စစ်ကောင်စီ လုပ်ပေးမယ့် ရွေးကောက်ပွဲ ပြဿနာပြေလည်စေမလား

ပြန်လည်ထုတ်လွှင့် -- မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ် အာဆီယံမူ (၅) ချက် ထိရောက်မှုမရှိတဲ့အတွက် မြန်မာ့အရေးတက်ကြွသူတွေ သုံးသပ်သူတွေအကြား အားမလိုအားမရ ဖြစ်နေကြချိန်မှာ ဘယ်လို ဆက်လုပ်သင့်သလဲဆိုတာ အကြံပြုသူတွေလည်း အများအပြား ရှိလာနေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ကြီးအဖြစ် (၅) နှစ်တာ ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသူလည်းဖြစ်၊ မြန်မာ့အရေးကို ဆက်လက်စောင့်ကြည့် သုံးသပ်နေသူလည်းဖြစ်တဲ့ Scott Marciel ကကော ဘယ်လိုများ အကြံပြုလိုပါသလဲ။ ဦးကျော်ဇံသာက ဆွေးနွးသုံးသပ်ထားပါတယ်။

မေး ။ ။ Mr. Scott Marciel က မြန်မာနိုင်ငံမှာ ငါးနှစ်တောင် အမေရိကန်သံအမတ်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးတယ်။ အခုလောလောဆယ်မှာလဲ မြန်မာ့အရေးတွေကို သုံးသပ်ပြီး ဆောင်းပါးတွေ ရေးနေတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုတော့ မြန်မာ့အရေး ကျွမ်းကျင်သူတယောက်လို့ပဲ ကျနော် သဘောထားပါတယ်။ အဲဒီတော့ ကျွမ်းကျင်သူတယောက်အနေနဲ့ အခုလောလောဆယ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အခြေအနေတွေကို အကျဉ်းရုံးပြီး လွှမ်းခြုံသုံးသပ်ပေးပါ။ တချို့က ပြောနေသလို ဒါဟာ Failed State ကျရှုံးနိုင်ငံ ဖြစ်နေသလား၊ Civil War ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်နေသလား။ ဒါမှမဟုတ် စစ်ကောင်စီကပဲ အာဏာကို ထိန်းချုပ်နိုင်မယ့် အလားအလာ ရှိနေပါသလား။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်ကတော့ Failed State ကျရှုံးနိုင်ငံ၊ ပြည်တွင်းစစ် စတဲ့ အသုံးတွေကို မသုံးပါဘူး။ ဒီစကားတွေက တခုမှ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေကို အပြည့်အဝ ဖော်ပြနိုင်ခြင်း မရှိပါဘူး။ ကျနော် ပြောချင်တာကတော့ အခြေအနေက စစ်တပ်က သူ့အာဏာ ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့အတွက် အာဏာသိမ်းယူခဲ့တယ်။ အဲဒီအချိန်ကစပြီး ပြည်သူလူထုအများစုဟာ အဲဒါကို ဆန့်ကျင်ပြီး ညီညွှတ်လာကြတယ်။ ဒါဟာ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအပေါ် ပြည်သူလူထုရဲ့ ပုန်ကန်အုံကြွမှု Popular Uprising လို့ ခေါ်ချင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ အာဏာသိမ်းမှု နောက်ဆက်တွဲအခြေအနေနဲ့ စစ်တပ်ရဲ့ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုတွေ၊ စီးပွားရေး စီမံခန့်ခွဲမှု အမှားအယွင်းတွေ၊ လူထုရဲ့ ဆန့်ကျင်မှုတွေနဲ့တကွ တခြားသောပြဿနာတွေကြောင့် လူအမြောက်အမြားဟာ ဆိုးဝါးတဲ့ ဒုက္ခမျိုးစုံကို ခံစားနေကြတဲ့အချိန် ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ခင်များရေးတဲ့ ဆောင်းပါးတပုဒ်မှာ စစ်ကောင်စီက ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲဟာ မြန်မာ့ပြဿနာအတွက် ထွက်ပေါက်မဟုတ်ဘူး။ ဒါကြောင့် အာဆီယံက ဒီရွေးကောက်ပွဲကို လက်မခံနဲ့လို့ အကြံပေးထားတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဆိုတော့ အာဆီယံ လက်မခံပေမဲ့လဲ တရုတ်၊ အိန္ဒိယတို့ စတဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ ရုရှား၊ ဗင်နီဇွဲလားတို့နဲ့ သဘောထားချင်း တိုက်ဆိုင်တဲ့ နိုင်ငံတွေကလည်း လက်ခံကြမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ အာဆီယံ လက်မခံတာ ဘယ်လောက်ထိရောက်မလဲ။

