[Zawgyi/Unicode]
COVID-19 ကပ်ဘေးကာလ တရုတ်နိုင်ငံတွင်း လူကုန်ကူးခံရတဲ့ မြန်မာအမျိုးသမီးနှစ်ယောက်ကို မြန်မာသံရုံးက ကယ်ဆယ်အကူအညီပေးပြီး နေရပ်ပြန်ပို့ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တရုတ်နိုင်ငံထဲမှာ ခုလို မြန်မာလူမျိုးတွေ လူကုန်ကူးခံရမှုတွေက အများကြီး ရှိနေသေးတာကြောင့် အစိုးရအနေနဲ့ ဒီထက်ပိုပြီး လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ လိုအပ်နေသေးတယ်လို့ လူကုန်ကူးခံရသူတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက ပြောတဲ့အကြောင်းကို ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်းသတင်းထောက် မအိမ့်သန္တာထွန်းက တင်ပြပေးပါမယ်။
၂၀၁၉ ခုနှစ်က တရုတ်နိုင်ငံမှာ ဇနီးမယားအဖြစ် ရောင်းစားခံခဲ့ရသူ အမျိုးသမီးနှစ်ယောက်ကို တရုတ်နိုင်ငံ ပေကျင်းမြန်မာသံရုံး အကူအညီနဲ့ ဇွန်လ ၁၇ ရက်နဲ့ ၂၁ ရက်တို့မှာ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်ပို့ပေးခဲ့တယ်လို့ ပေကျင်းမြန်မာသံရုံးက ဇွန်လ ၂၂ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် တစ်နှစ်လုံးနဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ် ဇွန်လအထိ ပေကျင်း မြန်မာသံရုံးက လူကုန်ကူးခံရသူ ၂၂ ဦးကို ကူညီပေးခဲ့ရတယ်လို့ သံရုံးရဲ့ တာဝန်ရှိသူက ဆိုပါတယ်။
အခု ကိုဗစ်ကာလမှာတော့ လူကုန်ကူးခံရမှုက မရှိသလောက် လျော့နည်းနေတယ်လို့ ပေကျင်းမြန်မာသံရုံးရဲ့ တာဝန်ရှိသူက ပြောပါတယ်။
“ကိုဗစ်ကာလ ဒီကြားထဲမှာတော့သိပ်မရှိပါဘူး ခင်ဗျ။ မရှိပါဘူး။ ကိုဗစ်ကာလမတိုင်ခင်ပေါ့နော် ... ကျနော်တို့ စာရင်းလေးတွေပြုစုထားပါတယ်။ ကျနော်တို့ ဒီနေ့ထိဆို ၂၂ ဦးရှိသွားပါပြီခင်ဗျ။ ဒီကာလမှာ မတွေ့ရတာတော်တော်ကြာပါပြီခင်ဗျ။ ဒီရောဂါဖြစ်တဲ့ကာလလေ၊ ဆိုတော့ တလပိုင်းကနေပြီးတော့ ၅ လပိုင်း ၆ လပိုင်းထိ မတွေ့ခဲ့ရဘူးပေါ့။ အခုကျမှ ဒါလေးက ကျနော်တို့ဆီစာရောက်လာလို့ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးလိုက်တာ ဖြစ်ပါတယ်ခင်ဗျ။ အခုနောက်ပိုင်းတော့ ရှိတော့ရှိတယ် နည်းလာတယ်ပေါ့လေ။”
တရုတ်နိုင်ငံကို လူကုန်ကူးခံရတဲ့သူ တချို့ကို တရားမဝင် ဖြတ်ကျော်သွားလာတယ်ဆိုပြီး ဖမ်းဆီးတာမျိုးတွေ ရှိတာကြောင့် တချို့က အစိုးရဘက်ကို အကူအညီတောင်းဖို့ မရဲတာမျိုးတွေရှိနေတယ်လို့ လူကုန်ကူးခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ ကချင်အမျိုးသမီးအဖွဲ့(KWAT)ရဲ့ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ မဆန်ထွယ်က ပြောပါတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်တစ်နှစ်လုံးနှင့် ခုဇွန်လအထိ လူကုန်ကူးခံရလို့ KWAT ကို အကူအညီတောင်းခံလာကြသူက ၄၀ ကျော်လောက်ရှိတယ်လို့ မဆန်ထွယ်က ပြောပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံတွင်းကို လူကုန်ကူးခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ များပြားလာနေတာကြောင့် လူကုန်ကူးမှု တိုက်ဖျက်ရေးကို အစိုးရအနေနဲ့ ဒီထက်ထိထိရောက်ရောက် စောင့်ကြည့်အရေးယူသင့်တယ်လို့ မဆန်ထွယ်က ပြောပါတယ်။
“ATTF (anti trafficking task force) လည်း လုပ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့မှာလည်း အားနည်းချက် အများကြီးရှိတယ်။ တစ်ခုကတော့ သူတို့ ဘတ်ဂျက်ကို ကောင်းကောင်းမသုံးနိုင်တဲ့ အပိုင်းတွေရှိတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ တကယ်လို့များ ခေါ်ယူမယ်ဆိုရင်တောင် သူတို့ဘာသာ သူတို့ ဘတ်ဂျက်ထုတ်ပြီးတော့ ခေါ်တာမျိုးတွေ မလုပ်နိုင်ဘူး။ ကျမတို့ KWAT ကို ဝိုင်းဝန်းပြီး ကူညီပေးပါအုံးဆိုတာမျိုးတွေနဲ့ လုပ်တယ်ဆိုတော့ သူတို့ ထိထိရောက်ရောက်လုပ်ဖို့အတွက်က ဘတ်ဂျက် အားနည်းချက်ရှိတယ်လို့ ကျမတို့ မြင်တယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ အစိုးရအနေနဲ့ ရပ်ရွာတွေမှာ သူတို့သိတယ်။ အမှုတွေဖြစ်တဲ့ ရွာတွေ ဘယ်ရွာတွေ ပုံမှန် အမှုဖြစ်တယ်ဆိုတာသိတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ Monitoring မလုပ်ဘူး။ အဲလိုမျိုး Process လည်း သူတို့ မလုပ်ထားဘူးပေါ့နော်။ သူတို့က များသောအားဖြင့် ဒီ သူတို့ Station လုပ်ထားတဲ့ လွယ်ဂျယ်လား မြစ်ကြီးနားလားပေါ့ အဲ့လိုမျိုးတွေမှာပဲ သူတို့က များသော်အားဖြင့် ထိုင်တယ်။ ATTF ကပဲ လုပ်သားတွေရဲ့ ကိစ္စကို ကောင်းကောင်းနားမလည်တဲ့ အပိုင်းပေါ့နှော် ဒါမျိုးတွေလည်း ကျနော်တို့ တွဲလုပ်ကြည့်တဲ့ အချိန်မှာ အဲ့လိုမျိုးအားနည်းချက်တော့ ရှိတယ်။”
စစ်ဘေးရှောင်တွေရှိတဲ့ IDP စခန်းတွေကို ထောက်ပံ့မှုတွေ လျှော့ချလိုက်တာကြောင့် ဒုက္ခသည်တွေက စားဝတ်နေရေးအတွက် ငွေပိုရနိုင်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံက အလုပ်တွေကို ပိုပြီး လုပ်ဖို့ဖြစ်လာတာဖြစ်တယ်လို့ မဆန်ထွယ်က ဆိုပါတယ်။ KWAT က လူကုန်ကူးခံရသူအမျိုးသမီးတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ စခန်းတွေဟာ နယ်စပ်တစ်လျှောက်မှာ ရှိသလို KIA ထိမ်းချုပ်တဲ့ မိုင်ဂျာရမ်နှင့် အစိုးရထိန်းချုပ်တဲ့ မူဆယ်ဘက်မှာလည်း ရှိတာပါ။
