ဒေသဆိုင်ရာ စီးပွားရေး ပူးတွဲဆောင်ရွက်မှု

ဒေသဆိုင်ရာ စီးပွားရေး ပူးတွဲဆောင်ရွက်မှု

လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ကျင်းပတဲ့ ဘာလီအာဆီယံထိပ်သီးညီလာခံမှာ ပထမဆုံးဆွေးနွေးခဲ့တဲ့ ဒေသဆိုင်ရာ စီးပွားရေးပူးတွဲ ဆောင်ရွက်မှု သဘောတူချက်၊ RCEP – Regional Comprehensive Economic Partnership အကောင်အထည် ပေါ်လာပါပြီ။ အာဆီယံ (၁၀) နိုင်ငံနဲ့ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ Australia, New Zeland ပါဝင်တဲ့ စီးပွားရေးသဘောတူညီချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုသဘောတူတဲ့ အကျိုးကို (၂) နှစ်အတွင်း ခံစားရမယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။ (၁၅) နိုင်ငံမှာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ (၃၀)% ရှိတာမို့ ကမ္ဘာ့ GDP (၃၀)% ထုတ်လုပ်ပြီး၊ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးရဲ့ (၃၀)% ကို ရယူထားနိုင်တဲ့အုပ်စု ဖြစ်ပါတယ်။

ကုန်သွယ်ရေးမှာ ရှိနေတဲ့ အဟန့်အတားတွေကို ဖယ်ရှားဖို့ RCEP က ရည်ရွယ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ မြန်မာ စတဲ့ နိုင်ငံတွေကိုတော့ အထူးအခွင့်အရေး ပေးပါတယ်။ အခြားနိုင်ငံတွေက ကုန်ပစ္စည်း (၆၅)% အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ပေးဖို့လိုအပ်ပေမယ့် မြန်မာ၊ ကမ္ဘောဒီးယားနဲ့ လာအိုကတော့ (၃၀)% သာ အခွန်တော် ကင်းလွတ်ခွင့်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ ကုန်သွယ်ခွင့် ကင်းလွတ်ဖို့အတွက် မြန်မာဟာ (၃) နှစ်ကနေ (၁၀) အထိ အချိန်ယူနိုင်ပါတယ်။ အဆင့်အတန်းရှိတဲ့ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြုပ်နံှမှုတွေကို မြန်မာက ဖိတ်ခေါ်မယ့် အစီအစဉ်ရှိကြောင်း သိရပါတယ်။

ဈေးကွက်စီးပွားရေးမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှုဟာ လွန်ဆွဲသလို ဒွန်တွဲနေယ်လို့ ဆိုရိုးရှိပါတယ်။ ဥပမာ မြန်မာ့အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းမှာ မြန်မာက အလုပ်သမားပဲ စိုက်ရပါတယ်။ လိုအပ်တဲ့ ကုန်ကြမ်းကို နိုင်ငံခြားက တင်သွင်းပါတယ်။ လိုအပ်တဲ့ ပိတ်စ၊ အပ်ချည်၊ အပ်နဲ့ ကြယ်သီးကို တရုတ်ပြည်က အများဆုံး တင်သွင်းပါတယ်။ တောင်ကိုရီးယား၊ ဂျပန်၊ ထိုင်းနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားက တင်သွင်းတာလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကုန်ကြမ်း (၈၀) သို့မဟုတ် (၉၀) ရာခိုင်နှုန်းလောက် တရုတ်ပြည်က တင်သွင်းတယ်လို့ သိရပါတယ်။ တရုတ်ဆီက ကုန်ကြမ်းအလာ နည်းသွားရင် အလုပ်ရုံတွေ ပိတ်ပစ်ရမှာမို့ တရုတ်နဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းကထွက်တဲ့ ကုန်ချောရောင်းတဲ့အခါ ဈေးကွက်မှာ တရုတ်နဲ့ ပြိုင်ဆိုင်လာရပါတယ်။ ဒါဟာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့ ပြိုင်ဆိုင်မှု ဒွန်တွဲတဲ့သဘောပါ။

