(Zawgyi/Unicode)
ရခိုင်ပြည်နယ် ကျောက်ဖြူမြို့ ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို ဒုက္ခသည်စခန်းနဲ့ နှစ်ဖာလုံ လောက်အကွာမှာ ပြန်လည်နေရချထားဖို့ အစိုးရစီစဉ်နေပေမယ့် ရိုဟင်ဂျာတွေကတော့ သူတို့နေထိုင်ခဲ့တဲ့ မူလနေရာမှာ ပြန်လည်နေရာချထားဖို့ တောင်းဆိုနေကြပါတယ်။ ကျောက်ဖြူဒေသခံတွေကတော့ ရိုဟင်ဂျာ တွေကိုမြို့ ပေါ်ရပ်ကွက်တွေမှာ ပြန်လည်နေရာချထားဖို့ကို မလိုလားကြပါဘူး။ ဒီသတင်း အပြည့်အစုံကိုတော့ ဗွီအိုအေသတင်းထောက် ကိုသက်နိုင်က ဆက်လက် တင်ပြပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။
အစိုးရရဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေရပ် စွန့်ခွာသူများ ပြန်လည်နေရာချထားရေးနဲ့ IDP စခန်းတွေ ပိတ်သိမ်းရေး မဟာဗျုဟာနဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့နယ် ကျောက်တလုံး ဒုက္ခသည်စခန်းမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ ရိုဟင်ဂျာတွေကို လက်ရှိသူတို့ နေထိုင်နေတဲ့ ဒုက္ခသည်စခန်းနဲ့ နှစ်ဖာလုံလောက်အကွာမှာ နေရာချထားမှာ ဖြစ်တယ်လို့ ကျောက်ဖြူမြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးစိုးမိုးကျော်က ပြောပါတယ်။
"လက်ရှိ ကျနော်တို့ လျာထားတာကတော့ လက်ရှိသူတို့နေတဲ့ နေရာနဲ့ နှစ်ဖာလုံလောက် အကွာမှာရှိတဲ့ နေရာတခုမှာ ကျနော်တို့ နေရာချထားဖို့ လျာထားတယ်။ ဘယ်နေ့ နေရာချထားမယ်ဆိုတာကို မသိရသေးပေမယ့် ဘဏ္ဍာငွေ ရရှိမှုတွေပေါ် မူတည်ပြီးတော့ ပြန်နေရာချထားဖို့အတွက် ရေမီးလမ်း အဆောက်အဦးတွေ လုပ်ပြီးမှာ ပြန်နေရာချထားမှာပါ။"
အစိုးရက သူတို့ကို လက်ရှိနေထိုင်နေတဲ့ ဒုက္ခသည် စခန်းအနားမှာ ပြန်လည်နေရာ ချထားမယ်လို့ ပြောဆိုပေမယ့် ရိုဟင်ဂျာတွေကတော့ သူတို့ မူလနေထိုင်ခဲ့တဲ့ ကျောက်ဖြူမြို့ပေါ် ရပ်ကွက်တွေမှာ ပြန်လည်နေရာ ချထားဖို့ တောင်းနေကြတယ်လို့ သူက ဆက်ပြောပါတယ်။
"သူတို့ကတော့ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးနဲ့ တွေ့တုန်းကတော့ သူတို့အရင်နေခဲ့တဲ့ နေရာတွေမှာပဲ ပြန်ပြီးတော့ နေရာချထားပေးဖို့ ပြောကြတယ်။ နောက်ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့ နိုင်ငံသားကဒ်တွေ လိုချင်ပါတယ်ဆိုတဲ့ ဟာမျိုး။"
