(Zawgyi / Unicode)
ထိုင်ဝမ်နဲ့ပတ်သက်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ လပိုင်းတွေအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံက ကြီးမားတဲ့ စစ်အင်အားပြ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ လုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ထိုင်ဝမ် ကျွန်းသားတွေကြား စိုးရိမ်စိတ်တချို့ ဝင်ခဲ့ပေမဲ့ တရုတ်နိုင်ငံဟာ စစ်ရေးနည်းအစား ထိုင်ဝမ်ကို စီးပွားရေးလမ်းကြောင်း ဖြတ်တောက် ပိတ်ဆို့တဲ့နည်းနဲ့ အင်အားချိနဲ့အောင် လုပ်နိုင်ခြေ ပိုများတယ်လို့ ထိုင်ဝမ်မှာ အခြေချနေထိုင်နေကြတဲ့ တရုတ်နွယ်ဖွား မြန်မာတချို့က သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း တရုတ်က တကယ် တိုက်ခိုက်လာခဲ့ရင် စစ်ရေးနည်းနဲ့ ပြန်တုန့်ပြန်ဖို့ ထိုင်ဝမ်မှာ အစီအစဉ်ရှိကြောင်း သူတို့က ပြောကြပါတယ်။ ဆက်သွယ်မေးမြန်းထားတဲ့ ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က တင်ပြထားပါတယ်။
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း(၃၀) ဝန်းကျင်ကတည်းက လိုအပ်လာရင် ထိုင်ဝမ်ကို စစ်ရေးနည်းနဲ့ ဝင်သိမ်းမယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်လာခဲ့တဲ့ တရုတ်အစိုးရဟာ ပြီးခဲ့တဲ့ သြဂုတ်လထဲမှာ အမေရိကန် အောက်လွှတ်တော်ဥက္ကဌ Nancy Pelosi ထိုင်ဝမ်ကို သွားရောက်လည်ပတ်ခဲ့ပြီးနောက် တရုတ်ရဲ့ လေတပ်နဲ့ ရေတပ်တွေက ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားမှာ ကြီးမားတဲ့ စစ်အင်အားပြ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေ လုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာကရော ထိုင်ဝမ် ပြည်သူ တွေကပါ တုန်လှုပ်ခဲ့ရပါတယ်။
စစ်မှု မထမ်းမနေရ ဥပဒေသတ်မှတ်ချက် ရှိတဲ့ ထိုင်ဝမ်မှာ စစ်သာဖြစ်လာခဲ့မယ်ဆိုရင် ဆိုတဲ့အတွေးနဲ့ ထိုင်ဝမ်စစ်တပ်က အစမ်းလေ့ကျင့်မှုတွေ ရှိကြောင်း တိုင်ပေမြို့တော်မှာ နေတဲ့ ကိုကျော်ကိုမောင်က ပြောပါတယ်။