ဖြေ ။ ။ စစ်ကောင်စီက ဒီရွေးကောက်ပွဲကို ဆက်လုပ်သွားမယ်ဆိုရင် ခင်များပြောသွားတဲ့ နိုင်ငံတချို့က လက်ခံမယ်ဆိုတာကိုတော့ ကျနော် မအံ့သြပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ အာဆီယံက လက်မခံဘူးဆိုတာကို ပြတ်ပြတ်သားသား ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ အဲဒါတော့ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ တန်းဖိုးကို ထိခိုက်စေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တခြားနိုင်ငံ အများစုကလဲ လက်မခံကြဘူးဆိုရင် စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ တရားဝင် အသိမှတ်ပြုမပြု ခံရရေး ပိုရနိုင်တဲ့ အလားအလာ အများစုကလဲ ပိတ်စို့သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရုရှားနဲ့ တရုတ်တို့က အစကတည်းက စစ်ကောင်စီနဲ့ လက်တွဲလုပ်ကိုင်နေပြီသားပါ။ ဆိုတော့ အာဆီယံက လက်မခံတဲ့အတွက် ပြဿနာအားလုံး ပြေလည်သွားမှာ မဟုတ်ပေမဲ့လဲ ဒါဟာ အာဆီယံအနေနဲ့ လုပ်ပေး၊ ကူညီပေးနိုင်တဲ့ကိစ္စပါ။ ဒါ့အပြင် အာဆီယံကိုလည်း မြန်မာ့ပြဿနာမှာ ပိုမိုထိရောက်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတခုအဖြစ် ရောက်ရှိစေမှာ ဖြစ်သလို၊ ကမ္ဘာနဲ့ မြန်မာ့ပြည်သူတွေအတွက် ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်လာစေပါလိမ့်မယ်။

မေး ။ ။ ဒါပေမဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို အထူးသဖြင့် တရုတ်လိုနိုင်ငံက အသိအမှတ်ပြုထားတယ်ဆိုတော့ ဒီနေရာမှာ အာဆီယံက တရုတ်ကို ဖီဆန်ပြီး လုပ်ပါ့မလားဆိုတာကို ထည့်သွင်းမစဉ်းစားသင့်ဘူးလား။

ဖြေ ။ ။ တရုတ်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ဟာ အာဆီယံအတွက် အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာတရပ်တော့ မဟုတ်ဘူး ထင်ပါတယ်။ အာဆီယံနိုင်ငံတွေဟာ လုံးဝလွတ်လွတ်လပ်လပ် ရှိနေတယ် ထင်ပါတယ်။ တရုတ်က လုပ်စေချင်ရုံနဲ့၊ အမေရိကန်က လုပ်စေချင်ရုံနဲ့ လိုက်လုပ်မယ်လို့ မထင်ပါဘူး။ ဒီနေရာမှာ ပိုပြီးအရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာက အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတချို့ဟာ မြန်မာစစ်ကောင်စီအပေါ် သက်ညှာချင်တဲ့ စာနာစိတ် ရှိနေပြီး၊ ပြတ်သားပြင်းထန်တဲ့ အဆုံးအဖြတ် ချမှတ်တဲ့ကိစ္စမှာ ပါဝင်ချင်စိတ် ရှိမှရှိရဲ့လားဆိုတဲ့ ကိစ္စ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ခင်များရဲ့ ဆောင်းပါးထဲမှာ အာဆီယံလုပ်ရမှာက စစ်ကောင်စီဘက်က ခြေခြေမြစ်မြစ် ထိထိရောက်ရောက်ရှိမယ့် နိုင်ငံရေးအရ အလျှော့ပေးလိုက်လျောမှု လုပ်လာစေဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုအခြေအနေ ဖြစ်လာအောင် ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ။ ဘယ်လို လိုက်လျောမှုမျိုးကို ဆိုလိုတာလဲ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော့်အမြင်မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ အခြေအနေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ အခြေအနေအများစုကတော့ ကောင်းတဲ့အလားအလာတွေ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီအထဲမှာ ကျနော်မြင်မိတဲ့ အကောင်းဆုံး ဖြစ်နိုင်ချေကတော့ စစ်တပ်အနေနဲ့ အာဏာပြန်လည်ထိန်းချုပ်မှု မဖြစ်နိုင်ဘူး။ တိုင်းပြည်ကို အုပ်ချုပ်ဖို့လည်း မဖြစ်နိုင်တော့ဘူးဆိုတာကို သဘောပေါက်လာတဲ့ အခြေအနေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပြည်သူလူထုလက်ကို အဓိကကျတဲ့ နိုင်ငံရေးအရ လိုက်လျောမှု Major Political Concession လုပ်ပြီးတော့ နိုင်ငံရဲ့ institution တွေ၊ အတိအကျရှိနေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ ဆက်လက်ရှင်သန်နိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုလိုက်လျောမှုတွေ ဆိုတာကတော့ မြန်မာပြည်သူတွေက ဆုံးဖြတ်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အရေးကြီးတာက စစ်တပ်အနေနဲ့ နိုင်ငံရေးအာဏာကို ထိထိရောက်ရောက် စွန့်လွှတ်ပေးဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ သုံးသပ်သူတချို့က NLD နဲ့ ခုခံတိုက်ခိုက်နေတဲ့ အင်အားစုတွေကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကူညီပံ့ပိုးပေးဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ အကြံပြုနေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ခင်များရဲ့ သဘောထားအာဘော်တချို့မှာလည်း ဒီသဘောမျိုး ပါဝင်နေတာကို ကျနော် သတိထားမိပါတယ်။ ဘယ်လောက်ဖြစ်နိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ဟုတ်ပါတယ်။ ကျနော် ပြောလိုတာကတော့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း ယုတ်စွအဆုံး မြန်မာပြည်သူတွေအပေါ် ဂရုဏာသက်တဲ့ နိုင်ငံတွေ၊ မြန်မာပြည် ငြိမ်းချမ်းပြီး ကြွယ်ဝစေချင်တဲ့ နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ အာဏာသိမ်းမှုနဲ့ စစ်ကောင်စီကို အပြတ်အသတ် ဆန့်ကျင်နေကြတဲ့ ပြည်သူလူထု အာဏာပြန်ရဖို့ မျှော်လင့်လိုလားကြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတကာ အသိုင်းအဝိုင်းတွေအနေနဲ့ အဲဒီပြည်သူတွေကို ကူညီဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ ကျနော်က လက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေကိုသာ ပြောနေတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျနော် ပြောနေတာက အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေ၊ NUG နဲ့ စစ်တပ်ကို နိုင်ငံရေးအာဏာက ဖယ်ထုတ်ဖို့ အားထုတ်နေတဲ့လူတွေကို ပြောနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး ။ ။ ရွေးကောက်ပွဲကို တချက်ပြန်ကောက်ချင်ပါသေးတယ်။ ပြည်သူအများစုကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကို ကြိုက်ကြမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ စစ်တပ်ကို လိုလားတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီတွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေလည်း အတော်များများ ရှိနေသလို၊ တချို့သော EAOs တွေ၊ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင် အင်အားစုတွေက စစ်ကောင်စီနဲ့ စကားပြောနေကြတာကို တွေ့ရပါတယ်ဆိုတော့ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ ဒီအင်အားစုတွေနဲ့ ဆက်ပြီးတော့ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်သွားမယ်ဆိုရင်ကော အလုပ်မဖြစ်နိုင်ဘူးလား။

