ရန်ကုန်အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လေဆိပ်မှာ ပုဒ်မ ၆၆ (ဃ) နဲ့ ဇူလိုင်လ ၃၀ ရက်နေ့ ညနေက ဖမ်းဆီးခံလိုက်ရတဲ့ Myanmar Now အယ်ဒီတာချုပ် ကိုဆွေဝင်းအပေါ် တင်ထားတဲ့ စွဲချက်တွေ ချက်ခြင်းပြန်ရုပ်သိမ်းပေးဖို့ CPJ သတင်းထောက်များ အကာကွယ်ပေးရေးကော်မီတီက တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
“သားစဉ်မြေးဆက်နဲ့ သဘာဝပတ်ကျင်း ထိန်းချင်လို့ ကျနော်တို့က လုပ်ရတာ၊ အဓိက။ ကျောက်စိမ်းဆိုတာ ဗုံးဘောလအော ထုတ်လို့လဲ မရဘူး၊”
တုပ်ကွေး ရောဂါ ပိုးမွှားတွေဟာ စားပွဲခုံ၊ ကြမ်းပြင်၊ နံရံ စတဲ့ မျက်နှာပြင်တွေ၊ တံခါးလက်ကိုင်တွေ၊ ဖုန်းတွေ၊ ခွက်တွေပေါ်မှာ နာရှိအနည်းငယ်အထိ အသက်ရှင် ရှိနေတတ်တာကြောင့် အဲဒီ နေရာတွေမှာ ရှိနေတဲ့ ရောဂါပိုးကို ထိမိထားတဲ့ လက်တွေနဲ့ မျက်လုံး၊ နှာခေါင်းနဲ့ ပါးစပ်တို့ကို ထိမိရာကလည်း ရောဂါပိုး ကူးစက်နိုင်ကြောင်း၊ ဒါကြောင့် လက်ကို ဆပ်ပြာနဲ့ မကြာခန အသေအချာဆေးဖို့ လိုအပ်ကြောင်း ညွန်ကြားချက် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
မတရားအသင်းဆက်သွယ်မှု ပုဒ်မတွေဖြစ်တဲ့ ပုဒ်မ ၁၇/၁ နဲ့ ၁၇/၂ တို့နဲ့ ဖမ်းဆီးခံထားရတဲ့ ကချင်သင်းထောက် ဆရာတော် နှစ်ပါးဖြစ်တဲ့ ဦးဒွမ်ဒေါ့နောင်လတ် နဲ့ ဦးလန်ဂျော်ဂမ်ဆိုင်းတို့ ၂ ဦးကို မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ ခြွင်းချက်မရှိ ချက်ခြင်း ပြန်လွှတ်ပေးဖို့ နိုင်ငံတကာ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းတွေက တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။
“ကျနော်တို့အစိုးရ မတက်ခင်လေး ဇန်နဝါရီလ ၂၀၁၅ မှာ သူတို့က ဥပဒေကို အမြန်ပြုလိုက်ကြတယ်။ ဧက ၅၀ ကို ၁၀ နှစ် အကျိုးတူ တူးခွင့် ပြုလိုက်တယ်။”
ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်က မယ်လဒုက္ခသည်စခန်းက ကရင်တိုင်းသားဒုက္ခသည် ၂၃ ဦး အခုအသံလွင့်ပြီးချိန်မှာ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ ဆိုးလ်မြို့ကို ရောက်ရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့တွေဟာ UNHCR ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂ မဟာမင်းကြီးရုံးက ကြားဝင် ဆောင်ရွက်ပေးမှုနဲ့ တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာ အခြေချ နေထိုင်ဖို့ ရောက်လာ ကြသူတွေဖြစ်ပါတယ်။
ဒုက္ခသည် ဘဝနဲ့ နေထိုင်ရတယ် ဆိုပြီးတော့မှ ဒီမှာလာရမယ့် အခါ အချိန်မှာ လေးလ ပြန်စောင့်ရမယ့် အခြေအနေလည်း ဖြစ်တယ်။ နောက်ထပ် လေးလ ပြီးလို့ ရှိရင် တကယ် ဝင်နိုင်မလား မဝင်နိုင်ဘူးလား ဆိုတဲ့ဟာလည်း မသေချာ မရေရာတဲ့ အခြေအနေမျိုး ဖြစ်တော့ သူတို့ အတွက်တော့ စိတ်မကောင်းစရာတော့ ဖြစ်တာပေါ့လေ။ ”