လူကုန်ကူးခံရသူတွေထဲမှာ မြန်မာပြည်အောက်ပိုင်းဒေသက ပိုများတာတွေ့ရတယ်လို့ ကူညီပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက ဆိုပါတယ်။ ကချင်ပြည်နယ်ဟာ မြန်မာမှာ တတိယအများဆုံး လူကုန်ကူးခံရတဲ့ ပြည်နယ်ဖြစ်တယ်လို့ KWATက ပြောပါတယ်။
[Unicode Version]
တရုတျဘကျလူကုနျကူးခံရသူ အမြိုးသမီးတှေ သံရုံးအကူအညီနဲ့ နရေပျပွနျပို့
COVID-19 ကပျဘေးကာလ တရုတျနိုငျငံတှငျး လူကုနျကူးခံရတဲ့ မွနျမာအမြိုးသမီးနှဈယောကျကို မွနျမာသံရုံးက ကယျဆယျအကူအညီပေးပွီး နရေပျပွနျပို့ခဲ့ပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ တရုတျနိုငျငံထဲမှာ ခုလို မွနျမာလူမြိုးတှေ လူကုနျကူးခံရမှုတှကေ အမြားကွီး ရှိနသေေးတာကွောင့ျ အစိုးရအနနေဲ့ ဒီထကျပိုပွီး လုပျဆောငျပေးဖို့ လိုအပျနသေေးတယျလို့ လူကုနျကူးခံရသူတှကေို ကူညီပေးနတေဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှကေ ပွောတဲ့အကွောငျးကို ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျးသတငျးထောကျ မအိမ့ျသန်တာထှနျးက တငျပွပေးပါမယျ။
၂၀၁၉ ခုနှဈက တရုတျနိုငျငံမှာ ဇနီးမယားအဖွဈ ရောငျးစားခံခဲ့ရသူ အမြိုးသမီးနှဈယောကျကို တရုတျနိုငျငံ ပကေငြျးမွနျမာသံရုံး အကူအညီနဲ့ ဇှနျလ ၁၇ ရကျနဲ့ ၂၁ ရကျတို့မှာ မွနျမာနိုငျငံသို့ ပွနျပို့ပေးခဲ့တယျလို့ ပကေငြျးမွနျမာသံရုံးက ဇှနျလ ၂၂ ရကျနေ့က ထုတျပွနျပါတယျ။ ၂၀၁၉ ခုနှဈ တဈနှဈလုံးနဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှဈ ဇှနျလအထိ ပကေငြျး မွနျမာသံရုံးက လူကုနျကူးခံရသူ ၂၂ ဦးကို ကူညီပေးခဲ့ရတယျလို့ သံရုံးရဲ့ တာဝနျရှိသူက ဆိုပါတယျ။
အခု ကိုဗဈကာလမှာတော့ လူကုနျကူးခံရမှုက မရှိသလောကျ လြော့နညျးနတေယျလို့ ပကေငြျးမွနျမာသံရုံးရဲ့ တာဝနျရှိသူက ပွောပါတယျ။
“ကိုဗဈကာလ ဒီကွားထဲမှာတော့သိပျမရှိပါဘူး ခငျဗြ။ မရှိပါဘူး။ ကိုဗဈကာလမတိုငျခငျပေါ့နောျ ... ကနြောျတို့ စာရငျးလေးတှပွေုစုထားပါတယျ။ ကနြောျတို့ ဒီနေ့ထိဆို ၂၂ ဦးရှိသှားပါပွီခငျဗြ။ ဒီကာလမှာ မတှေ့ရတာတောျတောျကွာပါပွီခငျဗြ။ ဒီရောဂါဖွဈတဲ့ကာလလေ၊ ဆိုတော့ တလပိုငျးကနပွေီးတော့ ၅ လပိုငျး ၆ လပိုငျးထိ မတှေ့ခဲ့ရဘူးပေါ့။ အခုကမြှ ဒါလေးက ကနြောျတို့ဆီစာရောကျလာလို့ ကူညီဆောငျရှကျပေးလိုကျတာ ဖွဈပါတယျခငျဗြ။ အခုနောကျပိုငျးတော့ ရှိတော့ရှိတယျ နညျးလာတယျပေါ့လေ။”
