ဒုက္ခသည်အရေး အမေရိကန် ကူညီဖို့ ချင်းတိုင်းရင်းသားများ တောင်းဆို
{{Zawgyi/Unicode}}
စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက် မြန်မာနိုင်ငံက နေရပ်စွန့် ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ အခြား ဒုက္ခသည်တွေ ကြုံနေရတဲ့ ၊ လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာအခြေအနေ ဆိုးရွားလာမှု - ခေါင်းစဉ်နဲ့ အစီရင်ခံစာတစောင်ကို (Chin Association of Maryland) မေရီလန်း ချင်းတိုင်းသားရင်းများအဖွဲ့က ကြာသပတေးနေ့မှာ ထုတ်ပြန်လိုက်ပြီး နိုင်ငံတကာအနေနဲ့ ထိရောက်တဲ့ အကူအညီတွေ၊ ဖိအားတွေပေးကြဖို့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။ အွန်လိုင်း သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲကို တက်ရောက်ခဲ့တဲ့ ကိုဉာဏ်ဝင်းအောင်က ပြောပြထားပါတယ်။
" After the 2021 Military Coup: The Devastating Humanitarian Impact on Internal Displaced Persons and Refugees from Myanmar/ Burma" ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ စာမျက်နှာ (၉၀)နီးပါးရှိတဲ့ အစီရင်ခံစာတစောင်ကို မေရီလန်း ချင်းတိုင်းသားရင်းများအဖွဲ့က နိုဝင်ဘာ(၄)ရက်နေ့မှာ ထုတ်ပြန်လိုက်ပြီး၊ အွန်လိုင်းသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲလည်း လုပ်ခဲ့တာပါ။
ဒီအစီရင်ခံစာမှာ အဓိက ဖေါ်ပြထားတဲ့ အကြောင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့ မေရီလန်းချင်းတိုင်းသားရင်းများအဖွဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ဦးဇိုသုန်းမှုန်က ခုလို ရှင်းပြပါတယ်။
"တနိုင်ငံလုံးမှာဆိုရင် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နောက်ပိုင်းမှာ IDP ပြည်တွင်းဒုက္ခသည်က ၂ သိန်းကျော်ရှိနေပြီ။ ဒုက္ခသည်ဆိုရင် ၂ သောင်းကျော်ရှိနေပြီ။ အဲဒါကို US အမေရိကန်အစိုးရနေ ပိုပြီးတော့ ကူညီဖို့ ၊ အစားအသောက်ကိစ္စတခုတည်းမဟုတ်ပဲနဲ့ သူတို့ရဲ့ Protestion အကာအကွယ်ကို ပေးဖို့ ကျနော်တို့ တောင်းဆိုတာဖြစ်ပါတယ်။ US အစိုးရကနေ လူသားချင်းစာနာအထောက်အပန့်ကို ပိုများများပေးသင့်တယ်။ အဓိက စက်တင်ဘာလ ၁၈ရက်နေ့မှာ ထန်တလန်မြို့မှာ အိမ်ပေါင်းက ၁၆၄ အိမ်ကျော် အဲဒါလည်း မီးရှို့ဖျက်ဆီးလိုက်တော့ အဲဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ US အမေရိကန် အစိုးရအနေနဲ့ ပိုမိုပြီး စစ်ကောင်စီကို ဖိအားပေးသင့်တယ်ဆိုတာ ပါပါတယ်"
(အက်)
အစီရင်ခံစာဟာ ချင်းဒေသအပြင်၊ ကယား စစ်ကိုင်း မကွေးနဲ့ ကချင်ဒေသအကြောင်းတွေပါ ဖေါ်ပြထားပြီး၊ အချက်အလက်တွေကိုတော့ မြန်မာပြည်တွင်း မြေပြင်မှာ လှုပ်ရှားနေသူတွေကတဆင့် စနစ်တကျ စုဆောင်းရရှိခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့ ဦးဇိုသုန်းမှုန်က ပြောပါတယ်။