“အမေရိကန် လွှတ်တော် ဥက္ကဌ Nancy Pelosi လာတဲ့ နေ့က စပြီးတော့ တရုတ်က ထိုင်ဝမ် ပတ်ပတ်လည် နေရာ ၆ နေရာမှာ စစ်ရေး လေ့ကျင့်မှုတွေ လုပ်တယ်။ ခြိမ်းခြောက်တဲ့ သဘောပေါ့နော်။ ထိုင်ဝမ်မှာကတော့ အရွယ်ရောက်ပြီးသား သူတိုင်း စစ်မှု မထမ်းမနေရ ဥပဒေ ရှိတယ် ခင်ဗျ။ အရေးပေါ် ဥသြဆွဲပြီးတော့ လမ်းပေါ်က ကားတွေ ဆိုလည်း လမ်းဘေးမှာ ကပ်ရပ်။ အိမ်ထဲမှာ ရှိတဲ့ လူတွေလည်း အပြင်မထွက်ရ ဒီလိုမျိုး စည်းမျဉ်း စည်းကမ်းတွေနဲ့ လေ့ကျင့်မှုတွေ လုပ်ခဲ့တယ်ပေါ့နော်။ တကယ်လို့ စစ်သာ ဖြစ်ခဲ့ရင် ဘယ်လိုမျိုး လေ့ကျင့်ရမလဲ၊ ဘယ်လိုမျိုး ရှောင်ရှားကြမလဲ ပုံစံ အစမ်းလေ့ကျင့်တဲ့ သဘောပေါ့လေ။ ”
တရုတ် ပြည်မကြီးက ထိုင်ဝမ်ကို တကယ်ပဲ စစ်ရေးအရ ဝင်တိုက်မှာလား ဆိုတာကိုတော့ ခုချိန်ထိ သံသယ ဝင်နေသူက ထိုင်ဝမ် နိုင်ငံသားအဖြစ် ခံယူထားတဲ့ ကိုထွန်းဇော်ခင် ဖြစ်ပါတယ်။
“ ဒီ တရုတ်ပြည်မက ဒုံးကျည်နဲ့ လှမ်းပစ်ပြီး စစ်တိုက်လာရင် ဘယ်လို နေရာမှာ ဗုံးခိုကျင်းတွေ ရှိမယ်။ ဘယ်လို နေရာမှာ သွားပြီးတော့ ရှောင်ရမလဲ ဒါတွေကတော့ သူတို့က ပြောပြပေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ အထူးတလည် လေ့ကျင့်ပေးတာမျိုးတော့ မရှိဘူးပေါ့နော်။ ဒါကြောင့် ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ တကယ်တန်း ဖြစ်လာပြီ ဆိုရင်လည်း လေ့ကျင့်ထားတာ မရှိတဲ့ အတွက် တကယ်တော့လည်း စိတ်ပူစရာ တခုပေါ့။ ဒါပေမဲ့လည်း အများသူငါလည်း ဒီဥစ္စာတွေကို လစ်လျူရှုထားတာတွေ ရှိတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆိုတော့ တဖက်က ဒီလိုမျိုးဘဲ ခြိမ်းခြောက်နေတာ အပြောနဲ့ ပြီးပြီးသွားတာ ဖြစ်တဲ့ အတွက်ကြောင့် ပြည်သူတွေ စိတ်ထဲမှာတော့ ကြောက်ရွံ့ စိုးရိမ် ပူပန် ကြောက်ရွံ့မှုတော့ မရှိပါဘူး။ ”
သြဂုတ်လထဲ တရုတ်ရဲ့ စစ်အင်အားပြ ခြိမ်းခြောက်မှု ကြုံလာပြီးနောက် ထိုင်ဝမ်စာသင်ကျောင်း တချို့မှာ ကလေးတွေ ဘယ်နေရာမှာ ဗုံးခိုရမယ်၊ သွေးထွက်သံယို ဖြစ်လာရင် ဘယ်လို ပြုစုရမယ်ဆိုတဲ့ ရှေးဦးသူနာပြုနည်းတွေကို သက်ဆိုင်သူတွေက လက်တွေ့ပြသကြတဲ့ ဗွီဒီယိုဖိုင်တွေ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။
