[Zawgyi/Unicode]
တိုင်းရင်းသား ဒေသတွေမှာ ဒေသခံတွေ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုတွေ ကြုံရနိုင်တာကြောင့် လက်ရှိရေးဆွဲနေတွဲ အမျိုးသားမြေယာ ဥပဒေသစ်ကို ရပ်ဆိုင်းထားဖို့ တောင်သူလယ်သမား ကိုယ်စားပြု အရပ်ဘက် အဖွဲ့တွေက တိုက်တွန်းလိုက်တဲ့အကြောင်း တင်ပြပေးမှာပါ။ ဗွီအိုအေမြန်မာပိုင်း သတင်းထောက် ကိုဇော်ထက်က သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။
အမျိုးသားမြေအသုံးချရေး မူဝါဒကို အခြေခံပြီး မြေယာဥပဒေအသစ်ကို ၂၀၂၂ ခုနှစ်ထဲမှာ အပြီးရေးဆွဲသွားမယ်လို့ အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ် NLD ရဲ့ ပြီးခဲ့တဲ့ အစိုးရသက်တမ်းအတွင်း ကြေညာခဲ့ပေမဲ့ လုပ်ငန်းအသေးစိတ် သေချာဖော်ပြမှုမရှိတာ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မဖော်ပြတာတွေအပေါ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးစုတွေက ထောက်ပြလိုက်တာပါ။
မြေယာမူဝါဒကို သက်ဆိုင်ရာ ပြည်နယ်တွေကသာရေးဆွဲသင့်ပြီး ဒီလိုရေးဆွဲတာမှာ အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုလိုကြောင်းနဲ့ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုကို ပိုပြီးအားပေးနေတဲ့ မြေယာဥပဒေဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီဥပဒေရေးဆွဲတာကို NLD အစိုးရသစ်သက်တမ်းမှာ ရပ်ဆိုင်းထားဖို့ တောင်းဆိုရတာဖြစ်ကြောင်း တိုင်းရင်းသား မြေယာကွန်ရက် ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ဦးအောင်လတ်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
“သွားနေတာက ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု ဖြစ်တယ်။ မြေယာမူဝါဒတွေ ရေးဆွဲနေတာက ဗဟိုက အဓိကကိုင်နေတယ်။ အခုရေးဆွဲနေတဲ့ မြေယာမူဝါဒတွေ ၂၀၀၈ အခြေခံဥပဒေက ဆင်းသက်လာတာဖြစ်တယ်။ ရေးဆွဲခဲ့တဲ့မြေယာမူဝါဒနဲ့ မြေပြင်အခြေအနေနဲ့ ကွဲလွဲမှုရှိတယ်။ ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုကို ပိုမိုအားပေးနေတဲ့ မြေယာမူဝါဒတွေဖြစ်နေတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ကန့်ကွက်ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို သွားနိုင်မယ့် လယ်ယာမြေနဲ့ ရိုးရာဓလေ့အတိုင်း မြေယာစီမံခန့်ခွဲရေးရဖို့ လုပ်ဆောင်တာက အုပ်ချုပ်ရေးကို ပိုပြီး အကျိုးဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ တောင်သူလယ်သမားအဖွဲ့တွေ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ မြေယာအဖွဲ့အစည်း ၁၆ ခုက သူတို့ရဲ့ သဘောထားကို ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ ပူးတွဲထုတ်ပြန်ထားတာပါ။
