မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ ရုရှားတို့ကြား စစ်ရေးမဟာမိတ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ချဲ့ထွင်လာတဲ့ အထောက်အထားတွေ ပိုတွေ့လာရတာအတွက် အမေရိကန်က စိုးရိမ်လာပြီး ဒါဟာ ယူကရိန်းကျူးကျော်စစ်ပွဲကို တိုးမြှင့်တိုက်ခိုက်ဖို့ ရုရှားက လုပ်နေတယ်လို့လည်း မြင်ပါတယ်။
"မနေ့က ပျောက်ကြားဝင်ပစ်တယ်လေ။ သူတို့ စစ်ကောင်စီ အထိုင်ချထားတဲ့ နေရာတွေပေါ့။ မနက်ခင်းက တပွဲပစ်တယ်။ ၁ ယောက်သေပြီး ၂ ယောက်ဒဏ်ရာရတယ်။ မနက်ပိုင်းပစ်ပြီး ညပိုင်း သတင်းကျွတ်(လပြည့်)ဆိုပြီး ဝင်လုပ်ကြတယ်။(လေယာဉ်က) ပစ်ပြီး ဆုတ်သွားတဲ့ အချိန်မှာကြဲတာပေါ့။"
ယူကရိန်းကျူးကျော်စစ်နောက်ပိုင်း အနောက်အုပ်စုနိုင်ငံတွေက ကားကုမ္ပဏီတွေဟာ ရုရှားနိုင်ငံက စွန့်ခွာသွားကြလို့ တရုတ်ကားထုတ်လုပ်သူတွေက ရုရှားရဲ့ ကားစျေးကွက်မှာ နေရာယူလာကြပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ကားတွေကိုရုရှားကစက်ရုံတွေမှာအပြီးသတ်အချောကိုင်တပ်ဆင်ကြပါတယ်။ Reuters သတင်းဆောင်းပါးကို အခြေခံပြီး အလိမ္မာ ပြောပြမှာပါ။
တကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်လွတ်လပ်ခွင့်၁၄ နှစ်ဆက်တိုက် ကျဆင်းလာနေတယ်လို့ Freedom House အဖွဲ့ကထုတ်ပြန်တဲ့ အစီရင်ခံစာမှာဖော်ပြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒီနှစ်ထဲ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပခဲ့တဲ့ /ကျင်းပဖို့ရှိတဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၄၁ နိုင်ငံမှာအင်တာနက်အသုံးပြုခွင့် အခြေအနေတွေကို ကျွမ်းကျင်သူတွေကထောက်ပြတာပါ။
ကြီးမြတ်တဲ့ ခေါင်းဆောင်၊ သူရဲကောင်းညီအကိုတယောက်ကို ဆုံးရှုံးလိုက်ရတဲ့အတွက် ဝမ်းနည်း ကြေကွဲရတယ်လို့ ကာတာနိုင်ငံအခြေစိုက် ဟာမတ်စ်အဖွဲ့တာဝန်ခံ Khalil al-Hayya က ဒီကနေ့ ဗီဒီယိုနဲ့ထုတ်ပြန်ချက်ကို Al Jazeera သတင်းမှာ ထုတ်လွှင့်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ယူကရိန်းစစ်ပွဲမှာ ဝင်တိုက်ဖို့ ရုရှားကို မြောက်ကိုရီးယားက တပ်တွေ ရုရှားကို စေလွှတ်တာဟာ နိုင်ငံတကာ လုံခြုံရေးကို အကြီးအကျယ် ခြိမ်းခြောက်နေတာ ဖြစ်တယ်လို့ တောင်ကိုရီးယား သမ္မတရုံးက ဒီကနေ့ ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။
"အခုချိန်မှာ ရပ်ပစ်လိုက်လို့ မရပါဘူး။ ယူကရိန်းအတွက် ကူညီ ထောက်ပံ့မှုတွေ ဆက်ပေးသွားရပါ လိမ့်မယ်။ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဥ်စာတမ်းနဲ့ အညီ ယူကရိန်းအတွက် တရားမျှတပြီး ရေရှည်ခိုင်မြဲတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်နိုင်တဲ့ အချိန်အထိ ကူညီ ပံ့ပိုးပေးသွားရပါလိမ့်မယ်” လို့ ဒီကနေ့ ဂျာမနီနိုင်ငံရောက်ချိန်မှာ ပြောကြားခဲ့တာပါ