အကယ်၍ တရုတ်ပြည်မကြီးကသာ စစ်ရေးအရ ဝင်တိုက်လာရင် ထိုင်ဝမ်အနေနဲ့လည်း စစ်ရေးအရ ကာကွယ်သွားဖို့ ထိုင်ဝမ်အစိုးရက ပြည်သူကို အသိပေးထားပြီးဖြစ်ကြောင်း ထိုင်ဝမ်အနောက်ဖက်ခြမ်း ကမ်းရိုးတန်း Taichung မြို့မှာနေတဲ့ မပွင့်သက်မိုက ပြောပါတယ်။
“ ထိုင်ဝမ် အစိုးရက သူတို့ အနိုင်ကျင့်လာရင်တော့ လုံး၀ မခံဘူး။ ရတဲ့နည်းနဲ့ ခုခံသွားမယ်လို့ အဲလိုမျိုးတော့ ပြောတာ သတင်းတွေမှာတော့ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီ ကျွန်းမကြီးရဲ့ ဘေးက ကျွန်းလေးတွေမှာတော့ အဲလိုမျိုး ရှိတယ်ပေါ့။ ကာကွယ်ထားတာ။ ဒီလိုမျိုး တပ်တွေ၊ နောက်ပြီးတော့ အထူးကွန်မန်ဒို တပ်တွေ ဘာတွေ ကတော့ အရင်ကတည်းက ရှိတာ။ ထိုင်ဝမ် လူမျိုးတွေကရော သူတို့ လိုအပ်လာလို့ ရှိရင် တိုင်းပြည် အတွက်ပေါ့နော် တိုက်ဖို့ အဆင်သင့်ဘဲလို့ ပြောကြပါတယ်။ ”
ဒါပေမဲ့လည်း တရုတ်အစိုးရက လိုအပ်လို့ ဖိအားပေးမယ်ဆိုရင်တောင် ထိုင်ဝမ်ကို စစ်ရေးနည်းထက်စာရင် စီးပွားရေးလမ်းကြောင်း ပိတ်ဆို့ ဖြတ်တောက်တဲ့နည်းမျိုးကို ပိုသုံးနိုင်ကြောင်း ကိုထွန်းဇော်ခင်က သုံးသပ်ပါတယ်။
“ တကယ်တော့ နှစ် ၃၀ ကာလ အတွင်းမှာ ဒီလိုမျိုး ခြိမ်းခြောက်မှုက တောက်လျှောက် ဖြစ်နေတဲ့ အတွက်ကြောင့် အများသူငါရဲ့ စိတ်ထဲမှာ ဘယ်လို ဖြစ်နေလဲ ဆိုတော့ ဒါက ခြိမ်းခြောက်မှု သက်သက်ဘဲ။ သူတို့ အလွန်ဆုံး လုပ်နိုင်ရင် ထိုင်ဝမ် ကျွန်းပေါ်ကို စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှု လုပ်မယ်။ ဥပမာပေါ့နော် သူတို့ ပြည်မကြီး ခရီးသွားတွေကို ထိုင်ဝမ်ကို မလာခိုင်းခြင်း အားဖြင့် ထိုင်ဝမ်ရဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေ ရပ်တန့်လုနီးပါး ဖြစ်သွားအောင် သူတို့ လုပ်ခဲ့ဖူးတယ်။ ဥပမာ ထိုင်ဝမ်က ထုတ်ကုန်တွေ သူတို့ပြည်ကို ပေးမသွင်းတာတို့ စသဖြင့် ဒီလိုမျိုး နည်းမျိုးစုံနဲ့ စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှုကတော့ သူတို့ လုပ်မြဲ လုပ်လေ့ ရှိတယ်။ ဒါက အဓိက တချက်ပေါ့။ တကယ်တန်း စစ် ဝင်တိုက်မလား မတိုက်ဘူးလား ဆိုတာကတော့ အများစုကတော့ မဖြစ်ဘူးဘဲ ယုံကြည်ကြတယ်ပေါ့နော်။ သို့သော်ငြားလည်းပေါ့ မိုက်ရူးရဲဆန်တဲ့ ဒီ အုပ်ချုပ်သူတွေ ရှိတယ် ဆိုရင်တော့ ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။ ဒါကလည်း တရုတ် ပြည်သူ့ သမ္မတ နိုင်ငံရဲ့ မစ္စတာ ရှီကျင့်ပင် ကတော့ ဒီ အရှေ့က ဟူကျင်းတောင် တို့ စသဖြင့်ပေါ့နော် ခေါင်းဆောင်တွေထက် စာရင်တော့ သူက ပိုပြီးတော့ ပြတ်သားတယ်။ သူ လုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ သူ လုပ်ကို လုပ်မယ်လို့ စိတ်ကို ဆုံးဖြတ်ထားတာတော့ တွေ့ရတယ်။ ”
အမေရိကန်အခြေစိုက် Carnegie Endowment for Peace နိုင်ငံတကာ မူဝါဒ လေ့လာရေးအဖွဲ့ကတော့ တရုတ်က လာမယ့်နှစ်ပိုင်းအတွင်း စစ်ရေးအရ ဝင်တိုက်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အစီရင်ခံစာတစောင်ကို ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
တရုတ်နိုင်ငံ စစ်တပ် အင်အားကတော့ အမြဲတမ်းစစ်သည် ၂,၀၀၀,၀၀၀ ကျော်ရှိပြီး အရံစစ်သည် ၅၀၀,၀၀၀ ကျော် ရှိကာ ၂၀၂၂ ခုနှစ်အတွက် စစ်အသုံးစရိတ် ဘတ်ဂျက် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဘီလျံ ၂၃၀ နီးပါးရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ထိုင်ဝမ် စစ်အင်အားကတော့ အမြဲတမ်းစစ်သည် ၁၇၀,၀၀၀ ကျော် ရှိပြီးအရံစစ်သည် ၁၂,၀၀၀ နီးပါးရှိတယ်လို့ သုတေသန စာတမ်းတွေက ဖေါ်ပြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
တရုတ်နဲ့ စစ်ရေးတင်းမာမှုအပေါ် ထိုင်ဝမ်ရောက် မြန်မာတွေစိုးရိမ်
(Unicode)
တရုတျနဲ့ စဈရေးတငျးမာမှုအပေါျ ထိုငျဝမျရောကျ မွနျမာတှစေိုးရိမျ
ထိုငျဝမျနဲ့ပတျသကျလို့ ပွီးခဲ့တဲ့ လပိုငျးတှအေတှငျး တရုတျနိုငျငံက ကွီးမားတဲ့ စဈအငျအားပွ ခွိမျးခွောကျမှုတှေ လုပျခဲ့ပွီးနောကျ ထိုငျဝမျ ကြှနျးသားတှကွေား စိုးရိမျစိတျတခြို့ ဝငျခဲ့ပမေဲ့ တရုတျနိုငျငံဟာ စဈရေးနညျးအစား ထိုငျဝမျကို စီးပှားရေးလမျးကွောငျး ဖွတျတောကျ ပိတျဆို့တဲ့နညျးနဲ့ အငျအားခြိနဲ့အောငျ လုပျနိုငျခွေ ပိုမြားတယျလို့ ထိုငျဝမျမှာ အခွခေနြထေိုငျနကွေတဲ့ တရုတျနှယျဖှား မွနျမာတခြို့က သုံးသပျကွပါတယျ။ ဒါပမေဲ့လညျး တရုတျက တကယျ တိုကျခိုကျလာခဲ့ရငျ စဈရေးနညျးနဲ့ ပွနျတုန့ျပွနျဖို့ ထိုငျဝမျမှာ အစီအစဉျရှိကွောငျး သူတို့က ပွောကွပါတယျ။ ဆကျသှယျမေးမွနျးထားတဲ့ ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက တငျပွထားပါတယျ။
လှနျခဲ့တဲ့ နှဈပေါငျး(၃၀) ဝနျးကငြျကတညျးက လိုအပျလာရငျ ထိုငျဝမျကို စဈရေးနညျးနဲ့ ဝငျသိမျးမယျလို့ ခွိမျးခွောကျလာခဲ့တဲ့ တရုတျအစိုးရဟာ ပွီးခဲ့တဲ့ သွဂုတျလထဲမှာ အမရေိကနျ အောကျလှှတျတောျဥက်ကဌ Nancy Pelosi ထိုငျဝမျကို သှားရောကျလညျပတျခဲ့ပွီးနောကျ တရုတျရဲ့ လတေပျနဲ့ ရတေပျတှကေ ထိုငျဝမျရလေကျကွားမှာ ကွီးမားတဲ့ စဈအငျအားပွ ခွိမျးခွောကျမှုတှေ လုပျခဲ့တဲ့အတှကျ နိုငျငံတကာကရော ထိုငျဝမျ ပွညျသူ တှကေပါ တုနျလှုပျခဲ့ရပါတယျ။
စဈမှု မထမျးမနရေ ဥပဒသေတျမှတျခကြျ ရှိတဲ့ ထိုငျဝမျမှာ စဈသာဖွဈလာခဲ့မယျဆိုရငျ ဆိုတဲ့အတှေးနဲ့ ထိုငျဝမျစဈတပျက အစမျးလေ့ကငြ့ျမှုတှေ ရှိကွောငျး တိုငျပမွေို့တောျမှာ နတေဲ့ ကိုကြောျကိုမောငျက ပွောပါတယျ။
“အမရေိကနျ လှှတျတောျ ဥက်ကဌ Nancy Pelosi လာတဲ့ နေ့က စပွီးတော့ တရုတျက ထိုငျဝမျ ပတျပတျလညျ နရော ၆ နရောမှာ စဈရေး လေ့ကငြ့ျမှုတှေ လုပျတယျ။ ခွိမျးခွောကျတဲ့ သဘောပေါ့နောျ။ ထိုငျဝမျမှာကတော့ အရှယျရောကျပွီးသား သူတိုငျး စဈမှု မထမျးမနရေ ဥပဒေ ရှိတယျ ခငျဗြ။ အရေးပေါျ ဥသွဆှဲပွီးတော့ လမျးပေါျက ကားတှေ ဆိုလညျး လမျးဘေးမှာ ကပျရပျ။ အိမျထဲမှာ ရှိတဲ့ လူတှလေညျး အပွငျမထှကျရ ဒီလိုမြိုး စညျးမဉြျး စညျးကမျးတှနေဲ့ လေ့ကငြ့ျမှုတှေ လုပျခဲ့တယျပေါ့နောျ။ တကယျလို့ စဈသာ ဖွဈခဲ့ရငျ ဘယျလိုမြိုး လေ့ကငြ့ျရမလဲ၊ ဘယျလိုမြိုး ရှောငျရှားကွမလဲ ပုံစံ အစမျးလေ့ကငြ့ျတဲ့ သဘောပေါ့လေ။ ”
တရုတျ ပွညျမကွီးက ထိုငျဝမျကို တကယျပဲ စဈရေးအရ ဝငျတိုကျမှာလား ဆိုတာကိုတော့ ခုခြိနျထိ သံသယ ဝငျနသေူက ထိုငျဝမျ နိုငျငံသားအဖွဈ ခံယူထားတဲ့ ကိုထှနျးဇောျခငျ ဖွဈပါတယျ။
