မွနျမာပွညျလို နိုငျငံမြိုးမှာ စီးပှားရေးတညျငွိမျပွီး ပွညျသူ့ဝနျဆောငျမှုတှေ လုပျနိုငျဖို့အတှကျ နိုငျငံပိုငျလုပျငနျးကဏ်ဍဟာ အရေးကွီးတဲ့ အခနျးကဏ်ဍကနေ ပါဝငျပါတယျ။ ဒါပမေဲ့ အလုပျအကိုငျ (၁) သနျးလောကျသာ နိုငျငံပိုငျကဏ်ဍရှိပွီး ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျးကဏ်ဍမှာ (၃၃) သနျး ရှိနတေယျလို့ မကွာမီကထုတျပွနျတဲ့ ကမ်ဘာ့ဘဏျအုပျစုရဲ့ ‘ပဋိပက်ခကွားက အသှငျကူးပွောငျးမှု’ စာတမျးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ အလုပျသမားဦးရရေဲ့ (၃) ရာခိုငျနှုနျးသာ နိုငျငံပိုငျလုပျငနျးမှာ လုပျနတေဲ့သဘော ဖွဈပါတယျ။ မွို့ပွမှာ စုပွုံနကွေတဲ့ အသေးစားလုပျငနျးတှမှောလညျး ပုဂ်ဂလိကကဏ်ဍက အမြားဆုံးဖွဈနပေါတယျ။
အလုပျသမား (၅) ယောကျထကျမပိုတဲ့ ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျးက (၇၂) ရာခိုငျနှုနျး ရှိပါတယျ။ ဒီအထဲမှာ၂၀၁၁ စီးပှားရေးအသှငျကူးပွောငျးတော့မှ တညျထောငျတဲ့လုပျငနျးက (၆၀) ရာခိုငျနှုနျးလောကျ ပါဝငျပါတယျ။ ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျး သုံးပုံတဈပုံနဲ့ အလုပျသမားဦးရတေဝကျကြောျဟာ ရနျကုနျနဲ့ မန်တလေးမှာ အခွခေနြကွေပါတယျ။ ကြှမျးကငြျလုပျသား၊ တီထှငျကွံဆမှုနဲ့ ဈေးကှကျရှိမယျဆိုရငျ ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျးတှေ စုပွုံနတေဲ့အကြိုးကို ခံစားနိုငျပါတယျ။ သကျတမျးနုတဲ့လုပျငနျးတှေ ရှငျသနျနိုငျမယ့ျ အခွအေနကေို ဖနျတီးပေးဖို့လညျး လိုအပျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ရိုးရာကဏ်ဍမှာ ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျး အမြားဆုံးဖွဈပါတယျ။
လုပျသားဦးရရေဲ့ (၃၅) ရာခိုငျနှုနျး (သို့မဟုတျ) ရှဈသနျးခှဲလောကျဟာ မိရိုးဖလာ လယျယာလုပျငနျး လုပျကိုငျနကွေပါတယျ။ လုပျခစား လယျယာအလုပျသမား ဦးရကေလညျး (၄) သနျးနီးပါး ရှိပါတယျ။ အသေးစား၊ အလတျစား လုပျငနျးတှမှော အလုပျသမား (၂) သနျးခှဲကြောျရှိပွီး အိမျထောငျစုလကျလီလုပျငနျးမှာ အလုပျသမား (၆) သနျးကြောျ ရှိပါတယျ။ အလုပျရုံ၊ စကျရုံကွီးတှမှော အလုပျသမား (၂) သနျးနီးပါး ရှိပါတယျ။ မွနျမာအလုပျသမား (၃) ရာခိုငျနှုနျးကိုသာ အဆင့ျမီလုပျသား (သို့မဟုတျ) မနျနဂြောလို့ သတျမှတျနိုငျပါတယျ။ ကနြျတဲ့လုပျသားတှကေို ကြှမျးကငြျမှုနညျးတဲ့ အခွခေံလုပျခစားအဖွဈ သတျမှတျပါတယျ။ လုပျခနိမ့ျကပြမေယ့ျ ကုနျထုတျလုပျမှုစရိတျ မွင့ျမားတာကိုကွည့ျရငျ လုပျအားရဲ့ ကုနျထုတျနှုနျး နိမ့ျကတြာကို တှေ့နိုငျပါတယျ။ ဒသေဆိုငျရာမှာ ကုနျထုတျနှုနျးအနိမ့ျဆုံး ဖွဈတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
