လကျနကျကိုငျမြား ပဋိပက်ခဆိုငျရာ ၂၀၂၀ ခုနှဈ ကုလအစီရငျခံစာမှာတော့ မွနျမာစဈတပျကို ကလေးစဈသား စုဆောငျးအသုံးပွုတဲ့ လကျနကျကိုငျစာရငျးကနေ ပယျဖကြျလိုကျပွီး ဖွဈပါတယျ။
