"စပါးပေါ်တဲ့အချိန်ပိတ်ရင်တော့ လယ်သမားအတွက်က စျေးနှိမ်ခံရတယ်။ သူတို့က လယ်သမားလက်ထဲကစပါးလည်း ကုန်လည်းကုန်ရော export ဖွင့်လိုက်ရင် ကုန်သည်တွေက နှစ်ဆသုံးဆ မြတ်ကုန်တာပဲပေါ့ဗျာ။ အရှုံးခံပြီးတော့ ရောင်းမှာမဟုတ်ဘူး။ အပိတ်အဖွင့်က သူတို့ ကစားနေတယ်။" (ဧရာဝတီတိုင်း တာဝနခံ- တောင်သူလယ်သမားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်)
"ချွေးမဖြစ်သူနဲ့ မိန်းမဖြစ်သူကို ပြန်လွှတ်ထားခဲ့ပါတယ်။ သမီးဖြစ်သူနဲ့ ဖအေဖြစ်သူကိုတော့ သတ်သွားပါတယ်။ ဒီမနက် သဂြိုဟ်လိုက်ပါပြီဗျ။ ပြီးတော့ ကျီးကန်တောင်ရွာက ကလေးတယောက်ကိုလည်း သတ်သွားတယ်။ တခြားသော ကျီးကန်မြောက်ရွာသား အသက် ၅၆ နှစ်အရွယ် ဦးဟန်ရွှေအေးကိုလည်း သတ်သွားပါတယ်။”(ဒေသခံ)
ကမ္ဘာ့ပူနွေးမှုတိုးလာတာနဲ့အမျှ သဘာဝဘေးဒဏ်တွေလည်း ရှောင်လွှဲလို့မရနိုင်တာကြောင့် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုနဲ့လူ့အသက်သေဆုံးမှု နည်းအောင်ကာကွယ်နိုင်မယ့် ကြိုတင်သတိပေးစနစ်တခုကို ကုလသမဂ္ဂက ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းနေပါပြီ။ ဥတုရာသီနဲ့ အနာဂတ်ကမ္ဘာအစီအစဥ်မှာ နန်းလောင်ဝ်က တင်ပြထားပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်း ရေဦးမြို့နယ်ထဲက ကျေးရွာတွေကို သြဂုတ် ၂၁ ရက် မနက်ပိုင်းကစလို့ နယ်မြေရှင်းလင်းရေးလုပ်နေတဲ့အတွက် ရေဦးမြို့နယ်ထဲက ကျေးရွာ ၇ ရွာလောက်က လူဦးရေ ၁ သောင်းနီးပါးက စစ်ဘေးတိမ်းရှောင်နေကြရပါတယ်။
“စစ်ကြောင်းထွက်တာကတော့ ၁၃ ရက်နေ့ကထွက်တာ။ ၈ လပိုင်း ၁၃ ရက်နေ့က ထွက်လာတာပေါ့။ ၁၃ ရက်နေ့ကထွက်ပြီးတော့မှ ရွှေကျင်းက လုပ်သားတွေကို ဓားစာခံအနေနဲ့ ခေါ်သွားပြီးတော့ ယောက်ျားလေး ၆ ယောက်ကို သတ်ထားခဲ့တာ။ မိန်းကလေး ၇ ယောက်ကိုက ပြန်လွှတ်လိုက်တယ်။" (ဒေသခံတဦး)
စစ်ကိုင်းတိုင်း ကလေးမြို့နယ်ထဲမှာ စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ ကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့တွေကြား နှစ်ရက်ဆက်တိုက် တိုက်ပွဲဖြစ်ပြီးနောက် စစ်ကောင်စီ ဘက်က ကျေးရွာတွေရှိရာကို လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ ပစ်ခတ်နေတယ်လို့ စစ်ဘေးရှောင်တွေကို ကူညီနေသူတွေက ပြောပါတယ်။
ကမ္ဘာ့အပူအအေးမျှတအောင်ထိန်းညှိပေးနေတဲ့ အန္တာတိကဒေသဟာ အပူပေးစက်လို အသွင်ပြောင်းလာတာအလွန်စိုးရိမ်စရာကောင်းနေပြီလို့သိပ္ပံပညာရှင်တွေကပြောပါတယ်။ အပူချိန်တွေဆက်မြင့်တက်နေမယ်ဆိုရင် ဇီဝဂေဟစနစ်တွေ အကြီးအကျယ်ပျက်စီး သွားလိမ့်မယ် လို့လည်းသတိပေးပါတယ်။ဥတုရာသီနဲ့အနာဂတ်ကမ္ဘာအစီအစဥ်မှာ နန်းလောင်ဝ်တင်ပြထားပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်ဟာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးအတွက် ထင်ရှားတဲ့တိုးတက်မှုတွေရ ခဲ့တဲ့နှစ်ဖြစ်သလို လေထုထဲမှာသိပ်သည်းလာတဲ့ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့တွေရဲ့ ဂယက်ကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေများလှတဲ့နှစ်တခု လည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဥတုရာသီနဲ့ အနာဂတ်အစီအစဥ်မှာ နန်းလောင်ဝ် တင်ပြထားပါတယ်။
မန္တလေးတိုင်း မတ္တရာမြို့နယ်က ညောင်အုပ်ကျေးရွာမှာ ဇူလိုင်လ ၂၄ ရက် ညနေပိုင်းက စစ်ကောင်စီ စစ်ကြောင်းဝင်ပြီး ပစ်ခတ်တာကြောင့် ကျေးရွာသားနှစ်ဦးထိမှန်ပြီး တဦးသေဆုံးတယ်လို့ ဒေသခံတွေကပြောပါတယ်။
စ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပညာရေးစနစ်ဟာ စိုးရိမ်စရာအနေအထား ဖြစ်လာတယ်လို့ ကမ္ဘာဘဏ်ကသိပ်မကြာခင်က သတိပေးထားသလိုပဲ လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေ ပြင်းထန်နေတဲ့ ဒေသတွေမှာ ကလေးငယ်တွေပညာဆက်သင်ကြားနိုင်ဖို့ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိလာနေကြပါတယ်။
