(Zawgyi / Unicode)
အမေရိကန်၊ အနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ တင်းမာမှု တိုးများလာနေတဲ့ အတောအတွင်း ပြီးခဲ့တဲ့ သီတင်းပတ်အတွင်းမှာ ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin နဲ့ တရုတ်သမ္မတ Xi Jinping တို့ ဗွီဒီယိုကွန်းဖရင့်နဲ့ ထိပ်သီး တွေ့ဆုံခဲ့ကြပြီးနောက် စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို ပြသခဲ့ကြပါတယ်။ ဗွီအိုအေရဲ့ သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ အကြီးတန်း သတင်းတာဝန်ခံ Cindy Saine ရဲ့ သတင်းဆောင်းပါးကို မသိင်္ဂီထိုက် ပြောပြပေးပါမယ်။
ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin နဲ့ တရုတ်ခေါင်းဆောင် Xi Jinping တို့ကြား ပြီးခဲ့တဲ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဗွီဒီယိုကွန်းဖရင့်နဲ့ ထိပ်သီး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုကို ရုရှားနဲ့ တရုတ် မီဒီယာတွေက အထူးတလည် ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။ ဘေဂျင်းမှာကျင်းပမယ့် ဆောင်းရာသီ အိုလံပစ်ပွဲတော်တွေကို သံတမန်ရေးအရ သပိတ်မှောက်ကြောင်း အမေရိကန်နဲ့ တခြားသော နိုင်ငံအတော်များများက ကြေညာပြီးနောက်မှာ ရုရှားသမ္မတ Putin က ဘေဂျင်းအိုလံပစ်ပွဲတော်ကို တက်ရောက်မယ်လို့ ကြေညာခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးသော ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင် ဖြစ်ပါတယ်။
ယူကရိန်းနဲ့ နယ်စပ်မှာ ရုရှားသမ္မတ Putin က စစ်ရေး တည်ဆောက်နေတာကို နားလည်ထောက်ခံကြောင်း တရုတ်သမ္မတ Xi ဘက်ကလည်း အခိုင်အမာ ပြောခဲ့ပါတယ်။ ယူကရိန်းနဲ့ နယ်စပ်မှာ ရုရှားဘက်က စစ်အင်အား တည်ဆောက်လာမှု အပေါ် အမေရိကန်၊ NATO မဟာမိတ်အဖွဲ့နဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂတို့က စိုးရိမ်နေကြပြီး ယူကရိန်းရဲ့ ခရိုင်းမီးယားဒေသကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ သိမ်းယူခဲ့သလိုမျိုး ထပ်လုပ်လာရင် ရုရှားအစိုးရ ဘယ်တုန်းကမှ မကြုံဘူးသေးတဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ အကျိုးဆက်တွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရမယ်လို့လည်း ပြောဆိုထားကြတာပါ။
SEE ALSO: အမေရိကန်၊ ရုရှား ထိပ်သီးအစည်းအဝေး ယူကရိန်းအရေး အဓိကဆွေးနွေးရုရှားသမ္မတက အင်အားပြပြီး အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden ကို စမ်းသပ်နေတာလို့လည်း သုံးသပ်သူတချို့ ရှိပါတယ်။ လန်ဒန်အခြေစိုက် Royal United Services Institute က Maryna Vorotnyuk က အခုလို ပြောပါတယ်။