ကြာသပတေးနေ့ မွန်းလွဲပိုင်းပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ကုလသမဂ္ဂ ဒုက္ခသည်များဆိုင်ရာမဟာမင်းကြီးရုံး UNHCR ရဲ့ပြည်ပဆက်ဆံရေး တာဝန်ခံအမျိုးသမီး Jana Mason ကတော့ UNHCR ရဲ့အခန်းကဏ္ဍနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပြောသွားပါတယ်။
" မြန်မာပြည်တွင်းက ထွက်ပြေးလာတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို အကူအညီပေးနိုင်ဖို့ အိန္ဒိယအစိုးရရဲ့ ခွင့်ပြုချက်နဲ့ နယ်စပ်နားမှာ ကုလသမဂ္ဂက ဆောင်ရွက်ပေးနေသလို၊ မြန်မာပြည်တွင်းမှာလည်း အခြား NGO အဖွဲ့တွေနဲ့ UNHCR တို့ပူးပေါင်းပြီး ပြည်တွင်း နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးနေသူတွေ အမိုးအကာ၊ ချက်ပြုတ်ရေး၊ တကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးသုံးပစ္စည်း စတာတွေ တတ်နိုင်သမျှ ရရှိနိုင်ဖို့ ကျမရဲ့ကြိုးပမ်းနေပါတယ်။ ဒါက ရေတိုဖြေရှင်းမှုဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖေါက်မှုတွေ မရှိတော့ဘူးဆိုရင် အဲဒါက အကောင်းဆုံး ရလဒ်ဖြစ်ပေမယ့် လက်တွေ့ဖြစ်လာဖို့ကတော့ ခက်ခဲနေတုန်းပါပဲ "
ဒုက္ခသည်တွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်တိုက်တွန်းရတဲ့ အကြောင်းကိုလည်း ချင်းတိုင်းသားရင်းများအဖွဲ့ ဒါရိုက်တာ ဦးဇိုသုန်းမှုန်က ပြောပြပါတယ်။
" အဓိကကတော့ လူသားချင်းစာနာအထောက်အပန့် Humanitarian aid ပြီးတော့ ဒုက္ခသည်တွေက အခု မလေးရှားမှာ များများကျန်ခဲ့တော့ သူတို့ကိုခေါ်ဖို့၊ အဲဒီထက်ပိုပြီးအရေးကြီးတာက ဒီပြသာနာအရင်းအမြစ်အဲဒါ ရှင်းဖို့လိုတယ်။ ဆိုတော့ US အမေရိကန် အနေနဲ့ သူရဲ့ UN Security Council ကုလသမဂ္ဂလုံံခြုံရေးကောင်စီလမ်းကြောင်းအတိုင်းမဟုတ်ပဲနဲ့ ဒီအာဆီယံလမ်းကြောင်းတခုတည်းတင်လည်းမဟုတ်ပဲနဲ့ သူရဲ့ မဟာမိတ်တွေနဲ့လည်း ဖိအားပေးသင့်တယ်။ အိန္ဒိယအနေနဲ့ NUG အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရကို အသိအမှတ်ပြုသင့်တယ်။ US အမေရိကန်အနေနဲ့လည်း အသိမှတ်ပြုသင့်တယ်။ ကွန်ကရက်လွှတ်တော်အနေနဲ့လည်း Resolution ဆုံးဖြတ်ချက်တွေချမှတ်သင့်တယ်။ အဲဒီလို US အမေရိကန်အနေနဲ့လုပ်လာရင် သူမဟာမိတ်တွေနဲ့ စစ်ကောင်စီအပေါ်မှာ အဲဒီလိုဖိအားပေးလို့ရတယ်"
ကြာသပတေးနေ့ပြုလုပ်တဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ UNHCR တာဝန်ရှိသူအပြင် ၊ အမေရိကန် ဒုက္ခသည်ကောင်စီ RCUSA ၊ ဒုက္ခသည်နဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချလိုသူများအတွက် အမေရိကန်ကော်မတီက အကြီးအကဲတွေ၊ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အသင်းအဖွဲ့က ခေါင်းဆောင်တွေလည်း တက်ရောက် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
Your browser doesn’t support HTML5
ဒုက္ခသည်အရေး အမေရိကန် ကူညီဖို့ ချင်းတိုင်းရင်းသားများ တောင်းဆို
.................................
