အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့မှာ (၂) ရက်ကြာကျင်းပခဲ့တဲ့ အမေရိကန်-အာဆီယံထိပ်သီးစည်းဝေးမှာ မြန်မာ့နိုင်ငံအရေး ဆွေးနွေးပြောဆိုမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အပြုသဘောဆောင် ကြိုဆိုကြတဲ့သူတွေရှိသလို စည်းဝေးပွဲကနေ မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ် တိကျပြတ်သားတဲ့ အရေးယူမှုတွေ ချမှတ်ဆောင်ရွယ်မယ့် အစီအစဉ်သစ်တွေ ထွက်ပေါ်မလာတဲ့အပေါ် အားမလိုအားမရ ဖြစ်သူတွေလည်း ရှိပါတယ်။ အမေရိကန်-အာဆီယံထိပ်သီး အစည်းအဝေးပွဲအပေါ် တုန့်ပြန်ပြောဆိုမှုတွေကို ကိုဇော်ဝင်းလှိုင်က စုစည်းတင်ပြပေးထားပါတယ်။
ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့မှာ မေလ (၁၂) ရက်ကနေ (၁၃) ရက်နေ့အထိ ကျင်းပခဲ့တဲ့ အမေရိကန်-အာဆီယံထိပ်သီး စည်းဝေးပွဲအပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း၊ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေ ချက်ခြင်းရပ်ဆိုင်းပြီး၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေ လွှတ်ပေးဖို့ အချက် (၂၇) ချက်ပါ ပူးတွဲကြေညာချက်ကို မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ ထည့်သွင်းဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာစစ်ကောင်စီဘက်ကတော့ ဒီပူးတွဲထုတ်ပြန်ချက်ပါ အပိုဒ် ၂၆ မှာ ဖော်ပြထားတဲ့ မြန်မာ့အရေးကိစ္စဟာ အာဆီယံပဋိဉာဉ် ချိုးဖောက်ရာရောက်တယ်ဆိုပြီး ပြင်းပြင်းထန်ထန် ကန့်ကွက်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် လက်ရှိကြုံနေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အကျပ်အတည်း အခြေအနေတွေအပေါ်မှာလည်း အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ကြောင်းနဲ့ ဒီအကျပ်အတည်းကို ငြိမ်းချမ်းစွာ အဖြေထုတ်နိုင်ဖို့ အာဆီယံ အထူးကိုယ်စားလှယ်ကတဆင့်၊ အာဆီယံရဲ့ ကြိုးပမ်းနေမှုအပေါ်မှာ ထောက်ခံအားပေးတယ်လို့လည်း အမေရိကန်နဲ့ အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြခဲ့ကြပါတယ်။
မြန်မာ့အရေးနဲ့ပတ်သက်လို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ရပ်တည်ဆောင်ရွက်မှုတွေအပေါ် ကျေနပ်အားရမှုရှိတယ်လို့ NUG - ကြားကာလ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရရဲ့ အာဆီယံဆိုင်ရာ အထူးသံအမတ်ကြီး ဦးဘိုလှတင့်က ဗွီအိုအေကို ပြောပါတယ်။