“အမေရိကန်အစိုးရ အပေါ်မှာ ဖိအားပေးဖို့ သင့်တော်တဲ့ကာလလို့ ရုရှားအစိုးရဘက်က ရှုမြင်ထားတာပါ။ အမေရိကန်ဟာ တရုတ်အပေါ် အာရုံရောက်နေတယ်လို့ ယူဆထားတဲ့ အခုကာလမှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ရုရှားသမ္မတ Putin နဲ့ တရုတ်သမ္မတ Xi တို့ရဲ့ အွန်လိုင်းကနေ ထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမှာ အကြိတ်အနယ် ဖြစ်စရာတွေ ရှိခဲ့ပေမယ့်လည်း ခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးကြား ဆက်ဆံရေးကောင်းရှိတဲ့ ပုံစံမျိုး ပေါ်အောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြတယ်လို့လည်း သုံးသပ်သူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ German Marshall Fund က Michael Kimmage က Skype ကနေတဆင့် အခုလို ပြောပါတယ်။
“သူတို့ကြားမှာ အမှန်တကယ် အဆင်ပြေနေတဲ့ပုံစံမျိုး တွေ့မြင်ရတာဟာ ထူးခြားမှု ဖြစ်ပေမယ့် အသေအချာ မှတ်ယူလို့တော့ မရပါဘူး။ ဒါဟာဆိုရင် ဥရောပနဲ့ အမေရိကန်တို့ မကြီးစိုးစေရေးဆိုတဲ့ နားလည်မှုနဲ့ စည်းမျဉ်းတွေ ချမှတ်ရေး၊ ရုရှားနဲ့ တရုတ်လို နိုင်ငံတွေက သိပ်ပြီး အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်ရေးဆိုတဲ့ သူတို့လိုချင်တဲ့ ကမ္ဘာမျိုးအတွက် အသေအချာ သဘောတူညီချက်ရှိပြီး ဒီဘုံရည်မှန်းချက်အတွက် လုပ်နေကြတယ်ဆိုတာ ရှင်းပါတယ်။”
ရုရှားရဲ့ စွမ်းအင်အတွက် တရုတ်ဟာ ဈေးကွက်ကြီးတခု ဖြစ်တာကြောင့်လည်း နှစ်နိုင်ငံကြား စီးပွားရေး ဆက်ဆံမှုကလည်း ကောင်းမွန်နေကြောင်း Michael Kimmage က ပြောပါတယ်။
“ဒါက ရုရှား စီးပွားရေးရဲ့ ပင်မသွေးကြောကြီးပါ။ နောက်ပြီး ဥရောပနဲ့ ရုရှားကြား အမှန်တကယ် တင်းမာမှုဖြစ်နေတဲ့ အချိန်ကာလမှာ အထူးပဲ အရေးကြီးပါတယ်။”
တရုတ်နဲ့ ရုရှား သမ္မတကြား ရင်းနှီးတဲ့ မဟာမိတ်ဖြစ်ရေး ကတိပြုကြပေမယ်လို့လည်း ယူကရိန်း ဒါမှမဟုတ်လည်း ထိုင်ဝမ်ပဲဖြစ်စေ၊ အမေရိကန်နဲ့ ပြဿနာကြီး တခုခု ဖြစ်လာတဲ့ အခါမှာတော့ သမ္မတ Xi နဲ့ သမ္မတ Putin တို့အနေနဲ့ တဖက်ဖက်က စစ်ရေးထောက်ကူမှုတော့ အားကိုးလို့ရမယ့် အနေအထား မရှိကြောင်းလည်း Kimmage က ပြောပါတယ်။
တရုတ်-ရုရှား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမှာ အကန့်အသတ်တွေ ရှိနေတယ်လို့ Carnegie Moscow စင်တာက Alexander Gabuev က ရှုမြင်ပါတယ်။
“ရုရှားနဲ့ တရုတ်တို့ဟာ သူတို့ရဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက် ကိုယ်ပိုင်လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို အလေးအနက် ထားကြတယ်လို့ ကျနော် ခန့်မှန်းပါတယ်။ အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်ကလည်း အမြစ်တွယ်နေပါတယ်။ မယုံကြည်မှု အတိုင်းအတာ တခုအထိ ရှိသလို ယှဉ်ပြိုင်မှုတွေ တွေ့မြင်နေရတဲ့ အာကာသ အစီအစဉ်တို့လိုမျိုး နယ်ပယ်တွေမှာလည်း ယှဉ်ပြိုင်မှုက အတိုင်းအတာ တခုအထိ ရှိပါတယ်။”
