မြန်မာ့တပ်မတော်နဲ့ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဖွဲ့ KIA တို့ကြားဖြစ်ခဲ့တဲ့ တိုက်ပွဲတွေကြောင့် ဒေသခံတွေအနေနဲ့ မြေယာဆုံးရှုံးရတာ၊ အိုးအိမ်စွန့်ထွက်ပြေးရတာနဲ့ မိသားစုတွေ တကွဲတပြား ဖြစ်ရတာတွေကနေ နေထိုင်စားသောက်ရေး အခက် တွေ့ကြရပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဒေသခံ အမျိုးသမီးငယ်အများအပြားဟာ အိမ်နီးချင်း တရုတ်ပြည်မှာ အလုပ်သွားရှာကြရပြီး လူမှောင်ခို ကူးခံရမှာ၊ အတင်းအဓမ္မ အိမ်ထောင်ပြုခိုင်းခံရမှာ စတဲ့အခြေအနေတွေနဲ့ကြုံရဖို့ ပိုပြီး အကာအကွယ်မဲ့ ဖြစ်ရပါတယ်။ လူမှောင်ခိုကူးခံရတာရဲ့ ရိုက်ခတ်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဒေသတွင်းက တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ၊ လူမှောင်ခိုကူးခံခဲ့ရသူတွေနဲ့ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းပြီး Steve Sandford က ကချင်ပြည်နယ်ကနေ သတင်းပေးပို့ထားပါတယ်။ ကိုကျော်ကျော်သိန်းက ပြောပြပါမယ်။
ကချင်ပြည်နယ်က ထောင်ပေါင်းများစွာသော အလုပ်လက်မဲ့တွေဟာ ငွေရှာဖို့မျှော်လင့်ချက်နဲ့ တရုတ်ပြည်ဘက်ကို သွားကြ လေ့ရှိပါတယ်။
၂၀၁၅ ခုနှစ်ကမှ ရပ်ပစ်ခဲ့တဲ့ မိသားတစု ကလေးတဦးမူဝါဒကြောင့် တရုတ်ပြည်မှာ အမျိုးသားအရေအတွက်ထက် အမျိုးသမီး အရေအတွက်က ပိုနည်းနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် အိမ်ထောင်ပြုဖို့၊ ကလေးမွေးဖို့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေက အမျိုးသမီးနဲ့ မိန်းကလေး တွေကို ပိုလိုလာတာပါ။
ဒါကြောင့်လည်း အကာအကွယ်အမဲ့ဆုံးသူတွေ လှည့်ဖျားခံကြရတာပါပဲ။ အလုပ်ရမယ်ဆိုပြီး သူငယ်ချင်းတဦးက ကတိပေးခဲ့ပေမယ့် နောက်ကျတော့ ဆေးထိုးခံရပြီး တရုတ်ပြည်မှာ ဖမ်းထားခံခဲ့ရတယ်လို့ ဘယ်သူဆိုတာ မဖော်ပြချင်တဲ့ အမျိုးသမီးတဦးက ပြောပါတယ်။
“ဒုက္ခရောက်ပြီး သိပ်ဆိုးတဲ့အခြေအနေမှာ နေခဲ့ရပါတယ်။ ကျမကို လိင်ပိုင်း အနိုင့်အထက် ပြုကျင့်ပြီး မတော်မတရားလုပ်ပါတယ်။ ကျမ သူတို့နဲ့ မအိပ်ချင်ပေမယ့် အတင်းအကျပ် အိပ်ခိုင်းပါတယ်။ ကျမကိုလွှတ်ပေးဖို့ တောင်းပန်ပေမယ့် ဂရုမစိုက်ဘဲ ကျမ ကိုယ်ဝန်ရတဲ့အထိ မုဒိန်းကျင့်ပါတယ်။”
ဖြစ်ရပ်တချို့က ရာဇဝတ်မှုမြောက်တယ်ဆိုတာ သိပ်ရှင်းပေမယ့် တချို့ ဖြစ်ရပ်တွေမှာကျတော့ လက်ထပ်ရင် ငွေကြေးပစ္စည်းတွေ ပေးမယ်လို့ ကတိပေးပြီးတော့ အကျအနစီစဉ်ပြီး လက်ထပ်တာကနေ စတာတွေလည်းရှိပါတယ်။
တချို့မိဘတွေဟာ ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းနဲ့ လုပ်တာဖြစ်ပေမယ့် စီစဉ်ပြီး လက်ထပ်ခိုင်းတာတွေ မှားယွင်းသွားပြီးတော့ နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်လာတာတွေကို သတိမပြုမိကြဘူးလို့ ကချင်အမျိုးသမီးအဖွဲ့ KWA ကပြောပါတယ်။
“တချို့မိဘတွေဟာ ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းနဲ့ လုပ်တာဖြစ်ပေမယ့် စီစဉ်ပြီး လက်ထပ်ခိုင်းတာတွေ မှားယွင်းသွားပြီးတော့ နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်လာတာတွေကို သတိမပြုမိကြဘူး”လို့ ကချင်အမျိုးသမီးအဖွဲ့ KWA က ဆိုင်းခမ်းက ပြောပါတယ်။
“မိဘအတော်များများက သူတို့သမီးတွေကို တရုတ်အမျိုးသားနဲ့ ယူစေချင်ကြတယ်။ တရုတ် ပြည်မှာ ပိုအဆင်ပြေမယ်လို့ ထင်ကြတယ်လေ … တရုတ်အစိုးရက တရုတ်နိုင်ငံသားတွေကို ကောင်းကောင်းဂရုစိုက်မယ်လို့ သူတို့ထင်ကြပါတယ်။”
တရုတ်ပြည်မှာ ပြောင်းခူးအလုပ်သမတဦးဖြစ်တဲ့ ဆိုင်းရော်ဟာ အစိုးရက နယ်စပ်လုံခြုံရေးကို တင်းကျပ်လိုက်တကြောင့် အလုပ် ပြုတ်သွားပါတယ်။ ရုတ်တရက် ဝင်ငွေမဲ့သွားတာကြောင့် သူ့ရဲ့ ၁၆ နှစ်အရွယ် သမီးငယ်ကို ချမ်းသာတဲ့လူတယောက်နဲ့ စီစဉ်ပြီး ပေးစားလိုက်ရင် အဆင်ပြေမယ်လို့ ထင်ခဲ့ပါတယ်။
“သမီးက ငယ်သေးတော့ ပထမတော့ အိမ်ထောင်မပြုစေချင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် တရုတ်မိသားစု က သူတို့စောင့်ရှောက်ပါ့မယ်လို့ ပြောတယ်လေ။ ဆွေမျိုးတွေကလည်း ပိုအဆင်ပြေမှာလို့ ပြောကြတယ်။ ဒါနဲ့ပဲ သမီးကို တရုတ် အမျိုးသားနဲ့ပေးစားဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာပါ။”
အိမ်ထောင်ကျပြီး ဘယ်မှသွားခွင့်မရ၊ ဆက်သွယ်ခွင့်မရတဲ့ ဆိုင်းရော်ရဲ့ သမီးဖြစ်သူကို ၂နှစ်ကြာပြီးကာမှ အိမ်ကိုပြန်လည်ခွင့် ပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီအချိန်ကလို့ သမီးက ပြန်မသွားတော့ပါဘူး။
“တရုတ်ပြည်မှာ အိမ်ထောင်ကျပြီး နေရတာ ဘယ်လိုလဲလို့ သူငယ်ချင်းတွေက မေးကြ တယ်။ ပျော်စရာကောင်းလား၊ ကျမ ပျော်သလား ဆိုတာတွေပေါ့၊ ပျော်စရာမကောင်းဘူးလို့ ကျမ ပြောပြတယ်။ အိမ်ထောင်ပြု လိုက်ရတာ သိပ်ကိုဝမ်းနည်းပြီး စိတ်ပျက်ရပါတယ်။”
ကချင်ပြည်နယ်ဘက်မှာ တိုက်ပွဲကြီးတွေ ဆက်ဖြစ်မနေပေမယ့် ဒေသအခြေအနေက သိပ်ကြီး တည်ငြိမ်လှသေးတာ မဟုတ် သလို စီးပွားရေးကလည်း မကောင်းလှသေးတာကြောင့် လူမှောင်ခိုကူးတာတွေ ဆက်ရှိနေဦးမှာပဲလို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။
.........................
