မြောက်ပိုင်း အဖွဲ့တွေလို့ခေါ်တဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် သုံးဖွဲ့နဲ့ လေးလခွဲ အပစ်အခတ်ရပ်စဲထားမယ်လို့ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်က ကျေညာလိုက်တဲ့ကိစ္စကို ဝေဖန်ဆန်းစစ်သူတချို့က ကြိုဆိုကြပေမယ့် သတိထားစောင့်ကြည့်ချင်တဲ့သဘောထား ရှိနေကြပါတယ်။ ဘာကြောင့်ပါလဲ။ တိုင်းရင်းနိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ စိုင်းဝမ်ဆိုင်းနဲ့ ဦးကျော်ဇံသာတို့ ဆွေးနွေးသုံးသပ်ထားပါတယ်။
မေး ။ ။ အခုမြန်မာနိုင်ငံမှာ တပ်မတော်က မြောက်ပိုင်းအဖွဲ့ (၃) ဖွဲ့ဖြစ်တဲ့ KNLA, ကိုးကန့် နဲ့ AA ရခိုင်အဖွဲ့တို့နဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကျေညာပါတယ်။ တဖက်သတ်ကျေညာပါတယ်။ (၄)လခွဲ ရပ်စဲထားမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စိုင်းဝမ်ဆိုင်း ကြိုဆိုပါသလား။
ဖြေ ။ ။ ကြိုဆိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီအချိန်တုန်းကတော့ ကျနော်တို့က အပိုင်းအခြားအကန့်အသတ်တွေ ရှိနေတယ်ဆိုတော့ မတည်တဲ့အချိန်မှာ ကြိုဆိုခဲ့တယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်းကြတော့ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တခြားလူတွေ ထောက်ပြတာက ဒါကတော့ အသိတရားရှိရှိနဲ့ ချင့်ချိန်မှုရှိတဲ့ အကောင်မြင်ဝါဒလောက်ပဲ သူက ဖြစ်နိုင်တယ် Concious of optimism ပေါ့။ တကယ်ကို လုံးဝ ရာခိုင်နှုန်းပြည့် Optimism လည်း မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ အဲဒီလို သုံးသပ်ကြတယ်။
မေး ။ ။ ဆိုတော့ ပထမတချက်ကတော့ တပ်မတော်ရဲ့ ထုတ်ပြန်ကျေညာချက်ထဲမှာ အပိုင်း (၅-၆-၇) နေရာမှာ ဘာမလုပ်ရ၊ ဘာမလုပ်ဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ထားတဲ့ စည်းကမ်းတွေ အများကြီးပါပါတယ်။ ဆိုတော့ အထက်အပိုဒ် (၅-၆-၇) မှာ ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ရပ်များ ပေါ်ပေါက်လာပါက တပ်မတော်အနေဖြင့် လိုအပ်သလို တားဆီးဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ပါသည်လို့ ရေးထားတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သံသယရှိကြတယ်။ ဆိုတော့ စိုင်းဝမ်ဆိုင်းက ဒီကိစ္စကို အဓိကထောက်ပြလိုတာလား။
ဖြေ ။ ။ အဲဒါကို ထောက်ပြဖို့လိုတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ သူတို့က သူတို့ပြောသလို လုပ်ရင်လုပ် မလုပ်ရင် ခင်များတို့ကို ချေမှုန်းရမယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ သူတို့က လာတဲ့အခါကြတော့ Reconciliation ပြန်လည်ပေါင်းစပ်ချင်တဲ့ အနေအထားမျိုးထက် ခြိမ်းခြောက်တဲ့အနေအထားမျိုး ရောက်သွားတယ်။ အဲဒါကြောင့်မို့ ကျနော်ထင်တာ သိပ်ပြီးတော့ ကောင်းလှတဲ့ သတင်းပေးပုံပေးနည်း မဟုတ်ဘူးလို့ ကျနော်ထင်တာ။