“ ဒီ တရုတျပွညျမက ဒုံးကညြျနဲ့ လှမျးပဈပွီး စဈတိုကျလာရငျ ဘယျလို နရောမှာ ဗုံးခိုကငြျးတှေ ရှိမယျ။ ဘယျလို နရောမှာ သှားပွီးတော့ ရှောငျရမလဲ ဒါတှကေတော့ သူတို့က ပွောပွပေးတယျ။ ဒါပမေဲ့ အထူးတလညျ လေ့ကငြ့ျပေးတာမြိုးတော့ မရှိဘူးပေါ့နောျ။ ဒါကွောင့ျ ပွောရမယျဆိုရငျတော့ တကယျတနျး ဖွဈလာပွီ ဆိုရငျလညျး လေ့ကငြ့ျထားတာ မရှိတဲ့ အတှကျ တကယျတော့လညျး စိတျပူစရာ တခုပေါ့။ ဒါပမေဲ့လညျး အမြားသူငါလညျး ဒီဥစ်စာတှကေို လဈလြူရှုထားတာတှေ ရှိတယျ။ ဘာဖွဈလို့လဲ ဆိုတော့ တဖကျက ဒီလိုမြိုးဘဲ ခွိမျးခွောကျနတော အပွောနဲ့ ပွီးပွီးသှားတာ ဖွဈတဲ့ အတှကျကွောင့ျ ပွညျသူတှေ စိတျထဲမှာတော့ ကွောကျရှံ့ စိုးရိမျ ပူပနျ ကွောကျရှံ့မှုတော့ မရှိပါဘူး။ ”
သွဂုတျလထဲ တရုတျရဲ့ စဈအငျအားပွ ခွိမျးခွောကျမှု ကွုံလာပွီးနောကျ ထိုငျဝမျစာသငျကြောငျး တခြို့မှာ ကလေးတှေ ဘယျနရောမှာ ဗုံးခိုရမယျ၊ သှေးထှကျသံယို ဖွဈလာရငျ ဘယျလို ပွုစုရမယျဆိုတဲ့ ရှေးဦးသူနာပွုနညျးတှကေို သကျဆိုငျသူတှကေ လကျတှေ့ပွသကွတဲ့ ဗှီဒီယိုဖိုငျတှေ ထှကျပေါျလာပါတယျ။
အကယျ၍ တရုတျပွညျမကွီးကသာ စဈရေးအရ ဝငျတိုကျလာရငျ ထိုငျဝမျအနနေဲ့လညျး စဈရေးအရ ကာကှယျသှားဖို့ ထိုငျဝမျအစိုးရက ပွညျသူကို အသိပေးထားပွီးဖွဈကွောငျး ထိုငျဝမျအနောကျဖကျခွမျး ကမျးရိုးတနျး Taichung မွို့မှာနတေဲ့ မပှင့ျသကျမိုက ပွောပါတယျ။
“ ထိုငျဝမျ အစိုးရက သူတို့ အနိုငျကငြ့ျလာရငျတော့ လုံး၀ မခံဘူး။ ရတဲ့နညျးနဲ့ ခုခံသှားမယျလို့ အဲလိုမြိုးတော့ ပွောတာ သတငျးတှမှောတော့ တှေ့ရပါတယျ။ ဒီ ကြှနျးမကွီးရဲ့ ဘေးက ကြှနျးလေးတှမှောတော့ အဲလိုမြိုး ရှိတယျပေါ့။ ကာကှယျထားတာ။ ဒီလိုမြိုး တပျတှေ၊ နောကျပွီးတော့ အထူးကှနျမနျဒို တပျတှေ ဘာတှေ ကတော့ အရငျကတညျးက ရှိတာ။ ထိုငျဝမျ လူမြိုးတှကေရော သူတို့ လိုအပျလာလို့ ရှိရငျ တိုငျးပွညျ အတှကျပေါ့နောျ တိုကျဖို့ အဆငျသင့ျဘဲလို့ ပွောကွပါတယျ။ ”
ဒါပမေဲ့လညျး တရုတျအစိုးရက လိုအပျလို့ ဖိအားပေးမယျဆိုရငျတောငျ ထိုငျဝမျကို စဈရေးနညျးထကျစာရငျ စီးပှားရေးလမျးကွောငျး ပိတျဆို့ ဖွတျတောကျတဲ့နညျးမြိုးကို ပိုသုံးနိုငျကွောငျး ကိုထှနျးဇောျခငျက သုံးသပျပါတယျ။