မတရားအသင်း ဆက်သွယ်မှု ပုဒ်မ ၁၇/၁ နဲ့ ဒီဗွီဘီနဲ့ ဧရာဝတီ သတင်းဌာတို့က သတင်းထောက် ၃ ဦးကို ဇူလိုင်လ ၂၁ ရက်နေ့မှာ ရုံးထုတ်ဖို့ စီစဉ်ထားရာက ၁၈ ရက်နေ့မှာ စောပြီး ရုံးထုတ်လိုက်တဲ့ အတွက် သတင်းမီဒီယာ အသိုင်းအဝိုင်းကြား အံ့အားသင့်စေခဲ့ပါတယ်။
“ဒီမှာ အသေးစား၊ အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်နေတာက တော်တော် စည်းစံနစ် ကျနေပါပြီခင်ဗျ။ ကျနေ်ာတို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာက အခုမှ စနေတုန်းရှိသေးတယ်။ ဘာမှ ဖွဲ့စည်းပုံ အတိအကျ မရှိသေးဘူး။”
မြောက်ကိုရီးယားဆိုင်ရာ ကန် အထူးကိုယ်စားလှယ် သံအမတ်ကြီး Joseph Yun ဟာ မြန်မာနိုင်ငံ ရောက်ရှိနေစဉ် မြောက်ကိုရီးယားအရေး ဆွေးနွေးဖို့ရှိပါတယ်။ အရင် စစ်အစိုးရ လက်ထက်အတွင်း မြောက်ကိုရီးယားထံကနေ စစ်လက်နက်တွေ ဝယ်ယူခဲ့တဲ့ သတင်းတွေ ထွက်ပေါ်ခဲ့တာကြောင့် အရင်က ရှိခဲ့တဲ့ အဲဒီ လက်နက် ရောင်းဝယ် သဘောတူညီမှု အကြွင်းအကျန်တွေ ရှိမှာကို အမေရိကန်က စိုးရိမ်နေပုံရတဲ့အကြောင်း အကဲခတ်တွေက သုံးသပ်ကြပါတယ်။
အာရှ ပစိဖိတ်ဒေသ အတွင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ ပတ်သက်လို့ မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများမှာ အမေရိကန်ရဲ့ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ထောက်ခံအားပေးမှု အပေါ်လေ့လာ သုံးသပ်တဲ့ အထက်လွှတ်တော် ကြားနာ စစ်ဆေးပွဲကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။
“ဉာဏ်ကြီးရှင် ကော်ဖီဆိုပြီးတော့ စလုပ်ခဲ့တာကတော့ ၂၀၁၂ ကပေါ့နော်။ တကယ်ကို ပြည်ပကို တင်ပို့ပြီး ရောင်းနိုင်တာကတော့ ၂၀၁၅ - ၂၀၁၆ ကနေပြီးတော့ ကျနော်တို့ စတင် ရောင်းနိုင်ပါတယ်။”
“အမေရိကန် သမ္မတက ပိုလန်နိုင်ငံကို လာလည်တဲ့ အတွက် ကျနော်တို့ ဝမ်းသာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ပိုလန်နိုင်ငံသားတွေနဲ့ ဝါဆောမြို့သားတွေ အတွက် သမိုင်းဝင် မြို့တမြို့ဖြစ်တဲ့ ဒီမြို့ကို လာလည်တဲ့ အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ် ”
သမ္မတ Donald Trump နဲ့ ဂျာမန်ဝန်ကြီးချုပ် Angela Merkel တို့ ၂ ဦးဟာ ဂျာမနီနိုင်ငံ၊Hamburg မြို့မှာ သောကြာနေ့ ကျင်းပမယ့် G20 ထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲအတွင်း ဥတုရာသီပြောင်းလဲမှုနဲ့ ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေကိုအကြိတ်အနယ်ဆွေးနွေးကြမယ့်ပုံရှိပါတယ်။ Luis Ramirez ရဲ့ သတင်းကိုကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က တင်ပြပေးပါမယ်။
