တိုင်းပြည်တပြည်ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးလမ်းစဉ်ဟာ အဲဒီတိုင်းပြည်ရဲ့ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကို ရောင်ပြန်ဟပ်နေတယ်ဆိုတဲ့စကား ရှိပါတယ်။ နည်းဗျူဟာ၊ မဟာဗျူဟာအမျိုးမျိုးနဲ့ တရုတ်အမျိုးသား အကျိုးစီးပွားကို မြှင့်တင်ရာမှာ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်ရေးဟာ အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်နေပါတယ်။ ချစ်ခင်တဲ့အိမ်နီချင်း (မုလင်)၊ ငြိမ်းချမ်းတဲ့အိမ်နီးချင်း (အန်းလင်)၊ ကြွယ်ဝတဲ့အိမ်နီးချင်း (ဝူးလင်) ရရှိရေးဟာ တရုတ်အတွက် အရေးကြီးတယ်လို့ သမ္မတရှီကျင့်ဖိန်က ဆိုပါတယ်။ ဒီအယူအဆကို တရုတ်-မြန်မာ ဆက်ဆံရေးမှာ အထင်အရှားပြသဖို့ ကြိုးစားနေပုံ ရပါတယ်။
မော်စီတုန်းလက်ထက်က ချမှတ်ခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းစွာယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး မူ (၅) ချက်ကို ဆက်လက်ကျင့်သုံးတယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ တိုင်းပြည်နယ်နမိတ်နဲ့ အာဏာပိုင်ကို အပြန်အလှန်ရိုသေလေးစားရေး၊ မကျူးကျော်ရေး၊ ပြည်တွင်းမှာ မစွက်ဖက်ရေး၊ တန်တူရည်တူဆက်ဆံရေးနဲ့ ငြိမ်းချမ်းစွာယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးစတဲ့ မူ (၅) ချက်ကို ကြွေးကြော်လာတာ ကြာပါပြီ။ ဒါပေမဲ့ မော်စီတုန်းက ဗကပရဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို ထောက်ခံအားပေးခဲ့ပါတယ်။ ဗကပ မရှိတော့ပဲမယ့် ဗကပအမွေကို ဆက်ခံတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေကတော့ အခုအထိ ရှိနေတုန်းပါ။
သမ္မတရှိချင်ဖိန်ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွေထဲမှာ အိမ်နီးချင်းကောင်း ရရှိရေးဟာ အလွန်အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် ဇူလိုင်လက တရုတ်အစိုးရကထုတ်တဲ့ ခေတ်သစ်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးစာတမ်းမှာ တရုတ်-အာဆီယံ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးများဆွေးနွေးပွဲ အရေးပါပုံကို ဖော်ပြထားပါတယ်။ ကွဲလွဲမှုတွေကို ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲနိုင်တဲ့အတွက် တောင်တရုတ်ပင်လယ် အခြေအနေ ကောင်းမွန်လာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အားနည်းသူကို အနိုင်ကျင့်တာမျိုး မလုပ်ဘဲ၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို လိုလားတယ်လို့ ဖော်ပြပါတယ်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ (၁၇) နိုငငံက စစ်ခေါင်းဆောင်ပိုင်းနဲ့ အနီးကပ်ဆက်သွယ်နိုင်အောင် ကာကွယ်ရေးနဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေးပွဲကျင်းပတဲ့စနစ်ကို တည်ဆောက်ထားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