အမေရိကန်အပါအဝင် အနောက်နိုင်ငံအများစုမှာ ဆောင်းဦးပေါက် ပထမဆုံးလပြည့်ချိန် အမဲလိုက်ဖို့ အကောင်းဆုံး အလင်းရောင်ရတဲ့ လပြည့် ညမျိုး ဖြစ်နေတတ်တာကြောင့် hunter moon လို့လည်း ခေါ်လေ့ရှိပါတယ်။ ဒီလို အတောက်ပဆုံး လဝန်းကြီးကို ၃ ရက်လောက် ကမ္ဘာမြေက မြင်တွေ့ရမယ်လို့ NASA က ခန့်မှန်းထားပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံတဝန်း အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့က စတင်တဲ့ ၁၅ ရက်ကြာ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူတာတွေ ဒီသီတင်းပတ်ထဲ အဆုံးသတ်သွားပေမဲ့ လက်တွေမှာ အပြီးစီးတဲ့ ဒေသတွေ အများအပြား ကျန်နေတာကြောင့် နောက်ထပ် ၁၅ ရက်ထပ်တိုး သတ်မှတ်လိုက်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီ လဝက တာဝန်ရှိသူတဦးက ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
ရခိုင်ပြည်နယ် မောင်တောမြို့နယ်က စစ်ကောင်စီလက်ကျန် တပ်စခန်း နခခ ၅ ကို အာရက္ခတပ်တော် AA က အင်အားအလုံးအရင်းနဲ့ ထိုးစစ်ဆင်တိုက်ခိုက်နေပါတယ်။ စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း လေကြောင်းကဗုံးကြဲနေပြီး စစ်ရေးပြင်းထန်နေပါတယ်။ အမ်းနဲ့ ဂွမြို့နယ်ဘက်တွေမှာလည်း တိုက်ပွဲတွေပြင်းထန်နေသလို စစ်ဘေးရှောင်တွေ ဖမ်းဆီးခံနေရပါတယ်။
ထိုင်းနိုင်ငံ Chumphon ခရိုင်မှာ လူမှောင်ခိုတွေ ပြွတ်သိပ်တင်လာတဲ့ ကုန်တင်ကားထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်ပြေးလာတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ၂ ဦး သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ထိုင်းရဲတပ်ဖွဲ့က ပြောပါတယ်။ လူမှောင်ခိုသမားတွေလို့ ယူဆရသူ နှစ်ဦးကိုလည်း ဒီကနေ့ ဖမ်းဆီးလိုက်တယ်လို့လည်း ထိုင်းရဲက ပြောပါတယ်။
အမေရိကန် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့်ရက် သီတင်းပတ်ပိုင်းလောက်ပဲလိုတော့တဲ့အချိန် နယ်စပ်လုံခြုံရေးကိစ္စဟာ အဓိက ကိစ္စတခု ဖြစ်နေပါတယ်။ နယ်စပ်လုံခြုံရေးအပေါ် အမြင်သဘောထားတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး Aline Barros သတင်းပေးပို့ထားတာပါတယ်။ကိုငြိမ်းချမ်းက တင်ပြမှာပါ။
ဒေါ်ရွက်နုအောင်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လွတ်လပ်တဲ့ တရားစီရင်ရေး ပေါ်ထွန်းလာအောင် ကြိုးပမ်း လုပ်ဆောင်ခဲ့သလို နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားတွေရဲ့ တရားရေးဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးတွေ ရရှိဖို့ အားထုတ် ကြိုးပမ်းခဲ့တာကြောင့် ဂုဏ်ပြု ချီးမြှင့်တာ ဖြစ်တယ်လို့ ဥရောပ အခြေစိုက် IDHAE အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