ဒုက်ခသညျအရေး အမရေိကနျ ကူညီဖို့ ခငြျးတိုငျးရငျးသားမြား တောငျးဆို
{{Unicode}}
စဈအာဏာသိမျးပွီးနောကျ မွနျမာနိုငျငံက နရေပျစှန့ျ ဒုက်ခသညျတှနေဲ့ အခွား ဒုက်ခသညျတှေ ကွုံနရေတဲ့ ၊ လူသားခငြျး စာနာမှုဆိုငျရာအခွအေနေ ဆိုးရှားလာမှု - ခေါငျးစဉျနဲ့ အစီရငျခံစာတစောငျကို (Chin Association of Maryland) မရေီလနျး ခငြျးတိုငျးသားရငျးမြားအဖှဲ့က ကွာသပတေးနေ့မှာ ထုတျပွနျလိုကျပွီး နိုငျငံတကာအနနေဲ့ ထိရောကျတဲ့ အကူအညီတှေ၊ ဖိအားတှပေေးကွဖို့ တိုကျတှနျးလိုကျပါတယျ။ အှနျလိုငျး သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲကို တကျရောကျခဲ့တဲ့ ကိုဉာဏျဝငျးအောငျက ပွောပွထားပါတယျ။
" After the 2021 Military Coup: The Devastating Humanitarian Impact on Internal Displaced Persons and Refugees from Myanmar/ Burma" ဆိုတဲ့ ခေါငျးစဉျနဲ့ စာမကြျနှာ (၉၀)နီးပါးရှိတဲ့ အစီရငျခံစာတစောငျကို မရေီလနျး ခငြျးတိုငျးသားရငျးမြားအဖှဲ့က နိုဝငျဘာ(၄)ရကျနေ့မှာ ထုတျပွနျလိုကျပွီး၊ အှနျလိုငျးသတငျးစာရှငျးလငျးပှဲလညျး လုပျခဲ့တာပါ။
ဒီအစီရငျခံစာမှာ အဓိက ဖေါျပွထားတဲ့ အကွောငျးနဲ့ ပတျသကျလို့ မရေီလနျးခငြျးတိုငျးသားရငျးမြားအဖှဲ့ အမှုဆောငျဒါရိုကျတာ ဦးဇိုသုနျးမှုနျက ခုလို ရှငျးပွပါတယျ။
"တနိုငျငံလုံးမှာဆိုရငျ ဖဖေောျဝါရီလ ၁ ရကျနောကျပိုငျးမှာ IDP ပွညျတှငျးဒုက်ခသညျက ၂ သိနျးကြောျရှိနပွေီ။ ဒုက်ခသညျဆိုရငျ ၂ သောငျးကြောျရှိနပွေီ။ အဲဒါကို US အမရေိကနျအစိုးရနေ ပိုပွီးတော့ ကူညီဖို့ ၊ အစားအသောကျကိစ်စတခုတညျးမဟုတျပဲနဲ့ သူတို့ရဲ့ Protestion အကာအကှယျကို ပေးဖို့ ကနြောျတို့ တောငျးဆိုတာဖွဈပါတယျ။ US အစိုးရကနေ လူသားခငြျးစာနာအထောကျအပန့ျကို ပိုမြားမြားပေးသင့ျတယျ။ အဓိက စကျတငျဘာလ ၁၈ရကျနေ့မှာ ထနျတလနျမွို့မှာ အိမျပေါငျးက ၁၆၄ အိမျကြောျ အဲဒါလညျး မီးရှို့ဖကြျဆီးလိုကျတော့ အဲဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ US အမရေိကနျ အစိုးရအနနေဲ့ ပိုမိုပွီး စဈကောငျစီကို ဖိအားပေးသင့ျတယျဆိုတာ ပါပါတယျ"
(အကျ)
အစီရငျခံစာဟာ ခငြျးဒသေအပွငျ၊ ကယား စဈကိုငျး မကှေးနဲ့ ကခငြျဒသေအကွောငျးတှပေါ ဖေါျပွထားပွီး၊ အခကြျအလကျတှကေိုတော့ မွနျမာပွညျတှငျး မွပွေငျမှာ လှုပျရှားနသေူတှကေတဆင့ျ စနဈတကြ စုဆောငျးရရှိခဲ့တာ ဖွဈတယျလို့ ဦးဇိုသုနျးမှုနျက ပွောပါတယျ။