ဒီညီလာခံမှာ ထွက်ပေါ်လာချက်တွေမှာတော့ နှစ်ပိုင်းသုံးသပ် ကြည့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဘက်ကတော့ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမြဲတမ်း ထောက်ခံခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတခုဖြစ်တာနဲ့အညီ ကျနော်တို့ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးတခုလုံးကိုသော်လည်းကောင်း၊ စစ်ကောင်ဆန့်ကျင်ရေး အင်အားးစုတွေအားလုံးရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အသိအမှတ်ပြုတဲ့အနေနဲ့ ဆက်ပြီးတော့ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်၊ ခိုင်ခိုင်မာမာ၊ ရှိတယ်ဆိုတာကို သက်သေပြတဲ့ပွဲ ဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။"
အာဆီယံအဖွဲ့အနေနဲ့ကတော့ ဖွဲ့စည်းပုံအရ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတနိုင်ငံရဲ့အရေးကိစ္စတွေကို ပြတ်ပြတ်သားသား ဝေဖန်ပြောဆိုတာမျိုး ဖြစ်လာဖို့ ခဲယဉ်းတယ်လို့လည်း ဦးဘိုလှတင့်က သုံးသပ်ပါတယ်။
"ဒီညီလာခံပေါ်မှာ ထွက်ပေါ်လာချက်တွေပေါ်မှာတော့ နှစ်ပိုင်းသုံးသပ်လို့ ကြည့်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဘက်ကတော့ ကျနော်တို့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမြဲတမ်း ထောက်ခံခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတခုဖြစ်တာနဲ့အညီ မြန်မာပြည်သူတွေရဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးတခုလုံးပေါ်သော်လည်းကောင်း၊ စစ်ကောင်စီဆန့်ကျင်ရေး တော်လှန်ရေးအင်အားစုအားလုံးရဲ့ ဆောင်ရွက်ချက်တွေကို အသိအမှတ်ပြုတဲ့အနေနဲ့ ဆက်ပြီးတော့ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်၊ ခိုင်ခိုင်မာမာ ရှိတယ်ဆိုတာကို သက်သေပြတဲ့ပွဲ ဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ "
Phil Robertson ဟာ HRW လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ အာရှရေးရာ လက်ထောက်ညွန်ကြားရေးမှူးတဦး ဖြစ်ပါတယ်။ သူက ဒီထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲကနေ မြန်မာ့အရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ တိုးတက်မှုရှိလာစေမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်မျိုး မချနိုင်ခဲ့ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
“အမေရိကန်-အာဆီယံ ထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲကနေ မြန်မာ့အရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့ တိုးတက်မှုရှိအောင် လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ကျနော် မထင်ပါဘူး။ အာဆီယံအခြေခံမူဘောင် (၅) ချက်ကလည်း အခုချိန်ထိ ဆက်ရှိနေပါသေးတယ်။ ဒါတွေကို တကယ် အကောင်ထည်ဖော်မယ်၊ မဖော်ဘူးဆိုတာလဲ မသိရသေးဘူး။ မြန်မာစစ်တပ်ဘက်ကလည်း ဒါကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ စိတ်မဝင်စားဘူး။ အာဆီယံအနေနဲ့ ဒီ မူဘောင် (၅) ချက်ကို ဆက်ပြီး လုပ်ဆောင်ဖို့နဲ့ အာဆီယံအထူးကိုယ်စားလှယ်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍ ဆက်ပြီး ရှိနေရေးတို့အတွက် ဒီ ထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲမှာ အမေရိကန်က အာဆီယံကို ထပ်မံ ထောက်ခံပေးလိုက်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ခက်တာက ဒါတွေ လုပ်ဆောင်လာဖို့အတွက် ဖိအားပေး လုပ်ဆောင်တဲ့အချက်တော့ မတွေ့ရပါဘူး။”
အထူးသဖြင့်တော့ အာဆီယံနဲ့ စစ်ကောင်စီ အကြီးအကဲအကြား သေဘာတူညီမှု ရရှိထားတဲ့ အာဆီယံ မူဘောင် (၅) ချက်ကို စစ်ကောင်စီဘက်က လိုက်နာဆောင်ရွက်ဖို့ ပျက်ကွက်နေတယ်ဆိုတဲ့အချက်ကို သူက ထောက်ပြ ပြောဆိုပါတယ်။
“ဒီအာဆီယံ အခြေခံမူဘောင် (၅) ချက် အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခြင်း မရှိတာကလည်း မြန်မာစစ်တပ်ဘက်က လက်တွေ့လုပ်ဆောင်လိုတဲ့ ဆန္ဒမရှိတဲ့အတွက် ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂအထူးကိုယ်စားလှယ်လို၊ စစ်တပ်က မကြိုက်တဲ့သူတွေ ဒီ အစည်းဝေးတွေမှာ တက်ခွင့်မရအောင်လည်း စစ်ကောင်စီဘက်က အဖွဲ့တွင်းမှာ သူတို့ရရှိထားတဲ့ ဗီတိုအာဏာသုံးပြီး ကန့်ကွက်နေတာမျိုး ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုချိန်မှာ အဲဒီ အခြေခံမူဘောင် (၅) ချက်ကို အခြေခံကျကျ ပြန်လည် သုံးသပ်ကြည့်ဖို့ လိုနေပြီလို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ အာဆီယံထဲမှာ ထိပ်ကနေ ဦးဆောင်လုပ်ဆောင်နေတဲ့ နိုင်ငံတွေက စစ်တပ်ကို ဖိအားပေးကြဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒီလိုမှ မဟုတ်ရင်တော့ အာဆီယံဟာ လက်တွေ့မှာ ဘာမှ တိုးတက် ပြောင်းလဲမှုရှိအောင် မလုပ်ဆောင်တဲ့ အဖွဲ့အဖြစ်နဲ့ အရင်တုန်းကအတိုင်းဘဲ ဆက်ရှိနေပါလိမ့်မယ်။”
လက်ရှိအနေအထားကနေ တိုးတက်မှုရှိပြီး ပြောင်းလဲမှုတွေ ဖြစ်ပေါ်လာဖို့အတွက် စစ်ကောင်စီကို အထိနာစေမယ့် စီးပွားရေးအရ ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ Phil Robertson က အကြံပြုပါတယ်။
“မြန်မာနိုင်ငံထဲမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နှံထားတဲ့ ကုမ္ပဏီတွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုကဏ္ဍမျိုးမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နှံထားကြတယ်ဆိုတာကို သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံအသီးသီးမှာ ပြန်သုံးသပ်တာ၊ နောက် ဦးပိုင်ကုမ္ပဏီလို စစ်တပ်ပိုင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဒဏ်ခတ်အရေးယူတာလို စစ်တပ်ကို စီးပွားရေးအရ အထိနာစေမယ့်ကိစ္စတွေကို လုပ်ဆောင်ကြဖို့ လိုပါတယ်။”