တရုတ်ပြည်ရဲ့ ကုန်တွင်းပိုင်းနယ်နမိတ်ဟာ မိုင် (၁၃၆၇၀) ရှိပြီး၊ ကမ်းရိုးတန်က မိုင် (၁၁၁၈၄) ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် နယ်စပ်ဒေသတည်ငြိမ်ရေးဟာ တရုတ်အတွက် အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ (၉) နိုင်ငံနဲ့ နယ်စပ်ရေးရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး သဘောတူညီချက် ရယူထားပါတယ်။ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ် တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ နယ်စပ်ဒေသခံတွေ လုံခြုံရေးအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ လုပ်နေတာကိုလည်း တရုတ်အစိုးရရဲ့ ကာကွယ်ရေးစာတမ်းမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်မှာ မြေမြုပ်မိုင်းရှင်းလင်းရေး လုပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ (၇) နှစ်အတွင်းမှာ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ နယ်စပ်ဆွေးနွေးပွဲ (၈၁၀၀) ကျင်းပခဲ့ပြီး၊ ပူးတွဲကင်းလှည့်မှု အကြိမ် (၃၃၀၀) လုပ်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ပင်လယ်ပြင်မှာတော့ အကြိမ်ပေါင်း (၇၂၀၀၀) ကင်းလှည့်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
နိုင်ငံခြားက တရုတ်အကျိုးစီးပွားဟာ တရုတ်အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတခု ဖြစ်တာကြောင့် တရုတ်စစ်တပ်က ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ပြည်ပရောက် တရုတ်နိုင်ငံသားနဲ့ တရုတ်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ တရားဝင်အကျိုးစီးပွားကို တရုတ်စစ်တပ်က ထိရောက်စွာ ကာကွယ်ရမယ်လို့လည်း ဖော်ပြထားပါတယ်။ လုံခြုံရေးနဲ့ ကာကွယ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ လုပ်နေရတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ဟာ နိုင်ငံခြားက တရုတ်အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်စစ်သင်္ဘောတွေ အနားယူစခန်းချနိုင်ဖို့အတွက် အာဖရိကအရှေ့ပိုင်း၊ ပင်လယ်နီကမ်းခြေက ဂျီဘိုတီ (Djibouti) နိုင်ငံလေးမှာ တရုတ်စစ်တပ်က အခြေစိုက်စခန်းတခု တည်ဆောက်ပြီး တရုတ်စစ်သင်္ဘောတွေကို ကူညီထောက်ပံ့နေပါတယ်။ ရေမန်နိုင်ငံမှာ လုံခြုံရေးဆိုးဝါးချိန်မှာ တရုတ်နိုင်ငံသား (၆၂၁) ဦးကို ကယ်တင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။
တရုတ်ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးရာမဟာဗျူဟာကို ပုံစံတမျိုးတည်းအဖြစ် သတ်မှတ်လို့ မရပါဘူး။ နေရာဒေသကိုလိုက်ပြီး အသွင်ပြောင်းသွားတာတွေ ရှိပါတယ်။ သဘောတူတာတွေမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြပြီး၊ မတူတာတွေမှာ အငြင်းမပွားဘဲ၊ ပြဿနာမကြီးထွားလာအောင် ထိန်းသိမ်းထားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေ ကျင်းပနိုင်အောင် တရုတ်က ကြားဝင်ဆောင်ရွက်ပေးတာကို တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေဘက်ကရော မြန်မာအစိုးရဘက်ကရော အကောင်းမြင်ကြပါတယ်။ ပြည်တွင်းက ဖိတ်ခေါ်လို့ ပါဝင်ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ငြိမ်းချမ်းစွာ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကို မထိခိုက်ဘူးလို့ ယူဆပုံရပါတယ်။