ဖြေ ။ ။ စစ်တပ်အနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို ဆက်လုပ်ဖို့ဆိုတာ တကယ်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ကျနော် ရေးခဲ့ဖူးသလိုပါပဲ ၂၀၀၈ နာဂစ်မုန်တိုင်းတိုက်ပြီး ရက်သတ္တပါတ်အကြာမှာပဲ ဘယ်လိုမှ အခြေအနေမပေးတဲ့ အခြေအနေမျိုးမှာ လူထုဆန္ဒခံယူပွဲဆိုပြီး လုပ်လာခဲ့တာပါ။ ဆိုတော့ ဘာဖြစ်ဖြစ် သူတို့လုပ်ချင်ရင်တော့ ဆက်လုပ်မယ်ဆိုတာတော့ သေချာပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ပြည်သူလူထုအများစုကြီးကတော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲကို ကြိုက်နှစ်သက်မှာ မဟုတ်သလို၊ ပါဝင်မဲပေးကြမှာလဲ မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ ဆိုတော့ ဒီရွေးကောက်ပွဲဟာ စစ်ကောင်စီအတွက်လည်း သိပ်အကျိုးရှိမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ ပြဿနာတွေကိုလည်း လုံးဝပြေလည်စေမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

မေး ။ ။ တဆက်တည်းမှာပဲ NUG က လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ချက်တွေအပေါ် ခင်များရဲ့အမြင်ကိုလည်း ကြားချင်ပါတယ်။

ဖြေ ။ ။ NUG ကလည်း အခက်အခဲကြုံနေရတဲ့ အခြေအနေပဲလို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ အဖွဲ့ဝင်အများစုဟာ ပုန်းအောင်းနေရပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် အကျပ်အတည်းတွေကြားမှာ လှုပ်ရှားနေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှု၊ စစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမှန်တကယ် အဓိကကျတဲ့အချက်ကတော့ အောက်ခြေက လှုပ်ရှားမှုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဟာ တကယ့်ကို အောက်ခြေကနေ အပေါ်ကိုတက်သွားတဲ့ Bottom Up လှုပ်ရှားမှုဖြစ်ပြီး၊ အပေါ်ကနေအောက်ကို သက်ရောက်စေတဲ့ Top Down ကိစ္စ မဟုတ်ဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ ဒီလိုပြောတာ NUG ကို အရေးမပါဘူးလို့ ပြောတာ မဟုတ်ပါဘူး။ တကယ့်ကို အရေးပါပါတယ်။ ပိုအရေးကြီးတာကတော့ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးအတွက် ကြိုးပမ်းနေကြတဲ့ နိုင်ငံတဝှမ်းက ဒေသအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ လူပုဂ္ဂိုလ်တဦးချင်းတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုတွေအပါအဝင် ဖယ်ဒရယ်ထူထောင်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်နေတာတွေက အာဏာသိမ်းပြီးချိန်ကစပြီး အရေးကြီးဆုံး ဖြစ်ထွန်းလာမှုတွေလို့ ထင်ပါတယ်။

