{{{Zawgyi/Unicode}}
ဆူဒန်နိုင်ငံမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်တာဟာ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်မယ့်အရေး ရှောင်ရှားဖို့လိုအပ်လို့ သိမ်းခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ အာဏာသိမ်းခေါင်းဆောင် ဆူဒန်စစ်ဘက်အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Abdel-Fattah Burhan က အင်္ဂါနေ့မှာပြောပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်အတွင်း တွေ့ကြုံခဲ့တာတွေအရ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလအတွင်း နိုင်ငံရေးအင်အားစုတွေရဲ့ပါဝင်မှုဟာ အပြစ်အနာအဆာတွေနဲ့ ပြည့်နေပြီး သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ အကြီးအကျယ်ဖြစ်စေခဲ့တယ်လို့ ခါတွမ်မြို့တော်မှာလုပ်တဲ့ ရုပ်သံလွှင့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲအတွင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီး Burhan က ပြောသွားပါတယ်။
တနင်္လာလာနေ့ကဖမ်းဆီးခဲ့တဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် Abdalla Hamdok နဲ့ ဇနီးဖြစ်သူတို့ကို အင်္ဂါနေ့က နေအိမ်ပြန်ခွင့်ပြုခဲ့ပေမယ့် "အနီးကပ် စောင့်ကြည့်ခံနေရတယ်" လို့ ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တခုမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ဝန်ကြီးချုပ် Hamdok ကို ပြန်လွှတ်ပေးခဲ့တဲ့အပေါ် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken က ကြိုဆိုခဲ့ပြီး အင်္ဂါနေ့နှောင်းပိုင်းမှာ ဖုန်းဆက်စကားပြောခဲ့တယ်လို့ ဝန်ကြီး Blinken ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တခုမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဖမ်းဆီးထားတဲ့ အရပ်သားခေါင်းဆောင်အားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးဖို့လည်း ဝန်ကြီး Blinken က တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
တနင်္လာနေ့က ဆန္ဒပြသူတွေကို လုံခြုံရေးတပ်တွေက ပစ်ခတ်တာကြောင့် လူလေးဦးထက်မနည်းသေဆုံးပြီး အယောက် ၈၀ ဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ ဆူဒန် ဆရာဝန်များကော်မတီကပြောပါတယ်။
အကြမ်းဖက်နှိမ်နင်းခံရပေမယ့်လည်း ဆန္ဒပြသူတွေဟာ "စစ်တပ်အုပ်ချုပ်ရေး အလိုမရှိ" ဆိုတဲ့ ကြွေးကျော်သံတွေ အော်ဟစ်ပြီးတော့ ခါတွမ်မြို့တော်မှာ အင်္ဂါနေ့က ဆန္ဒ ထပ်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
အာဏာသိမ်းစစ်ခေါင်းဆောင်က တနင်္လာနေ့မှာ နိုင်ငံတော် အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာပြီး အရပ်ဘက်-စစ်ဘက်ပူးတွဲပါဝင်တဲ့ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီကို ဖျက်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ ဆူဒန်အာဏာရှင် Omar al-Bashir ကို ဖြုတ်ချခဲ့အပြီး သိပ်မကြာခင် ၂၀၁၉ ခုနှစ် သြဂုတ်လမှာ အဲဒီကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းပြီးတော့ တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်လာတာပါ။
၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇူလိုင်လမှာ ရွေးကောက်ပွဲတွေကျင်းပပြီးတဲ့နောက် အရပ်သားအစိုးရတရပ်လက်ထဲ အာဏာပြန်လွှဲပေးမယ်လို့ အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင်က ကတိပြုထားပါတယ်။
============
{{Unicode}}
ပွညျတှငျးစဈရှောငျရှားနိုငျဖို့ အာဏာသိမျးတယျလို့ ဆူဒနျစဈခေါငျးဆောငျပွောဆို
ဆူဒနျနိုငျငံမှာ စဈတပျက အာဏာသိမျးလိုကျတာဟာ ပွညျတှငျးစဈဖွဈမယ့ျအရေး ရှောငျရှားဖို့လိုအပျလို့ သိမျးခဲ့တာဖွဈတယျလို့ အာဏာသိမျးခေါငျးဆောငျ ဆူဒနျစဈဘကျအကွီးအကဲ ဗိုလျခြုပျကွီး Abdel-Fattah Burhan က အငျ်ဂါနေ့မှာပွောပါတယျ။
လှနျခဲ့တဲ့ နှဈနှဈအတှငျး တှေ့ကွုံခဲ့တာတှအေရ အသှငျကူးပွောငျးရေးကာလအတှငျး နိုငျငံရေးအငျအားစုတှရေဲ့ပါဝငျမှုဟာ အပွဈအနာအဆာတှနေဲ့ ပွည့ျနပွေီး သဘောထားကှဲလှဲမှုတှေ အကွီးအကယြျဖွဈစခေဲ့တယျလို့ ခါတှမျမွို့တောျမှာလုပျတဲ့ ရုပျသံလှှင့ျ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲအတှငျး ဗိုလျခြုပျကွီး Burhan က ပွောသှားပါတယျ။
တနငျ်လာလာနေ့ကဖမျးဆီးခဲ့တဲ့ ဝနျကွီးခြုပျ Abdalla Hamdok နဲ့ ဇနီးဖွဈသူတို့ကို အငျ်ဂါနေ့က နအေိမျပွနျခှင့ျပွုခဲ့ပမေယ့ျ "အနီးကပျ စောင့ျကွည့ျခံနရေတယျ" လို့ ဝနျကွီးခြုပျရုံးရဲ့ ထုတျပွနျခကြျတခုမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။
ဝနျကွီးခြုပျ Hamdok ကို ပွနျလှှတျပေးခဲ့တဲ့အပေါျ အမရေိကနျနိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး Antony Blinken က ကွိုဆိုခဲ့ပွီး အငျ်ဂါနေ့နှောငျးပိုငျးမှာ ဖုနျးဆကျစကားပွောခဲ့တယျလို့ ဝနျကွီး Blinken ရဲ့ ထုတျပွနျခကြျတခုမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ ဖမျးဆီးထားတဲ့ အရပျသားခေါငျးဆောငျအားလုံးကို ပွနျလှှတျပေးဖို့လညျး ဝနျကွီး Blinken က တောငျးဆိုခဲ့ပါတယျ။
တနငျ်လာနေ့က ဆန်ဒပွသူတှကေို လုံခွုံရေးတပျတှကေ ပဈခတျတာကွောင့ျ လူလေးဦးထကျမနညျးသဆေုံးပွီး အယောကျ ၈၀ ဒဏျရာရခဲ့တယျလို့ ဆူဒနျ ဆရာဝနျမြားကောျမတီကပွောပါတယျ။
အကွမျးဖကျနှိမျနငျးခံရပမေယ့ျလညျး ဆန်ဒပွသူတှဟော "စဈတပျအုပျခြုပျရေး အလိုမရှိ" ဆိုတဲ့ ကွှေးကြောျသံတှေ အောျဟဈပွီးတော့ ခါတှမျမွို့တောျမှာ အငျ်ဂါနေ့က ဆန်ဒ ထပျပွခဲ့ကွပါတယျ။
အာဏာသိမျးစဈခေါငျးဆောငျက တနငျ်လာနေ့မှာ နိုငျငံတောျ အရေးပေါျအခွအေနကွေညောပွီး အရပျဘကျ-စဈဘကျပူးတှဲပါဝငျတဲ့ အုပျခြုပျရေးကောငျစီကို ဖကြျသိမျးခဲ့ပါတယျ။ ဆူဒနျအာဏာရှငျ Omar al-Bashir ကို ဖွုတျခခြဲ့အပွီး သိပျမကွာခငျ ၂၀၁၉ ခုနှဈ သွဂုတျလမှာ အဲဒီကောငျစီကို ဖှဲ့စညျးပွီးတော့ တိုငျးပွညျကို အုပျခြုပျလာတာပါ။
၂၀၂၃ ခုနှဈ ဇူလိုငျလမှာ ရှေးကောကျပှဲတှကေငြျးပပွီးတဲ့နောကျ အရပျသားအစိုးရတရပျလကျထဲ အာဏာပွနျလှှဲပေးမယျလို့ အာဏာသိမျး စဈခေါငျးဆောငျက ကတိပွုထားပါတယျ။
#SudanCoup #SudanPolitics #VOABurmese
============