Bhasan Char ကျွန်းကိုပို့ဆောင်ရုံနဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေရဲ့ ပြဿနာပြေလည်ဖို့မရှိ

(Zawgyi/Unicode)

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အစိုးရကနေ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည် တသိန်းကျော်ကို ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အတွင်းရှိ Bhasan Char ကျွန်းကိုပို့ဆောင်တဲ့ အစီအစဉ်ဟာ တကယ့်ပြဿနာကို ဖြေရှင်းတာမဟုတ်ဘူးလို့ ဗြိတိန်အခြေစိုက် လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တဖွဲ့က ဝေဖန်ပြောကြားလိုက်ပါတယ်။ ရိုဟင်ဂျာအကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းရေးမှာ ရိုဟင်ဂျာတွေကိုယ်တိုင်ပါဝင်ဖို့ လိုအပ်နေတယ်လို့လည်းဆိုပါတယ်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ မြန်မာ နဲ့ ကုလသမဂ္ဂတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဗြိတိန်အခြေစိုက် မြန်မာ့လူ့အခွင့်အရေးကွန်ရက် (BHN)ရဲ့အမှုဆောင် ညွန်ကြားရေးမှူး ကိုကျော်ဝင်းကို မအင်ကြင်းနိုင်က ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားပါတယ်။

မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ အခုဒီ Bhasan Char ကျွန်းကို ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေရွှေ့ပြောင်းပေးနေတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ အစီအစဉ် နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့တွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲရှင့်။

ကိုကျော်ဝင်း။ ။ ကျနော်တို့ မြင်တာကတော့ ဒါက Solution မဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။ ဒီဟာက ဖြေရှင်းပုံ ဖြေရှင်းနည်း တခုခု လွဲနေသလိုပဲ ဒီလူတွေ ၁ သန်းကျော်ရှိတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေဟာ တချိန်ချိန်မှာ သူတို့ဟာ မြန်မာပြည်ပြန်ရမယ့်လူတွေ ။ မြန်မာပြည်ပြန်ဖို့အတွက် သူတို့ကို ဦးစားပေးပြီးတော့ ဆောင်ရွက်သင့်တယ်ပေါ့နော် ဒီအချိန်မှာ။ မြန်မာပြည်ကိုလည်း ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် သူတို့တွေ ထားခဲ့တဲ့ လယ်မြေတွေ ၊ နောက်ထပ်အဆောက်အဦးတွေ သူတို့တွေတချိန်ချိန်မှာ ပြန်နေရာချထားပေးလို့ရတဲ့နေရာတွေလည်း ရှိနေပြီ။ ဆိုတော့ လူ ၁ သိန်းလောက်ကို Bhasan Char ကျွန်းကို ပို့လိုက်လို့ ဒီပြဿနာ ပြေလည်သွားမှာမဟုတ်ဘူး။ ဒါက အဓိက သူ့ Solution က လူတွေ မြန်မာပြည်မှာ repatriation လုပ်နိုင်ဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရက ဘာဖြစ်သွားသလဲဆိုတော့ ဒုက္ခသည်တွေ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ ဒုက္ခဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာကို လိုက်ဖြေရှင်းတဲ့ ပုံစံမျိုးလုပ်နေတာက ဒါက လမ်းကြောင်းတခုလွဲနေတယ်။ နောက်တခုက လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့အစည်းတွေကို သွားပြီးတော့ လေ့လာခွင့်မပြုထားဘူး။ အဲဒီမှာ UN တို့ ဘာတို့ကို assessment မလုပ်ခိုင်းဘူး လုပ်ခွင့်မပေးဘူးပေါ့နော်။ ဒီကျွန်းမှာ လူနေဖို့ သင့်မသင့် ၊ လုံခြုံမှု ရှိမရှိ၊ သူတို့အတွက် သင့်တော်မသင့်တော် ဒါတွေက ဒီအတိုင်း ဆောက်ပြီးရင် ပြီးရောဆိုတဲ့ပုံစံမျိုး လုပ်လို့ မရဘူးပေါ့နော်။ဆိုတော့ အဲဒါတွေအပေါ်မှာ အခြေခံတဲ့ အချက်အလက်တွေကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဒီလိုရွှေ့ပြောင်းနေတယ်ဆိုတာက တော်တော်တော့ စိုးရိမ်စရာပါ။

မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ ဟုတ်ကဲ့ အဲဒီတော့ ဒီလိုအခြေအနေမှာ အခု ကုလသမဂ္ဂကတော့ ဒီလို ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရ ကနေ ဒုက္ခသည်တွေရဲ့ စိတ်ဆန္ဒမပါပဲနဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို အဲဒီ Bhasan Char ကျွန်းကို ပြောင်းရွှေ့တဲ့အစီအစဉ် ကိုကန့်ကွက်ထားပါတယ်။ အဲဒီတော့ သူတို့ ကုလသမဂ္ဂ ဘက် က ဘယ်လိုဆောင်ရွက်ပေးသင့်တယ်လို့ မြင်သလဲရှင့်။

ကိုကျော်ဝင်း။ ။ အမှန်က ကုလသမဂ္ဂ အနေနဲ့ ဒီနေရာမှာ ပြတ်သားတဲ့ အသံ ထုတ်သင့်တယ်ပေါ့နော် ။ ဒီလူတွေကို ဒီလိုခေါ်သွားခြင်းကို သင့်မသင့်ဆိုတာကို ပြတ်ပြတ်သားသားပြောဖို့ သူတို့အနေနဲ့ ပြောဆိုသင့်တယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ကုလသမဂ္ဂအနေနဲ့လည်း အဲဒီမှာ သွားပြီးတော့ စစ်ဆေး ခွင့်မရထားဘူး။ နောက်ပြီးတော့ ဒီလူတွေ ဒီမှာ လက်ရှိဘယ်လိုအနေအထား ဘယ်လို ဒုက္ခမျိုးနဲ့ ရင်ဆိုင်ပြီးနေနေရသလဲဆိုတာက ကုလသမဂ္ဂမှာရှိတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက အသိဆုံးဒါကို။ ဆိုတော့ ဒီနေရာမှာ ပြတ်သားတဲ့ တုံ့ပြန်မှုတွေ ရှိသင့်တယ်လို့ ကျနော်မြင်တာပေါ့နော်။

မအင်ကြင်းနိုင်။ ။ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံထားတဲ့ မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ရော အခုလိုပေါ့နော် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ကတော့ သူ့နိုင်ငံမှာ သူတို့ လက်ခံထားတဲ့ သိန်းနဲ့ချီရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဖြေရှင်းတဲ့အနေနဲ့ ဒီကျွန်းကို ပို့တယ်ပေါ့လေ။ ဆိုတော့ မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ကရော သူ့အခန်းကဏ္ဍကို ဘယ်လိုမြင်သလဲရှင့်။

ကိုကျော်ဝင်း။ ။ ကျနော်တို့ နိုဝင်ဘာလက ရွေးကောက်ပွဲအနိုင်ရ NLD အစိုးရကို အချက် ၈ ချက် တောင်းဆိုထားတာရှိတယ်။ အစိုးရသစ်အနေနဲ့ အဓိက ကျနေ်ာတို့ တောင်းဆိုတာက ရိုဟင်ဂျာတွေ ပြန်လာရေးအတွက် အဓိက မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ စကားပြောဖို့ လိုအပ်လာမယ်။ ပြည်တွင်းမှာရှိတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတဦးတယောက် နဲ့ မဟုတ်ပဲနဲ့ ပါတီစုံ ၊ အဖွဲ့အစည်းစုံပေ့ါနော် ရှိကြပါတယ် ပြည်တွင်းမှာ ဒီလူတွေနဲ့ အဓိက စကားပြောဖို့ လိုတယ်။ ပြီးတော့ သူတို့တွေဆီက အဖြေတခုရှာဖို့ လိုအပ်တယ်။ အခုက ရိုဟင်ဂျာ ကိစ္စက ရိုဟင်ဂျာတွေ ပါဝင်ခွင့်မရပဲနဲ့ တခြားအဖွဲ့အစည်းတွေက လုပ်နေတယ်ဆိုတော့ သူတို့ ဒုက္ခ၊ သူတို့အခက်အခဲက သူတို့ အသိဆုံးပါပဲ ။ ဆိုတော့ အဲဒီမှာ မြန်မာအစိုးရအနေနဲ့ နံပတ် ၁ ရိုဟင်ဂျာ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ ရိုဟင်ဂျာ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းတွေနဲ့ ဆွေးနွေးဖို့လိုတယ်။ နောက် အဓိက သူတို့ ပြန်လည်နေရာချထားရေး အတွက် NVC ဆိုတာလည်း မလိုအပ်ဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ မြန်မာပြည်မှာ ၁၉၉၄ ကတည်းက စနစ်အရ အိမ်ထောင်စု တစုချင်းစီရဲ့ Record တွေ သူတို့မှာ ရှိထားပြီးသား ။ ဆိုတော့ ပြန်လာတဲ့ မိသားစုက မြန်မာပြည်က ဟုတ်လား မဟုတ်လား ဆိုတာ သံသယဖြစ်စရာအကြောင်းကို မရှိဘူး ။ ဒီဟာတွေအားလုံးအထောက်အထားက မြန်မာအစိုးရမှာ ၁၉၉၀ ကျော်ကတည်းက ရှိထားပြီးသား။ ဆိုတော့ NVC ဆိုတာက ရှင်းရှင်းပြောရရင် ရိုဟင်ဂျာတွေ ပြန်မလာနိုင်အောင် အတားအဆီးလုပ်ထားသလိုဖြစ်နေတယ်။ မြန်မာအစိုးရက တကယ်စေတနာမှန်နဲ့ တကယ်လာစေချင်တယ်ဆိုရင် မှန်ကန်တဲ့ နည်းလမ်းတွေကို အဓိက လက်ကိုင်ထားဖို့လိုအပ်တယ်။ လက်တွေ့ကျမယ့်အရာတွေ အခြေခံသဘောတရားတွေကို လက်ခံဖို့လိုတာပေါ့နော်။

