(Zawgyi / Unicode)
လာမယ့် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဘယ်သူ အနိုင်ရဖွယ်ရှိပါသလဲ။ လာမယ့် နိုဝင်ဘာမှာကျင်းပမယ့် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲအကြို လူထုသဘောထား စစ်တမ်းတွေအရ ဒီမိုကရက် သမ္မတလောင်း ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ Joe Biden ဟာ လက်ရှိသမ္မတ Donald Trump ရဲ့ရှေ့က ပြေးနေတယ်လို့ ဖော်ပြနေကြပါတယ်။ ဒီစစ်တမ်းတွေဟာ သမ္မတလောင်းတယောက်ကို အချိန်ကာလတခုမှာ လူကြိုက်များတယ်ဆိုတာ ပြသနိုင်ပေမယ့် ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ ရလဒ်ကိုတော့ အမြဲတမ်း ခန့်မှန်းနိုင်တာ မဟုတ်ပါဘူး။ အိမ်ဖြူတော်ဆိုင်ရာ ဗွီအိုအေသတင်းထောက် Pasty Widakuswara က ကျွမ်းကျင်သူ ၂ ဦးကို မေးမြန်းပြီး ပေးပို့ထားတဲ့ သတင်းလွှာကို ဦးကျော်ဇံသာ တင်ပြထားပါတယ်။
သဘောထားစစ်တမ်းတွေ မှားနိုင်တယ်ဆိုတာ ၂၀၁၆ တုန်းက တွေ့ခဲ့ရပါပြီ။ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာရော ဘယ်လိုဖြစ်လာမလဲ၊ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ် ခန့်မှန်းရာမှာ အစဉ်အလာကောင်းတဲ့ ကျွမ်းကျင်သူ ၂ ဦးကတော့ Litchman နဲ့ Norpoth တို့ ဖြစ်ပါတယ်။
“ကျနော်ကတော့ အမေရိကန်တက္ကသိုလ် သမိုင်းပါမောက္ခ Allan J. Litchman ပါ။ ၁၉၈၄ ကစပြီး ရွေးကောက်ပွဲပေါင်း ၉ ခုစလုံးရဲ့ ရလဒ်တွေကို အောင်အောင်မြင်မြင် ခန့်မှန်းနိုင်ခဲ့ပါတယ်” လို့ Zoom ကတဆင့် ပြောသွားတာပါ။
“ကျနော်ကတော့ Stony Brook တက္ကသိုလ်က နိုင်ငံရေးသိပ္ပံပါမောက္ခ Helmut Norpoth ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၁၂ ကစပြီး ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ ရွေးကောက်ပွဲပေါင်း ၂၇ ခုအနက် ၂၅ ခုရဲ့ ရလဒ်ဟာ အခု ကျနော်တီထွင်ထားတဲ့ လေ့လာနည်းနဲ့ ကိုက်ညီနေပါတယ်” လို့ Zoom ကတဆင့် ပြောသွားတာပါ။
ကောင်းပါပြီ၊ သူတို့ခန့်မှန်းတဲ့ စနစ်တွေကို ကြည့်ကြရအောင်ပါ။
Your browser doesn’t support HTML5
သမ္မတ Donald Trump လူထုစစ်တမ်းနဲ့ မဲဆွယ်ပွဲအလားအလာ
Lichtman က စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံခြားရေးဝါဒ၊ ပါတီတွင်းညီညွတ်ရေး၊ သမ္မတလောင်းရဲ့ နိုင်ငံရေးအရှိန်အဝါ စတဲ့ မေးခွန်း ၁၃ ခုကို မှား/မှန် ရွေးပြီး တွက်ပါတယ်။ ဒီ ၁၃ ချက်အနက် တချက်မှန်တိုင်း လက်ရှိသမ္မတအတွက် တမှတ်ရပြီး တချက်မှားရင်တော့ စိမ်ခေါ်သူကို တမှတ်ပေးတဲ့နည်း ဖြစ်ပါတယ်။