NUG - ကြားကာလ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရရဲ့ အာဆီယံဆိုင်ရာသံအမတ်ကြီး ဦးဘိုလှတင့်ကတော့ အာဆီယံအဖွဲ့အတွင်း မြန်မာ့အရေးကို ထောက်ခံအားပေးကြတဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့အတူလက်တွဲ လုပ်ဆောင်ရွက်သွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။
"ဒီထိပ်သီးဆွေးနွေးပွဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပတ်သက်လို့ သူတို့တတ်နိုင်သမျှ အစည်းအဝေး ဆွေးနွေးပွဲတွေမှာ ထည့်သွင်းဆွေးနွေးတာတွေ၊ ကျန်တဲ့ ဆောင်ရွက်မှုတွေအားလုံးကို ကျနော်တို့က အားရကျေနပ်မှု ရှိပါတယ်။ ဆက်ပြီးတော့လဲ ကျနော်တို့ နီးနီးကပ်ကပ်နဲ့ ညှိနှိုင်းတိုင်ပင် ဆောင်ရွက်သွားကြဖို့ ရှိပါတယ်။ "
(၂) ရက်ကြာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ဒီထိပ်သီးအစည်းအဝေးမှာ မြန်မာစစ်ကောင်စီ အကြီးအကဲကို ဖိတ်ကြားခြင်းမပြုခဲ့ဘဲ မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု နေရာမှာ ခုံအလွတ်ကိုသာ ချထားခဲ့ပါတယ်။
ထိပ်သီးစည်းဝေးပွဲ ကာလအတွင်းမှာလဲ NUG နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်ကို အမေရိကန်အစိုးရက ဖိတ်ကြားပြီး ဒုတိယနိုင်ငံခြားရေးကြီး Wendy Sherman အပါအဝင် အစိုးရအရှိတွေ၊ လွှတ်တော်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ တွေ့ဆုံခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာစစ်ကောင်စီကတော့ အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ အခုလို ရပ်တည်လုပ်ဆောင်ချက်တွေအပေါ် ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။
မလေးရှား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးကလည်း NUG နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်ကို ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့မှာ မေလ ၁၄ ရက်နေ့က တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရာမှာ NUG ကို ထိစပ်ဆောင်ရွက်ဖို့ ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံခြားရေးခြားရေး ဝန်ကြီးလည်းဖြစ်တဲ့ အာဆီယံ အထူးကိုယ်စားလှယ် Prak Sakhunn ကို တိုက်တွန်းထားပါတယ်။
=== Unicode ===