Bhasan Char ကျွန်းကိုပို့ဆောင်ရုံနဲ့ ရိုဟင်ဂျာဒုက္ခသည်တွေရဲ့ ပြဿနာပြေလည်ဖို့မရှိ

.................

Bhasan Char ကြှနျးကိုပို့ဆောငျရုံနဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှရေဲ့ ပွူနာပွလေညျဖို့မရှိ

(Unicode)

ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ အစိုးရကနေ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျ တသိနျးကြောျကို ဘငျ်ဂလားပငျလယျအောျအတှငျးရှိ Bhasan Char ကြှနျးကိုပို့ဆောငျတဲ့ အစီအစဉျဟာ တကယ့ျပွူနာကို ဖွရှေငျးတာမဟုတျဘူးလို့ ဗွိတိနျအခွစေိုကျ လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တဖှဲ့က ဝဖေနျပွောကွားလိုကျပါတယျ။ ရိုဟငျဂြာအကပြျအတညျးကို ဖွရှေငျးရေးမှာ ရိုဟငျဂြာတှကေိုယျတိုငျပါဝငျဖို့ လိုအပျနတေယျလို့လညျးဆိုပါတယျ။

ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ၊ မွနျမာ နဲ့ ကုလသမဂ်ဂတှရေဲ့အခနျးကဏ်ဍနဲ့ ပတျသကျလို့ ဗွိတိနျအခွစေိုကျ မွနျမာ့လူ့အခှင့ျအရေးကှနျရကျ (BHN)ရဲ့အမှုဆောငျ ညှနျကွားရေးမှူး ကိုကြောျဝငျးကို မအငျကွငျးနိုငျက ဆကျသှယျမေးမွနျးထားပါတယျ။

မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ အခုဒီ Bhasan Char ကြှနျးကို ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှရှေှေ့ပွောငျးပေးနတေဲ့ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရ အစီအစဉျ နဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့တှအေနနေဲ့ ဘယျလိုမွငျပါသလဲရှင့ျ။