အမေရိကန်ရဲ့ မဟာမိတ်တွေနဲ့ ပိုပြီး နီးနီးကပ်ကပ် ဆောင်ရွက်ဖို့၊ ယူကရိန်းရဲ့ နယ်မြေ တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးလို ကိစ္စတွေမှာလည်း ရပ်တည်ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုအပ်နေတဲ့ အမေရိကန်သမ္မတ Joe Biden အတွက်တော့ တရုတ်နဲ့ ရုရှားကြား ပိုပြီးနီးစပ်တဲ့ မဟာမိတ်ဖွဲ့မှုက စိန်ခေါ် အကဲစမ်းချက်တခု ဖြစ်လာကြောင်းလည်း ကျွမ်းကျင်သူတွေက ပြောပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
အနောက်အုပ်စုနဲ့ ဆက်ဆံရေး တင်းမာနေချိန် ရုရှားနဲ့ တရုတ် လက်တွဲ
------------------------
(Unicode)
အနောကျအုပျစုနဲ့ ဆကျဆံရေး တငျးမာနခြေိနျ ရုရှားနဲ့ တရုတျ လကျတှဲ
အမရေိကနျ၊ အနောကျနိုငျငံတှနေဲ့ တငျးမာမှု တိုးမြားလာနတေဲ့ အတောအတှငျး ပွီးခဲ့တဲ့ သီတငျးပတျအတှငျးမှာ ရုရှားသမ်မတ Vladimir Putin နဲ့ တရုတျသမ်မတ Xi Jinping တို့ ဗှီဒီယိုကှနျးဖရင့ျနဲ့ ထိပျသီး တှေ့ဆုံခဲ့ကွပွီးနောကျ စညျးလုံးညီညှတျမှုကို ပွသခဲ့ကွပါတယျ။ ဗှီအိုအရေဲ့ သံတမနျရေးဆိုငျရာ အကွီးတနျး သတငျးတာဝနျခံ Cindy Saine ရဲ့ သတငျးဆောငျးပါးကို မသိငျ်ဂီထိုကျ ပွောပွပေးပါမယျ။
ရုရှားသမ်မတ Vladimir Putin နဲ့ တရုတျခေါငျးဆောငျ Xi Jinping တို့ကွား ပွီးခဲ့တဲ့ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ဗှီဒီယိုကှနျးဖရင့ျနဲ့ ထိပျသီး တှေ့ဆုံဆှေးနှေးမှုကို ရုရှားနဲ့ တရုတျ မီဒီယာတှကေ အထူးတလညျ ဖောျပွခဲ့ကွပါတယျ။ ဘဂေငြျးမှာကငြျးပမယ့ျ ဆောငျးရာသီ အိုလံပဈပှဲတောျတှကေို သံတမနျရေးအရ သပိတျမှောကျကွောငျး အမရေိကနျနဲ့ တခွားသော နိုငျငံအတောျမြားမြားက ကွညောပွီးနောကျမှာ ရုရှားသမ်မတ Putin က ဘဂေငြျးအိုလံပဈပှဲတောျကို တကျရောကျမယျလို့ ကွညောခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးသော ကမ်ဘာ့ခေါငျးဆောငျ ဖွဈပါတယျ။
ယူကရိနျးနဲ့ နယျစပျမှာ ရုရှားသမ်မတ Putin က စဈရေး တညျဆောကျနတောကို နားလညျထောကျခံကွောငျး တရုတျသမ်မတ Xi ဘကျကလညျး အခိုငျအမာ ပွောခဲ့ပါတယျ။ ယူကရိနျးနဲ့ နယျစပျမှာ ရုရှားဘကျက စဈအငျအား တညျဆောကျလာမှု အပေါျ အမရေိကနျ၊ NATO မဟာမိတျအဖှဲ့နဲ့ ဥရောပသမဂ်ဂတို့က စိုးရိမျနကွေပွီး ယူကရိနျးရဲ့ ခရိုငျးမီးယားဒသေကို ၂၀၁၄ ခုနှဈမှာ သိမျးယူခဲ့သလိုမြိုး ထပျလုပျလာရငျ ရုရှားအစိုးရ ဘယျတုနျးကမှ မကွုံဘူးသေးတဲ့ ပွငျးထနျတဲ့ အကြိုးဆကျတှနေဲ့ ရငျဆိုငျရမယျလို့လညျး ပွောဆိုထားကွတာပါ။
SEE ALSO: ယူကရိန်းကို အကာအကွယ်ပေးနိုင်မယ့် အစီအစဉ် ရှိဟု ကန်သမ္မတ ပြောဆိုရုရှားသမ်မတက အငျအားပွပွီး အမရေိကနျသမ်မတ Joe Biden ကို စမျးသပျနတောလို့လညျး သုံးသပျသူတခြို့ ရှိပါတယျ။ လနျဒနျအခွစေိုကျ Royal United Services Institute က Maryna Vorotnyuk က အခုလို ပွောပါတယျ။