မေး ။ ။ မြန်မာပြည်မှာ လွတ်လပ်ရေးရပြီးချိန်ကစလို တိုင်းရင်းသားပြဿနာဟာ အင်မတန်မှ အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာတရပ် ဖြစ်လာခဲ့တာပါ။ အခုလက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ သမိုင်းအချိုးအကွေ့မှာ တိုင်းရင်းသားတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ မြန်မာ့အရေး ကျွမ်းကျင်သူတယောက်အနေနဲ့ ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော် နှစ်ချက်ပြောချင်ပါတယ်။ ပထမတချက်က တိုင်းရင်းသားပြဿနာကို ဆယ်စုနှစ်တွေနဲ့ချီပြီး အဓွန့်ရှည်အောင် လုပ်ဆောင်လာခဲ့သူဟာ စစ်တပ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ စစ်တပ်က ကြီးစိုးနေရင် ဒီပြဿနာတွေ လုံးဝပြေလည်မှု ရနိုင်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဒုတိယတချက်က တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုတွေနဲ့ ဗမာလူမျိုးတွေကြား အယုံအကြည် ကင်းမဲ့မှုဟာလဲ ကာလတာရှည် ရှိလာခဲ့တာပါဆိုတော့ အခုအခါမှာ ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ဖို့ ကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်နေကြတာကို အချိန်ယူရပါလိမ့်မယ်။ အောင်မြင်မှုရဖို့ သော့ချက်ကတော့ တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုအားလုံးဟာ ဗမာလူမျိုးတွေနဲ့ တန်းတူရည်တူ၊ အပြန်အလှန် လေးစားမှုနဲ့ ပျော်ရွှင်လက်တွဲနိုင်ဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ကျနော် ထင်ပါတယ်။ အားလုံးဟာ မြန်မာနိုင်ငံသားတွေအဖြစ်နဲ့ အရေးပါကြတယ်လို့ မြင်ဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ ကျနော်ကတော့ အပြန်အလှန်လေးစားမှုနဲ့ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမယ့် လုပ်ရပ်တွေကို လေးစားတန်းဖိုးထားပါတယ်။

မေး ။ ။ သုံးသပ်သူတချို့ ရေးကြတာကို တွေ့ရပါတယ်။ အခုအချိန်ဟာ Beginning of Post Aung San Suu Kyi Era - အောင်ဆန်းစုကြည်ခေတ်လွန်ကာလ ဖြစ်နေပြီ။ NUG is not NLD – NUG က NLD မဟုတ်ဘူးဆိုပြီး ရေးနေကြပါတယ်။ ဒီကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုမှတ်ချက်ပေးချင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။ ။ ကျနော်က နိုင်ငံခြားသားတယောက်အနေနဲ့ကော၊ မြန်မာပြည်နဲ့ ဝေးကွာနေသူတယောက်အနေနဲ့ကော ဒီအခြေအနေဟာ အောင်ဆန်းစုကြည်ခေတ်လွန် ဖြစ်သွားပြီလို့ ပြောနိုင်တဲ့အနေအထားမှာ မရှိဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ အချိန်ကာလ ရောက်လာတဲ့အခါ မြန်မာပြည်သူတွေက ဆုံးဖြတ်ရမယ့်ကိစ္စသာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပထမအဆင့်မှာတော့ အခြေအနေတွေကို အရပ်ဘက်က ထိန်းချုပ်နိုင်ပြီး၊ အစိုးရထဲမှာ ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ် အစစ်အမှန်တွေ ပါဝင်နိုင်ရေးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အောင်ဆန်းစုကြည်က ဘယ်လိုအခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နိုင်မယ်ဆိုတာကို ပြည်သူလူထု ဆုံးဖြတ်ရမှာပါ။ ကျနော် မှတ်ချက်မပေးနိုင်ပါဘူး။

=== Unicode ====ပွနျလညျထုတျလှှငျ့ ====

မွနျမာစဈကောငျစီအပေါျ အာဆီယံမူ (၅) ခကြျ ထိရောကျမှုမရှိတဲ့အတှကျ မွနျမာ့အရေးတကျကွှသူတှေ သုံးသပျသူတှအေကွား အားမလိုအားမရ ဖွဈနကွေခြိနျမှာ ဘယျလို ဆကျလုပျသင့ျသလဲဆိုတာ အကွံပွုသူတှလေညျး အမြားအပွား ရှိလာနပေါတယျ။ မွနျမာနိုငျငံဆိုငျရာ အမရေိကနျသံအမတျကွီးအဖွဈ (၅) နှဈတာ ထမျးဆောငျခဲ့ဖူးသူလညျးဖွဈ၊ မွနျမာ့အရေးကို ဆကျလကျစောင့ျကွည့ျ သုံးသပျနသေူလညျးဖွဈတဲ့ Scott Marciel ကကော ဘယျလိုမြား အကွံပွုလိုပါသလဲ။ ဦးကြောျဇံသာက ဆှေးနှးသုံးသပျထားပါတယျ။