(Unicode)
မွနျမာ့တပျမတောျနဲ့ ကခငြျလှတျမွောကျရေးတပျဖှဲ့ KIA တို့ကွားဖွဈခဲ့တဲ့ တိုကျပှဲတှကွေောင့ျ ဒသေခံတှအေနနေဲ့ မွယောဆုံးရှုံးရတာ၊ အိုးအိမျစှန့ျထှကျပွေးရတာနဲ့ မိသားစုတှေ တကှဲတပွား ဖွဈရတာတှကေနေ နထေိုငျစားသောကျရေး အခကျ တှေ့ကွရပါတယျ။ ဒါကွောင့ျလညျး ဒသေခံ အမြိုးသမီးငယျအမြားအပွားဟာ အိမျနီးခငြျး တရုတျပွညျမှာ အလုပျသှားရှာကွရပွီး လူမှောငျခို ကူးခံရမှာ၊ အတငျးအဓမ်မ အိမျထောငျပွုခိုငျးခံရမှာ စတဲ့အခွအေနတှေနေဲ့ကွုံရဖို့ ပိုပွီး အကာအကှယျမဲ့ ဖွဈရပါတယျ။ လူမှောငျခိုကူးခံရတာရဲ့ ရိုကျခတျမှုနဲ့ပတျသကျပွီး ဒသေတှငျးက တကျကွှလှုပျရှားသူတှေ၊ လူမှောငျခိုကူးခံခဲ့ရသူတှနေဲ့ တှေ့ဆုံ မေးမွနျးပွီး Steve Sandford က ကခငြျပွညျနယျကနေ သတငျးပေးပို့ထားပါတယျ။ ကိုကြောျကြောျသိနျးက ပွောပွပါမယျ။
ကခငြျပွညျနယျက ထောငျပေါငျးမြားစှာသော အလုပျလကျမဲ့တှဟော ငှရှောဖို့မြှောျလင့ျခကြျနဲ့ တရုတျပွညျဘကျကို သှားကွ လေ့ရှိပါတယျ။
၂၀၁၅ ခုနှဈကမှ ရပျပဈခဲ့တဲ့ မိသားတစု ကလေးတဦးမူဝါဒကွောင့ျ တရုတျပွညျမှာ အမြိုးသားအရအေတှကျထကျ အမြိုးသမီး အရအေတှကျက ပိုနညျးနပေါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အိမျထောငျပွုဖို့၊ ကလေးမှေးဖို့ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှကေ အမြိုးသမီးနဲ့ မိနျးကလေး တှကေို ပိုလိုလာတာပါ။
ဒါကွောင့ျလညျး အကာအကှယျအမဲ့ဆုံးသူတှေ လှည့ျဖြားခံကွရတာပါပဲ။ အလုပျရမယျဆိုပွီး သူငယျခငြျးတဦးက ကတိပေးခဲ့ပမေယ့ျ နောကျကတြော့ ဆေးထိုးခံရပွီး တရုတျပွညျမှာ ဖမျးထားခံခဲ့ရတယျလို့ ဘယျသူဆိုတာ မဖောျပွခငြျတဲ့ အမြိုးသမီးတဦးက ပွောပါတယျ။
“ဒုက်ခရောကျပွီး သိပျဆိုးတဲ့အခွအေနမှော နခေဲ့ရပါတယျ။ ကမြကို လိငျပိုငျး အနိုင့ျအထကျ ပွုကငြ့ျပွီး မတောျမတရားလုပျပါတယျ။ ကမြ သူတို့နဲ့ မအိပျခငြျပမေယ့ျ အတငျးအကပြျ အိပျခိုငျးပါတယျ။ ကမြကိုလှှတျပေးဖို့ တောငျးပနျပမေယ့ျ ဂရုမစိုကျဘဲ ကမြ ကိုယျဝနျရတဲ့အထိ မုဒိနျးကငြ့ျပါတယျ။”
ဖွဈရပျတခြို့က ရာဇဝတျမှုမွောကျတယျဆိုတာ သိပျရှငျးပမေယ့ျ တခြို့ ဖွဈရပျတှမှောကတြော့ လကျထပျရငျ ငှကွေေးပစ်စညျးတှေ ပေးမယျလို့ ကတိပေးပွီးတော့ အကအြနစီစဉျပွီး လကျထပျတာကနေ စတာတှလေညျးရှိပါတယျ။