ကွာသပတေးနေ့ မှနျးလှဲပိုငျးပွုလုပျတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ ကုလသမဂ်ဂ ဒုက်ခသညျမြားဆိုငျရာမဟာမငျးကွီးရုံး UNHCR ရဲ့ပွညျပဆကျဆံရေး တာဝနျခံအမြိုးသမီး Jana Mason ကတော့ UNHCR ရဲ့အခနျးကဏ်ဍနဲ့ ပတျသကျပွီး ပွောသှားပါတယျ။
" မွနျမာပွညျတှငျးက ထှကျပွေးလာတဲ့ ဒုက်ခသညျတှကေို အကူအညီပေးနိုငျဖို့ အိန်ဒိယအစိုးရရဲ့ ခှင့ျပွုခကြျနဲ့ နယျစပျနားမှာ ကုလသမဂ်ဂက ဆောငျရှကျပေးနသေလို၊ မွနျမာပွညျတှငျးမှာလညျး အခွား NGO အဖှဲ့တှနေဲ့ UNHCR တို့ပူးပေါငျးပွီး ပွညျတှငျး နရေပျစှန့ျခှာထှကျပွေးနသေူတှေ အမိုးအကာ၊ ခကြျပွုတျရေး၊ တကိုယျရေ သန့ျရှငျးရေးသုံးပစ်စညျး စတာတှေ တတျနိုငျသမြှ ရရှိနိုငျဖို့ ကမြရဲ့ကွိုးပမျးနပေါတယျ။ ဒါက ရတေိုဖွရှေငျးမှုဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံမှာ အကွမျးဖကျမှုတှေ၊ လူ့အခှင့ျအရေး ခြိုးဖေါကျမှုတှေ မရှိတော့ဘူးဆိုရငျ အဲဒါက အကောငျးဆုံး ရလဒျဖွဈပမေယ့ျ လကျတှေ့ဖွဈလာဖို့ကတော့ ခကျခဲနတေုနျးပါပဲ "
ဒုက်ခသညျတှနေဲ့ ပတျသကျတဲ့ အစီရငျခံစာ ထုတျပွနျတိုကျတှနျးရတဲ့ အကွောငျးကိုလညျး ခငြျးတိုငျးသားရငျးမြားအဖှဲ့ ဒါရိုကျတာ ဦးဇိုသုနျးမှုနျက ပွောပွပါတယျ။
" အဓိကကတော့ လူသားခငြျးစာနာအထောကျအပန့ျ Humanitarian aid ပွီးတော့ ဒုက်ခသညျတှကေ အခု မလေးရှားမှာ မြားမြားကနြျခဲ့တော့ သူတို့ကိုခေါျဖို့၊ အဲဒီထကျပိုပွီးအရေးကွီးတာက ဒီပွသာနာအရငျးအမွဈအဲဒါ ရှငျးဖို့လိုတယျ။ ဆိုတော့ US အမရေိကနျ အနနေဲ့ သူရဲ့ UN Security Council ကုလသမဂ်ဂလုံံခွုံရေးကောငျစီလမျးကွောငျးအတိုငျးမဟုတျပဲနဲ့ ဒီအာဆီယံလမျးကွောငျးတခုတညျးတငျလညျးမဟုတျပဲနဲ့ သူရဲ့ မဟာမိတျတှနေဲ့လညျး ဖိအားပေးသင့ျတယျ။ အိန်ဒိယအနနေဲ့ NUG အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရကို အသိအမှတျပွုသင့ျတယျ။ US အမရေိကနျအနနေဲ့လညျး အသိမှတျပွုသင့ျတယျ။ ကှနျကရကျလှှတျတောျအနနေဲ့လညျး Resolution ဆုံးဖွတျခကြျတှခေမြှတျသင့ျတယျ။ အဲဒီလို US အမရေိကနျအနနေဲ့လုပျလာရငျ သူမဟာမိတျတှနေဲ့ စဈကောငျစီအပေါျမှာ အဲဒီလိုဖိအားပေးလို့ရတယျ"
ကွာသပတေးနေ့ပွုလုပျတဲ့ သတငျးစာရှငျးလငျးပှဲမှာ UNHCR တာဝနျရှိသူအပွငျ ၊ အမရေိကနျ ဒုက်ခသညျကောငျစီ RCUSA ၊ ဒုက်ခသညျနဲ့ ရှှေ့ပွောငျးအခွခေလြိုသူမြားအတှကျ အမရေိကနျကောျမတီက အကွီးအကဲတှေ၊ ဘာသာရေးဆိုငျရာ အသငျးအဖှဲ့က ခေါငျးဆောငျတှလေညျး တကျရောကျ ဆှေးနှေးခဲ့ကွပါတယျ။