ကျောက်ဖြူဒေသခံတွေဘက်ကလည်း ရိုဟင်ဂျာတွေကို မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်တွေမှာ ပြန်လည်နေရာထားမှာကို မလိုလားကြဘူးလို့ ကျောက်ဖြူမြို့နယ် ပြည်နယ်လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ဦးဖိုးစံက ပြောပါတယ်။
"ဒါပေမဲ့ ဘင်္ဂ ါလီတွေဘက်က ဘာတွေ ပြောလာလဲ ဆိုတော့ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက် တစ်ခုခုမှာ နေရာချပေးရမယ် ဆိုပြီးတော့ တောင်းဆိုလာတယ်။ အဲဒါကိုတော့ ကျနော်တို့က ငြင်းပယ်တယ် ခင်ဗျာ။ ဘာဖြစ်လို့လည်းဆိုတော့ အခုက ကျနော်တို့ အချင်းချင်းကြား ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်နေတဲ့ အချိန်ဖြစ်တယ်။ ကျောက်ဖြူမြို့ဟာ တည်ငြိမ်အေးချမ်းနေတဲ့ မြို့ဖြစ်တယ် အဲဒီမှာ မလိုလားအပ်တဲ့ ကိစ္စတွေ ပေါ်လာလို့ရှိရင် အမိုက်ကစ ပြဿဒ် မီးလောင်ဆိုပြီးတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်လုံးအနှံ့ မြန်မာတနိုင်ငံလုံးအနှံ့ အဲလိုဖြစ်သွားမှာ ကြောက်ပြီးတော့ ကျနော်တို့က ငြင်းပယ်ရတာ ဖြစ်တယ်ခင်ဗျာ။"
လက်ရှိအချိန်မှာလည်း သူတို့မှုလနေထိုင်ခဲ့တဲ့နေရာတွေမှာ ဒီအတိုင်းရှိနေပေမယ့်လည်း အဲဒီနေရာမှာ သူတို့ပြန်လည် နေရာချထားရေးနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး အတိအကျ မပြောနိုင်သေးဘူးလို့ ကျောက်ဖြူမြို့နယ် အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးစိုးမိုးကျော်က ပြောပါတယ်။
"အဓိကကတော့ ကျနော်တို့ သန်ပန်ချောင်းရပ်ကွက်ရယ်၊ အနောက်ပိုင်းရပ်ကွက်၊ အရာရှိရပ်ကွက် မြစ်နားတန်းရပ်ကွက်၊ ရခိုင်ပိုက်ဆိပ် ကုလား ပိုက်ဆိပ် တောင်ရင်း ပြင်ဖြူမော်ရယ် အဲဒါတွေက ပါတယ်။ တောင်ရင်းနဲ့ ပြင်ဖြူမော်ကတော့ အရင်က ကျေးရွာပေါ့... အခုကတော့ ရပ်ကွက် ဖြစ်သွားပါပီ။ သူတို့ပိုင်တယ် ဆိုတာကလည်း ဒီလိုပဲလေ ပိုင်တဲ့ သူကပိုင်တယ် ပိုင်ဆိုင်မှု မရှိတဲ့ မိသားစုလည်း ရှိမှာပေါ့။ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက်ဆိုတော့လေ။ လက်ရှိသူတို့ မြေကွက်တွေက ဒီအတိုင်းပဲ ရှိနေပါတယ်။ သူတို့မြေကွက်တွေနဲ့ ပတ်သတ်ပြီးလည်း ဥပဒေကြောင်းအရပဲ သွားရမှာပေါ့နော်။ အခုမှပဲ စပြီးတော့ ဆွေးနွေးနေတာဆိုတော့ ဘာလုပ်မယ်ဆိုတာကို အတိအကျတော့ ပြောလို့ မရသေးဘူး။"