၂၀၁၈ မှာ အနညျးဆုံးလုပျခကို တိုးမွှင့ျလိုကျတဲ့နောကျပိုငျး အထညျခြုပျလုပျငနျးမှာလညျး ကုနျထုတျမှုစရိတျ မွင့ျမားတဲ့အတှကျ လုပျခအမြားဆုံးရတဲ့ ကမ်ဘာ့အထညျခြုပျလုပျငနျးထဲ ပါဝငျလာပါတယျ။ ကြေးလကျနဲ့ ပဋိပက်ခဖွဈရာဒသေက အမြိုးသမီးတှဟော လုပျခကောငျးကောငျးမရကွပါဘူး။ လယျယာလုပျငနျးမှာ အမြိုးသမီးနေ့စားလုပျခဟာ အမြိုးသားလုပျခရဲ့ တဝကျသာ ရှိပါတယျ။ ကမ်ဘာ့ကုနျသှယျရေးမှာ မွနျမာ့လုပျငနျးတှေ ပါဝငျမှု အလှနျနညျးပါတယျ။ မွနျမာ ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျး (၅) ရာခိုငျနှုနျးလောကျကသာ နိုငျငံခွားပို့ကုနျလုပျငနျးမှာ ပါဝငျပတျသကျနပေါတယျ။ ပို့ကုနျလုပျငနျးမှာ ပါဝငျတဲ့ ဒသေခံကုမ်ပဏီ ကမ်ဘောဒီးယား (၁၄) ရာခိုငျနှုနျး၊ ဗီယကျနမျမှာ(၁၈) ရာခိုငျနှုနျး ရှိပါတယျ။ အရှေ့အာရှဒသေမှာ သှငျးကုနျပစ်စညျးသုံးစှဲသူ (၄၁) ရာခိုငျနှုနျး ရှိပမေယ့ျ မွနျမာမှာ (၂၈) ရာခိုငျနှုနျးသာ ရှိပါတယျ။
မွနျမာပွညျမှာ နိုငျငံခွားပိုငျနဲ့ နိုငျငံခွားဖကျစပျကုမ်ပဏီ အနညျးငယျရှိပါတယျ။ လုပျငနျးအားလုံးရဲ့ (၁) ရာခိုငျနှုနျးသာ ဖွဈပမေယ့ျ အလုပျအကိုငျပေးတဲ့နရောမှာ ဒသေခံကုမ်ပဏီတှထေကျသာတယျလို့ ဆိုပါတယျ (၁၀) နှဈအောကျ လုပျသကျရှိတဲ့ လုပျငနျးတှမှော အလုပျသမား (၂၀) ရာခိုငျနှုနျးကို နိုငျငံခွားပိုငျကုမ်ပဏီတှကေ အလုပျပေးထားတာ တှေ့ရပါတယျ။ နိုငျငံခွားပိုငျလုပျငနျးတှဟော လုပျခမြားမြားပေးနိုငျသလို ကုနျထုတျလုပျမှုစှမျးအငျလညျး မွှင့ျမားကွပါတယျ။ အရငျကတော့ နိုငျငံခွားလုပျငနျးတှဟော သဘာဝသယံဇာတ ထုတျယူရေးနဲ့ ဈေးကှကျဖနျတီးရေးကိုသာ စိတျဝငျစားခဲ့ပမေယ့ျ စီးပှားရေးဒဏျခတျမှု ရုတျသိမျးလိုကျတဲ့နောကျပိုငျးမှာ ကုနျထုတျလုပျငနျးနဲ့ ခရီးသှားလုပျငနျးတှမှော ရငျးနှီးမွုပျနံှလာကွပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျးရှငျသနျဖို့ ပိုပွီးလိုအပျလာပါတယျ။
အစိုးရရဲ့ မွယောပိုငျဆိုငျမှုစနဈကွောင့ျ အဆကျအသှယျမကောငျးတဲ့ ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျးမြားမှာ အခကျအခဲ ရှိပါတယျ။ လြှပျစဈဓါတျအား မှနျမှနျမရတာဟာလညျး လုပျငနျးစှမျးရညျကို ကဆြငျးစပေါတယျ။ ကြှမျးကငြျလုပျသားရှားပါးမှု၊ သယျယူပို့ဆောငျခမွှင့ျမားမှု၊ အခှနျကိစ်စမရရောမှု၊ အကောကျခှနျ လုပျထုံးလုပျနညျး ရှုတျထှေးမှု စတာတှဟော ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျးကို အကပြျအတညျး ဖွဈစပေါတယျ။ နိုငျငံရေးအခွအေနေ မရရောတာကိုလညျး ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျးတှေ ထည့ျသှငျးစဉျးစားကွပါတယျ။ နိုငျငံရေးအခွအေနေ မရရောတာကွောင့ျ ငှဖေလှယျနှုနျး မတညျငွိမျတာကိုလညျး မွငျကွပါတယျ။