ရှမ်းပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းက TNLA တအာင်းတပ်တွေထိန်းချုပ်ထားတဲ့ နောင်ချိုမြို့ပေါ် စစ်တပ်က အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက် သီတင်းကျွတ်လပြည့်မှာ နာရီနဲ့ချီ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ လူနေအိမ်တွေ ပျက်စီးသွားပေမဲ့ ထိခိုက် သေဆုံးသူ မရှိဘူးလို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံရဲ့ ပြည်နယ်သုံးခုက သတင်းမီဒီယာတွေအနေနဲ့ သက်ရှိပုံတွေမပြသဖို့ တာလီဘန်တွေပိတ်ပင်လိုက်တာကို သတင်းအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ အရပ်ဘက် လွတ်လပ်ခွင့်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းတွေက ဝေဖန်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း ရှိတ်ဟာစီနာနဲ့ သူ့ရဲ့ နီးကပ်လက်ထောက်တွေ အပါအဝင် ၄၅ ဦးကို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အထူးတရားရုံးက အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက်နေ့မှာ ဖမ်းဝရမ်းတွေ ထုတ်ပြန်လိုက်ပါ
ယူကရိန်းကို ရုရှားကျူးကျော်မှုအဆုံးသတ်ဖို့ ၊ နောက်ထပ် ကျူးကျော်မှုတွေထပ်မလုပ်အောင် ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် အရေးပါတဲ့အချက်တွေက ဥရောပနိုင်ငံတွေညီညွတ်မှုရှိဖို့၊ ရုရှားကို ဖိအားပေးဖို့နဲ့ ယူကရိန်းရဲ့အင်အားခိုင်မာအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ဖြစ်ကြောင်း ယူကရိန်းသမ္မတ Volodymyr Zelenskyy က ပြောပါတယ်။
တိုက်ပွဲတွေဖြစ်နေတဲ့မြန်မာနိုင်ငံကနေ မကြာသေးခင်ကမှ နယ်စပ်ကျော်ဖြတ်ပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက် ထွက်ပြေးလာတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ၄ သောင်းကျော်ရှိလာတာအတွက် အထူးစိတ်ပူကြောင်း ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် နိုင်ငံခြားရေး အကြံပေး Md. Touhid Hossain က ပြောပါတယ်။
ယူကရိန်းကို ရုရှားတိုက်ခိုက်မှုအတွင်း လူအစုလိုက်သေဆုံးစေတဲ့ ဒရုန်းတွေကိုဒီဇိုင်းဆွဲတာ၊ တည်ဆောက်တာနဲ့ တင်ပို့ပေးတဲ့လုပ်ငန်းတွေမှာပါဝင်ပတ်သက်နေတဲ့ တရုတ်နဲ့ ရုရှားကုမ္ပဏီတွေကို ပစ်မှတ်ထားပြီး အမေရိကန်အစိုးရက အရေးယူလိုက်ကြောင်း ကြာသပတေးနေ့မှာ ကြေညာပါတယ်။
ဂါဇာစစ်ပွဲ ဖြစ်ပွါးလာစေတဲ့ ၂၀၂၃ အောက်တိုဘာ ၇ ရက် အစ္စရေးကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်မှုအတွက် စီစဉ်ညွှန်ကြားသူ ဟာမတ်စ်ခေါင်းဆောင် Yahya Sinwar ကို သတ်ဖြတ်နိုင်ပြီဖြစ်ကြောင်း အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက် ကြာသပတေးနေ့မှာ အစ္စရေးက ကြေညာပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