မေး ။ ။ Mr. Scott Marciel က မွနျမာနိုငျငံမှာ ငါးနှဈတောငျ အမရေိကနျသံအမတျကွီးအဖွဈ တာဝနျထမျးဆောငျခဲ့ဖူးတယျ။ အခုလောလောဆယျမှာလဲ မွနျမာ့အရေးတှကေို သုံးသပျပွီး ဆောငျးပါးတှေ ရေးနတေဲ့ ပုဂ်ဂိုလျဆိုတော့ မွနျမာ့အရေး ကြှမျးကငြျသူတယောကျလို့ပဲ ကနြောျ သဘောထားပါတယျ။ အဲဒီတော့ ကြှမျးကငြျသူတယောကျအနနေဲ့ အခုလောလောဆယျ မွနျမာနိုငျငံမှာ ဖွဈပကြျနတေဲ့ အခွအေနတှေကေို အကဉြျးရုံးပွီး လှှမျးခွုံသုံးသပျပေးပါ။ တခြို့က ပွောနသေလို ဒါဟာ Failed State ကရြှုံးနိုငျငံ ဖွဈနသေလား၊ Civil War ပွညျတှငျးစဈ ဖွဈနသေလား။ ဒါမှမဟုတျ စဈကောငျစီကပဲ အာဏာကို ထိနျးခြုပျနိုငျမယ့ျ အလားအလာ ရှိနပေါသလား။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျကတော့ Failed State ကရြှုံးနိုငျငံ၊ ပွညျတှငျးစဈ စတဲ့ အသုံးတှကေို မသုံးပါဘူး။ ဒီစကားတှကေ တခုမှ မွနျမာနိုငျငံအခွအေနကေို အပွည့ျအဝ ဖောျပွနိုငျခွငျး မရှိပါဘူး။ ကနြောျ ပွောခငြျတာကတော့ အခွအေနကေ စဈတပျက သူ့အာဏာ ပွနျလညျတညျဆောကျဖို့အတှကျ အာဏာသိမျးယူခဲ့တယျ။ အဲဒီအခြိနျကစပွီး ပွညျသူလူထုအမြားစုဟာ အဲဒါကို ဆန့ျကငြျပွီး ညီညှှတျလာကွတယျ။ ဒါဟာ စဈအုပျခြုပျရေးအပေါျ ပွညျသူလူထုရဲ့ ပုနျကနျအုံကွှမှု Popular Uprising လို့ ခေါျခငြျပါတယျ။ ပွီးတော့ အာဏာသိမျးမှု နောကျဆကျတှဲအခွအေနနေဲ့ စဈတပျရဲ့ ရကျစကျကွမျးကွုတျမှုတှေ၊ စီးပှားရေး စီမံခန့ျခှဲမှု အမှားအယှငျးတှေ၊ လူထုရဲ့ ဆန့ျကငြျမှုတှနေဲ့တကှ တခွားသောပွူနာတှကွေောင့ျ လူအမွောကျအမွားဟာ ဆိုးဝါးတဲ့ ဒုက်ခမြိုးစုံကို ခံစားနကွေတဲ့အခြိနျ ဖွဈပါတယျ။

မေး ။ ။ ခငျမြားရေးတဲ့ ဆောငျးပါးတပုဒျမှာ စဈကောငျစီက ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲဟာ မွနျမာ့ပွူနာအတှကျ ထှကျပေါကျမဟုတျဘူး။ ဒါကွောင့ျ အာဆီယံက ဒီရှေးကောကျပှဲကို လကျမခံနဲ့လို့ အကွံပေးထားတာကို တှေ့ရပါတယျ။ ဆိုတော့ အာဆီယံ လကျမခံပမေဲ့လဲ တရုတျ၊ အိန်ဒိယတို့ စတဲ့ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှနေဲ့ ရုရှား၊ ဗငျနီဇှဲလားတို့နဲ့ သဘောထားခငြျး တိုကျဆိုငျတဲ့ နိုငျငံတှကေလညျး လကျခံကွမှာပဲ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ အာဆီယံ လကျမခံတာ ဘယျလောကျထိရောကျမလဲ။

ဖွေ ။ ။ စဈကောငျစီက ဒီရှေးကောကျပှဲကို ဆကျလုပျသှားမယျဆိုရငျ ခငျမြားပွောသှားတဲ့ နိုငျငံတခြို့က လကျခံမယျဆိုတာကိုတော့ ကနြောျ မအံ့သွပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ အာဆီယံက လကျမခံဘူးဆိုတာကို ပွတျပွတျသားသား ပွောမယျဆိုရငျတော့ အဲဒါတော့ ရှေးကောကျပှဲရဲ့ တနျးဖိုးကို ထိခိုကျစမှော ဖွဈပါတယျ။ တခွားနိုငျငံ အမြားစုကလဲ လကျမခံကွဘူးဆိုရငျ စဈကောငျစီအနနေဲ့ တရားဝငျ အသိမှတျပွုမပွု ခံရရေး ပိုရနိုငျတဲ့ အလားအလာ အမြားစုကလဲ ပိတျစို့သှားမှာ ဖွဈပါတယျ။ ရုရှားနဲ့ တရုတျတို့က အစကတညျးက စဈကောငျစီနဲ့ လကျတှဲလုပျကိုငျနပွေီသားပါ။ ဆိုတော့ အာဆီယံက လကျမခံတဲ့အတှကျ ပွူနာအားလုံး ပွလေညျသှားမှာ မဟုတျပမေဲ့လဲ ဒါဟာ အာဆီယံအနနေဲ့ လုပျပေး၊ ကူညီပေးနိုငျတဲ့ကိစ်စပါ။ ဒါ့အပွငျ အာဆီယံကိုလညျး မွနျမာ့ပွူနာမှာ ပိုမိုထိရောကျတဲ့ အဖှဲ့အစညျးတခုအဖွဈ ရောကျရှိစမှော ဖွဈသလို၊ ကမ်ဘာနဲ့ မွနျမာ့ပွညျသူတှအေတှကျ ယုံကွညျစိတျခရြတဲ့ အဖှဲ့အစညျး ဖွဈလာစပေါလိမ့ျမယျ။