စညျးမဉြျးဥပဒတှေေ ပွဌာနျးပွီး လိုကျနာအောငျ မလုပျနိုငျတာဟာလညျး အစိုးရရဲ့ အားနညျးခကြျ ဖွဈပါတယျ။ ဒါကို အခှင့ျကောငျးယူပွီး ဥပဒမေဲ့ တငျသှငျးမှုနဲ့ ထုတျလုပျမှုတှေ လုပျနကွေတာလို့ ထောကျပွကွပါတယျ။ အခွခေံကြှမျးကငြျမှုရှိတဲ့ အလုပျသမား မရနိုငျတာဟာ ပုဂ်ဂလိကလုပျငနျးအတှကျ ဒုတိယအကွီးဆုံး ပွူနာ ဖွဈပါတယျ။ အလုပျသမားလောကမှာ အရညျအသှေးမရှိ ဖွဈနတောဟာ ပညာရေးစနဈနဲ့လညျး သကျဆိုငျတယျလို့ ကမ်ဘာ့ဘဏျအုပျစုက ထောကျပွထားပါတယျ။
==ZawGyi==
မြန်မာပြည်လို နိုင်ငံမျိုးမှာ စီးပွားရေးတည်ငြိမ်ပြီး ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုတွေ လုပ်နိုင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံပိုင်လုပ်ငန်းကဏ္ဍဟာ အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အလုပ်အကိုင် (၁) သန်းလောက်သာ နိုင်ငံပိုင်ကဏ္ဍရှိပြီး ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းကဏ္ဍမှာ (၃၃) သန်း ရှိနေတယ်လို့ မကြာမီကထုတ်ပြန်တဲ့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်အုပ်စုရဲ့ ‘ပဋိပက္ခကြားက အသွင်ကူးပြောင်းမှု’ စာတမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ အလုပ်သမားဦးရေရဲ့ (၃) ရာခိုင်နှုန်းသာ နိုင်ငံပိုင်လုပ်ငန်းမှာ လုပ်နေတဲ့သဘော ဖြစ်ပါတယ်။ မြို့ပြမှာ စုပြုံနေကြတဲ့ အသေးစားလုပ်ငန်းတွေမှာလည်း ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍက အများဆုံးဖြစ်နေပါတယ်။
အလုပ်သမား (၅) ယောက်ထက်မပိုတဲ့ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းက (၇၂) ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ ဒီအထဲမှာ၂၀၁၁ စီးပွားရေးအသွင်ကူးပြောင်းတော့မှ တည်ထောင်တဲ့လုပ်ငန်းက (၆၀) ရာခိုင်နှုန်းလောက် ပါဝင်ပါတယ်။ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်း သုံးပုံတစ်ပုံနဲ့ အလုပ်သမားဦးရေတဝက်ကျော်ဟာ ရန်ကုန်နဲ့ မန္တလေးမှာ အခြေချနေကြပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်လုပ်သား၊ တီထွင်ကြံဆမှုနဲ့ ဈေးကွက်ရှိမယ်ဆိုရင် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းတွေ စုပြုံနေတဲ့အကျိုးကို ခံစားနိုင်ပါတယ်။ သက်တမ်းနုတဲ့လုပ်ငန်းတွေ ရှင်သန်နိုင်မယ့် အခြေအနေကို ဖန်တီးပေးဖို့လည်း လိုအပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ရိုးရာကဏ္ဍမှာ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်း အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။