ကိုဗစ် (၁၉) ရောဂါ ဖြစ်ပွားတဲ့အခါမှာ ခန္ဓာကိုယ် ကာကွယ်ရေးဝတ်စုံ PPE – Personal Protection Equipment အများအပြား လိုအပ်ပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာ PPE ကိုရော အခြားလုံခြုံရေးပစ္စည်း Safety Wears တွေကို ထုတ်လုပ်ရောင်းချနေတဲ့ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းအချို့ ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာ့ PPE ဈေးကွက်ရဲ့ (၇၀) ရာခိုင်နှုန်းဟာ တရုတ်လက်ထဲမှာ ရှိတာကြောင့် တရုတ်နဲ့ ပြိုင်ဆိုင်ရောင်းချနေရတဲ့သဘော ရှိပါတယ်။ RCEP ဒေသဆိုင်ရာ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ (၁၅) နိုင်ငံရဲ့ ပြိုင်ဆိုင်နိုင်မှုစွမ်းရည်ကို World Economic Forum ရဲ့ (၁၄၄) နိုင်ငံ စစ်တမ်းမှာ ကြည့်တဲ့အခါမှာ မြန်မာက အောက်ဆုံးအဆင့်မှာ ရှိနေပါတယ်။ စင်္ကာပူက နံပါတ် (၁)၊ ဂျပန်က နံပါတ် (၆)၊ တောင်ကိုရီးယားက (၁၃)၊ သူတို့နောက်က Australia (၁၆)၊ New Zealand (၁၉)၊ မလေးရှား (၂၇)၊ တရုတ် (၂၈)၊ ထိုင်း (၄၀)၊ အင်ဒိုနီးရှား (၅၀)၊ ဘရူးနိုင်း (၅၆)၊ ဖိလစ်ပိုင် (၆၄)၊ ဗိယက်နမ် (၆၇)၊ ကမ္ဘောဒီယား၊ လားအို နဲ့ မြန်မာတို့ ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်ရောဂါကြောင့် အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းမှာ ဈေးကွက်ပြဿနာ ရှိလာတာကို မြန်မာနိုင်ငံ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းများအသင်းရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှုး ဒေါ်ခိုင်ခိုင်နွယ်က လွန်ခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလ (၁၁) ရက်နေ့က ရှင်းလင်းတင်ပြသွားပါတယ်။ မြန်မာက အများဆုံး တင်ပို့နေတာ ဂျပန်ဖြစ်ပြီး၊ ဂျာမဏီက ဒုတိယ လိုက်ပါတယ်။ ဂျပန်-မြန်မာ အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း ပေါ်ပေါက်လာတဲ့အထိ ဂျပန်နဲ့ လုပ်ကိုင်ရတာ အဆင်ပြေနေပုံ ရပါတယ်။ အာဆီယံအသင်းဝင် (၁၀) နိုင်ငံရဲ့ ပြိုင်ဆိုင်နိုင်မှုစွမ်းရည်ကို ကြည့်တဲ့အခါမှာလည်း စင်္ကာပူ ပထမ၊ မလေးရှားက ဒုတိယ၊ ထိုင်းက တတိယ၊ အင်ဒိုနီးရှားက စတုတ္ထ၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဘရူနိုင်း၊ ဗိယက်နမ်၊ လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယား နဲ့ မြန်မာက အနိမ့်ဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။

ဉာဏ်ပညာအမြော်အမြင်ရှိတဲ့ အစိုးရခေါင်းဆောင်တဲ့ တိုင်းပြည်မှာသာ ပြိုင်ဆိုင်မှုစွမ်းအင် ရှိတာကို စင်္ကာပူက သက်သေပြနေပါတယ်။ မြန်မာပြည်လွတ်လပ်ရေးရခါစ အစောပိုင်းကာလမှာ စင်္ကာပူဆိုတာ တရုတ်တန်း အကြီးစားပါ။ တံငါးသည်၊ ကုန်သည်၊ ပွဲစားနဲ့ မှောင်ခိုကြီးစိုးတဲ့နေရာ ဖြစ်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် (၅၀) ကျော်က စင်္ကာပူမြို့သားတဦးရဲ့ တနှစ်ဝင်ငွေဟာ အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၄၀၀) ကျော်သာ ရှိပါတယ်။ အခုတော့ ဒေါ်လာကိုးသောင်းကျော် နှစ်စဉ်ဝင်ငွေ ရှိနေပါပြီ။