တခြို့မိဘတှဟော ရညျရှယျခကြျကောငျးနဲ့ လုပျတာဖွဈပမေယ့ျ စီစဉျပွီး လကျထပျခိုငျးတာတှေ မှားယှငျးသှားပွီးတော့ နောကျဆကျတှဲ ဖွဈလာတာတှကေို သတိမပွုမိကွဘူးလို့ ကခငြျအမြိုးသမီးအဖှဲ့ KWA ကပွောပါတယျ။
“တခြို့မိဘတှဟော ရညျရှယျခကြျကောငျးနဲ့ လုပျတာဖွဈပမေယ့ျ စီစဉျပွီး လကျထပျခိုငျးတာတှေ မှားယှငျးသှားပွီးတော့ နောကျဆကျတှဲ ဖွဈလာတာတှကေို သတိမပွုမိကွဘူး”လို့ ကခငြျအမြိုးသမီးအဖှဲ့ KWA က ဆိုငျးခမျးက ပွောပါတယျ။
“မိဘအတောျမြားမြားက သူတို့သမီးတှကေို တရုတျအမြိုးသားနဲ့ ယူစခေငြျကွတယျ။ တရုတျ ပွညျမှာ ပိုအဆငျပွမေယျလို့ ထငျကွတယျလေ … တရုတျအစိုးရက တရုတျနိုငျငံသားတှကေို ကောငျးကောငျးဂရုစိုကျမယျလို့ သူတို့ထငျကွပါတယျ။”
တရုတျပွညျမှာ ပွောငျးခူးအလုပျသမတဦးဖွဈတဲ့ ဆိုငျးရောျဟာ အစိုးရက နယျစပျလုံခွုံရေးကို တငျးကပြျလိုကျတကွောင့ျ အလုပျ ပွုတျသှားပါတယျ။ ရုတျတရကျ ဝငျငှမေဲ့သှားတာကွောင့ျ သူ့ရဲ့ ၁၆ နှဈအရှယျ သမီးငယျကို ခမြျးသာတဲ့လူတယောကျနဲ့ စီစဉျပွီး ပေးစားလိုကျရငျ အဆငျပွမေယျလို့ ထငျခဲ့ပါတယျ။
“သမီးက ငယျသေးတော့ ပထမတော့ အိမျထောငျမပွုစခေငြျဘူး။ ဒါပမေယ့ျ တရုတျမိသားစု က သူတို့စောင့ျရှောကျပါ့မယျလို့ ပွောတယျလေ။ ဆှမြေိုးတှကေလညျး ပိုအဆငျပွမှောလို့ ပွောကွတယျ။ ဒါနဲ့ပဲ သမီးကို တရုတျ အမြိုးသားနဲ့ပေးစားဖို့ ဆုံးဖွတျခဲ့တာပါ။”
အိမျထောငျကပြွီး ဘယျမှသှားခှင့ျမရ၊ ဆကျသှယျခှင့ျမရတဲ့ ဆိုငျးရောျရဲ့ သမီးဖွဈသူကို ၂နှဈကွာပွီးကာမှ အိမျကိုပွနျလညျခှင့ျ ပေးခဲ့ပါတယျ။ အဲဒီအခြိနျကလို့ သမီးက ပွနျမသှားတော့ပါဘူး။
“တရုတျပွညျမှာ အိမျထောငျကပြွီး နရေတာ ဘယျလိုလဲလို့ သူငယျခငြျးတှကေ မေးကွ တယျ။ ပြောျစရာကောငျးလား၊ ကမြ ပြောျသလား ဆိုတာတှပေေါ့၊ ပြောျစရာမကောငျးဘူးလို့ ကမြ ပွောပွတယျ။ အိမျထောငျပွု လိုကျရတာ သိပျကိုဝမျးနညျးပွီး စိတျပကြျရပါတယျ။”
ကခငြျပွညျနယျဘကျမှာ တိုကျပှဲကွီးတှေ ဆကျဖွဈမနပေမေယ့ျ ဒသေအခွအေနကေ သိပျကွီး တညျငွိမျလှသေးတာ မဟုတျ သလို စီးပှားရေးကလညျး မကောငျးလှသေးတာကွောင့ျ လူမှောငျခိုကူးတာတှေ ဆကျရှိနေဦးမှာပဲလို့ သုံးသပျကွပါတယျ။