လုပ်သားဦးရေရဲ့ (၃၅) ရာခိုင်နှုန်း (သို့မဟုတ်) ရှစ်သန်းခွဲလောက်ဟာ မိရိုးဖလာ လယ်ယာလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်နေကြပါတယ်။ လုပ်ခစား လယ်ယာအလုပ်သမား ဦးရေကလည်း (၄) သန်းနီးပါး ရှိပါတယ်။ အသေးစား၊ အလတ်စား လုပ်ငန်းတွေမှာ အလုပ်သမား (၂) သန်းခွဲကျော်ရှိပြီး အိမ်ထောင်စုလက်လီလုပ်ငန်းမှာ အလုပ်သမား (၆) သန်းကျော် ရှိပါတယ်။ အလုပ်ရုံ၊ စက်ရုံကြီးတွေမှာ အလုပ်သမား (၂) သန်းနီးပါး ရှိပါတယ်။ မြန်မာအလုပ်သမား (၃) ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ အဆင့်မီလုပ်သား (သို့မဟုတ်) မန်နေဂျာလို့ သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့လုပ်သားတွေကို ကျွမ်းကျင်မှုနည်းတဲ့ အခြေခံလုပ်ခစားအဖြစ် သတ်မှတ်ပါတယ်။ လုပ်ခနိမ့်ကျပေမယ့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုစရိတ် မြင့်မားတာကိုကြည့်ရင် လုပ်အားရဲ့ ကုန်ထုတ်နှုန်း နိမ့်ကျတာကို တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒေသဆိုင်ရာမှာ ကုန်ထုတ်နှုန်းအနိမ့်ဆုံး ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
၂၀၁၈ မှာ အနည်းဆုံးလုပ်ခကို တိုးမြှင့်လိုက်တဲ့နောက်ပိုင်း အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းမှာလည်း ကုန်ထုတ်မှုစရိတ် မြင့်မားတဲ့အတွက် လုပ်ခအများဆုံးရတဲ့ ကမ္ဘာ့အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းထဲ ပါဝင်လာပါတယ်။ ကျေးလက်နဲ့ ပဋိပက္ခဖြစ်ရာဒေသက အမျိုးသမီးတွေဟာ လုပ်ခကောင်းကောင်းမရကြပါဘူး။ လယ်ယာလုပ်ငန်းမှာ အမျိုးသမီးနေ့စားလုပ်ခဟာ အမျိုးသားလုပ်ခရဲ့ တဝက်သာ ရှိပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးမှာ မြန်မာ့လုပ်ငန်းတွေ ပါဝင်မှု အလွန်နည်းပါတယ်။ မြန်မာ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်း (၅) ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကသာ နိုင်ငံခြားပို့ကုန်လုပ်ငန်းမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေပါတယ်။ ပို့ကုန်လုပ်ငန်းမှာ ပါဝင်တဲ့ ဒေသခံကုမ္ပဏီ ကမ္ဘောဒီးယား (၁၄) ရာခိုင်နှုန်း၊ ဗီယက်နမ်မှာ(၁၈) ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။ အရှေ့အာရှဒေသမှာ သွင်းကုန်ပစ္စည်းသုံးစွဲသူ (၄၁) ရာခိုင်နှုန်း ရှိပေမယ့် မြန်မာမှာ (၂၈) ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိပါတယ်။