ဟားဗတ်တက္ကသိုလ် ပါမောက္ခ Richard Vietor က “တိုင်းပြည်တွေ ဘယ်လိုပြိုင်ဆိုင်ကြသလဲ” How Countries Compete ဆိုတဲ့ စာအုပ်ရေးဖူးပါတယ်။ တိုင်းပြည်အချင်းချင်း ပြိုင်ဆိုင်ရင်း တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးလာပုံကို လေ့လာဆန်းစစ်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ တိုင်းပြည်အချင်းချင်း ပြိုင်တယ်ဆိုပေမယ့် တကယ်ကတော့ နိုင်ငံသားအချင်းချင်း စီးပွားပြိုင်ကြတာပါ။ နိုင်ငံခြားနဲ့ ပြိုင်ဆိုင်စီးပွားရှာနိုင်အောင် ပြည်တွင်းကုမ္ပဏီတွေကို အစိုးရက ကူညီလို့ တိုင်းပြည်တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးလာပုံကို ရေးထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့ပြိုင်ဆိုင်နိုင်မှုစွမ်းရည် အနိမ့်ဆုံးဖြစ်နေတာကို အလေးအနက်စဉ်းစားဖို့ တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။

==Unicode ==

လှနျခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ကငြျးပတဲ့ ဘာလီအာဆီယံထိပျသီးညီလာခံမှာ ပထမဆုံးဆှေးနှေးခဲ့တဲ့ ဒသေဆိုငျရာ စီးပှားရေးပူးတှဲ ဆောငျရှကျမှု သဘောတူခကြျ၊ RCEP – Regional Comprehensive Economic Partnership အကောငျအထညျ ပေါျလာပါပွီ။ အာဆီယံ (၁၀) နိုငျငံနဲ့ တရုတျ၊ ဂပြနျ၊ တောငျကိုရီးယား၊ Australia, New Zeland ပါဝငျတဲ့ စီးပှားရေးသဘောတူညီခကြျ ဖွဈပါတယျ။ ဒီလိုသဘောတူတဲ့ အကြိုးကို (၂) နှဈအတှငျး ခံစားရမယျလို့ မြှောျလင့ျရပါတယျ။ (၁၅) နိုငျငံမှာ ကမ်ဘာ့လူဦးရေ (၃၀)% ရှိတာမို့ ကမ်ဘာ့ GDP (၃၀)% ထုတျလုပျပွီး၊ ကမ်ဘာ့ကုနျသှယျရေးရဲ့ (၃၀)% ကို ရယူထားနိုငျတဲ့အုပျစု ဖွဈပါတယျ။
ကုနျသှယျရေးမှာ ရှိနတေဲ့ အဟန့ျအတားတှကေို ဖယျရှားဖို့ RCEP က ရညျရှယျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကမ်ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ မွနျမာ စတဲ့ နိုငျငံတှကေိုတော့ အထူးအခှင့ျအရေး ပေးပါတယျ။ အခွားနိုငျငံတှကေ ကုနျပစ်စညျး (၆၅)% အခှနျကငျးလှတျခှင့ျ ပေးဖို့လိုအပျပမေယ့ျ မွနျမာ၊ ကမ်ဘောဒီးယားနဲ့ လာအိုကတော့ (၃၀)% သာ အခှနျတောျ ကငျးလှတျခှင့ျပေးဖို့ လိုပါတယျ။ ကုနျသှယျခှင့ျ ကငျးလှတျဖို့အတှကျ မွနျမာဟာ (၃) နှဈကနေ (၁၀) အထိ အခြိနျယူနိုငျပါတယျ။ အဆင့ျအတနျးရှိတဲ့ ကုနျပစ်စညျးတငျပို့နိုငျရေးအတှကျ နိုငျငံခွားရငျးနှီးမွုပျနံှမှုတှကေို မွနျမာက ဖိတျခေါျမယ့ျ အစီအစဉျရှိကွောငျး သိရပါတယျ။

ဈေးကှကျစီးပှားရေးမှာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုနဲ့ ပွိုငျဆိုငျမှုဟာ လှနျဆှဲသလို ဒှနျတှဲနယျေလို့ ဆိုရိုးရှိပါတယျ။ ဥပမာ မွနျမာ့အထညျခြုပျလုပျငနျးမှာ မွနျမာက အလုပျသမားပဲ စိုကျရပါတယျ။ လိုအပျတဲ့ ကုနျကွမျးကို နိုငျငံခွားက တငျသှငျးပါတယျ။ လိုအပျတဲ့ ပိတျစ၊ အပျခညြျ၊ အပျနဲ့ ကွယျသီးကို တရုတျပွညျက အမြားဆုံး တငျသှငျးပါတယျ။ တောငျကိုရီးယား၊ ဂပြနျ၊ ထိုငျးနဲ့ အငျဒိုနီးရှားက တငျသှငျးတာလညျး ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကုနျကွမျး (၈၀) သို့မဟုတျ (၉၀) ရာခိုငျနှုနျးလောကျ တရုတျပွညျက တငျသှငျးတယျလို့ သိရပါတယျ။ တရုတျဆီက ကုနျကွမျးအလာ နညျးသှားရငျ အလုပျရုံတှေ ပိတျပဈရမှာမို့ တရုတျနဲ့ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျနိုငျဖို့ လိုပါတယျ။ အထညျခြုပျလုပျငနျးကထှကျတဲ့ ကုနျခြောရောငျးတဲ့အခါ ဈေးကှကျမှာ တရုတျနဲ့ ပွိုငျဆိုငျလာရပါတယျ။ ဒါဟာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုနဲ့ ပွိုငျဆိုငျမှု ဒှနျတှဲတဲ့သဘောပါ။

ကိုဗဈ (၁၉) ရောဂါ ဖွဈပှားတဲ့အခါမှာ ခန်ဓာကိုယျ ကာကှယျရေးဝတျစုံ PPE – Personal Protection Equipment အမြားအပွား လိုအပျပါတယျ။ မွနျမာပွညျမှာ PPE ကိုရော အခွားလုံခွုံရေးပစ်စညျး Safety Wears တှကေို ထုတျလုပျရောငျးခနြတေဲ့ အထညျခြုပျလုပျငနျးအခြို့ ရှိပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ကမ်ဘာ့ PPE ဈေးကှကျရဲ့ (၇၀) ရာခိုငျနှုနျးဟာ တရုတျလကျထဲမှာ ရှိတာကွောင့ျ တရုတျနဲ့ ပွိုငျဆိုငျရောငျးခနြရေတဲ့သဘော ရှိပါတယျ။ RCEP ဒသေဆိုငျရာ စီးပှားရေး ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုကို လကျမှတျထိုးထားတဲ့ (၁၅) နိုငျငံရဲ့ ပွိုငျဆိုငျနိုငျမှုစှမျးရညျကို World Economic Forum ရဲ့ (၁၄၄) နိုငျငံ စဈတမျးမှာ ကွည့ျတဲ့အခါမှာ မွနျမာက အောကျဆုံးအဆင့ျမှာ ရှိနပေါတယျ။ စငျ်ကာပူက နံပါတျ (၁)၊ ဂပြနျက နံပါတျ (၆)၊ တောငျကိုရီးယားက (၁၃)၊ သူတို့နောကျက Australia (၁၆)၊ New Zealand (၁၉)၊ မလေးရှား (၂၇)၊ တရုတျ (၂၈)၊ ထိုငျး (၄၀)၊ အငျဒိုနီးရှား (၅၀)၊ ဘရူးနိုငျး (၅၆)၊ ဖိလဈပိုငျ (၆၄)၊ ဗိယကျနမျ (၆၇)၊ ကမ်ဘောဒီယား၊ လားအို နဲ့ မွနျမာတို့ ဖွဈပါတယျ။