မေး ။ ။ တဘက်သတ် အပေါ်စီးနဲ့ လက်လှိမ်ချိုးပြီး ခိုင်းထားတဲ့သဘောမျိုး ဖြစ်နေတယ်ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့။
ဖြေ ။ ။ အဲဒီပုံစံမျိုး ပေါက်နေတယ်။
မေး ။ ။ ဒါပေမဲ့ (၂၃) ရက်နေ့မှာ အဲဒီအဖွဲ့ (၃) ဖွဲ့က တုံ့ပြန်ပြီးတော့ သူတို့ဟာ ဒါကိုကြိုဆိုတယ်ဆိုပြီးတော့ ကျေညာချက်လည်း ထုတ်တယ်။
ဖြေ ။ ။ ဟုတ်တယ်။ သူတို့က ပထမဦးဆုံး ကျေညာချက်ထုတ်တယ်။ ဒီနောက်ပိုင်းကြတော့ အကုန်လုံးပါရမယ်ဆိုတာတွေ ဖြစ်လာတဲ့နောက် Northern Alliance ကလည်း ကျေညာချက်ထုတ်တယ်။ နောက် SPNCC ကလည်း ထုတ်တယ်။ နောက်ပြီး ဝစစ်တပ်ကလည်း ထုတ်တယ်။ အဲဒါအပြင်ကို SSPP တို့၊ KNU နောက်ပြီး တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း တပြည်လုံးအတိုင်းအတာနဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲမှု မဟုတ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ဒါက အောင်မြင်မှုရဖို့ ခဲယဉ်းတယ်လို့ အဲဒါကို ထောက်ပြတယ်။
မေး ။ ။ နောက်တခုက သူတို့ကျေညာတဲ့ အဖွဲ့ (၃) ဖွဲ့ထဲမှာ အထူးသဖြင့် AA ရခိုင်အဖွဲ့နဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ဘက်မှာ အပစ်အခတ်ရပ်စဲမယ်ဆိုတဲ့ ကိစ္စမပါဘူး။ ဒီကိစ္စကိုလည်း လူတွေက သံသယရှိကြတယ်။
ဖြေ ။ ။ အဲဒါကို ကျနော်တို့က အဓိက သံသယရှိတာ။ ကျနော်တို့တင်မကဘူး လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေကလည်း အဲဒါကို ထောက်ပြနေတာ။ တပြည်လုံးအတိုင်းအတာနဲ့ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး မလုပ်ဘဲနဲ့ ကွက်တိကွက်ကြား တနေရာမှာတိုက်၊ တနေရာမှာ စစ်ရပ်စဲ လုပ်နေလို့ကတော့ ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်ကြီးက အောင်မြင်မှာမဟုတ်ဘူးလို့ သူတို့က ထောက်ပြကြတာ။ ကျနော်လည်း အဲဒီလိုပဲမြင်တယ်။
မေး ။ ။ တချို့သုံးသပ်သူတွေက AA က အဲဒီရခိုင်ဘက်မှာ တချို့နယ်မြေတွေကို သိမ်းပိုက်ထားနိုင်တော့ အဲဒါကို အသိအမှတ်ပြုလိုက်ရသလို ဖြစ်သွားမှာစိုးလို့ တပ်မတော်ဘက်က အဲဒါကို ချင့်ချိန်ပြီးတော့ လုပ်နေတယ်လို့ ပြောကြတယ်။
ဖြေ ။ ။ မှန်တယ်လို့ ပြောရမယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ AA က အဲဒီရခိုင်ပြည်ထဲကို တခါမှ မထိုးဖောက်ခဲ့ဖူးဘူးဆိုတော့ အခု ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်တာကို သူတို့ မကြိုက်ဘူး၊ အသိအမှတ်မပြုချင်ဘူး။ အဲဒါကြောင့်မို့ အဲဒီဒေသတွေကို သူတို့က အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ဒေသထဲ မထည့်ချင်ကြတဲ့ ပုံစံမျိုး သူတို့က အဲဒီအနေအထားနဲ့ လုပ်တဲ့ပုံပေါက်တယ်။ တနည်းပြောရမယ်ဆိုရင် စစ်ရေးစစ်ရာအရ ချင့်ချိန်ပြီးတော့ သူတို့အသာစီးရနိုင်မလား ထင်တဲ့ပုံစံမျိုးနဲ့ လုပ်တာလို့ ပြောလို့ရမယ်။