ကျောက်ဖြူမြို့နယ် ကျောက်တစ်လုံးဒုက္ခသည် စခန်းမှာ လူဦးရေ ၁,၀၀၀ ကျော်အထိ ရှိပြီးသူတို့တွေဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှစ်က လူမျိုးစုနှစ်ခုကြား ဖြစ်ပွားခဲ့တဲ့ ဒေသတွင်း ပဋိပက္ခတွေကြောင့် ကျောက်ဖြူမြို့ပေါ် ရပ်ကွက်တွေက အိုးအိမ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးကြရသူတွေလည်း ဖြစ်ပြီး လက်ရှိအချိန်ထိ ပြည်တွင်းဒုက္ခသည် စခန်းတွေမှာ နေထိုင်နေကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။
ရခိုင်အရေး ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ်ဟောင်း ကိုဖီအာနန် အကြံပြုချက်အရ မွတ်ဆလင် ဒုကု္ခသည် စခန်းတွေကို ဖျက်သိမ်းပြီး သူတို့ကို မူလနေရာပြန်ထားဖို့ အကြံပြုတိုက်တွန်းထားတာ ဖြစ်သလို မြန်မာဘက်ကလည်း ဒါကို အကောင်အထည်ဖော်ပါ့မယ်လို့ နိုင်ငံတကာကို ဂတိပေးထားတာပါ။
၂၀၁၇ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း အာဆာအကြမ်းဖက်အဖွဲ့ရဲ့ တိုက်ခိုင်မှု ဖြစ်စဉ်နောက်ပိုင်းမှာ တပ်မတော်ဘက်က နယ်မြေရှင်းလင်းရေး ဆောင်ရွက်ခဲ့တာကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်ကို ထွက်ပြေးသွားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည် ၇၀၀,၀၀၀ နီးပါး ထွက်ပြေးသွားကြပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ဘက်ကို ထွက်ပြေးသွားတဲ့ ရိုဟင်ဂျာ ဒုက္ခသည်တွေကို ပြန်လည်ခေါ်ယူဖို့ လက်ခံရေးစခန်းတွေ ဖွင့်လှစ်ထားပေမယ့်လည်း ရိုဟင်ဂျာတွေကတာ့ သူတို့ကို ရိုဟင်ဂျာလို့ အသိအမှတ်ပြုပေးဖို့ တောင်းဆိုနေကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာအစိုးရဘက်ကတော့ ရိုဟင်ဂျာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုန်းကို လက်မခံပါဘူး။
Your browser doesn’t support HTML5
ကျောက်တလုံးဒုက္ခသည်စခန်း ပိတ်သိမ်း ပြန်လည်နေရာချထားရေး ညှိနှိုင်းဆဲ
[Unicode Version]
ကြောကျတလုံးဒုက်ခသညျစခနျး ပိတျသိမျး ပွနျလညျနရောခထြားရေး ညှိနှိုငျးဆဲ
ရခိုငျပွညျနယျ ကြောကျဖွူမွို့ ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ နထေိုငျကွတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှကေို ဒုက်ခသညျစခနျးနဲ့ နှဈဖာလုံ လောကျအကှာမှာ ပွနျလညျနရေခထြားဖို့ အစိုးရစီစဉျနပေမေယ့ျ ရိုဟငျဂြာတှကေတော့ သူတို့နထေိုငျခဲ့တဲ့ မူလနရောမှာ ပွနျလညျနရောခထြားဖို့ တောငျးဆိုနကွေပါတယျ။ ကြောကျဖွူဒသေခံတှကေတော့ ရိုဟငျဂြာ တှကေိုမွို့ ပေါျရပျကှကျတှမှော ပွနျလညျနရောခထြားဖို့ကို မလိုလားကွပါဘူး။ ဒီသတငျး အပွည့ျအစုံကိုတော့ ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ ကိုသကျနိုငျက ဆကျလကျ တငျပွပေးမှာဖွဈပါတယျ။