စစ်ပွဲကြီးတွေ မဖြစ်ပွားပေမယ့် ငြိမ်းချမ်းရေးမရနိုင်တဲ့ လိပ်ခဲတည်းလည်း အခြေအနေကို တရုတ်က လက်ခံထားပုံ ရပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမှာ တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြန်နဲ့ ပိုးခါးပတ်လမ်းကြောင်းသစ် အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားပုံ ရပါတယ်။ စီးပွားရေးအင်အားကြီး နိုင်ငံတခုတည်းကို မှီခိုတာဟာ နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး ပြဿနာ ဖြစ်နိုင်ပေမယ့် မြန်မာ့အဖို့တော့ လောလောဆယ်မှာ ဒီအခြေအနေကို လက်ခံရုံသာ ရှိပါတယ်။ တရုတ်ပါဝင်မှု ကြီးထွားလာပြီး ခေါင်းဆောင်ပိုင်းက တရုတ်ကို အားကိုးလွန်တဲ့အတွက် အောက်ခြေမှာ တရုတ်ဆန့်ကျင်ရေး ပေါ်ထွက်လာပုံကို ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံက ဥပမာပြနေတာကိုလည်း သတိထားသင့်ပါတယ်။
-===Unicode===-
တိုငျးပွညျတပွညျရဲ့ နိုငျငံခွားရေးလမျးစဉျဟာ အဲဒီတိုငျးပွညျရဲ့ အမြိုးသားအကြိုးစီးပှားကို ရောငျပွနျဟပျနတေယျဆိုတဲ့စကား ရှိပါတယျ။ နညျးဗြူဟာ၊ မဟာဗြူဟာအမြိုးမြိုးနဲ့ တရုတျအမြိုးသား အကြိုးစီးပှားကို မွှင့ျတငျရာမှာ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှနေဲ့ ဆကျဆံရေးကောငျးမှနျရေးဟာ အရေးကွီးတဲ့ အခနျးကဏ်ဍက ပါဝငျနပေါတယျ။ ခစြျခငျတဲ့အိမျနီခငြျး (မုလငျ)၊ ငွိမျးခမြျးတဲ့အိမျနီးခငြျး (အနျးလငျ)၊ ကွှယျဝတဲ့အိမျနီးခငြျး (ဝူးလငျ) ရရှိရေးဟာ တရုတျအတှကျ အရေးကွီးတယျလို့ သမ်မတရှီကငြ့ျဖိနျက ဆိုပါတယျ။ ဒီအယူအဆကို တရုတျ-မွနျမာ ဆကျဆံရေးမှာ အထငျအရှားပွသဖို့ ကွိုးစားနပေုံ ရပါတယျ။
မောျစီတုနျးလကျထကျက ခမြှတျခဲ့တဲ့ ငွိမျးခမြျးစှာယှဉျတှဲနထေိုငျရေး မူ (၅) ခကြျကို ဆကျလကျကငြ့ျသုံးတယျလို့လညျး ဆိုပါတယျ။ တိုငျးပွညျနယျနမိတျနဲ့ အာဏာပိုငျကို အပွနျအလှနျရိုသလေေးစားရေး၊ မကြူးကြောျရေး၊ ပွညျတှငျးမှာ မစှကျဖကျရေး၊ တနျတူရညျတူဆကျဆံရေးနဲ့ ငွိမျးခမြျးစှာယှဉျတှဲနထေိုငျရေးစတဲ့ မူ (၅) ခကြျကို ကွှေးကွောျလာတာ ကွာပါပွီ။ ဒါပမေဲ့ မောျစီတုနျးက ဗကပရဲ့ လကျနကျကိုငျတောျလှနျရေးကို ထောကျခံအားပေးခဲ့ပါတယျ။ ဗကပ မရှိတော့ပဲမယ့ျ ဗကပအမှကေို ဆကျခံတဲ့ တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှကေတော့ အခုအထိ ရှိနတေုနျးပါ။
သမ်မတရှိခငြျဖိနျရဲ့ နိုငျငံခွားရေးမူဝါဒတှထေဲမှာ အိမျနီးခငြျးကောငျး ရရှိရေးဟာ အလှနျအရေးကွီးတဲ့ အခနျးကဏ်ဍက ပါဝငျပါတယျ။ လှနျခဲ့တဲ့နှဈ ဇူလိုငျလက တရုတျအစိုးရကထုတျတဲ့ ခတျေသဈအမြိုးသားကာကှယျရေးစာတမျးမှာ တရုတျ-အာဆီယံ ကာကှယျရေးဝနျကွီးမြားဆှေးနှေးပှဲ အရေးပါပုံကို ဖောျပွထားပါတယျ။ ကှဲလှဲမှုတှကေို ကွီးကွပျကှပျကဲနိုငျတဲ့အတှကျ တောငျတရုတျပငျလယျ အခွအေနေ ကောငျးမှနျလာတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ အားနညျးသူကို အနိုငျကငြ့ျတာမြိုး မလုပျဘဲ၊ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုကို လိုလားတယျလို့ ဖောျပွပါတယျ။ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံ (၁၇) နိုငငံက စဈခေါငျးဆောငျပိုငျးနဲ့ အနီးကပျဆကျသှယျနိုငျအောငျ ကာကှယျရေးနဲ့ လုံခွုံရေးဆိုငျရာ ဆှေးနှေးပှဲကငြျးပတဲ့စနဈကို တညျဆောကျထားတယျလို့ ဆိုပါတယျ။