“ဒီ ၁၃ ချက်မှာ ၆ ချက်က အာဏာရပါတီကို ဆန့်ကျင်ဘက်ပြနေရင် သူတို့ရှုံးမယ်လို့ ခန့်မှန်းပါတယ်” လို့ Lichtman က Zoom ကတဆင့် ပြောသွားတာပါ။
Norpoth ရဲ့ ပဏာမပုံစံ ထုတ်ယူနည်းကတော့ ၁၉၁၂ ကစပြီး အစောပိုင်း ပဏာမ ရွေးကောက်ပွဲ ဒါမှမဟုတ် နိုဝင်ဘာ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြည်နယ်အဆင့် ဘယ်သူအရွေးခံရတယ် ဆိုတာကို အခြေခံတဲ့ စာရင်းဇယားကို အသုံးပြုတာ ဖြစ်ပါတယ်။
“ချိန်သီးအရွေ့အပြောင်း သဘောမျိုး ဖြစ်တတ်တာကိုလည်း ကျနော် ထည့်သွင်းခန့်မှန်းပါတယ်။ နှစ်ပေါင်း ၂၀၀ နီးပါး ဒီလိုဖြစ်ခဲ့ပြီး ခန့်မှန်းရာမှာ အသုံးတည့်ပါတယ်” လို့ Norpoth က Zoom ကတဆင့် ပြောသွားတာပါ။
ကဲ သူ့ရဲ့ အခုခန့်မှန်းချက်က ဘယ်လိုပါလဲ။
Norpoth က “အခု ၂၀၂၀ မှာ Donald Trump နိုင်ခြေ ၉၁ ရာခိုင်နှုန်း ရှိနေပါတယ်။” လို့ ခန့်မှန်းသွားပါတယ်။
Litchtman ကတော့ “ကျနော်ကတော့ ၂၀၂၀ မှာ Donald Trump ရှုံးမယ်လို့ ခန့်မှန်းပါတယ်။” လို့ ဆိုပါတယ်။
SEE ALSO: အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲအတွင်း သမ္မတ Trump ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲLichtman ဟာ ကပ်ရောဂါနဲ့ လူမှုရေး မငြိမ်သက်မှုတွေ ဖြစ်လာပြီးတဲ့နောက် သူ့ရဲ့ ခန့်မှန်းချက်ကို ပြောင်းလဲလိုက်တာပါ။ ၂၀၁၉ နှောင်းပိုင်းအထိ သူဟာ Trump နိုင်မယ်လို့ ခန့်မှန်းခဲ့တာပါ။ ဒါပေမယ့် ခုတော့ သူက ဒီလိုပြောပါတယ်။
“လအနည်းငယ်အတွင်းမှာပဲ Donald Trump နဲ့ ရီပတ်ဘလစ်ကန်တွေဟာ သူတို့ကိုဆန့်ကျင်တဲ့ အမှတ် ၄ မှတ်ပဲ ရှိနေရာက ၇ မှတ်အထိ ဆုံးရှုံးသွားတာ ခန့်မှန်း တွေ့ရှိရပါတယ်။ ဆိုတော့ သူတို့ရှုံးမယ်လို့ ခန့်မှန်းနိုင်တာထက် ၁ မှတ် ကျဆင်းသွားတာပါ။”
Norpoth ကတော့ ကပ်ရောဂါရော ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြပွဲတွေပါ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်တွေကို မထိခိုက်စေနိုင်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
“ကျနော့်ခန့်မှန်းချက်ကတော့ အကြွင်းမဲ့နဲ့ နောက်ဆုံးပါပဲ။ ကျောက်တုံးမှာ ရေးထိုးထားတာလား။ ကွေးလို့ ကောက်လို့ မရနိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် နောက်ဆုံးမှာတော့ ကျောက်တုံး ကွဲကောင်း ကွဲသွားနိုင်ပါတယ်။ ကျနော့်ခန့်မှန်းချက် မှားသွားနိုင်တဲ့ အလားအလာ ၉ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ရှိနေပါတယ်။”