မေး ။ ။ ဒါပမေဲ့ ရှေးကောကျပှဲကို အထူးသဖွင့ျ တရုတျလိုနိုငျငံက အသိအမှတျပွုထားတယျဆိုတော့ ဒီနရောမှာ အာဆီယံက တရုတျကို ဖီဆနျပွီး လုပျပါ့မလားဆိုတာကို ထည့ျသှငျးမစဉျးစားသင့ျဘူးလား။

ဖွေ ။ ။ တရုတျရဲ့ ဆုံးဖွတျခကြျဟာ အာဆီယံအတှကျ အရေးကွီးတဲ့ ပွူနာတရပျတော့ မဟုတျဘူး ထငျပါတယျ။ အာဆီယံနိုငျငံတှဟော လုံးဝလှတျလှတျလပျလပျ ရှိနတေယျ ထငျပါတယျ။ တရုတျက လုပျစခေငြျရုံနဲ့၊ အမရေိကနျက လုပျစခေငြျရုံနဲ့ လိုကျလုပျမယျလို့ မထငျပါဘူး။ ဒီနရောမှာ ပိုပွီးအရေးကွီးတဲ့ ပွူနာက အာဆီယံအဖှဲ့ဝငျ နိုငျငံတခြို့ဟာ မွနျမာစဈကောငျစီအပေါျ သကျညှာခငြျတဲ့ စာနာစိတျ ရှိနပွေီး၊ ပွတျသားပွငျးထနျတဲ့ အဆုံးအဖွတျ ခမြှတျတဲ့ကိစ်စမှာ ပါဝငျခငြျစိတျ ရှိမှရှိရဲ့လားဆိုတဲ့ ကိစ်စ ဖွဈပါတယျ။

မေး ။ ။ ခငျမြားရဲ့ ဆောငျးပါးထဲမှာ အာဆီယံလုပျရမှာက စဈကောငျစီဘကျက ခွခွေမွေဈမွဈ ထိထိရောကျရောကျရှိမယ့ျ နိုငျငံရေးအရ အလြှော့ပေးလိုကျလြောမှု လုပျလာစဖေို့ ဖွဈတယျလို့ ဆိုထားပါတယျ။ ဆိုတော့ အဲဒီလိုအခွအေနေ ဖွဈလာအောငျ ဘယျလိုလုပျရမလဲ။ ဘယျလို လိုကျလြောမှုမြိုးကို ဆိုလိုတာလဲ။

ဖွေ ။ ။ ကနြော့ျအမွငျမှာတော့ မွနျမာနိုငျငံအတှကျ ဖွဈလာနိုငျတဲ့ အခွအေနေ အမြားကွီး ရှိပါတယျ။ အခွအေနအေမြားစုကတော့ ကောငျးတဲ့အလားအလာတှေ မဟုတျပါဘူး။ ဒီအထဲမှာ ကနြောျမွငျမိတဲ့ အကောငျးဆုံး ဖွဈနိုငျခြကေတော့ စဈတပျအနနေဲ့ အာဏာပွနျလညျထိနျးခြုပျမှု မဖွဈနိုငျဘူး။ တိုငျးပွညျကို အုပျခြုပျဖို့လညျး မဖွဈနိုငျတော့ဘူးဆိုတာကို သဘောပေါကျလာတဲ့ အခွအေနပေဲ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ပွညျသူလူထုလကျကို အဓိကကတြဲ့ နိုငျငံရေးအရ လိုကျလြောမှု Major Political Concession လုပျပွီးတော့ နိုငျငံရဲ့ institution တှေ၊ အတိအကရြှိနတေဲ့ အဖှဲ့အစညျးတှေ ဆကျလကျရှငျသနျနိုငျအောငျ ဆောငျရှကျဖို့ပဲ ဖွဈပါတယျ။ ဘယျလိုလိုကျလြောမှုတှေ ဆိုတာကတော့ မွနျမာပွညျသူတှကေ ဆုံးဖွတျကွရမှာ ဖွဈပါတယျ။ အရေးကွီးတာက စဈတပျအနနေဲ့ နိုငျငံရေးအာဏာကို ထိထိရောကျရောကျ စှန့ျလှှတျပေးဖို့ ဖွဈပါတယျ။