ကိုဗဈရောဂါကွောင့ျ အထညျခြုပျလုပျငနျးမှာ ဈေးကှကျပွူနာ ရှိလာတာကို မွနျမာနိုငျငံ အထညျခြုပျလုပျငနျးမြားအသငျးရဲ့ အထှထှေအေတှငျးရေးမှုး ဒေါျခိုငျခိုငျနှယျက လှနျခဲ့တဲ့ ဒီဇငျဘာလ (၁၁) ရကျနေ့က ရှငျးလငျးတငျပွသှားပါတယျ။ မွနျမာက အမြားဆုံး တငျပို့နတော ဂပြနျဖွဈပွီး၊ ဂြာမဏီက ဒုတိယ လိုကျပါတယျ။ ဂပြနျ-မွနျမာ အထညျခြုပျလုပျငနျးရှငျမြားအသငျး ပေါျပေါကျလာတဲ့အထိ ဂပြနျနဲ့ လုပျကိုငျရတာ အဆငျပွနေပေုံ ရပါတယျ။ အာဆီယံအသငျးဝငျ (၁၀) နိုငျငံရဲ့ ပွိုငျဆိုငျနိုငျမှုစှမျးရညျကို ကွည့ျတဲ့အခါမှာလညျး စငျ်ကာပူ ပထမ၊ မလေးရှားက ဒုတိယ၊ ထိုငျးက တတိယ၊ အငျဒိုနီးရှားက စတုတ်ထ၊ ဖိလဈပိုငျ၊ ဘရူနိုငျး၊ ဗိယကျနမျ၊ လာအို၊ ကမ်ဘောဒီးယား နဲ့ မွနျမာက အနိမ့ျဆုံး ဖွဈပါတယျ။

ဉာဏျပညာအမွောျအမွငျရှိတဲ့ အစိုးရခေါငျးဆောငျတဲ့ တိုငျးပွညျမှာသာ ပွိုငျဆိုငျမှုစှမျးအငျ ရှိတာကို စငျ်ကာပူက သကျသပွေနပေါတယျ။ မွနျမာပွညျလှတျလပျရေးရခါစ အစောပိုငျးကာလမှာ စငျ်ကာပူဆိုတာ တရုတျတနျး အကွီးစားပါ။ တံငါးသညျ၊ ကုနျသညျ၊ ပှဲစားနဲ့ မှောငျခိုကွီးစိုးတဲ့နရော ဖွဈပါတယျ။ လှနျခဲ့တဲ့ အနှဈ (၅၀) ကြောျက စငျ်ကာပူမွို့သားတဦးရဲ့ တနှဈဝငျငှဟော အမရေိကနျဒေါျလာ (၄၀၀) ကြောျသာ ရှိပါတယျ။ အခုတော့ ဒေါျလာကိုးသောငျးကြောျ နှဈစဉျဝငျငှေ ရှိနပေါပွီ။

ဟားဗတျတက်ကသိုလျ ပါမောက်ခ Richard Vietor က “တိုငျးပွညျတှေ ဘယျလိုပွိုငျဆိုငျကွသလဲ” How Countries Compete ဆိုတဲ့ စာအုပျရေးဖူးပါတယျ။ တိုငျးပွညျအခငြျးခငြျး ပွိုငျဆိုငျရငျး တိုးတကျဖှံ့ဖွိုးလာပုံကို လေ့လာဆနျးစဈထားတာ ဖွဈပါတယျ။ တိုငျးပွညျအခငြျးခငြျး ပွိုငျတယျဆိုပမေယ့ျ တကယျကတော့ နိုငျငံသားအခငြျးခငြျး စီးပှားပွိုငျကွတာပါ။ နိုငျငံခွားနဲ့ ပွိုငျဆိုငျစီးပှားရှာနိုငျအောငျ ပွညျတှငျးကုမ်ပဏီတှကေို အစိုးရက ကူညီလို့ တိုငျးပွညျတိုးတကျဖှံ့ဖွိုးလာပုံကို ရေးထားတာ ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာ့ပွိုငျဆိုငျနိုငျမှုစှမျးရညျ အနိမ့ျဆုံးဖွဈနတောကို အလေးအနကျစဉျးစားဖို့ တငျပွလိုကျရပါတယျ။