“အမရေိကနျအစိုးရ အပေါျမှာ ဖိအားပေးဖို့ သင့ျတောျတဲ့ကာလလို့ ရုရှားအစိုးရဘကျက ရှုမွငျထားတာပါ။ အမရေိကနျဟာ တရုတျအပေါျ အာရုံရောကျနတေယျလို့ ယူဆထားတဲ့ အခုကာလမှာ ဖွဈပါတယျ။”
ရုရှားသမ်မတ Putin နဲ့ တရုတျသမ်မတ Xi တို့ရဲ့ အှနျလိုငျးကနေ ထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲမှာ အကွိတျအနယျ ဖွဈစရာတှေ ရှိခဲ့ပမေယ့ျလညျး ခေါငျးဆောငျနှဈဦးကွား ဆကျဆံရေးကောငျးရှိတဲ့ ပုံစံမြိုး ပေါျအောငျ ဆောငျရှကျခဲ့ကွတယျလို့လညျး သုံးသပျသူတှလေညျး ရှိပါတယျ။ German Marshall Fund က Michael Kimmage က Skype ကနတေဆင့ျ အခုလို ပွောပါတယျ။
“သူတို့ကွားမှာ အမှနျတကယျ အဆငျပွနေတေဲ့ပုံစံမြိုး တှေ့မွငျရတာဟာ ထူးခွားမှု ဖွဈပမေယ့ျ အသအေခြာ မှတျယူလို့တော့ မရပါဘူး။ ဒါဟာဆိုရငျ ဥရောပနဲ့ အမရေိကနျတို့ မကွီးစိုးစရေေးဆိုတဲ့ နားလညျမှုနဲ့ စညျးမဉြျးတှေ ခမြှတျရေး၊ ရုရှားနဲ့ တရုတျလို နိုငျငံတှကေ သိပျပွီး အရေးပါတဲ့ အခနျးကဏ်ဍက ပါဝငျရေးဆိုတဲ့ သူတို့လိုခငြျတဲ့ ကမ်ဘာမြိုးအတှကျ အသအေခြာ သဘောတူညီခကြျရှိပွီး ဒီဘုံရညျမှနျးခကြျအတှကျ လုပျနကွေတယျဆိုတာ ရှငျးပါတယျ။”
ရုရှားရဲ့ စှမျးအငျအတှကျ တရုတျဟာ ဈေးကှကျကွီးတခု ဖွဈတာကွောင့ျလညျး နှဈနိုငျငံကွား စီးပှားရေး ဆကျဆံမှုကလညျး ကောငျးမှနျနကွေောငျး Michael Kimmage က ပွောပါတယျ။
“ဒါက ရုရှား စီးပှားရေးရဲ့ ပငျမသှေးကွောကွီးပါ။ နောကျပွီး ဥရောပနဲ့ ရုရှားကွား အမှနျတကယျ တငျးမာမှုဖွဈနတေဲ့ အခြိနျကာလမှာ အထူးပဲ အရေးကွီးပါတယျ။”
တရုတျနဲ့ ရုရှား သမ်မတကွား ရငျးနှီးတဲ့ မဟာမိတျဖွဈရေး ကတိပွုကွပမေယျလို့လညျး ယူကရိနျး ဒါမှမဟုတျလညျး ထိုငျဝမျပဲဖွဈစေ၊ အမရေိကနျနဲ့ ပွူနာကွီး တခုခု ဖွဈလာတဲ့ အခါမှာတော့ သမ်မတ Xi နဲ့ သမ်မတ Putin တို့အနနေဲ့ တဖကျဖကျက စဈရေးထောကျကူမှုတော့ အားကိုးလို့ရမယ့ျ အနအေထား မရှိကွောငျးလညျး Kimmage က ပွောပါတယျ။
တရုတျ-ရုရှား ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုမှာ အကန့ျအသတျတှေ ရှိနတေယျလို့ Carnegie Moscow စငျတာက Alexander Gabuev က ရှုမွငျပါတယျ။
“ရုရှားနဲ့ တရုတျတို့ဟာ သူတို့ရဲ့ မဟာဗြူဟာမွောကျ ကိုယျပိုငျလုပျပိုငျခှင့ျကို အလေးအနကျ ထားကွတယျလို့ ကနြောျ ခန့ျမှနျးပါတယျ။ အမြိုးသားရေး စိတျဓာတျကလညျး အမွဈတှယျနပေါတယျ။ မယုံကွညျမှု အတိုငျးအတာ တခုအထိ ရှိသလို ယှဉျပွိုငျမှုတှေ တှေ့မွငျနရေတဲ့ အာကာသ အစီအစဉျတို့လိုမြိုး နယျပယျတှမှောလညျး ယှဉျပွိုငျမှုက အတိုငျးအတာ တခုအထိ ရှိပါတယျ။”
အမရေိကနျရဲ့ မဟာမိတျတှနေဲ့ ပိုပွီး နီးနီးကပျကပျ ဆောငျရှကျဖို့၊ ယူကရိနျးရဲ့ နယျမွေ တညျတံ့ခိုငျမွဲရေးလို ကိစ်စတှမှောလညျး ရပျတညျဆောငျရှကျဖို့ လိုအပျနတေဲ့ အမရေိကနျသမ်မတ Joe Biden အတှကျတော့ တရုတျနဲ့ ရုရှားကွား ပိုပွီးနီးစပျတဲ့ မဟာမိတျဖှဲ့မှုက စိနျခေါျ အကဲစမျးခကြျတခု ဖွဈလာကွောငျးလညျး ကြှမျးကငြျသူတှကေ ပွောပါတယျ။