ကိုကြောျဝငျး။ ။ ကနြောျတို့ မွငျတာကတော့ ဒါက Solution မဟုတျဘူးပေါ့နောျ။ ဒီဟာက ဖွရှေငျးပုံ ဖွရှေငျးနညျး တခုခု လှဲနသေလိုပဲ ဒီလူတှေ ၁ သနျးကြောျရှိတဲ့ ဒုက်ခသညျတှဟော တခြိနျခြိနျမှာ သူတို့ဟာ မွနျမာပွညျပွနျရမယ့ျလူတှေ ။ မွနျမာပွညျပွနျဖို့အတှကျ သူတို့ကို ဦးစားပေးပွီးတော့ ဆောငျရှကျသင့ျတယျပေါ့နောျ ဒီအခြိနျမှာ။ မွနျမာပွညျကိုလညျး ပွနျကွည့ျမယျဆိုရငျ သူတို့တှေ ထားခဲ့တဲ့ လယျမွတှေေ ၊ နောကျထပျအဆောကျအဦးတှေ သူတို့တှတေခြိနျခြိနျမှာ ပွနျနရောခထြားပေးလို့ရတဲ့နရောတှလေညျး ရှိနပွေီ။ ဆိုတော့ လူ ၁ သိနျးလောကျကို Bhasan Char ကြှနျးကို ပို့လိုကျလို့ ဒီပွူနာ ပွလေညျသှားမှာမဟုတျဘူး။ ဒါက အဓိက သူ့ Solution က လူတှေ မွနျမာပွညျမှာ repatriation လုပျနိုငျဖို့ အရေးကွီးတယျ။ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရက ဘာဖွဈသှားသလဲဆိုတော့ ဒုက်ခသညျတှေ ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ ဒုက်ခဖွဈနတေဲ့ ပွူနာကို လိုကျဖွရှေငျးတဲ့ ပုံစံမြိုးလုပျနတောက ဒါက လမျးကွောငျးတခုလှဲနတေယျ။ နောကျတခုက လူ့အခှင့ျအရေး အဖှဲ့အစညျးတှကေို သှားပွီးတော့ လေ့လာခှင့ျမပွုထားဘူး။ အဲဒီမှာ UN တို့ ဘာတို့ကို assessment မလုပျခိုငျးဘူး လုပျခှင့ျမပေးဘူးပေါ့နောျ။ ဒီကြှနျးမှာ လူနဖေို့ သင့ျမသင့ျ ၊ လုံခွုံမှု ရှိမရှိ၊ သူတို့အတှကျ သင့ျတောျမသင့ျတောျ ဒါတှကေ ဒီအတိုငျး ဆောကျပွီးရငျ ပွီးရောဆိုတဲ့ပုံစံမြိုး လုပျလို့ မရဘူးပေါ့နောျ။ဆိုတော့ အဲဒါတှအေပေါျမှာ အခွခေံတဲ့ အခကြျအလကျတှကေို ကွည့ျခွငျးအားဖွင့ျ ဒီလိုရှှေ့ပွောငျးနတေယျဆိုတာက တောျတောျတော့ စိုးရိမျစရာပါ။

မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ ဟုတျကဲ့ အဲဒီတော့ ဒီလိုအခွအေနမှော အခု ကုလသမဂ်ဂကတော့ ဒီလို ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှအစိုးရ ကနေ ဒုက်ခသညျတှရေဲ့ စိတျဆန်ဒမပါပဲနဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေို အဲဒီ Bhasan Char ကြှနျးကို ပွောငျးရှှေ့တဲ့အစီအစဉျ ကိုကန့ျကှကျထားပါတယျ။ အဲဒီတော့ သူတို့ ကုလသမဂ်ဂ ဘကျ က ဘယျလိုဆောငျရှကျပေးသင့ျတယျလို့ မွငျသလဲရှင့ျ။

ကိုကြောျဝငျး။ ။ အမှနျက ကုလသမဂ်ဂ အနနေဲ့ ဒီနရောမှာ ပွတျသားတဲ့ အသံ ထုတျသင့ျတယျပေါ့နောျ ။ ဒီလူတှကေို ဒီလိုခေါျသှားခွငျးကို သင့ျမသင့ျဆိုတာကို ပွတျပွတျသားသားပွောဖို့ သူတို့အနနေဲ့ ပွောဆိုသင့ျတယျ။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ ကုလသမဂ်ဂအနနေဲ့လညျး အဲဒီမှာ သှားပွီးတော့ စဈဆေး ခှင့ျမရထားဘူး။ နောကျပွီးတော့ ဒီလူတှေ ဒီမှာ လကျရှိဘယျလိုအနအေထား ဘယျလို ဒုက်ခမြိုးနဲ့ ရငျဆိုငျပွီးနနေရေသလဲဆိုတာက ကုလသမဂ်ဂမှာရှိတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှကေ အသိဆုံးဒါကို။ ဆိုတော့ ဒီနရောမှာ ပွတျသားတဲ့ တုံ့ပွနျမှုတှေ ရှိသင့ျတယျလို့ ကနြောျမွငျတာပေါ့နောျ။