အမရေိကနျပွညျထောငျစု၊ ဝါရှငျတနျ ဒီစီမွို့မှာ (၂) ရကျကွာကငြျးပခဲ့တဲ့ အမရေိကနျ-အာဆီယံထိပျသီးစညျးဝေးမှာ မွနျမာ့နိုငျငံအရေး ဆှေးနှေးပွောဆိုမှုတှနေဲ့ ပတျသကျလို့ အပွုသဘောဆောငျ ကွိုဆိုကွတဲ့သူတှရှေိသလို စညျးဝေးပှဲကနေ မွနျမာစဈကောငျစီအပေါျ တိကပြွတျသားတဲ့ အရေးယူမှုတှေ ခမြှတျဆောငျရှယျမယ့ျ အစီအစဉျသဈတှေ ထှကျပေါျမလာတဲ့အပေါျ အားမလိုအားမရ ဖွဈသူတှလေညျး ရှိပါတယျ။ အမရေိကနျ-အာဆီယံထိပျသီး အစညျးအဝေးပှဲအပေါျ တုန့ျပွနျပွောဆိုမှုတှကေို ကိုဇောျဝငျးလှိုငျက စုစညျးတငျပွပေးထားပါတယျ။
ဝါရှငျတနျဒီစီမွို့မှာ မလေ (၁၂) ရကျကနေ (၁၃) ရကျနေ့အထိ ကငြျးပခဲ့တဲ့ အမရေိကနျ-အာဆီယံထိပျသီး စညျးဝေးပှဲအပွီး မွနျမာနိုငျငံအတှငျး၊ အကွမျးဖကျတိုကျခိုကျမှုတှေ ခကြျခွငျးရပျဆိုငျးပွီး၊ နိုငျငံရေးအကဉြျးသားတှေ လှှတျပေးဖို့ အခကြျ (၂၇) ခကြျပါ ပူးတှဲကွညောခကြျကို မွနျမာ့အရေးနဲ့ပတျသကျလို့ ထည့ျသှငျးဖောျပွခဲ့ပါတယျ။
မွနျမာစဈကောငျစီဘကျကတော့ ဒီပူးတှဲထုတျပွနျခကြျပါ အပိုဒျ ၂၆ မှာ ဖောျပွထားတဲ့ မွနျမာ့အရေးကိစ်စဟာ အာဆီယံပဋိဉာဉျ ခြိုးဖောကျရာရောကျတယျဆိုပွီး ပွငျးပွငျးထနျထနျ ကန့ျကှကျခဲ့ပါတယျ။
ဒါ့အပွငျ လကျရှိကွုံနရေတဲ့ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ အကပြျအတညျး အခွအေနတှေအေပေါျမှာလညျး အလှနျအမငျး စိုးရိမျကွောငျးနဲ့ ဒီအကပြျအတညျးကို ငွိမျးခမြျးစှာ အဖွထေုတျနိုငျဖို့ အာဆီယံ အထူးကိုယျစားလှယျကတဆင့ျ၊ အာဆီယံရဲ့ ကွိုးပမျးနမှေုအပေါျမှာ ထောကျခံအားပေးတယျလို့လညျး အမရေိကနျနဲ့ အာဆီယံခေါငျးဆောငျတှရေဲ့ ကွညောခကြျမှာ ဖောျပွခဲ့ကွပါတယျ။
မွနျမာ့အရေးနဲ့ပတျသကျလို့ အမရေိကနျပွညျထောငျစုရဲ့ ရပျတညျဆောငျရှကျမှုတှအေပေါျ ကြနေပျအားရမှုရှိတယျလို့ NUG - ကွားကာလ အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရရဲ့ အာဆီယံဆိုငျရာ အထူးသံအမတျကွီး ဦးဘိုလှတင့ျက ဗှီအိုအကေို ပွောပါတယျ။
ဒီညီလာခံမှာ ထှကျပေါျလာခကြျတှမှောတော့ နှဈပိုငျးသုံးသပျ ကွည့ျရမှာ ဖွဈပါတယျ။ အမရေိကနျပွညျထောငျစုဘကျကတော့ ကနြောျတို့ မွနျမာနိုငျငံအရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ အမွဲတမျး ထောကျခံခဲ့တဲ့ နိုငျငံတခုဖွဈတာနဲ့အညီ ကနြောျတို့ မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ နှေဦးတောျလှနျရေးတခုလုံးကိုသောျလညျးကောငျး၊ စဈကောငျဆန့ျကငြျရေး အငျအားးစုတှအေားလုံးရဲ့ ဆောငျရှကျခကြျတှကေို အသိအမှတျပွုတဲ့အနနေဲ့ ဆကျပွီးတော့ တညျတညျငွိမျငွိမျ၊ ခိုငျခိုငျမာမာ၊ ရှိတယျဆိုတာကို သကျသပွေတဲ့ပှဲ ဖွဈတယျလို့ သုံးသပျရမှာ ဖွဈပါတယျ။"
အာဆီယံအဖှဲ့အနနေဲ့ကတော့ ဖှဲ့စညျးပုံအရ အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတနိုငျငံရဲ့အရေးကိစ်စတှကေို ပွတျပွတျသားသား ဝဖေနျပွောဆိုတာမြိုး ဖွဈလာဖို့ ခဲယဉျးတယျလို့လညျး ဦးဘိုလှတင့ျက သုံးသပျပါတယျ။
