ဇန်နဝါရီလကုန်ပိုင်းမှာ ကာလုံအစည်းအဝေးခေါ်ယူသွားဖို့ရှိတယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ကပြောပါတယ်။ ကာလုံခေါ်ယူပြီးမှသာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့အစီအစဉ်တွေကို ထုတ်ပြန်မယ်လို့လည်းပြောပါတယ်။ ဒီသတင်း ရန်ကုန်ကပေးပို့တာကို ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က ပြောပြမှာပါ။
လာမယ့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ရက်နေ့မှာ စစ်ကောင်စီအာဏာသိမ်းယူတာ ၂နှစ်ပြည့်တော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲလို ၂နှစ်ပြည့်မတိုင်ခင်မှာ ကာလုံလို့ခေါ်တဲ့ ကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီ အစည်းအဝေးကို ဒီဇန်နဝါရီလကုန် ပိုင်းမှာ ခေါ်ယူသွားဖို့ရှိတယ်လို့ စစ်ကောင်စီပြောခွင့်ရ ဗိုလ်ချုပ်ဇော်မင်းထွန်းက ဗွီအိုအေ ပြောပါတယ်။
"အဓိကကတော့ကျနော်တို့ ၂နှစ်ပြည့်တဲ့ အခါ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီကို အစီရင်ခံတင်ပြရမှာရှိပါတယ်။ အဲဒီမှာအစီရင်ခံတင်ပြမယ့်ဟာကိုစောင့်ကြည့်ပေးဖို့ ပြောချင်ပါတယ်။"
ကာလုံခေါ်ယူမယ့်အစီအစဉ် တင်ပြမယ့်အချက်အလက်အသေးစိတ်ကိုထုတ်ပြောဖို့ ငြင်းဆိုပါတယ်။ ကာလုံခေါ်ယူပြီးမှသာ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့အစီအစဉ်တွေကို ထုတ်ပြန်မယ်လို့လည်း ပြောပါတယ်။
စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က စစ်တပ်က နိုင်ငံတော်အာဏာသိမ်းခဲ့ရတဲ့ ၂နှစ်ပြည့် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ကာလုံအစည်း အဝေးမှာပြောကြားဖို့ရှိပြီး တင်ပြချက်တွေအပေါ်အခြေခံကာ တိုင်းပြည်အနာဂတ်ကို ဖော်ဆောင်သွားမှာဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီဘက်ကပြောပါတယ်။
စစ်ကောင်စီဘက်က ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လထဲမှာ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ဥပဒေနဲ့အညီ ပြန်လည် ကျင်းပပေး မယ်ဆိုတဲ့ ကတိပေးထားဖူးပြီး လက်ရှိမှာနိုင်ငံအနှံအပြား တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်နေတာကြောင့် ကျင်းပဖြစ်မဖြစ်နဲ့ပတ်သတ်လို့ ဘာမှရှင်းရှင်းလင်းလင်း မပြောသေးပါဘူး။
စစ်ကောင်စီက ဇန်နဝါရီလကုန်မှာ ကာလုံခေါ်ယူမယ့်အခြေအနေနဲ့ပတ်သတ်လို့ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးရဲထွန်း ကတော့ အခုလိုသုံးသပ်ပြောဆိုလိုက်ပါတယ်။