တောင်သူလယ်သမားတွေကို အခြေပြုတဲ့ မြေယာဥပဒေမျိုးသား ဖြစ်သင့်တယ်လို့လည်း တိုင်းရင်းသား မြေယာကွန်ရက်က ဦးအောင်လတ်က ပြောပါတယ်။
SEE ALSO: NLD ပါတီအနေနဲ့ ပြည်နယ်၊ တိုင်း ဝန်ကြီးချုပ်နေရာတွေ ခွဲပေးသင့်သလား …“နိုင်ငံရေးဆိုတာလည်း မြေယာပေါ်မှာ အခြေခံပြီး မူတည်တာပဲ။ ဒါကြောင့်မို့ မြေယာဥပဒေ ရေးဆွဲတဲ့နေရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိသော တောင်သူလယ်သမားကို၊ သူတို့ရဲ့ ဘဝကို အဓိက ကြည့်ပြီးမှ ရေးဆွဲတာက ပိုပြီးမှ မှန်ကန်ဆီလျော်တဲ့ မြေယာမူဝါဒ ဖြစ်မယလို့ မြင်တယ်။”
လယ်ယာမြေဥပဒေနဲ့ ၂၀၁၈ နှစ်ကုန်ပိုင်းပြဋ္ဌာန်းလိုက်တဲ့ မြေလွတ်မြေလပ်မြေရိုင်းဥပဒေ တွေကြောင့် တိုက်ပွဲရှောင်နေရသူတွေ၊ ပြည်ပအလုပ်ထွက် လုပ်သူတွေ မြေယာဆုံးရှုံးမှုတွေ ရှိလာတယ်လို့လည်း မြေယာအခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေက ပြောပါတယ်။ အစိုးရရဲ့ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ထားတဲ့စာရင်းအရ မြေလွတ်၊ မြေလပ်၊ မြေရိုင်းက ဧက ၅၄ သန်း ကျော်ပါတယ်။ ဘိုးဘွားစဉ်ဆက် ပိုင်လာတဲ့မြေတွေ ဆုံးရှုံးကြလို့ လူ့အခွင့်အရေး လှုပ်ရှားသူတွေနဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝန်းကလည်း စိုးရိမ်တဲ့ သဘောထားတွေ ပြောဆိုထားကြတာပါ။
၁၉၄၇ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ တိုင်းရင်းသားတွေဟာ အခွင့်အရေးတန်းတူ ရသင့်တယ်လို့ လူ့အခွင့်အရေးရှေ့နေတဦးဖြစ်သူတရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ဦးကြီးမြင့်က အခုလိုသုံးသပ်ပါတယ်။
“ရှင်းရှင်းပြောရရင် ပြည်နယ်တွေမှာ ကိုယ့် constitution နဲ့ကိုယ် ဖက်ဒရယ် ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကို တည်ဆောက်ရမှာ ပြီးတော့မှ ပြည်ထောင်စုနဲ့ ပေါင်းစည်းရမှာလေ။ အဲဒီလို မဟုတ်ဘဲ ပြည်ထောင်စုကချည်းပဲ အကုန်ချပေးပြီးတော့ ဆရာနဲ့တပည့် လက်ဝေခံပေါ့ဗျာ အဲဒီလိုဟာမျိုးကတော့ အဆုံးသတ်သင့်ပြီ၊ အတင်းလုပ်တဲ့ဟာမျိုးတော့ ကျနော်လက်မခံပါဘူး။”