အစိုးရရဲ့ ရှှေ့ပွောငျးနရေပျ စှန့ျခှာသူမြား ပွနျလညျနရောခထြားရေးနဲ့ IDP စခနျးတှေ ပိတျသိမျးရေး မဟာဗြုဟာနဲ့ ကြောကျဖွူမွို့နယျ ကြောကျတလုံး ဒုက်ခသညျစခနျးမှာ နထေိုငျကွတဲ့ ရိုဟငျဂြာတှကေို လကျရှိသူတို့ နထေိုငျနတေဲ့ ဒုက်ခသညျစခနျးနဲ့ နှဈဖာလုံလောကျအကှာမှာ နရောခထြားမှာ ဖွဈတယျလို့ ကြောကျဖွူမွို့နယျ အုပျခြုပျရေးမှူး ဦးစိုးမိုးကြောျက ပွောပါတယျ။
"လကျရှိ ကနြောျတို့ လြာထားတာကတော့ လကျရှိသူတို့နတေဲ့ နရောနဲ့ နှဈဖာလုံလောကျ အကှာမှာရှိတဲ့ နရောတဈခုမှာ ကနြောျတို့ နရောခထြားဖို့ လြာထားတယျ။ ဘယျနေ့ နရောခထြားမယျဆိုတာကို မသိရသေးပမေယ့ျ ဘဏ်ဍာငှေ ရရှိမှုတှပေေါျ မူတညျပွီးတော့ ပွနျနရောခထြားဖို့အတှကျ ရမေီးလမျး အဆောကျအဦးတှေ လုပျပွီးမှာ ပွနျနရောခထြားမှာပါ။"
အစိုးရက သူတို့ကို လကျရှိနထေိုငျနတေဲ့ ဒုက်ခသညျ စခနျးအနားမှာ ပွနျလညျနရော ခထြားမယျလို့ ပွောဆိုပမေယ့ျ ရိုဟငျဂြာတှကေတော့ သူတို့ မူလနထေိုငျခဲ့တဲ့ ကြောကျဖွူမွို့ပေါျ ရပျကှကျတှမှော ပွနျလညျနရော ခထြားဖို့ တောငျးနကွေတယျလို့ သူက ဆကျပွောပါတယျ။
"သူတို့ကတော့ ပွညျထောငျစုဝနျကွီးနဲ့ တှေ့တုနျးကတော့ သူတို့အရငျနခေဲ့တဲ့ နရောတှမှောပဲ ပွနျပွီးတော့ နရောခထြားပေးဖို့ ပွောကွတယျ။ နောကျပွီးတော့ သူတို့ရဲ့ နိုငျငံသားကဒျတှေ လိုခငြျပါတယျဆိုတဲ့ ဟာမြိုး။"
ကြောကျဖွူဒသေခံတှဘေကျကလညျး ရိုဟငျဂြာတှကေို မွို့ပေါျရပျကှကျတှမှော ပွနျလညျနရောထားမှာကို မလိုလားကွဘူးလို့ ကြောကျဖွူမွို့နယျ ပွညျနယျလှှတျတောျကိုယျစားလှယျ ဦးဖိုးစံက ပွောပါတယျ။
"ဒါပမေဲ့ ဘငျ်ဂ ါလီတှဘေကျက ဘာတှေ ပွောလာလဲ ဆိုတော့ မွို့ပေါျရပျကှကျ တဈခုခုမှာ နရောခပြေးရမယျ ဆိုပွီးတော့ တောငျးဆိုလာတယျ။ အဲဒါကိုတော့ ကနြောျတို့က ငွငျးပယျတယျ ခငျဗြာ။ ဘာဖွဈလို့လညျးဆိုတော့ အခုက ကနြောျတို့ အခငြျးခငြျးကွား ယုံကွညျမှုတညျဆောကျနတေဲ့ အခြိနျဖွဈတယျ။ ကြောကျဖွူမွို့ဟာ တညျငွိမျအေးခမြျးနတေဲ့ မွို့ဖွဈတယျ အဲဒီမှာ မလိုလားအပျတဲ့ ကိစ်စတှေ ပေါျလာလို့ရှိရငျ အမိုကျကစ ပွူဒျ မီးလောငျဆိုပွီးတော့ ရခိုငျပွညျနယျလုံးအနှံ့ မွနျမာတဈနိုငျငံလုံးအနှံ့ အဲလိုဖွဈသှားမှာ ကွောကျပွီးတော့ ကနြောျတို့က ငွငျးပယျရတာ ဖွဈတယျခငျဗြာ။