"ဒီညီလာခံပေါျမှာ ထှကျပေါျလာခကြျတှပေေါျမှာတော့ နှဈပိုငျးသုံးသပျလို့ ကွည့ျရမှာ ဖွဈပါတယျ။ အမရေိကနျပွညျထောငျစုဘကျကတော့ ကနြောျတို့ မွနျမာနိုငျငံအရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ အမွဲတမျး ထောကျခံခဲ့တဲ့ နိုငျငံတခုဖွဈတာနဲ့အညီ မွနျမာပွညျသူတှရေဲ့ နှေဦးတောျလှနျရေးတခုလုံးပေါျသောျလညျးကောငျး၊ စဈကောငျစီဆန့ျကငြျရေး တောျလှနျရေးအငျအားစုအားလုံးရဲ့ ဆောငျရှကျခကြျတှကေို အသိအမှတျပွုတဲ့အနနေဲ့ ဆကျပွီးတော့ တညျတညျငွိမျငွိမျ၊ ခိုငျခိုငျမာမာ ရှိတယျဆိုတာကို သကျသပွေတဲ့ပှဲ ဖွဈတယျလို့ သုံးသပျရမှာ ဖွဈပါတယျ။ "
Phil Robertson ဟာ HRW လူ့အခှင့ျအရေးစောင့ျကွည့ျရေးအဖှဲ့ရဲ့ အာရှရေးရာ လကျထောကျညှနျကွားရေးမှူးတဦး ဖွဈပါတယျ။ သူက ဒီထိပျသီးစညျးဝေးပှဲကနေ မွနျမာ့အရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ တိုးတကျမှုရှိလာစမေယ့ျ ဆုံးဖွတျခကြျမြိုး မခနြိုငျခဲ့ဘူးလို့ ပွောပါတယျ။
“အမရေိကနျ-အာဆီယံ ထိပျသီးစညျးဝေးပှဲကနေ မွနျမာ့အရေးနဲ့ ပတျသကျလို့ တိုးတကျမှုရှိအောငျ လုပျနိုငျခဲ့တယျလို့ ကနြောျ မထငျပါဘူး။ အာဆီယံအခွခေံမူဘောငျ (၅) ခကြျကလညျး အခုခြိနျထိ ဆကျရှိနပေါသေးတယျ။ ဒါတှကေို တကယျ အကောငျထညျဖောျမယျ၊ မဖောျဘူးဆိုတာလဲ မသိရသေးဘူး။ မွနျမာစဈတပျဘကျကလညျး ဒါကို အကောငျအထညျဖောျဖို့ စိတျမဝငျစားဘူး။ အာဆီယံအနနေဲ့ ဒီ မူဘောငျ (၅) ခကြျကို ဆကျပွီး လုပျဆောငျဖို့နဲ့ အာဆီယံအထူးကိုယျစားလှယျရဲ့ အခနျးကဏ်ဍ ဆကျပွီး ရှိနရေေးတို့အတှကျ ဒီ ထိပျသီးစညျးဝေးပှဲမှာ အမရေိကနျက အာဆီယံကို ထပျမံ ထောကျခံပေးလိုကျပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ခကျတာက ဒါတှေ လုပျဆောငျလာဖို့အတှကျ ဖိအားပေး လုပျဆောငျတဲ့အခကြျတော့ မတှေ့ရပါဘူး။”
အထူးသဖွင့ျတော့ အာဆီယံနဲ့ စဈကောငျစီ အကွီးအကဲအကွား သဘောတူညီမှု ရရှိထားတဲ့ အာဆီယံ မူဘောငျ (၅) ခကြျကို စဈကောငျစီဘကျက လိုကျနာဆောငျရှကျဖို့ ပကြျကှကျနတေယျဆိုတဲ့အခကြျကို သူက ထောကျပွ ပွောဆိုပါတယျ။
“ဒီအာဆီယံ အခွခေံမူဘောငျ (၅) ခကြျ အကောငျအထညျဖောျနိုငျခွငျး မရှိတာကလညျး မွနျမာစဈတပျဘကျက လကျတှေ့လုပျဆောငျလိုတဲ့ ဆန်ဒမရှိတဲ့အတှကျ ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ ကုလသမဂ်ဂအထူးကိုယျစားလှယျလို၊ စဈတပျက မကွိုကျတဲ့သူတှေ ဒီ အစညျးဝေးတှမှော တကျခှင့ျမရအောငျလညျး စဈကောငျစီဘကျက အဖှဲ့တှငျးမှာ သူတို့ရရှိထားတဲ့ ဗီတိုအာဏာသုံးပွီး ကန့ျကှကျနတောမြိုး ရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ အခုခြိနျမှာ အဲဒီ အခွခေံမူဘောငျ (၅) ခကြျကို အခွခေံကကြြ ပွနျလညျ သုံးသပျကွည့ျဖို့ လိုနပွေီလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ ပွီးတော့ အာဆီယံထဲမှာ ထိပျကနေ ဦးဆောငျလုပျဆောငျနတေဲ့ နိုငျငံတှကေ စဈတပျကို ဖိအားပေးကွဖို့ လိုပါတယျ။ အဲဒီလိုမှ မဟုတျရငျတော့ အာဆီယံဟာ လကျတှေ့မှာ ဘာမှ တိုးတကျ ပွောငျးလဲမှုရှိအောငျ မလုပျဆောငျတဲ့ အဖှဲ့အဖွဈနဲ့ အရငျတုနျးကအတိုငျးဘဲ ဆကျရှိနပေါလိမ့ျမယျ။”
