(Zawgyi/Unicode)
ဗြိတိန်နိုင်ငံမှာ သီတင်းငါးပတ်ကြာ ရွေးကောက်ပွဲ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးအတွက် ပါလီမန်ကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဖျက်သိမ်း လိုက်ပါတယ်။ နှစ်ကုန်ပိုင်း အားလပ်ရက်ကာလမတိုင်ခင် ကျင်းပမယ့် ဗြိတိန် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ဆင်းရဲချမ်းသာ ကွာဟမှု ကြီးထွားလာနေတာက အဓိကကိစ္စရပ်တခုဖြစ်မယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြပါတယ်။
ဒီဇင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့ကျင်းပမယ့် ရွေးကောက်ပွဲတွေမှာ ကွန်ဆာဗေးတစ်ပါတီက လက်ရှိဝန်ကြီးချုပ် Boris Johnson နဲ့ လေဘာပါတီခေါင်းဆောင် Jeremy Corbyn တို့ ယှဉ်ပြိုင်ကြရမှာပါ။ ဗွီအိုအေသတင်းထောက် Zlatica Hoke ရဲ့သတင်းလွှာကို ကိုကျော်ကျော်သိန်းက ပြောပြပါမယ်။
ဥရောပသမဂ္ဂ EU ကနေ ဗြိတိန်နိုင်ငံ နုတ်ထွက်ရေးဆိုင်ရာ သူ့ရဲ့အစီအစဉ်ကို လွှတ်တော်ထောက်ခံမှု ပိုရဖို့ရည်ရွယ်ပြီး အချိန်မတိုင်ခင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ ဝန်ကြီးချုပ် Johnson က စီစဉ်လိုက်တာပါ။ ဈေးဆိုင်ပိုင်ရှင် Bron Stringer လို မဲဆန္ဒရှင် တွေကတော့ Brexit ကြောင့်ဖြစ်လာတဲ့ မရေရာမှုတွေအပေါ် စိတ်ပျက်နေကြပါတယ်။
“အဲဒါဖြစ်ဖို့လိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျမတို့ စောင့်နေရတာ စိတ်ပျက်လှပါပြီ။ မရေမရာနဲ့ စိတ်ပူစရာဖြစ်နေပါ တယ်။ မိသားစုနဲ့ကလေးတွေ စားဝတ်နေရေးအတွက် လုပ်ကြမှာလား … ဘယ်လိုလုပ်ပြီး စားသောက်နေထိုင်ကြမှာလဲ … ငွေသုံးရမှာလား မသုံးရဘူးလား … ဘယ်သူမှ မသိကြပါဘူး။”
EU ထဲကနေ ဘယ်လိုသတ်မှတ်ချက်တွေနဲ့ ဗြိတိန်နုတ်ထွက်မှာလဲဆိုတာထက် အလုပ်အကိုင်၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာနဲ့ တခြားကိစ္စရပ်တွေက ဗြိတိသျှ မဲဆန္ဒရှင်တချို့အတွက် ပိုအရေးကြီးပါတယ်။ Workington အရပ်က နောက်ထပ် ဆိုင်ပိုင်ရှင်တဦးဖြစ်သူ Charlotte Byus တို့လို တချို့လူတွေအတွက် အများကြီး ပိုအရေးပါတဲ့ တခြားကိစ္စတွေ ရှိနေတာပါ။
“NHS လို့ခေါ်တဲ့ တနိုင်ငံလုံး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုအစီအစဉ်ကို သူတို့ တကယ်ပဲ ယုံကြည်ပါတယ်။ အလုပ်အကိုင် ပိုများဖို့၊ ဆိုင်တွေ ဘဏ်တွေ လည်ပတ်နေနိုင်ဖို့လိုတယ်လို့ သူတို့ယုံကြည်ပါတယ်။ Brexit ထက် ပိုပြီး ဦးစားပေးရ မှာတွေ အများကြီးပါ။ ဒီကိစ္စက သာမန်လူတယောက်ကို မထိခိုက်ပါဘူး။ လုပ်ငန်းရှင်ကြီးတွေကိုပဲ ထိခိုက်မှာပါ။ ဒါကြောင့် သူတို့ Brexit ကို လိုချင်နေတာပါ။”
ဝန်ကြီးချုပ် Boris Johnson အနေနဲ့ သူဟာ အဲဒီလိုလူတွေအတွက် လုပ်ကိုင်နေတာပါဆိုတာကို သူတို့ယုံကြည်အောင် ဆွဲဆောင်စည်းရုံးရမယ်ဆိုတာ သိထားတာကြောင့် အခုလို အာမခံပြောဆိုနေရပါတယ်။
“ကျနော့်အနေနဲ့ ပါလီမန်မှာ လူများစုရပြီဆိုရင် လူကြီးမင်းတို့အတွက် လွှတ်တော်က လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လာ ဖို့ ကျနော်လုပ်မှာပါ။ ဒီဇင်ဘာလမှာ လွှတ်တော်သစ်စပြီဆိုတာနဲ့ ကျနော်တို့လုပ်ရမှာတွေ ပြီးမြောက်အောင်မြင်အောင် စလုပ်ပါ မယ်။ ဇန်နဝါရီလမှာ Brexit ကိစ္စကို ပြတ်အောင်လုပ်ပြီး ဒီနိုင်ငံရဲ့ အလားအလာကောင်းတွေကို အစွမ်းကုန် ဖော်ထုတ်တော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။”