အစိုးရအနေနဲ့ ရှုပ်ထွေးလှတဲ့ မြေယာဥပဒေအသစ်ကို ပြန်ပြီးသုံးသပ်တဲ့နေရာမှာ လူမျိုးစုတွေ၊ တောင်သူလယ်သမားတွေနဲ့ လူထုရဲ့ အကြံပေးချက်ကို ယူပြီးမှ အသိပညာပေး လှုပ်ရှားမှုတွေ လုပ်သင့်ကြောင်းလည်း လူ့အခွင့်အရေး စောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ကလည်း ထောက်ပြထားပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
အမျိုးသားမြေယာဥပဒေကြမ်း ရေးဆွဲမှုရပ်ဆိုင်းထားဖို့ အရပ်ဘက်အဖွဲ့တွေ တောင်းဆို
[Unicode Version]
အမြိုးသားမွယောဥပဒကွေမျး ရေးဆှဲမှုရပျဆိုငျးထားဖို့ အရပျဘကျအဖှဲ့တှေ တောငျးဆို
တိုငျးရငျးသား ဒသေတှမှော ဒသေခံတှေ နဈနာဆုံးရှုံးမှုတှေ ကွုံရနိုငျတာကွောင့ျ လကျရှိရေးဆှဲနတှေဲ အမြိုးသားမွယော ဥပဒသေဈကို ရပျဆိုငျးထားဖို့ တောငျသူလယျသမား ကိုယျစားပွု အရပျဘကျ အဖှဲ့တှကေ တိုကျတှနျးလိုကျတဲ့အကွောငျး တငျပွပေးမှာပါ။ ဗှီအိုအမွေနျမာပိုငျး သတငျးထောကျ ကိုဇောျထကျက သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။
အမြိုးသားမွအေသုံးခရြေး မူဝါဒကို အခွခေံပွီး မွယောဥပဒအေသဈကို ၂၀၂၂ ခုနှဈထဲမှာ အပွီးရေးဆှဲသှားမယျလို့ အမြိုးသား ဒီမိုကရစေီ အဖှဲ့ခြုပျ NLD ရဲ့ ပွီးခဲ့တဲ့ အစိုးရသကျတမျးအတှငျး ကွညောခဲ့ပမေဲ့ လုပျငနျးအသေးစိတျ သခြောဖောျပွမှုမရှိတာ၊ အရပျဘကျအဖှဲ့တှရေဲ့ အခနျးကဏ်ဍကို ရှငျးရှငျးလငျးလငျး မဖောျပွတာတှအေပေါျ တိုငျးရငျးသား လူမြိုးစုတှကေ ထောကျပွလိုကျတာပါ။
မွယောမူဝါဒကို သကျဆိုငျရာ ပွညျနယျတှကေသာရေးဆှဲသင့ျပွီး ဒီလိုရေးဆှဲတာမှာ အရပျဘကျအဖှဲ့တှရေဲ့ ပူးပေါငျးပါဝငျမှုလိုကွောငျးနဲ့ ဗဟိုခြုပျကိုငျမှုကို ပိုပွီးအားပေးနတေဲ့ မွယောဥပဒဖွေဈတဲ့အတှကျ ဒီဥပဒရေေးဆှဲတာကို NLD အစိုးရသဈသကျတမျးမှာ ရပျဆိုငျးထားဖို့ တောငျးဆိုရတာဖွဈကွောငျး တိုငျးရငျးသား မွယောကှနျရကျ ပွောရေးဆိုခှင့ျရှိသူ ဦးအောငျလတျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
“သှားနတောက ဖကျဒရယျပွညျထောငျစု ဖွဈတယျ။ မွယောမူဝါဒတှေ ရေးဆှဲနတောက ဗဟိုက အဓိကကိုငျနတေယျ။ အခုရေးဆှဲနတေဲ့ မွယောမူဝါဒတှေ ၂၀၀၈ အခွခေံဥပဒကေ ဆငျးသကျလာတာဖွဈတယျ။ ရေးဆှဲခဲ့တဲ့မွယောမူဝါဒနဲ့ မွပွေငျအခွအေနနေဲ့ ကှဲလှဲမှုရှိတယျ။ ဗဟိုခြုပျကိုငျမှုကို ပိုမိုအားပေးနတေဲ့ မွယောမူဝါဒတှဖွေဈနတေယျ။ ဒါကွောင့ျမို့ ကန့ျကှကျရတာ ဖွဈပါတယျ။”
ဖကျဒရယျစနဈကို သှားနိုငျမယ့ျ လယျယာမွနေဲ့ ရိုးရာဓလေ့အတိုငျး မွယောစီမံခန့ျခှဲရေးရဖို့ လုပျဆောငျတာက အုပျခြုပျရေးကို ပိုပွီး အကြိုးဖွဈလိမ့ျမယျလို့ တောငျသူလယျသမားအဖှဲ့တှေ၊ သဘာဝပတျဝနျးကငြျနဲ့ မွယောအဖှဲ့အစညျး ၁၆ ခုက သူတို့ရဲ့ သဘောထားကို ဇနျနဝါရီ ၂၇ ရကျ ဗုဒ်ဓဟူးနေ့မှာ ပူးတှဲထုတျပွနျထားတာပါ။