ဒီအမေရိကန်ရောက်ပြီးနောက်ပိုင်း လွတ်လပ်ရေးသူတို့လုပ်တဲ့အခါမှာ ကျနော်အရမ်းစိတ်ဝင်စားတာက သူတို့ဂုဏ်ပြုတဲ့ဟာကို အရမ်းစိတ်ဝင်စားတယ်။ ဂုဏ်ပြုပြီးတော့ သူတို့ မီးပန်းတွေဖောက်တာ။ ကျနော် ဘယ်လောက်အံသြလဲဆိုတော့ ကျနော်တို့မြို့မှာ ကုန်တိုက်အကြီးကြီးတခုရှိတယ်။ အခု ၁၂ နာရီလောက်ကဆိုရင် သူတို့ မိသားစုအလိုက် အဲဒီမှာ ထိုင်ခုံလေးတွေနဲ့ ထိုင်ပြီးတော့ သူတို့ည ၁၂ နာရီအတွက် စောင့်ကြတာကို ကျနော်တွေ့တယ်အခါမှာ တော်တော်အံသြတယ်။
“ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့၊ ညနေ ၅ နာရီအကောင့် ၃၄၂ ခုထဲက ၂၉၆ ခုကို ဖွင့်ပေးလိုက်ပါတယ်။ ၃၄၂ ခုမှာ ၅၄ ခုပဲ ကျန်တယ်။ ကျန်တဲ့ ၅၄ ခုကိုလည်း သူတို့ စိစစ်နေတယ်ခင်ဗျ။ မကြာခင် ပြန်ဖွင့်ပေးမယ်လို့တော့ မျှော်လင့်ပါတယ်။”
မန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု ဆိုင်ရာ ပြသနာတွေပေါ့နော်။ အထူးသဖြင့်တော့ ကချင်ပြည်နယ်၊ ရှမ်းပြည်နယ်နဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ် တွေမှာ ရှိတဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ ပြသနာတွေကို သူတို့ အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စိတ်ပူပန်တဲ့ အကြောင်း ပြောပါတယ်။
“ကိစ္စရပ်တွေ တော်တော်များများဟာ မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီရေး အောင်မြင်ရေး တခုထဲတင် မဟုတ်ဘူး။ ကမ္ဘာ့ ဒီမိုကရေစီနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ လှုပ်ရှားမှုတွေမှာကိုက ကြီးမားတဲ့ သက်ရောက်မှု ဖြစ်သွားနိုင်တယ်ဗျ။”
မွတ်ဆလင် အများစုနေထိုင်တဲ့ နိုင်ငံ ၆ နိုင်ငံကလူတွေအပေါ် ပြည်ဝင်ခွင့် ပိတ်ပင်တဲ့ သမ္မတ Donald Trump ရဲ့ အမိန့်ကြေညာချက်ကို အမေရိကန် နိုင်ငံတော် တရားရုံးချုပ်က လက်ခံ ကြားနာမှာဖြစ်ကြောင်း တနင်္လာနေ့မှာ ပြောကြားလိုက်ပြီး အဲဒီ ပြည်ဝင်ခွင့် ပိတ်ပင်တဲ့ အမိန့်ကြေညာချက်ထဲက အများစုကို စတင် ကျင့်သုံးခွင့် ပြုလိုက်ပါတယ်။
ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း Mindanao ပြည်နယ်အတွင်းမှာရှိတဲ့ IS အစ္စလာမ်မစ် စစ်သွေးကြွတွေကို တိုက်ခိုက်နေတဲ့ ဖိလစ်ပိုင် အစိုးရကို ကူညီတဲ့အနေနဲ့ သြစတေးလျအစိုးရက စစ်ဘက် ကင်းထောက်လေယာဉ် ၂ စီး ပို့ပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
နောက်ထပ်ကြည့်ရှုရန်