မေး ။ ။ သုံးသပျသူတခြို့က NLD နဲ့ ခုခံတိုကျခိုကျနတေဲ့ အငျအားစုတှကေို ရုပျပိုငျးဆိုငျရာ ကူညီပံ့ပိုးပေးဖို့ လိုအပျတယျလို့ အကွံပွုနတောကို တှေ့ရပါတယျ။ ခငျမြားရဲ့ သဘောထားအာဘောျတခြို့မှာလညျး ဒီသဘောမြိုး ပါဝငျနတောကို ကနြောျ သတိထားမိပါတယျ။ ဘယျလောကျဖွဈနိုငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ဟုတျပါတယျ။ ကနြောျ ပွောလိုတာကတော့ နိုငျငံတကာအသိုငျးအဝိုငျး ယုတျစှအဆုံး မွနျမာပွညျသူတှအေပေါျ ဂရုဏာသကျတဲ့ နိုငျငံတှေ၊ မွနျမာပွညျ ငွိမျးခမြျးပွီး ကွှယျဝစခေငြျတဲ့ နိုငျငံတှအေနနေဲ့ အာဏာသိမျးမှုနဲ့ စဈကောငျစီကို အပွတျအသတျ ဆန့ျကငြျနကွေတဲ့ ပွညျသူလူထု အာဏာပွနျရဖို့ မြှောျလင့ျလိုလားကွမှာ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ နိုငျငံတကာ အသိုငျးအဝိုငျးတှအေနနေဲ့ အဲဒီပွညျသူတှကေို ကူညီဖို့ အရေးကွီးတယျလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ ကနြောျက လကျနကျကိုငျ အငျအားစုတှကေိုသာ ပွောနတော မဟုတျပါဘူး။ ကနြောျ ပွောနတောက အာဏာဖီဆနျရေး လှုပျရှားမှုတှေ၊ NUG နဲ့ စဈတပျကို နိုငျငံရေးအာဏာက ဖယျထုတျဖို့ အားထုတျနတေဲ့လူတှကေို ပွောနတော ဖွဈပါတယျ။

မေး ။ ။ ရှေးကောကျပှဲကို တခကြျပွနျကောကျခငြျပါသေးတယျ။ ပွညျသူအမြားစုကတော့ ရှေးကောကျပှဲကို ကွိုကျကွမှာ မဟုတျပါဘူး။ ဒါပမေဲ့ စဈတပျကို လိုလားတဲ့ နိုငျငံရေးပါတီတှေ၊ အဖှဲ့အစညျးတှလေညျး အတောျမြားမြား ရှိနသေလို၊ တခြို့သော EAOs တှေ၊ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျ အငျအားစုတှကေ စဈကောငျစီနဲ့ စကားပွောနကွေတာကို တှေ့ရပါတယျဆိုတော့ စဈကောငျစီအနနေဲ့ ဒီအငျအားစုတှနေဲ့ ဆကျပွီးတော့ ရှေးကောကျပှဲ လုပျသှားမယျဆိုရငျကော အလုပျမဖွဈနိုငျဘူးလား။

ဖွေ ။ ။ စဈတပျအနနေဲ့ ရှေးကောကျပှဲကို ဆကျလုပျဖို့ဆိုတာ တကယျဖွဈနိုငျပါတယျ။ ကနြောျ ရေးခဲ့ဖူးသလိုပါပဲ ၂၀၀၈ နာဂဈမုနျတိုငျးတိုကျပွီး ရကျသတ်တပါတျအကွာမှာပဲ ဘယျလိုမှ အခွအေနမေပေးတဲ့ အခွအေနမြေိုးမှာ လူထုဆန်ဒခံယူပှဲဆိုပွီး လုပျလာခဲ့တာပါ။ ဆိုတော့ ဘာဖွဈဖွဈ သူတို့လုပျခငြျရငျတော့ ဆကျလုပျမယျဆိုတာတော့ သခြောပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ ပွညျသူလူထုအမြားစုကွီးကတော့ ဒီရှေးကောကျပှဲကို ကွိုကျနှဈသကျမှာ မဟုတျသလို၊ ပါဝငျမဲပေးကွမှာလဲ မဟုတျဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ ဆိုတော့ ဒီရှေးကောကျပှဲဟာ စဈကောငျစီအတှကျလညျး သိပျအကြိုးရှိမှာ မဟုတျဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ ပွူနာတှကေိုလညျး လုံးဝပွလေညျစမှော မဟုတျပါဘူး။

မေး ။ ။ တဆကျတညျးမှာပဲ NUG က လုပျကိုငျဆောငျရှကျခကြျတှအေပေါျ ခငျမြားရဲ့အမွငျကိုလညျး ကွားခငြျပါတယျ။

ဖွေ ။ ။ NUG ကလညျး အခကျအခဲကွုံနရေတဲ့ အခွအေနပေဲလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ အဖှဲ့ဝငျအမြားစုဟာ ပုနျးအောငျးနရေပါတယျ။ ဒါမှမဟုတျ အကပြျအတညျးတှကွေားမှာ လှုပျရှားနရေတာ ဖွဈပါတယျ။ စဈအာဏာသိမျးမှု၊ စဈကောငျစီကို ဆန့ျကငြျမှုနဲ့ ပတျသကျပွီး အမှနျတကယျ အဓိကကတြဲ့အခကြျကတော့ အောကျခွကေ လှုပျရှားမှုပဲ ဖွဈပါတယျ။ ဒါဟာ တကယ့ျကို အောကျခွကေနေ အပေါျကိုတကျသှားတဲ့ Bottom Up လှုပျရှားမှုဖွဈပွီး၊ အပေါျကနအေောကျကို သကျရောကျစတေဲ့ Top Down ကိစ်စ မဟုတျဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ ဒီလိုပွောတာ NUG ကို အရေးမပါဘူးလို့ ပွောတာ မဟုတျပါဘူး။ တကယ့ျကို အရေးပါပါတယျ။ ပိုအရေးကွီးတာကတော့ ဒီမိုကရစေီ ပွနျလညျတညျဆောကျရေးအတှကျ ကွိုးပမျးနကွေတဲ့ နိုငျငံတဝှမျးက ဒသေအဖှဲ့အစညျးတှနေဲ့ လူပုဂ်ဂိုလျတဦးခငြျးတှပေဲ ဖွဈပါတယျ။ ပွီးတော့ တိုငျးရငျးသားလူနညျးစုတှအေပါအဝငျ ဖယျဒရယျထူထောငျရေးအတှကျ လုပျဆောငျနတောတှကေ အာဏာသိမျးပွီးခြိနျကစပွီး အရေးကွီးဆုံး ဖွဈထှနျးလာမှုတှလေို့ ထငျပါတယျ။