လကျရှိအခြိနျမှာလညျး သူတို့မှုလနထေိုငျခဲ့တဲ့နရောတှမှော ဒီအတိုငျးရှိနပေမေယ့ျလညျး အဲဒီနရောမှာ သူတို့ပွနျလညျ နရောခထြားရေးနဲ့ ပတျသတျပွီး အတိအကြ မပွောနိုငျသေးဘူးလို့ ကြောကျဖွူမွို့နယျ အုပျခြုပျရေးမှူး ဦးစိုးမိုးကြောျက ပွောပါတယျ။
"အဓိကကတော့ ကနြောျတို့ သနျပနျခြောငျးရပျကှကျရယျ၊ အနောကျပိုငျးရပျကှကျ၊ အရာရှိရပျကှကျ မွဈနားတနျးရပျကှကျ၊ ရခိုငျပိုကျဆိပျ ကုလား ပိုကျဆိပျ တောငျရငျး ပွငျဖွူမောျရယျ အဲဒါတှကေ ပါတယျ။ တောငျရငျးနဲ့ ပွငျဖွူမောျကတော့ အရငျက ကြေးရှာပေါ့... အခုကတော့ ရပျကှကျ ဖွဈသှားပါပီ။ သူတို့ပိုငျတယျ ဆိုတာကလညျး ဒီလိုပဲလေ ပိုငျတဲ့ သူကပိုငျတယျ ပိုငျဆိုငျမှု မရှိတဲ့ မိသားစုလညျး ရှိမှာပေါ့။ မွို့ပေါျရပျကှကျဆိုတော့လေ။ လကျရှိသူတို့ မွကှေကျတှကေ ဒီအတိုငျးပဲ ရှိနပေါတယျ။ သူတို့မွကှေကျတှနေဲ့ ပတျသတျပွီးလညျး ဥပဒကွေောငျးအရပဲ သှားရမှာပေါ့နောျ။ အခုမှပဲ စပွီးတော့ ဆှေးနှေးနတောဆိုတော့ ဘာလုပျမယျဆိုတာကို အတိအကတြော့ ပွောလို့ မရသေးဘူး။"
ကြောကျဖွူမွို့နယျ ကြောကျတဈလုံးဒုက်ခသညျ စခနျးမှာ လူဦးရေ ၁,၀၀၀ ကြောျအထိ ရှိပွီးသူတို့တှဟော ပွီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ခုနှဈက လူမြိုးစုနှဈခုကွား ဖွဈပှားခဲ့တဲ့ ဒသေတှငျး ပဋိပက်ခတှကွေောင့ျ ကြောကျဖွူမွို့ပေါျ ရပျကှကျတှကေ အိုးအိမျစှန့ျခှာ ထှကျပွေးကွရသူတှလေညျး ဖွဈပွီး လကျရှိအခြိနျထိ ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျ စခနျးတှမှော နထေိုငျနကွေရတာ ဖွဈပါတယျ။
ရခိုငျအရေး ကုလသမဂ်ဂအတှငျးရေးမှူးခြုပျဟောငျး ကိုဖီအာနနျ အကွံပွုခကြျအရ မှတျဆလငျ ဒုကု်ခသညျ စခနျးတှကေို ဖကြျသိမျးပွီး သူတို့ကို မူလနရောပွနျထားဖို့ အကွံပွုတိုကျတှနျးထားတာ ဖွဈသလို မွနျမာဘကျကလညျး ဒါကို အကောငျအထညျဖောျပါ့မယျလို့ နိုငျငံတကာကို ဂတိပေးထားတာပါ။
ဘငျ်ဂလားဒေ့ရျှဘကျကို ထှကျပွေးသှားတဲ့ ရိုဟငျဂြာဒုက်ခသညျတှကေို ပွနျလညျခေါျယူဖို့ လကျခံရေးစခနျးတှေ ဖှင့ျလှဈထားပမေယ့ျလညျး ရိုဟငျဂြာတှကေတာ့ သူတို့ကို ရိုဟငျဂြာလို့ အသိအမှတျပွုပေးဖို့ တောငျးဆိုနကွေပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ မွနျမာအစိုးရဘကျကတော့ ရိုဟငျဂြာဆိုတဲ့ အသုံးအနှုနျးကို လကျမခံပါဘူး။