မေး ။ ။ နောက်တခုက အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကျေညာတာဟာ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ထုတ်ပြန်တာ ဖြစ်နေတယ်။ အရင်တုန်းက ဦးသိန်းစိန်လက်ထက်တုန်းက သမ္မတက ထုတ်ပြန်ခဲ့တာဖြစ်တယ်။ ဒီကိစ္စကိုလည်း လူတွေက သံသယ ရှိကြတယ်။ အဲဒါက ဘယ်လောက်အရေးကြီးလို့လဲ။ စစ်တပ်က ထုတ်ပြန်လိုက်လို့ မရဘူးလား။ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က သူတို့က တိုက်နေတာ၊ မပစ်တော့ဘူး အပစ်အခတ်ရပ်စဲမယ်ဆိုပြီးတော့ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်က ကာကွယ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဘာကြောင့် လူတွေက သံသယ ရှိနေကြတာလဲ။ ဒီကိစ္စကို။
ဖြေ ။ ။ ယေဘုယျအားဖြင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးတို့၊ ငြိမ်းချမ်းရေးအစီအစဉ်တို့ အစိုးရက လုပ်ရမှာ။ အခုက အစိုးရလုပ်တာထက် စစ်တပ်လုပ်တာဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတာပေါ့။
မေး ။ ။ အခုက ကျနော်တို့က အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ကျေညာချက်ထုတ်တာနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ထောက်ပြဝေဖန်နေကြတယ်။ ကျနော် တကယ်သိချင်တာက ဒီလိုအပစ်အခတ် ရပ်စဲထားတဲ့ကာလကို လေးလခွဲလို့ ပြောတယ်။ ဒီကာလအတွင်းမှာ နှစ်ဘက်ငြိမ်းချမ်းရေး တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ လုပ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဘယ်လောက်အထိ ရှေ့ကိုရွေ့နိုင်သလဲဆိုတာကို အဓိကသိချင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ စိုင်းဝမ်ဆိုင်း ဘယ်လိုခန့်မှန်းပါသလဲ။ ဘယ်လိုသုံးသပ်မိသလဲ။
ဖြေ ။ ။ ကျနော်ထင်တာ တပ်မတော်ရဲ့အမြင်က ပထမဦးဆုံး Uniliteral သူတို့က ကျေညာထားပြီးပြီ။ ပြန်ပြီးတော့ တဖွဲ့ဆီနဲ့ Biliteral လုပ်ချင်တာ။ အဲဒါလုပ်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ NCA လက်မှတ်ထိုးရမယ်။ လက်မှတ်ထိုးပြီးမှ ကျန်တဲ့ဟာတွေ ဆက်လုပ်မယ်ဆိုပြီး တပ်မတော်ဘက်က ဒီလိုပုံစံ ချထားတယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်မှတ်ထိုးဖို့ လိုနေသေးတဲ့ အဖွဲ့တွေက အဲဒီလို တပ်မတော်စဉ်းစားပုံ စဉ်းစားနည်းနဲ့ သူတို့က မစဉ်းစားဘူး။ သူတို့စဉ်းစားတာက ပထမဦးဆုံး အပစ်ရပ်မယ်။ ရပ်ပြီတဲ့နောက် နိုင်ငံရေး Political Dialogue Framework တွေကို သူတို့သဘောကျနိုင်မှ လက်မှတ်ထိုးမယ်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ သူတို့ကလာတယ်။ ဆိုတော့ ကျနော်ထင်တာ သူတို့လုပ်ချင်တဲ့ ပန်းတိုင်က တယောက်နဲ့တယောက် သိပ်တူတဲ့ပုံ မပေါ်ဘူး။ အဲဒါကြောင့် ကျနော်ထင်တာ နည်းနည်းတော့ ခက်ခဲမယ်။