မြန်မာပြည်မှာ နိုင်ငံခြားပိုင်နဲ့ နိုင်ငံခြားဖက်စပ်ကုမ္ပဏီ အနည်းငယ်ရှိပါတယ်။ လုပ်ငန်းအားလုံးရဲ့ (၁) ရာခိုင်နှုန်းသာ ဖြစ်ပေမယ့် အလုပ်အကိုင်ပေးတဲ့နေရာမှာ ဒေသခံကုမ္ပဏီတွေထက်သာတယ်လို့ ဆိုပါတယ် (၁၀) နှစ်အောက် လုပ်သက်ရှိတဲ့ လုပ်ငန်းတွေမှာ အလုပ်သမား (၂၀) ရာခိုင်နှုန်းကို နိုင်ငံခြားပိုင်ကုမ္ပဏီတွေက အလုပ်ပေးထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ နိုင်ငံခြားပိုင်လုပ်ငန်းတွေဟာ လုပ်ခများများပေးနိုင်သလို ကုန်ထုတ်လုပ်မှုစွမ်းအင်လည်း မြှင့်မားကြပါတယ်။ အရင်ကတော့ နိုင်ငံခြားလုပ်ငန်းတွေဟာ သဘာဝသယံဇာတ ထုတ်ယူရေးနဲ့ ဈေးကွက်ဖန်တီးရေးကိုသာ စိတ်ဝင်စားခဲ့ပေမယ့် စီးပွားရေးဒဏ်ခတ်မှု ရုတ်သိမ်းလိုက်တဲ့နောက်ပိုင်းမှာ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းနဲ့ ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေမှာ ရင်းနှီးမြုပ်နံှလာကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်သန်ဖို့ ပိုပြီးလိုအပ်လာပါတယ်။
အစိုးရရဲ့ မြေယာပိုင်ဆိုင်မှုစနစ်ကြောင့် အဆက်အသွယ်မကောင်းတဲ့ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းများမှာ အခက်အခဲ ရှိပါတယ်။ လျှပ်စစ်ဓါတ်အား မှန်မှန်မရတာဟာလည်း လုပ်ငန်းစွမ်းရည်ကို ကျဆင်းစေပါတယ်။ ကျွမ်းကျင်လုပ်သားရှားပါးမှု၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ခမြှင့်မားမှု၊ အခွန်ကိစ္စမရေရာမှု၊ အကောက်ခွန် လုပ်ထုံးလုပ်နည်း ရှုတ်ထွေးမှု စတာတွေဟာ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းကို အကျပ်အတည်း ဖြစ်စေပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ မရေရာတာကိုလည်း ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းတွေ ထည့်သွင်းစဉ်းစားကြပါတယ်။ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ မရေရာတာကြောင့် ငွေဖလှယ်နှုန်း မတည်ငြိမ်တာကိုလည်း မြင်ကြပါတယ်။
စည်းမျဉ်းဥပဒေတွေ ပြဌာန်းပြီး လိုက်နာအောင် မလုပ်နိုင်တာဟာလည်း အစိုးရရဲ့ အားနည်းချက် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး ဥပဒေမဲ့ တင်သွင်းမှုနဲ့ ထုတ်လုပ်မှုတွေ လုပ်နေကြတာလို့ ထောက်ပြကြပါတယ်။ အခြေခံကျွမ်းကျင်မှုရှိတဲ့ အလုပ်သမား မရနိုင်တာဟာ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းအတွက် ဒုတိယအကြီးဆုံး ပြဿနာ ဖြစ်ပါတယ်။ အလုပ်သမားလောကမှာ အရည်အသွေးမရှိ ဖြစ်နေတာဟာ ပညာရေးစနစ်နဲ့လည်း သက်ဆိုင်တယ်လို့ ကမ္ဘာ့ဘဏ်အုပ်စုက ထောက်ပြထားပါတယ်။