တရုတျနိုငျငံကို လူကုနျကူးခံရတဲ့သူ တခြို့ကို တရားမဝငျ ဖွတျကြောျသှားလာတယျဆိုပွီး ဖမျးဆီးတာမြိုးတှေ ရှိတာကွောင့ျ တခြို့က အစိုးရဘကျကို အကူအညီတောငျးဖို့ မရဲတာမြိုးတှရှေိနတေယျလို့ လူကုနျကူးခံရတဲ့ အမြိုးသမီးတှကေို ကူညီပေးနတေဲ့ ကခငြျအမြိုးသမီးအဖှဲ့(KWAT)ရဲ့ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ မဆနျထှယျက ပွောပါတယျ။ ၂၀၁၉ ခုနှဈတဈနှဈလုံးနှင့ျ ခုဇှနျလအထိ လူကုနျကူးခံရလို့ KWAT ကို အကူအညီတောငျးခံလာကွသူက ၄၀ ကြောျလောကျရှိတယျလို့ မဆနျထှယျက ပွောပါတယျ။ တရုတျနိုငျငံတှငျးကို လူကုနျကူးခံရတဲ့ အမြိုးသမီးတှေ မြားပွားလာနတောကွောင့ျ လူကုနျကူးမှု တိုကျဖကြျရေးကို အစိုးရအနနေဲ့ ဒီထကျထိထိရောကျရောကျ စောင့ျကွည့ျအရေးယူသင့ျတယျလို့ မဆနျထှယျက ပွောပါတယျ။
“ATTF (anti trafficking task force) လညျး လုပျတယျ။ ဒါပမေဲ့ သူတို့မှာလညျး အားနညျးခကြျ အမြားကွီးရှိတယျ။ တဈခုကတော့ သူတို့ ဘတျဂကြျကို ကောငျးကောငျးမသုံးနိုငျတဲ့ အပိုငျးတှရှေိတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲဆိုတော့ တကယျလို့မြား ခေါျယူမယျဆိုရငျတောငျ သူတို့ဘာသာ သူတို့ ဘတျဂကြျထုတျပွီးတော့ ခေါျတာမြိုးတှေ မလုပျနိုငျဘူး။ ကမြတို့ KWAT ကို ဝိုငျးဝနျးပွီး ကူညီပေးပါအုံးဆိုတာမြိုးတှနေဲ့ လုပျတယျဆိုတော့ သူတို့ ထိထိရောကျရောကျလုပျဖို့အတှကျက ဘတျဂကြျ အားနညျးခကြျရှိတယျလို့ ကမြတို့ မွငျတယျ။ နောကျတဈခုကတော့ အစိုးရအနနေဲ့ ရပျရှာတှမှော သူတို့သိတယျ။ အမှုတှဖွေဈတဲ့ ရှာတှေ ဘယျရှာတှေ ပုံမှနျ အမှုဖွဈတယျဆိုတာသိတယျ။ ဒါပမေဲ့ သူတို့ Monitoring မလုပျဘူး။ အဲလိုမြိုး Process လညျး သူတို့ မလုပျထားဘူးပေါ့နောျ။ သူတို့က မြားသောအားဖွင့ျ ဒီ သူတို့ Station လုပျထားတဲ့ လှယျဂယြျလား မွဈကွီးနားလားပေါ့ အဲ့လိုမြိုးတှမှောပဲ သူတို့က မြားသောျအားဖွင့ျ ထိုငျတယျ။ ATTF ကပဲ လုပျသားတှရေဲ့ ကိစ်စကို ကောငျးကောငျးနားမလညျတဲ့ အပိုငျးပေါ့နှောျ ဒါမြိုးတှလေညျး ကနြောျတို့ တှဲလုပျကွည့ျတဲ့ အခြိနျမှာ အဲ့လိုမြိုးအားနညျးခကြျတော့ ရှိတယျ။”
စဈဘေးရှောငျတှရှေိတဲ့ IDP စခနျးတှကေို ထောကျပံ့မှုတှေ လြှော့ခလြိုကျတာကွောင့ျ ဒုက်ခသညျတှကေ စားဝတျနရေေးအတှကျ ငှပေိုရနိုငျတဲ့ တရုတျနိုငျငံက အလုပျတှကေို ပိုပွီး လုပျဖို့ဖွဈလာတာဖွဈတယျလို့ မဆနျထှယျက ဆိုပါတယျ။ KWAT က လူကုနျကူးခံရသူအမြိုးသမီးတှကေို ကူညီပေးနတေဲ့ စခနျးတှဟော နယျစပျတဈလြှောကျမှာ ရှိသလို KIA ထိမျးခြုပျတဲ့ မိုငျဂြာရမျနှင့ျ အစိုးရထိနျးခြုပျတဲ့ မူဆယျဘကျမှာလညျး ရှိတာပါ။
လူကုနျကူးခံရသူတှထေဲမှာ မွနျမာပွညျအောကျပိုငျးဒသေက ပိုမြားတာတှေ့ရတယျလို့ ကူညီပေးတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှကေ ဆိုပါတယျ။ ကခငြျပွညျနယျဟာ မွနျမာမှာ တတိယအမြားဆုံး လူကုနျကူးခံရတဲ့ ပွညျနယျဖွဈတယျလို့ KWATက ပွောပါတယျ။