ပညာရှင် ၂ ယောက်စလုံးက သူတို့ခန့်မှန်းချက်ကို အခိုင်အမာ ပြောနေကြပေမယ့် ဒီမိုကရက် တဦးဖြစ်တဲ့ Lichtman ကတော့ သူတို့ ဘာမှမတတ်နိုင်တဲ့ အချက် ၂ ချက် ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲဒါတွေကတော့ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ပြည်ပစွက်ဖက်မှုနဲ့ ရီပတ်ဘလစ်ကန်ကို ထောက်ခံမယ့် မဲဆန္ဒရှင်တွေကို ဟန့်တားနိုင်ခြေ ရှိနေခြင်းပဲ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
“ရီပတ်ဘလစ်ကန်တွေ အားထားရတာက အသက်အရွယ်ကြီးရင့်တဲ့ လူဖြူတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အသက်ကြီးပိုင်း ရီပတ်ဘလစ်ကန်တွေက နောက်ထပ် မတိုးလာနိုင်တော့ပေမယ့် သူတို့အနေနဲ့ ဒီမိုကရက်ကို အားပေးမယ့် လူနည်းစုတွေ လူငယ်တွေရဲ့ မဲဆန္ဒတွေကို ဟန့်တားနိုင်ပါတယ်။ ဒါက ကျနော်စိုးရိမ်တဲ့ အချက်ပါ။”
Litchman ရော Norpoth ပါ ခန့်မှန်းနေကြတာသာ ဖြစ်ပါတယ်။
Norpoth က “အခုအခြေအနေမှာ လူတချို့ဟာ Donald Trump ကို စိတ်ထဲက ထောက်ခံနေသည့်တိုင်အောင် လူရှေ့သူရှေ့မှာ ဒါကို ထုတ်မပြောသင့်ဘူးလို့ ယူဆနေတာလည်း ရှိပါတယ်။” လို့ ဆိုပါတယ်။
ဒီပညာရှင် ၂ ယောက်ရဲ့ သုံးသပ်ချက် ဘယ်ဟာမှန်တယ် ဆိုတာကတော့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကပဲ ပြသလိမ့်မယ် ဖြစ်ကြောင်းပါ။
Your browser doesn’t support HTML5
၂၀၂၀ အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ ဘယ်သူနိုင်မလဲ
-----------------------------
(Unicode)
၂၀၂၀ အမရေိကနျသမ်မတ ရှေးကောကျပှဲ ဘယျသူနိုငျမလဲ
လာမယ့ျ အမရေိကနျသမ်မတ ရှေးကောကျပှဲမှာ ဘယျသူ အနိုငျရဖှယျရှိပါသလဲ။ အိမျဖွူတောျဆိုငျရာ ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ Pasty Widakuswara က ကြှမျးကငြျသူ ၂ ဦးကို မေးမွနျးပွီး ပေးပို့ထားတဲ့ သတငျးလှှာကို ဦးကြောျဇံသာ တငျပွထားပါတယျ။
လာမယ့ျ နိုဝငျဘာမှာကငြျးပမယ့ျ အမရေိကနျသမ်မတ ရှေးကောကျပှဲအကွို လူထုသဘောထား စဈတမျးတှအေရ ဒီမိုကရကျ သမ်မတလောငျး ဖွဈလာနိုငျတဲ့ Joe Biden ဟာ လကျရှိသမ်မတ Donald Trump ရဲ့ရှေ့က ပွေးနတေယျလို့ ဖောျပွနကွေပါတယျ။ ဒီစဈတမျးတှဟော သမ်မတလောငျးတယောကျကို အခြိနျကာလတခုမှာ လူကွိုကျမြားတယျဆိုတာ ပွသနိုငျပမေယ့ျ ရှေးကောကျပှဲရဲ့ ရလဒျကိုတော့ အမွဲတမျး ခန့ျမှနျးနိုငျတာ မဟုတျပါဘူး။