မေး ။ ။ ဒါပေမဲ့ ဒီ NCA ကို လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ အဖွဲ့တွေလည်း အများကြီး (၁၀) ဖွဲ့လောက် ရှိနေပြီ။ ဆိုတော့ အဲဒီတိုင်းရင်းသားတွေ လက်မှတ်ထိုးခဲ့တာကို မှားတယ်လို့ ပြောလို့ရမလား။ အခု သူတို့စိတ်တိုင်းမကျလို့ NCA ကို လက်မှတ်မထိုးဘူးလို့ ပြောနေတဲ့အဖွဲ့တွေကို စောဒကတက်မယ်ဆိုရင် ဟိုလူတွေ လက်မှတ်ထိုးထားတာပဲ…
ဖြေ ။ ။ လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ လူတွေကိုယ်တိုင်က လက်မှတ်ထိုးမိတာ မှားများမှားနေလားဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုး ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ KNU ကလည်း ကျနော်တို့ ခဏဘေးထွက်ထိုင်မယ်ဆိုပြီး ပြောလာတယ်။ RCSS ကလည်း အခါပေါင်း လေးငါးခြောက်ဆယ်လောက် ပစ်နေခတ်နေကြတော့ လက်မှတ်ထိုးနေတန်းလန်းနဲ့ ပစ်နေတဲ့အခါကြတော့ ကျနော်တို့ JMC – Joint Monitoring အစည်းအဝေးတွေ မတက်ဘူးဆိုပြီးတော့ သူက ထွက်ထိုင်တယ်။ အဲဒီလို ထွက်ထိုင်လိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့်လဲ NCA ကြီးက ရပ်သွားတယ်။ ဆိုတဲ့အခါကြတော့ လက်မှတ်ထိုးထားတဲ့ လူတွေကိုယ်တိုင်က သူတို့ကိုယ်သူတို့ ထိုးမှားကြီးများ ဖြစ်နေသလားဆိုတာကို ပါးစပ်က မပြောရုံပဲ ကျန်တော့တယ်။
မေး ။ ။ နောက်တခုက ကျန်တဲ့နိုင်ငံတွေ အခုကမ္ဘာမှာ ဗမာပြည်ရဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ကတော့ သိပ်သက်တမ်းရှည်တယ်။ အလားတူပါပဲ Latin America မှာ Columbia မှာ မကြာသေးမီက သမ္မတက သူတို့ကို နိုင်ငံရေးပါတီ ထူထောင်ခွင့်ပေးခဲ့တယ်။ တကယ့်ကို လူ့အဖွဲ့အစည်းတခုလုံးကို အခြေခံပြီးဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီမှာ ဘိန်းတွေ၊ မူးယစ်ဆေးဝါး Cocain တွေ လုပ်ပြီးတော့ ဖြစ်နေတယ်။ အဲဒီမှာ စေ့စပ်နိုင်တာ တွေ့ရတယ်။ မြန်မာပြည်နဲ့ နှိုင်းယှဉ်ပြီး စဉ်းစားမိသလား။ ကျနော်တို့ဆီမှာ ဘာကြောင့် ပိုခက်နေရလဲ။
ဖြေ ။ ။ ကျနော်တို့ဆီမှာ ပိုခက်နေရတာ တိုင်းပြည်က Multi-ethnics လူမျိုးပေါင်းစုံ စုပေါင်းနေထိုင်နေတယ်ဆိုတဲ့ အသိတရားကို သူတို့က အပြည့်အဝ လက်မခံနိုင်သေးတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ အတွေးအခေါ်အယူအဆပိုင်းအရ အုပ်ချုပ်သူလူတန်းစားဘက်က မှားနေတဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ ကျနော်တို့က ရှေ့ဆက်တိုးလို့မရတာဖြစ်တယ်။ လူမျိုးကြီးဖြစ်တဲ့ ဗမာလူမျိုးက တခြားလူမျိုးတွေအပေါ်မှာ ကြီးစိုးမင်းမှုရမယ်ဆိုတဲ့ အတွေးအခေါ်ကို မဖျောက်နိုင်တဲ့အခါကြတော့ နိုင်ငံရေးအရ နီးစပ်ဖို့အတွက် အင်မတန်မှ ခက်ခဲတယ်။ အဲဒါက အဓိက ပြဿနာလို့ ကျနော်ထင်တယ်။