တောငျသူလယျသမားတှကေို အခွပွေုတဲ့ မွယောဥပဒမြေိုးသား ဖွဈသင့ျတယျလို့လညျး တိုငျးရငျးသား မွယောကှနျရကျက ဦးအောငျလတျက ပွောပါတယျ။
“နိုငျငံရေးဆိုတာလညျး မွယောပေါျမှာ အခွခေံပွီး မူတညျတာပဲ။ ဒါကွောင့ျမို့ မွယောဥပဒေ ရေးဆှဲတဲ့နရောမှာ မွနျမာနိုငျငံမှာ ၇၅ ရာခိုငျနှုနျးရှိသော တောငျသူလယျသမားကို၊ သူတို့ရဲ့ ဘဝကို အဓိက ကွည့ျပွီးမှ ရေးဆှဲတာက ပိုပွီးမှ မှနျကနျဆီလြောျတဲ့ မွယောမူဝါဒ ဖွဈမယလို့ မွငျတယျ။”
လယျယာမွေဥပဒနေဲ့ ၂၀၁၈ နှဈကုနျပိုငျးပွဋ်ဌာနျးလိုကျတဲ့ မွလှေတျမွလေပျမွရေိုငျးဥပဒေ တှကွေောင့ျ တိုကျပှဲရှောငျနရေသူတှေ၊ ပွညျပအလုပျထှကျ လုပျသူတှေ မွယောဆုံးရှုံးမှုတှေ ရှိလာတယျလို့လညျး မွယောအခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှကေ ပွောပါတယျ။ အစိုးရရဲ့ တရားဝငျ ထုတျပွနျထားတဲ့စာရငျးအရ မွလှေတျ၊ မွလေပျ၊ မွရေိုငျးက ဧက ၅၄ သနျး ကြောျပါတယျ။ ဘိုးဘှားစဉျဆကျ ပိုငျလာတဲ့မွတှေေ ဆုံးရှုံးကွလို့ လူ့အခှင့ျအရေး လှုပျရှားသူတှနေဲ့ ကုလသမဂ်ဂ အပါအဝငျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝနျးကလညျး စိုးရိမျတဲ့ သဘောထားတှေ ပွောဆိုထားကွတာပါ။
၁၉၄၇ ဖှဲ့စညျးပုံအခွခေံဥပဒအေရ တိုငျးရငျးသားတှဟော အခှင့ျအရေးတနျးတူ ရသင့ျတယျလို့ လူ့အခှင့ျအရေးရှေ့နတေဦးဖွဈသူတရားလှှတျတောျရှေ့နေ ဦးကွီးမွင့ျက အခုလိုသုံးသပျပါတယျ။
SEE ALSO: မြန်မာကျေးလက်လူထု နစ်နာမယ့် မြေယာစီမံခန့်ခွဲရေးအစီအစဉ် ရပ်တန့်ဖို့ ကုလနဲ့ HRW တောင်းဆို“ရှငျးရှငျးပွောရရငျ ပွညျနယျတှမှော ကိုယ့ျ constitution နဲ့ကိုယျ ဖကျဒရယျ ဒီမိုကရစေီနိုငျငံကို တညျဆောကျရမှာ ပွီးတော့မှ ပွညျထောငျစုနဲ့ ပေါငျးစညျးရမှာလေ။ အဲဒီလို မဟုတျဘဲ ပွညျထောငျစုကခညြျးပဲ အကုနျခပြေးပွီးတော့ ဆရာနဲ့တပည့ျ လကျဝခေံပေါ့ဗြာ အဲဒီလိုဟာမြိုးကတော့ အဆုံးသတျသင့ျပွီ၊ အတငျးလုပျတဲ့ဟာမြိုးတော့ ကနြောျလကျမခံပါဘူး။”
အစိုးရအနနေဲ့ ရှုပျထှေးလှတဲ့ မွယောဥပဒအေသဈကို ပွနျပွီးသုံးသပျတဲ့နရောမှာ လူမြိုးစုတှေ၊ တောငျသူလယျသမားတှနေဲ့ လူထုရဲ့ အကွံပေးခကြျကို ယူပွီးမှ အသိပညာပေး လှုပျရှားမှုတှေ လုပျသင့ျကွောငျးလညျး လူ့အခှင့ျအရေး စောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ကလညျး ထောကျပွထားပါတယျ။