Your browser doesn’t support HTML5
Joe Biden နဲ့ နိုဝင်ဘာရွေးကောက်ပွဲ စိန်ခေါ်မှုများ
သဘောထားစဈတမျးတှေ မှားနိုငျတယျဆိုတာ ၂၀၁၆ တုနျးက တှေ့ခဲ့ရပါပွီ။ လာမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲမှာရော ဘယျလိုဖွဈလာမလဲ၊ ရှေးကောကျပှဲရလဒျ ခန့ျမှနျးရာမှာ အစဉျအလာကောငျးတဲ့ ကြှမျးကငြျသူ ၂ ဦးကတော့ Litchman နဲ့ Norpoth တို့ ဖွဈပါတယျ။
“ကနြောျကတော့ အမရေိကနျတက်ကသိုလျ သမိုငျးပါမောက်ခ Allan J. Litchman ပါ။ ၁၉၈၄ ကစပွီး ရှေးကောကျပှဲပေါငျး ၉ ခုစလုံးရဲ့ ရလဒျတှကေို အောငျအောငျမွငျမွငျ ခန့ျမှနျးနိုငျခဲ့ပါတယျ” လို့ Zoom ကတဆင့ျ ပွောသှားတာပါ။
“ကနြောျကတော့ Stony Brook တက်ကသိုလျက နိုငျငံရေးသိပ်ပံပါမောက်ခ Helmut Norpoth ဖွဈပါတယျ။ ၁၉၁၂ ကစပွီး ပွုလုပျခဲ့တဲ့ ရှေးကောကျပှဲပေါငျး ၂၇ ခုအနကျ ၂၅ ခုရဲ့ ရလဒျဟာ အခု ကနြောျတညျထှငျထားတဲ့ လေ့လာနညျးနဲ့ ကိုကျညီနပေါတယျ” လို့ Zoom ကတဆင့ျ ပွောသှားတာပါ။
ကောငျးပါပွီ၊ သူတို့ခန့ျမှနျးတဲ့ စနဈတှကေို ကွည့ျကွရအောငျပါ။
Lichtman က စီးပှားရေး၊ နိုငျငံခွားရေးဝါဒ၊ ပါတီတှငျးညီညှတျရေး၊ သမ်မတလောငျးရဲ့ နိုငျငံရေးအရှိနျအဝါ စတဲ့ မေးခှနျး ၁၃ ခုကို မှား/မှနျ ရှေးပွီး တှကျပါတယျ။ ဒီ ၁၃ ခကြျအနကျ တခကြျမှနျတိုငျး လကျရှိသမ်မတအတှကျ တမှတျရပွီး တခကြျမှားရငျတော့ စိမျခေါျသူကို တမှတျပေးတဲ့နညျး ဖွဈပါတယျ။
“ဒီ ၁၃ ခကြျမှာ ၆ ခကြျက အာဏာရပါတီကို ဆန့ျကငြျဘကျပွနရေငျ သူတို့ရှုံးမယျလို့ ခန့ျမှနျးပါတယျ” လို့ Lichtman က Zoom ကတဆင့ျ ပွောသှားတာပါ။
Norpoth ရဲ့ ပဏာမပုံစံ ထုတျယူနညျးကတော့ ၁၉၂၁ ကစပွီး အစောပိုငျး ပဏာမ ရှေးကောကျပှဲ ဒါမှမဟုတျ နိုဝငျဘာ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ပွညျနယျအဆင့ျ ဘယျသူအရှေးခံရတယျ ဆိုတာကို အခွခေံတဲ့ စာရငျးဇယားကို အသုံးပွုတာ ဖွဈပါတယျ။
“ခြိနျသီးအရှှေ့အပွောငျး သဘောမြိုး ဖွဈတတျတာကိုလညျး ကနြောျ ထည့ျသှငျးခန့ျမှနျးပါတယျ။ နှဈပေါငျး ၂၀၀ နီးပါး ဒီလိုဖွဈခဲ့ပွီး ခန့ျမှနျးရာမှာ အသုံးတည့ျပါတယျ” လို့ Norpoth က Zoom ကတဆင့ျ ပွောသှားတာပါ။
ကဲ သူ့ရဲ့ အခုခန့ျမှနျးခကြျက ဘယျလိုပါလဲ။
Norpoth က “အခု ၂၀၂၀ မှာ Donald Trump နိုငျခွေ ၉၁ ရာခိုငျနှုနျး ရှိနပေါတယျ။” လို့ ခန့ျမှနျးသှားပါတယျ။
Litchtman ကတော့ “ကနြောျကတော့ ၂၀၂၀ မှာ Donald Trump ရှုံးမယျလို့ ခန့ျမှနျးပါတယျ။” လို့ ဆိုပါတယျ။