ကမ္ဘာတဝန်းအပူချိန်တွေ စံချိန်တင် မြင့်တက်လာနေချိန်မှာပဲ မကြာခင်အယ်နီညို အပူလှိုင်းဝင်လာတဲ့အခါ ပိုမိုပြင်းထန်တဲ့ အပူချိန်မြင့်တက်မှုနဲ့ကြုံရမှာဖြစ်တဲ့အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုတွေလုပ်ထားကြဖို့ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေကို ကုလသမဂ္ဂက သတိပေးပါတယ်။ ဥတုရာသီနဲ့အနာဂတ်အစီအစဥ်မှာ နန်းလောင်ဝ်က တင်ပြထားပါတယ်။
ကရင်ပြည်နယ်၊ သံတောင်ကြီးမြို့နယ်၊ ယာဒိုကျေးရွာအနီးတဝိုက်မှာ ၁၀ ရက်ကျော်ကြာ တိုက်ပွဲပြင်းထန်နေပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဝက်လက်မြို့နယ်တွင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေကြား ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်နေရသူ တွေထဲမှာ သက်ကြီးရွယ်အိုနဲ့ နာတာရှည် ရောဂါသည်တွေ အများအပြား ရှိနေပြီး၊ ပဋိပက္ခ အချိန်ကြာ လာတာနဲ့အမျှ နေရပ်မပြန်နိုင်ပဲ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအရေးတကြီးလိုအပ်ချက်တွေရှိနေပါတယ်။
တနင်္သာရီတိုင်း ထားဝယ်ခရိုင် လောင်းလုံးမြို့နယ်ထဲမှာ စစ်တပ်က နယ်မြေရှင်းလင်းရေး လုပ်နေပြီး ဒေသခံကာကွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ စစ်ရေးတင်းမာနေပါတယ်။
ကမ္ဘာ့အပူချိန်တွေ မြင့်တက်လာရင် ဆိုးရွားပြင်းထန်လှတဲ့သဘာဝဘေးဒဏ်တွေနဲ့ ပိုကြုံရလိမ့်မယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက သတိပေးနေချိန်မှာပဲ စံချိန်သစ်တင်လာတဲ့ ရေကြီးရေလျှံမှုတွေ၊ အပူလှိုင်းတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ဥတုရာသီနဲ့အနာဂတ်အစီအစဥ်မှာ နန်းလောင်ဝ် တင်ပြထားပါတယ်။
စစ်ကိုင်းတိုင်း ကန့်ဘလူမြို့နယ် တောင်ခြမ်းကို စစ်ကောင်စီတပ်တွေက ဇူလိုင် ၆ ရက်နေ့ကစပြီး အင်အား အများအပြားနဲ့ စစ်ကြောင်းဝင်ရောက် နယ်မြေရှင်းနေတဲ့အတွက် ကျေးရွာအများအပြားက ဒေသခံတွေ ထွက်ပြေးနေကြရပါတယ်။
စက်မှုထွန်းကားစကာလမတိုင်ခင်က ရှိခဲ့တဲ့ကမ္ဘာ့အပူချိန်ထက် ၁.၅ ဒီဂရီကျော်မသွားအောင် ကြိုးပမ်းကာကွယ်နေတဲ့ကြားက ဒီလထဲမှာပဲအဲဒီအပူချိန်ထက် ကျော်လွန်လာပါပြီ။ခုဝင်လာမယ့် အယ်လ်နီညိုအပူလှိုင်းကြောင့်ကမ္ဘာ့အပူချိန် ထပ်တိုးလာမယ်လို့ပညာရှင်တွေသတိပေးနေပါတယ်။ ဥတုရာသီနဲ့အနာဂတ်အစီအစဥ်မှာ နန်းလောင်ဝ်တင်ပြထားပါတယ်။
စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း ၂ နှစ်တာ ကာလအတွင်း ဗုဒ္ဓဘာသာ ဘုန်းတော်ကြီး ကျောင်းတွေ အပါအဝင် ခရစ်ယာန်နဲ့ မွတ်ဆလင် ဘာသာရေး အဆောက်အအုံ ၂၀၀ နီးပါး တိုက်ခိုက် ဖျက်ဆီး ခံခဲ့ရတယ်လို့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဥပဒေပညာရှင်များ ကော်မရှင် (ICJ) က ပြောပါတယ်
စစ်ကိုင်းတိုင်း ကောလင်းမြို့နယ်ထဲမှာ ဇွန် ၃၀ ရက်နေ့ညက လက်နက်ကြီး ကျရောက်ပေါက်ကွဲလို့ ၇ နှစ်အရွယ် ကလေးငယ်တဦးအပါအဝင် ဒေသခံ လေးဦး သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ ဒေသခံတွေက ပြောပါတယ်။
၂၀၂၃ ခုနှစ်နှောင်းပိုင်းဝင်လာမယ့် အယ်နီညို အပူလှိုင်းကြောင့် အေရှ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေအပါအ၀င် သြစတေးလျနဲ့ အမေရိကတိုက်မှာပါ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ ရာသီဥတုမျိုးနဲ့ ရင်ဆိုင်ရနိုင်ခြေရှိနေပါတယ်။ ဥတုရာသီနဲ့ အနာဂတ်အစီအစဥ်မှာ နန်းလောင်၀်က တင်ပြထားပါတယ်။ ..
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