မေး ။ ။ မွနျမာပွညျမှာ လှတျလပျရေးရပွီးခြိနျကစလို တိုငျးရငျးသားပွူနာဟာ အငျမတနျမှ အရေးကွီးတဲ့ ပွူနာတရပျ ဖွဈလာခဲ့တာပါ။ အခုလကျရှိ မွနျမာနိုငျငံရဲ့ သမိုငျးအခြိုးအကှေ့မှာ တိုငျးရငျးသားတှရေဲ့ အခနျးကဏ်ဍနဲ့ ပတျသကျပွီးတော့ မွနျမာ့အရေး ကြှမျးကငြျသူတယောကျအနနေဲ့ ဘယျလိုမွငျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျ နှဈခကြျပွောခငြျပါတယျ။ ပထမတခကြျက တိုငျးရငျးသားပွူနာကို ဆယျစုနှဈတှနေဲ့ခြီပွီး အဓှန့ျရှညျအောငျ လုပျဆောငျလာခဲ့သူဟာ စဈတပျ ဖွဈပါတယျ။ ဆိုတော့ စဈတပျက ကွီးစိုးနရေငျ ဒီပွူနာတှေ လုံးဝပွလေညျမှု ရနိုငျမှာ မဟုတျပါဘူး။ ဒုတိယတခကြျက တိုငျးရငျးသားလူနညျးစုတှနေဲ့ ဗမာလူမြိုးတှကွေား အယုံအကွညျ ကငျးမဲ့မှုဟာလဲ ကာလတာရှညျ ရှိလာခဲ့တာပါဆိုတော့ အခုအခါမှာ ယုံကွညျမှုတညျဆောကျဖို့ ကွိုးပမျးလုပျဆောငျနကွေတာကို အခြိနျယူရပါလိမ့ျမယျ။ အောငျမွငျမှုရဖို့ သော့ခကြျကတော့ တိုငျးရငျးသားလူနညျးစုအားလုံးဟာ ဗမာလူမြိုးတှနေဲ့ တနျးတူရညျတူ၊ အပွနျအလှနျ လေးစားမှုနဲ့ ပြောျရှှငျလကျတှဲနိုငျဖို့ ဖွဈတယျလို့ ကနြောျ ထငျပါတယျ။ အားလုံးဟာ မွနျမာနိုငျငံသားတှအေဖွဈနဲ့ အရေးပါကွတယျလို့ မွငျဖို့လညျး လိုအပျပါတယျ။ ကနြောျကတော့ အပွနျအလှနျလေးစားမှုနဲ့ ဆှေးနှေးညှိနှိုငျးမယ့ျ လုပျရပျတှကေို လေးစားတနျးဖိုးထားပါတယျ။

မေး ။ ။ သုံးသပျသူတခြို့ ရေးကွတာကို တှေ့ရပါတယျ။ အခုအခြိနျဟာ Beginning of Post Aung San Suu Kyi Era - အောငျဆနျးစုကွညျခတျေလှနျကာလ ဖွဈနပွေီ။ NUG is not NLD – NUG က NLD မဟုတျဘူးဆိုပွီး ရေးနကွေပါတယျ။ ဒီကိစ်စနဲ့ ပတျသကျပွီး ဘယျလိုမှတျခကြျပေးခငြျပါသလဲ။

ဖွေ ။ ။ ကနြောျက နိုငျငံခွားသားတယောကျအနနေဲ့ကော၊ မွနျမာပွညျနဲ့ ဝေးကှာနသေူတယောကျအနနေဲ့ကော ဒီအခွအေနဟော အောငျဆနျးစုကွညျခတျေလှနျ ဖွဈသှားပွီလို့ ပွောနိုငျတဲ့အနအေထားမှာ မရှိဘူးလို့ ထငျပါတယျ။ အခြိနျကာလ ရောကျလာတဲ့အခါ မွနျမာပွညျသူတှကေ ဆုံးဖွတျရမယ့ျကိစ်စသာ ဖွဈပါတယျ။ ပထမအဆင့ျမှာတော့ အခွအေနတှေကေို အရပျဘကျက ထိနျးခြုပျနိုငျပွီး၊ အစိုးရထဲမှာ ပွညျသူ့ကိုယျစားလှယျ အစဈအမှနျတှေ ပါဝငျနိုငျရေးပဲ ဖွဈပါတယျ။ အောငျဆနျးစုကွညျက ဘယျလိုအခနျးကဏ်ဍကနေ ပါဝငျနိုငျမယျဆိုတာကို ပွညျသူလူထု ဆုံးဖွတျရမှာပါ။ ကနြောျ မှတျခကြျမပေးနိုငျပါဘူး။