လကျရှိအနအေထားကနေ တိုးတကျမှုရှိပွီး ပွောငျးလဲမှုတှေ ဖွဈပေါျလာဖို့အတှကျ စဈကောငျစီကို အထိနာစမေယ့ျ စီးပှားရေးအရ ဒဏျခတျအရေးယူမှုတှေ လုပျဆောငျဖို့ လိုအပျတယျလို့ Phil Robertson က အကွံပွုပါတယျ။
“မွနျမာနိုငျငံထဲမှာ ရငျးနှီးမွုပျနှံထားတဲ့ ကုမ်ပဏီတှအေနနေဲ့ ဘယျလိုကဏ်ဍမြိုးမှာ ရငျးနှီးမွုပျနှံထားကွတယျဆိုတာကို သကျဆိုငျရာ နိုငျငံအသီးသီးမှာ ပွနျသုံးသပျတာ၊ နောကျ ဦးပိုငျကုမ်ပဏီလို စဈတပျပိုငျ စီးပှားရေးလုပျငနျးတှကေို ဒဏျခတျအရေးယူတာလို စဈတပျကို စီးပှားရေးအရ အထိနာစမေယ့ျကိစ်စတှကေို လုပျဆောငျကွဖို့ လိုပါတယျ။”
NUG - ကွားကာလ အမြိုးသားညီညှတျရေးအစိုးရရဲ့ အာဆီယံဆိုငျရာသံအမတျကွီး ဦးဘိုလှတင့ျကတော့ အာဆီယံအဖှဲ့အတှငျး မွနျမာ့အရေးကို ထောကျခံအားပေးကွတဲ့ နိုငျငံတှနေဲ့အတူလကျတှဲ လုပျဆောငျရှကျသှားမယျလို့ ပွောပါတယျ။
"ဒီထိပျသီးဆှေးနှေးပှဲမှာ မွနျမာနိုငျငံနဲ့ ပတျသက
သူတို့တတျနိုငျသမြှ အစညျးအဝေး ဆှေးနှေးပှဲတှမှော ထည့ျသှငျးဆှေးနှေးတာတှေ၊ ကနြျတဲ့ ဆောငျရှကျမှုတှအေားလုံးကို ကနြောျတို့က အားရကြနေပျမှု ရှိပါတယျ။ ဆကျပွီးတော့လဲ ကနြောျတို့ နီးနီးကပျကပျနဲ့ ညှိနှိုငျးတိုငျပငျ ဆောငျရှကျသှားကွဖို့ ရှိပါတယျ။ "
(၂) ရကျကွာ ကငြျးပခဲ့တဲ့ ဒီထိပျသီးအစညျးအဝေးမှာ မွနျမာစဈကောငျစီ အကွီးအကဲကို ဖိတျကွားခွငျးမပွုခဲ့ဘဲ မွနျမာနိုငျငံကိုယျစားပွု နရောမှာ ခုံအလှတျကိုသာ ခထြားခဲ့ပါတယျ။
ထိပျသီးစညျးဝေးပှဲ ကာလအတှငျးမှာလဲ NUG နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဒေါျဇငျမာအောငျကို အမရေိကနျအစိုးရက ဖိတျကွားပွီး ဒုတိယနိုငျငံခွားရေးကွီး Wendy Sherman အပါအဝငျ အစိုးရအရှိတှေ၊ လှှတျတောျခေါငျးဆောငျတှနေဲ့ တှေ့ဆုံခှင့ျပေးခဲ့ပါတယျ။ မွနျမာစဈကောငျစီကတော့ အမရေိကနျအစိုးရရဲ့ အခုလို ရပျတညျလုပျဆောငျခကြျတှအေပေါျ ပွငျးပွငျးထနျထနျ ဝဖေနျခဲ့ပါတယျ။
မလေးရှား နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီးကလညျး NUG နိုငျငံခွားရေးဝနျကွီး ဒေါျဇငျမာအောငျကို ဝါရှငျတနျ ဒီစီမွို့မှာ မလေ ၁၄ ရကျနေ့က တှေ့ဆုံခဲ့ပွီး မွနျမာ့အရေး ဖွရှေငျးဆောငျရှကျရာမှာ NUG ကို ထိစပျဆောငျရှကျဖို့ ကမ်ဘောဒီးယား နိုငျငံခွားရေးခွားရေး ဝနျကွီးလညျးဖွဈတဲ့ အာဆီယံ အထူးကိုယျစားလှယျ Prak Sakhunn ကို တိုကျတှနျးထားပါတယျ။