Lichtman ဟာ ကပျရောဂါနဲ့ လူမှုရေး မငွိမျသကျမှုတှေ ဖွဈလာပွီးတဲ့နောကျ သူ့ရဲ့ ခန့ျမှနျးခကြျကို ပွောငျးလဲလိုကျတာပါ။ ၂၀၁၉ နှောငျးပိုငျးအထိ သူဟာ Trumpနိုငျမယျလို့ ခန့ျမှနျးခဲ့တာပါ။ ဒါပမေယ့ျ ခုတော့ သူက ဒီလိုပွောပါတယျ။
“လအနညျးငယျအတှငျးမှာပဲ Donald Trump နဲ့ ရီပတျဘလဈကနျတှဟော သူတို့ကိုဆန့ျကငြျတဲ့ အမှတျ ၄ မှတျပဲ ရှိနရောက ၇ မှတျအထိ ဆုံးရှုံးသှားတာ ခန့ျမှနျး တှေ့ရှိရပါတယျ။ ဆိုတော့ သူတို့ရှုံးမယျလို့ ခန့ျမှနျးနိုငျတာထကျ ၁ မှတျ ကဆြငျးသှားတာပါ။”
Norpoth ကတော့ ကပျရောဂါရော ကန့ျကှကျဆန်ဒပွပှဲတှပေါ ရှေးကောကျပှဲ ရလဒျတှကေို မထိခိုကျစနေိုငျဘူးလို့ ဆိုပါတယျ။
“ကနြော့ျခန့ျမှနျးခကြျကတော့ အကွှငျးမဲ့နဲ့ နောကျဆုံးပါပဲ။ ကြောကျတုံးမှာ ရေးထိုးထားတာလား။ ကှေးလို့ ကောကျလို့ မရနိုငျပါဘူး။ ဒါပမေယ့ျ နောကျဆုံးမှာတော့ ကြောကျတုံး ကှဲကောငျး ကှဲသှားနိုငျပါတယျ။ ကနြော့ျခန့ျမှနျးခကြျ မှားသှားနိုငျတဲ့ အလားအလာ ၉ ရာခိုငျနှုနျးလောကျ ရှိနပေါတယျ။”
SEE ALSO: ကန် ရွေးကောက်ပွဲကို နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တွေ ဝင်စွက်ဖက်မှာ စိုးရိမ်ကြောင်း ထောက်လှမ်းရေးအကြီးအကဲပြောပညာရှငျ ၂ ယောကျစလုံးက သူတို့ခန့ျမှနျးခကြျကို အခိုငျအမာ ပွောနကွေပမေယ့ျ ဒီမိုကရကျ တဦးဖွဈတဲ့ Lichtman ကတော့ သူတို့ ဘာမှမတတျနိုငျတဲ့ အခကြျ ၂ ခကြျ ရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အဲဒါတှကေတော့ ရှေးကောကျပှဲမှာ ပွညျပစှကျဖကျမှုနဲ့ ရီပတျဘလဈကနျကို ထောကျခံမယ့ျ မဲဆန်ဒရှငျတှကေို ဟန့ျတားနိုငျခွေ ရှိနခွေငျးပဲ ဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
“ရီပတျဘလဈကနျတှေ အားထားရာက အသကျအရှယျကွီးရင့ျတဲ့ လူဖွူတှပေဲ ဖွဈပါတယျ။ ဒီလို အသကျကွီးပိုငျး ရီပတျဘလဈကနျတှကေ နောကျထပျ မတိုးလာနိုငျတော့ပမေယ့ျ သူတို့အနနေဲ့ ဒီမိုကရကျကို အားပေးမယ့ျ လူနညျးစုတှေ လူငယျတှရေဲ့ မဲဆန်ဒတှကေို ဟန့ျတားနိုငျပါတယျ။ ဒါက ကနြောျစိုးရိမျတဲ့ အခကြျပါ။”
Litchman ရော Norpoth ပါ ခန့ျမှနျးနကွေတာသာ ဖွဈပါတယျ။
Norpoth က “အခုအခွအေနမှော လူတခြို့ဟာ Donald Trump ကို စိတျထဲကထောကျခံနသေည့ျတိုငျအောငျ လူရှေ့သူရှေ့မှာ ဒါကို ထုတျမပွောသင့ျဘူးလို့ ယူဆနတောလညျး ရှိပါတယျ။” လို့ ဆိုပါတယျ။
ဒီပညာရှငျ ၂ ယောကျရဲ့ သုံးသပျခကြျ ဘယျဟာမှနျတယျ ဆိုတာကတော့ ရှေးကောကျပှဲရလဒျကပဲ ပွသလိမ့ျမယျ ဖွဈကွောငျးပါ။