မအငျကွငျးနိုငျ။ ။ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံထားတဲ့ မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ရော အခုလိုပေါ့နောျ ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှ ကတော့ သူ့နိုငျငံမှာ သူတို့ လကျခံထားတဲ့ သိနျးနဲ့ခြီရှိတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှကေို ဖွရှေငျးတဲ့အနနေဲ့ ဒီကြှနျးကို ပို့တယျပေါ့လေ။ ဆိုတော့ မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ကရော သူ့အခနျးကဏ်ဍကို ဘယျလိုမွငျသလဲရှင့ျ။

ကိုကြောျဝငျး။ ။ ကနြောျတို့ နိုဝငျဘာလက ရှေးကောကျပှဲအနိုငျရ NLD အစိုးရကို အခကြျ ၈ ခကြျ တောငျးဆိုထားတာရှိတယျ။ အစိုးရသဈအနနေဲ့ အဓိက ကနြေျာတို့ တောငျးဆိုတာက ရိုဟငျဂြာတှေ ပွနျလာရေးအတှကျ အဓိက မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ ပွညျတှငျးမှာရှိတဲ့ ရိုဟငျဂြာခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ စကားပွောဖို့ လိုအပျလာမယျ။ ပွညျတှငျးမှာရှိတဲ့ ရိုဟငျဂြာတဦးတယောကျ နဲ့ မဟုတျပဲနဲ့ ပါတီစုံ ၊ အဖှဲ့အစညျးစုံပေ့ါနောျ ရှိကွပါတယျ ပွညျတှငျးမှာ ဒီလူတှနေဲ့ အဓိက စကားပွောဖို့ လိုတယျ။ ပွီးတော့ သူတို့တှဆေီက အဖွတေခုရှာဖို့ လိုအပျတယျ။ အခုက ရိုဟငျဂြာ ကိစ်စက ရိုဟငျဂြာတှေ ပါဝငျခှင့ျမရပဲနဲ့ တခွားအဖှဲ့အစညျးတှကေ လုပျနတေယျဆိုတော့ သူတို့ ဒုက်ခ၊ သူတို့အခကျအခဲက သူတို့ အသိဆုံးပါပဲ ။ ဆိုတော့ အဲဒီမှာ မွနျမာအစိုးရအနနေဲ့ နံပတျ ၁ ရိုဟငျဂြာ နိုငျငံရေးပါတီတှေ ရိုဟငျဂြာ ခေါငျးဆောငျပိုငျးတှနေဲ့ ဆှေးနှေးဖို့လိုတယျ။ နောကျ အဓိက သူတို့ ပွနျလညျနရောခထြားရေး အတှကျ NVC ဆိုတာလညျး မလိုအပျဘူး။ ဘာကွောင့ျလဲဆိုတော့ မွနျမာပွညျမှာ ၁၉၉၄ ကတညျးက စနဈအရ အိမျထောငျစု တစုခငြျးစီရဲ့ Record တှေ သူတို့မှာ ရှိထားပွီးသား ။ ဆိုတော့ ပွနျလာတဲ့ မိသားစုက မွနျမာပွညျက ဟုတျလား မဟုတျလား ဆိုတာ သံသယဖွဈစရာအကွောငျးကို မရှိဘူး ။ ဒီဟာတှအေားလုံးအထောကျအထားက မွနျမာအစိုးရမှာ ၁၉၉၀ ကြောျကတညျးက ရှိထားပွီးသား။ ဆိုတော့ NVC ဆိုတာက ရှငျးရှငျးပွောရရငျ ရိုဟငျဂြာတှေ ပွနျမလာနိုငျအောငျ အတားအဆီးလုပျထားသလိုဖွဈနတေယျ။ မွနျမာအစိုးရက တကယျစတေနာမှနျနဲ့ တကယျလာစခေငြျတယျဆိုရငျ မှနျကနျတဲ့ နညျးလမျးတှကေို အဓိက လကျကိုငျထားဖို့လိုအပျတယျ။ လကျတှေ့ကမြယ့ျအရာတှေ အခွခေံသဘောတရားတှကေို လကျခံဖို့လိုတာပေါ့နောျ။