“ တကယျတော့ နှဈ ၃၀ ကာလ အတှငျးမှာ ဒီလိုမြိုး ခွိမျးခွောကျမှုက တောကျလြှောကျ ဖွဈနတေဲ့ အတှကျကွောင့ျ အမြားသူငါရဲ့ စိတျထဲမှာ ဘယျလို ဖွဈနလေဲ ဆိုတော့ ဒါက ခွိမျးခွောကျမှု သကျသကျဘဲ။ သူတို့ အလှနျဆုံး လုပျနိုငျရငျ ထိုငျဝမျ ကြှနျးပေါျကို စီးပှားရေး ပိတျဆို့မှု လုပျမယျ။ ဥပမာပေါ့နောျ သူတို့ ပွညျမကွီး ခရီးသှားတှကေို ထိုငျဝမျကို မလာခိုငျးခွငျး အားဖွင့ျ ထိုငျဝမျရဲ့ ခရီးသှားလုပျငနျးတှေ ရပျတန့ျလုနီးပါး ဖွဈသှားအောငျ သူတို့ လုပျခဲ့ဖူးတယျ။ ဥပမာ ထိုငျဝမျက ထုတျကုနျတှေ သူတို့ပွညျကို ပေးမသှငျးတာတို့ စသဖွင့ျ ဒီလိုမြိုး နညျးမြိုးစုံနဲ့ စီးပှားရေး ပိတျဆို့မှုကတော့ သူတို့ လုပျမွဲ လုပျလေ့ ရှိတယျ။ ဒါက အဓိက တခကြျပေါ့။ တကယျတနျး စဈ ဝငျတိုကျမလား မတိုကျဘူးလား ဆိုတာကတော့ အမြားစုကတော့ မဖွဈဘူးဘဲ ယုံကွညျကွတယျပေါ့နောျ။ သို့သောျငွားလညျးပေါ့ မိုကျရူးရဲဆနျတဲ့ ဒီ အုပျခြုပျသူတှေ ရှိတယျ ဆိုရငျတော့ ဖွဈကောငျး ဖွဈသှားနိုငျတယျ။ ဒါကလညျး တရုတျ ပွညျသူ့ သမ်မတ နိုငျငံရဲ့ မစ်စတာ ရှီကငြ့ျပငျ ကတော့ ဒီ အရှေ့က ဟူကငြျးတောငျ တို့ စသဖွင့ျပေါ့နောျ ခေါငျးဆောငျတှထေကျ စာရငျတော့ သူက ပိုပွီးတော့ ပွတျသားတယျ။ သူ လုပျမယျဆိုရငျတော့ သူ လုပျကို လုပျမယျလို့ စိတျကို ဆုံးဖွတျထားတာတော့ တှေ့ရတယျ။ ”
အမရေိကနျအခွစေိုကျ Carnegie Endowment for Peace နိုငျငံတကာ မူဝါဒ လေ့လာရေးအဖှဲ့ကတော့ တရုတျက လာမယ့ျနှဈပိုငျးအတှငျး စဈရေးအရ ဝငျတိုကျနိုငျတယျဆိုတဲ့ အစီရငျခံစာတစောငျကို ထုတျပွနျထားပါတယျ။
တရုတျနိုငျငံ စဈတပျ အငျအားကတော့ အမွဲတမျးစဈသညျ ၂,၀၀၀,၀၀၀ ကြောျရှိပွီး အရံစဈသညျ ၅၀၀,၀၀၀ ကြောျ ရှိကာ ၂၀၂၂ ခုနှဈအတှကျ စဈအသုံးစရိတျ ဘတျဂကြျ အမရေိကနျဒေါျလာ ဘီလြံ ၂၃၀ နီးပါးရှိတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ထိုငျဝမျ စဈအငျအားကတော့ အမွဲတမျးစဈသညျ ၁၇၀,၀၀၀ ကြောျ ရှိပွီး၊ အရံစဈသညျ ၁၂,၀၀၀ နီးပါးရှိတယျလို့ သုတသေန စာတမျးတှကေ ဖေါျပွပါတယျ။