"ဘယ်လိုဆက်လုပ်မလဲဆိုတာ အမှန်က ကာလုံကဆုံးဖြတ်ရမှာ၊ ရွေးကောက်ပွဲလုပ်မယ်လို့ ဆုံးဖြတ်မှာလား၊ ဒါမှမဟုတ် နစကကို ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကိုဆက်ပြီးတော့ တာဝန်ပေးမှာလား ၊ တာဝန်ပေးမှာဆိုရင်လည်း ဘယ်ပုဒ်မနဲ့တာဝန်ပေးမှာလဲ။ ပုဒ်မ ၄၂၅ မှာကတော့ သာမာန်အားဖြင့် ၆ လ ၊ ၆ လ နှစ်ကြိမ် သက်တမ်းတိုးနိုင်သည်လို့ အဲ့လိုပဲပါတယ်။ အဲ့ဒီတော့ သာမာန်မဟုတ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ အခုက တာဝန်ကမပြီးဆုံးသေးတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့လို့ ဆက်လက်ပြီးတော့ နစကအနေနဲ့ အုပ်ချုပ်ခွင့်ပြုပါလို့ တောင်းလို့ရှိရင်လည်း အခြေခံဥပဒေအရက ခွင့်ပြုတယ် ပေးနိုင်တယ်လို့ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းဆိုမထားပေမယ့် သာမာန်မဟုတ်တဲ့ကိစ္စကြောင့်မို့လို့ ပေးမယ်ဆိုပြီးတော့ တိုးပေးတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်သလို၊ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ပြင်ဆင်မယ် ဆိုတာမျိုးလည်းဖြစ်နိုင်တယ်။ ပြောချင်တဲ့သဘောက လုပ်ချင်ရင်လည်း လုပ်လို့ရတယ်၊ မလုပ်ချင်ဘူး ဆက်ပြီးတော့ သက်တမ်းတိုးမယ်ဆိုလည်း လုပ်လို့ရတယ်ဆိုတာကို ပြောချင်တာ"
၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးကောင်စီကို နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ ဒုတိယသမ္မတနှစ်ဦး၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ၊ အမျိုးသားလွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ၊ တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီး ချုပ်၊ ဒုတိယတပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၊ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး၊ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး၊ နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးတို့နဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းယူမှုပြီးနောက်မှာ ကာလုံပထမအကြိမ်ခေါ်ကာ ဒုသမ္မတ ဦးမြင့်ဆွေက ယာယီသမ္မတအဖြစ်ရယူပြီး၊ အရေးပေါ်ကာလဆိုင်ရာပြဌာန်းချက်အရ ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ကို အရေးပေါ်ကာလပြဌာန်းချက်အရဆိုကာ အာဏာကုန်လွှဲခဲ့ပါတယ်။
ဖွဲ့စည်းပုံပြဌာန်းချက်ထဲမှာတော့ အရေးပေါ်ကာလပြဌာန်းချက် တစ်နှစ်သတ်မှတ်ပြီးရင်၊ တစ်ကြိမ်ကို ၆ လနဲ့ နှစ်ကြိမ်အထိ သက်တမ်းတိုးနိုင်တယ်လို့ ဖော်ပြထားတာမို့ အခု ဇန်နဝါရီ ၃၀ ရက်ဆိုရင် သက်တမ်းကုန်ပါပြီ။ စစ်ကောင်စီဘက် ကတော့ ဖေဖော်ဝါရီ စစ်တပ်ကအာဏာ သိမ်းယူမှုဟာ ၂၀၀၈ ခုနှစ်ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့အညီဖြစ်တယ်လို့ စစ်ကောင်စီက ပြောထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီမိုကရေစီရေး အဖွဲ့အစည်းတွေ တတ်ကြွ လှုပ် ရှားသူတွေကတော့ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက် စစ်တပ်အာဏာ သိမ်းမှု ဟာ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံနဲ့မညီ ညွတ်တာမို့၊ စစ်တပ်ကိုယ်တိုင်က အဲဒီ ဖွဲ့စည်းပုံကို ဖျက်ပြီးသားဖြစ် တယ်လို့ ပြောဆိုထားကြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ဇန်နဝါရီလကုန် စစ်ကောင်စီ ကာလုံအစည်းအဝေးခေါ်ယူမည်
{Unicode}
ဇနျနဝါရီလကုနျ စဈကောငျစီ ကာလုံအစညျးအဝေးခေါျယူမညျ
ဇနျနဝါရီ ၁၈၊ ၂၀၂၃ (ဗှီအိုအေ၊မွနျမာ)
ဇနျနဝါရီလကုနျပိုငျးမှာ ကာလုံအစညျးအဝေးခေါျယူသှားဖို့ရှိတယျလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ကပွောပါတယျ။ ကာလုံခေါျယူပွီးမှသာ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပဖို့အစီအစဉျတှကေို ထုတျပွနျမယျလို့လညျးပွောပါတယျ။ ဒီသတငျး ရနျကုနျကပေးပို့တာကို ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက ပွောပွမှာပါ။
လာမယ့ျ ဖဖေောျဝါရီ ၁ရကျနေ့မှာ စဈကောငျစီအာဏာသိမျးယူတာ ၂နှဈပွည့ျတော့မှာဖွဈပါတယျ။ အဲလို ၂နှဈပွည့ျမတိုငျခငျမှာ ကာလုံလို့ခေါျတဲ့ ကာကှယျရေးနဲ့ လုံခွုံရေးကောငျစီ အစညျးအဝေးကို ဒီဇနျနဝါရီလကုနျ ပိုငျးမှာ ခေါျယူသှားဖို့ရှိတယျလို့ စဈကောငျစီပွောခှင့ျရ ဗိုလျခြုပျဇောျမငျးထှနျးက ဗှီအိုအေ ပွောပါတယျ။
"အဓိကကတော့ကနြောျတို့ ၂နှဈပွည့ျတဲ့ အခါ အမြိုးသားကာကှယျရေးနဲ့ လုံခွုံရေးကောငျစီကို အစီရငျခံတငျပွရမှာရှိပါတယျ။ အဲဒီမှာအစီရငျခံတငျပွမယ့ျဟာကိုစောင့ျကွည့ျပေးဖို့ ပွောခငြျပါတယျ။"
ကာလုံခေါျယူမယ့ျအစီအစဉျ တငျပွမယ့ျအခကြျအလကျအသေးစိတျကိုထုတျပွောဖို့ ငွငျးဆိုပါတယျ။ ကာလုံခေါျယူပွီးမှသာ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပဖို့အစီအစဉျတှကေို ထုတျပွနျမယျလို့လညျး ပွောပါတယျ။
စဈခေါငျးဆောငျ ဗိုလျခြုပျမှူးကွီးမငျးအောငျလှိုငျက စဈတပျက နိုငျငံတောျအာဏာသိမျးခဲ့ရတဲ့ ၂နှဈပွည့ျ တာဝနျထမျးဆောငျခဲ့တဲ့ အခွအေနတှေနေဲ့ပတျသကျလို့ ကာလုံအစညျး အဝေးမှာပွောကွားဖို့ရှိပွီး တငျပွခကြျတှအေပေါျအခွခေံကာ တိုငျးပွညျအနာဂတျကို ဖောျဆောငျသှားမှာဖွဈတယျလို့ စဈကောငျစီဘကျကပွောပါတယျ။
စဈကောငျစီဘကျက ၂၀၂၃ ခုနှဈ ဩဂုတျလထဲမှာ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲကို ဥပဒနေဲ့အညီ ပွနျလညျ ကငြျးပပေး မယျဆိုတဲ့ ကတိပေးထားဖူးပွီး လကျရှိမှာနိုငျငံအနှံအပွား တိုကျပှဲတှေ ဖွဈနတောကွောင့ျ ကငြျးပဖွဈမဖွဈနဲ့ပတျသတျလို့ ဘာမှရှငျးရှငျးလငျးလငျး မပွောသေးပါဘူး။
စဈကောငျစီက ဇနျနဝါရီလကုနျမှာ ကာလုံခေါျယူမယ့ျအခွအေနနေဲ့ပတျသတျလို့ နိုငျငံရေးလေ့လာသုံးသပျသူ ဦးရဲထှနျး ကတော့ အခုလိုသုံးသပျပွောဆိုလိုကျပါတယျ။