မေး ။ ။ အဲဒီအမျိုးသားရေးစိတ်ဓါတ် .. တိုင်းရင်းသားတွေဘက်ကလည်း Ethnic Nationalism ကလည်း အခုအခါမှာ ပိုပြီးတော့ မြှင့်မားလာတယ်။ အရှိန်အဟုန်ကောင်းလာတယ်ဆိုရင် မှားမယ်မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်တယ်။ စိုင်းဝမ်ဆိုင်း သတိပြုမိပါလား။
ဖြေ ။ ။ ဒါက ကမ္ဘာ့အခြေအနေ အတိုင်းအတာအရ အမျိုးသားရေး အခန်းကဏ္ဍက အရှိန်အဟုန်မြှင့်လာတာ။ ကျနော်တို့ ရှမ်းပြည်မှာဆိုရင် ပအို့ဝ်၊ ဝတို့က အဲဒီအပေါ်မှာ သွားပြီးရိုက်ခတ်ကြတယ်။ သူတို့ကလည်း ကိုယ်ပိုင်ပြည်နယ် လိုချင်တာတို့ဘာတို့ ဖြစ်လာတော့ ရှိပြီသား တိုင်းရင်းသားလူမျိုးကြီး (၇) မျိုးကလည်း အကုန်လုံး ကိုယ်ပိုင်ပြဌာန်းခွင့် လိုချင်တယ်။ ကျနော်တို့ ဘယ်လိုလုပ်ပြီး အဖြေရှာမလဲဆိုတာတော့ ပထမဦးဆုံး တပြည်လုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးရရမယ်။ ကျန်တဲ့ဟာတွေကို တဆင့်ဆီဖြေလျှော့ယူရမယ်။ နည်းနည်းလေးပိုပြီးတော့ ရှုပ်ထွေးမယ်။
မေး ။ ။ ကျနော် တခုစဉ်းစားမိတာက ရှစ်ဆယ့်ရှစ်နောက် တက်လာတဲ့ စစ်အစိုးရက ရှစ်ဆယ့်ရှစ်နောက်မှာ တိုင်းရင်းသားတွေ ဖယ်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တောင်းဆိုတဲ့ကိစ္စတွေ ပိုပြီးတော့ ကျယ်ပြန့်လာတော့ မင်းတို့ ဒီလောက်တောင် တောင်းချင်တာ လူမျိုး (၇) မျိုးနဲ့ မရဘူး။ (၁၅၃) မျိုး၊ (၁၅၄) မျိုး ရှိတယ်ဆိုပြီးတော့ တမင်တကာများ စွပေးခဲ့လေသလားလို့ ကျနော် သံသယ ရှိမိတယ်။ စိုင်းဝမ်ဆိုင်း သတိပြုမိလား။
ဖြေ ။ ။ ဦးကျော်ဇံသာ ပြောသလိုပါပဲ … ကျနော်ထင်တာကတော့ ဗမာအုပ်ချုပ်သူ လူတန်းစား အထူးသဖြင့် စစ်တပ်က အဲဒီလို Ethnic Groups လူမျိုးတွေ ဖောင်းပွလာအောင် တမင်သက်သက် လုပ်တယ်လို့ ကျနော်က ယူဆတယ်။
မေး ။ ။ ဆိုတော့ တိုင်းရင်းသားတွေကလည်း သူတို့ အကွက်ဆင်ပေးတဲ့အတိုင်း ဆက်ပြီးတော့ သွားနေကြမယ်ဆိုရင် စစ်မှန်တဲ့ပြည်ထောင်စု၊ သာတူညီမျှတဲ့ ပြည်ထောင်စု ဖြစ်လာဖို့ကတော့ အတော့်ကို အလှမ်းဝေးသွားပြီဆိုတဲ့သဘော တွေ့နေရပါတယ် စိတ်မကောင်းစရာပါ။
ဖြေ ။ ။ ကျနော် ထင်တာတော့ ဒီလောက်ကြီးလဲ မဆိုးဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ အဓိက အရေးကြီးတာက Main Actor ဖြစ်တဲ့ ဗမာအုပ်စိုးသူလူတန်းစားက သမိုင်းကို မှန်မှန်ကန်ကန် မြင်တတ်မယ် လက်ခံမယ်ဆိုရင်တော့ နောက်ပြီး အမျှော်အမြင်ရှိမယ်ဆိုရင်တော့ ကျန်တဲ့ဟာတွေ လွယ်သွားပါလိမ့်မယ်။