တရုတျပွညျရဲ့ ကုနျတှငျးပိုငျးနယျနမိတျဟာ မိုငျ (၁၃၆၇၀) ရှိပွီး၊ ကမျးရိုးတနျက မိုငျ (၁၁၁၈၄) ရှိပါတယျ။ ဒါကွောင့ျ နယျစပျဒသေတညျငွိမျရေးဟာ တရုတျအတှကျ အလှနျအရေးကွီးပါတယျ။ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံ (၉) နိုငျငံနဲ့ နယျစပျရေးရာ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျရေး သဘောတူညီခကြျ ရယူထားပါတယျ။ တရုတျ-မွနျမာနယျစပျ တညျငွိမျရေးနဲ့ နယျစပျဒသေခံတှေ လုံခွုံရေးအတှကျ ပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုတှေ လုပျနတောကိုလညျး တရုတျအစိုးရရဲ့ ကာကှယျရေးစာတမျးမှာ ဖောျပွထားပါတယျ။ တရုတျ-မွနျမာနယျစပျမှာ မွမွေုပျမိုငျးရှငျးလငျးရေး လုပျတယျလို့ ဆိုပါတယျ။ လှနျခဲ့တဲ့ (၇) နှဈအတှငျးမှာ အိမျနီးခငြျးနိုငျငံတှနေဲ့ နယျစပျဆှေးနှေးပှဲ (၈၁၀၀) ကငြျးပခဲ့ပွီး၊ ပူးတှဲကငျးလှည့ျမှု အကွိမျ (၃၃၀၀) လုပျနိုငျခဲ့တယျလို့ ဖောျပွထားပါတယျ။ ပငျလယျပွငျမှာတော့ အကွိမျပေါငျး (၇၂၀၀၀) ကငျးလှည့ျနိုငျခဲ့တယျလို့ ဆိုပါတယျ။
နိုငျငံခွားက တရုတျအကြိုးစီးပှားဟာ တရုတျအမြိုးသားအကြိုးစီးပှားရဲ့ အစိတျအပိုငျးတခု ဖွဈတာကွောင့ျ တရုတျစဈတပျက ကာကှယျစောင့ျရှောကျရမယျလို့ ဆိုပါတယျ။ ပွညျပရောကျ တရုတျနိုငျငံသားနဲ့ တရုတျအဖှဲ့အစညျးတှရေဲ့ တရားဝငျအကြိုးစီးပှားကို တရုတျစဈတပျက ထိရောကျစှာ ကာကှယျရမယျလို့လညျး ဖောျပွထားပါတယျ။ လုံခွုံရေးနဲ့ ကာကှယျပူးပေါငျးဆောငျရှကျမှုတှေ လုပျနရေတဲ့ ရညျရှယျခကြျဟာ နိုငျငံခွားက တရုတျအကြိုးစီးပှားကို ကာကှယျဖို့ ဖွဈပါတယျ။ တရုတျစဈသငျ်ဘောတှေ အနားယူစခနျးခနြိုငျဖို့အတှကျ အာဖရိကအရှေ့ပိုငျး၊ ပငျလယျနီကမျးခွကေ ဂြီဘိုတီ (Djibouti) နိုငျငံလေးမှာ တရုတျစဈတပျက အခွစေိုကျစခနျးတခု တညျဆောကျပွီး တရုတျစဈသငျ်ဘောတှကေို ကူညီထောကျပံ့နပေါတယျ။ ရမေနျနိုငျငံမှာ လုံခွုံရေးဆိုးဝါးခြိနျမှာ တရုတျနိုငျငံသား (၆၂၁) ဦးကို ကယျတငျနိုငျခဲ့ပါတယျ။
တရုတျရဲ့ နိုငျငံခွားရေးရာမဟာဗြူဟာကို ပုံစံတမြိုးတညျးအဖွဈ သတျမှတျလို့ မရပါဘူး။ နရောဒသေကိုလိုကျပွီး အသှငျပွောငျးသှားတာတှေ ရှိပါတယျ။ သဘောတူတာတှမှော ပူးပေါငျးဆောငျရှကျကွပွီး၊ မတူတာတှမှော အငွငျးမပှားဘဲ၊ ပွူနာမကွီးထှားလာအောငျ ထိနျးသိမျးထားဖို့ ဖွဈပါတယျ။ မွနျမာ့ငွိမျးခမြျးရေး ဆှေးနှေးပှဲတှေ ကငြျးပနိုငျအောငျ တရုတျက ကွားဝငျဆောငျရှကျပေးတာကို တိုငျးရငျးသားလကျနကျကိုငျတှဘေကျကရော မွနျမာအစိုးရဘကျကရော အကောငျးမွငျကွပါတယျ။ ပွညျတှငျးက ဖိတျခေါျလို့ ပါဝငျရတာ ဖွဈတဲ့အတှကျ ငွိမျးခမြျးစှာ ယှဉျတှဲနထေိုငျရေးမူကို မထိခိုကျဘူးလို့ ယူဆပုံရပါတယျ။
စဈပှဲကွီးတှေ မဖွဈပှားပမေယ့ျ ငွိမျးခမြျးရေးမရနိုငျတဲ့ လိပျခဲတညျးလညျး အခွအေနကေို တရုတျက လကျခံထားပုံ ရပါတယျ။ ဒီလိုအခွအေနမှော တရုတျ-မွနျမာ စီးပှားရေးစငျ်ကွနျနဲ့ ပိုးခါးပတျလမျးကွောငျးသဈ အစီအစဉျကို အကောငျအထညျဖောျဖို့ ရညျရှယျထားပုံ ရပါတယျ။ စီးပှားရေးအငျအားကွီး နိုငျငံတခုတညျးကို မှီခိုတာဟာ နိုငျငံခွားဆကျဆံရေး ပွူနာ ဖွဈနိုငျပမေယ့ျ မွနျမာ့အဖို့တော့ လောလောဆယျမှာ ဒီအခွအေနကေို လကျခံရုံသာ ရှိပါတယျ။ တရုတျပါဝငျမှု ကွီးထှားလာပွီး ခေါငျးဆောငျပိုငျးက တရုတျကို အားကိုးလှနျတဲ့အတှကျ အောကျခွမှော တရုတျဆန့ျကငြျရေး ပေါျထှကျလာပုံကို ကမ်ဘောဒီးယားနိုငျငံက ဥပမာပွနတောကိုလညျး သတိထားသင့ျပါတယျ။