"ဘယျလိုဆကျလုပျမလဲဆိုတာ အမှနျက ကာလုံကဆုံးဖွတျရမှာ၊ ရှေးကောကျပှဲလုပျမယျလို့ ဆုံးဖွတျမှာလား၊ ဒါမှမဟုတျ နစကကို ကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျကိုဆကျပွီးတော့ တာဝနျပေးမှာလား ၊ တာဝနျပေးမှာဆိုရငျလညျး ဘယျပုဒျမနဲ့တာဝနျပေးမှာလဲ။ ပုဒျမ ၄၂၅ မှာကတော့ သာမာနျအားဖွင့ျ ၆ လ ၊ ၆ လ နှဈကွိမျ သကျတမျးတိုးနိုငျသညျလို့ အဲ့လိုပဲပါတယျ။ အဲ့ဒီတော့ သာမာနျမဟုတျတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ အခုက တာဝနျကမပွီးဆုံးသေးတဲ့အတှကျကွောင့ျမို့လို့ ဆကျလကျပွီးတော့ နစကအနနေဲ့ အုပျခြုပျခှင့ျပွုပါလို့ တောငျးလို့ရှိရငျလညျး အခွခေံဥပဒအေရက ခှင့ျပွုတယျ ပေးနိုငျတယျလို့ ရှငျးရှငျးလငျးလငျးဆိုမထားပမေယ့ျ သာမာနျမဟုတျတဲ့ကိစ်စကွောင့ျမို့လို့ ပေးမယျဆိုပွီးတော့ တိုးပေးတာမြိုးလညျး ဖွဈနိုငျသလို၊ ရှေးကောကျပှဲအတှကျ ပွငျဆငျမယျ ဆိုတာမြိုးလညျးဖွဈနိုငျတယျ။ ပွောခငြျတဲ့သဘောက လုပျခငြျရငျလညျး လုပျလို့ရတယျ၊ မလုပျခငြျဘူး ဆကျပွီးတော့ သကျတမျးတိုးမယျဆိုလညျး လုပျလို့ရတယျဆိုတာကို ပွောခငြျတာ"
၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒအေရ အမြိုးသားကာကှယျရေးနဲ့ လုံခွုံရေးကောငျစီကို နိုငျငံတောျသမ်မတ၊ ဒုတိယသမ်မတနှဈဦး၊ ပွညျသူ့လှှတျတောျဥက်ကဋ်ဌ၊ အမြိုးသားလှှတျတောျဥက်ကဋ်ဌ၊ တပျမတောျ ကာကှယျရေးဦးစီး ခြုပျ၊ ဒုတိယတပျမတောျကာကှယျရေးဦးစီးခြုပျ၊ ကာကှယျရေးဝနျကွီး၊ နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး၊ ပွညျထဲရေးဝနျကွီး၊ နယျစပျရေးရာဝနျကွီးတို့နဲ့ ဖှဲ့စညျးထားပါတယျ။
၂၀၂၁ ခုနှဈ ဖဖေောျဝါရီ စဈတပျကအာဏာသိမျးယူမှုပွီးနောကျမှာ ကာလုံပထမအကွိမျခေါျကာ ဒုသမ်မတ ဦးမွင့ျဆှကေ ယာယီသမ်မတအဖွဈရယူပွီး၊ အရေးပေါျကာလဆိုငျရာပွဌာနျးခကြျအရ ဗိုလျခြုပျမှုးကွီး မငျးအောငျလှိုငျကို အရေးပေါျကာလပွဌာနျးခကြျအရဆိုကာ အာဏာကုနျလှှဲခဲ့ပါတယျ။
ဖှဲ့စညျးပုံပွဌာနျးခကြျထဲမှာတော့ အရေးပေါျကာလပွဌာနျးခကြျ တဈနှဈသတျမှတျပွီးရငျ၊ တဈကွိမျကို ၆ လနဲ့ နှဈကွိမျအထိ သကျတမျးတိုးနိုငျတယျလို့ ဖောျပွထားတာမို့ အခု ဇနျနဝါရီ ၃၀ ရကျဆိုရငျ သကျတမျးကုနျပါပွီ။ စဈကောငျစီဘကျ ကတော့ ဖဖေောျဝါရီ စဈတပျကအာဏာ သိမျးယူမှုဟာ ၂၀၀၈ ခုနှဈဖှဲ့စညျးပုံနဲ့အညီဖွဈတယျလို့ စဈကောငျစီက ပွောထားပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျလညျး ဒီမိုကရစေီရေး အဖှဲ့အစညျးတှေ တတျကွှ လှုပျ ရှားသူတှကေတော့ ၂၀၂၁ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျ စဈတပျအာဏာ သိမျးမှု ဟာ ၂၀၀၈ ဖှဲ့စညျးပုံနဲ့မညီ ညှတျတာမို့၊ စဈတပျကိုယျတိုငျက အဲဒီ ဖှဲ့စညျးပုံကို ဖကြျပွီးသားဖွဈ တယျလို့ ပွောဆိုထားကွပါတယျ။