ဝန်ကြီးချုပ် Johnson ရဲ့ အဓိကပြိုင်ဘက် လေဘာပါတီခေါင်းဆောင် Jeremy Corbyn ကတော့ ကွန်ဆာဗေးတစ်တွေဟာ လူ ချမ်းသာတွေအတွက်သာ လုပ်ကိုင်နေပြီး ဗြိတိသျှအလုပ်သမားတွေအနေနဲ့ သူတို့အတွက် လုပ်ကိုင်ပေးတဲ့ အစိုးရတရပ် လိုတယ်လို့ပြောနေပါတယ်။
“သိပ်ကောင်းတဲ့တခုခုကို ကျနော်တို့အတူတကွ လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ ကျနော်တို့ မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးမှာ အားလုံးပါဝင်စေပြီး ခိုင်မာတဲ့သန္နိဋ္ဌာန်နဲ့ လူထုရဲ့မျှော်လင့်ချက်တွေကို ကျနော်တို့ ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင် ဘယ်သူမှ ကန့်သတ် ချန်ထားခံရတာမျိုး ရှိတော့မှာမဟုတ်ပါဘူးး။ တကယ့်အပြောင်းအလဲလုပ်ဖို့ အချိန်တန်ပြီလို့ ကျနော်ယူဆပါတယ်။”
Johnson က Corbyn ထက် လူထုထောက်ခံမှု ကောင်းကောင်းအသာရနေတယ်ဆိုတာ စစ်တမ်းတွေမှာပြပေမယ့် လွန်ခဲ့တဲ့ ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ကွာဟာချက် လျော့လာပါတယ်။ Johnson အနေနဲ့ လူများစုထောက်ခံမှု အခိုင်အမာရအောင် ဒီ့ထက် ပိုလုပ်နိုင်ခဲ့ဖို့ကောင်းတယ်လို့ Brexit ပါတီခေါင်းဆောင် Nigel Farage ကပြောပါတယ်။
“EU ကနုတ်ထွက်ရေး ထောက်ခံကြသူတွေပါတဲ့ Leave ဆိုတဲ့ ညွန့်ပေါင်းတခုဖွဲ့ဖို့ Johnson နဲ့ ကျန်တဲ့လူတွေကို ကျနော် တိုက်တွန်းဖူးပါတယ်။ ကွန်ဆာဗေးတစ်တွေရယ်၊ Brexit ပါတီရယ်၊ လေဘာပါတီက ထင်ရှားသူတချို့ရယ် အားလုံးကိုစု ပြီး Leave ညွန့်ပေါင်းတခုဖွဲ့မယ်ဆိုရင် ရွေးကောက်ပွဲမှာ အသာရမယ်လို့ ကျနော်ယူဆပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အကြောင်းမလှစွာဘဲ ဗြိတိသျှနိုင်ငံရေးဟာ သိပ်ကို အုပ်စုဖွဲ့လွန်းပါတယ်။”
ဒီဇင်ဘာလ ၁၂ ရက်နေ့ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဗြိတိန်အောက်လွှတ်တော် အမတ်နေရာ ၆၅၀ အတွက် မဲဆန္ဒရှင်တွေ မဲပေးကြရမှာပါ။ အမတ်နေရာ ၃၂၆ နေရာ အနိုင်ရတဲ့ပါတီက လူများစုအသာနဲ့ အစိုးရဖွဲ့နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်ပါတီကမှ အများစု အနိုင်မရဘူးဆိုရင်တော့ အမတ်အရေအတွက် ပိုများတဲ့ပါတီက တခြားပါတီတွေနဲ့ပေါင်းပြီး ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ ဖွဲ့နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။
....................
လာမယ့ျရှေးကောကျပှဲမှာ ဗွိတိနျလူထု ဘာကိုအလေးထားမလဲ
(Unicode)
ဗွိတိနျနိုငျငံမှာ သီတငျးငါးပတျကွာ ရှေးကောကျပှဲ မဲဆှယျစညျးရုံးရေးအတှကျ ပါလီမနျကို ဗုဒ်ဓဟူးနေ့က ဖကြျသိမျး လိုကျပါတယျ။ နှဈကုနျပိုငျး အားလပျရကျကာလမတိုငျခငျ ကငြျးပမယ့ျ ဗွိတိနျ အထှထှေရှေေးကောကျပှဲတှမှော ဆငျးရဲခမြျးသာ ကှာဟမှု ကွီးထှားလာနတောက အဓိကကိစ်စရပျတခုဖွဈမယျလို့ ခန့ျမှနျးထားကွပါတယျ။ ဒီဇငျဘာလ ၁၂ ရကျနေ့ကငြျးပမယ့ျ ရှေးကောကျပှဲတှမှော ကှနျဆာဗေးတဈပါတီက လကျရှိဝနျကွီးခြုပျ Boris Johnson နဲ့ လဘောပါတီခေါငျးဆောငျ Jeremy Corbyn တို့ ယှဉျပွိုငျကွရမှာပါ။ ဗှီအိုအသေတငျးထောကျ Zlatica Hoke ရဲ့သတငျးလှှာကို ကိုကြောျကြောျသိနျးက ပွောပွပါမယျ။
ဥရောပသမဂ်ဂ EU ကနေ ဗွိတိနျနိုငျငံ နုတျထှကျရေးဆိုငျရာ သူ့ရဲ့အစီအစဉျကို လှှတျတောျထောကျခံမှု ပိုရဖို့ရညျရှယျပွီး အခြိနျမတိုငျခငျ ရှေးကောကျပှဲကငြျးပဖို့ ဝနျကွီးခြုပျ Johnson က စီစဉျလိုကျတာပါ။ ဈေးဆိုငျပိုငျရှငျ Bron Stringer လို မဲဆန်ဒရှငျ တှကေတော့ Breixt ကွောင့ျဖွဈလာတဲ့ မရရောမှုတှအေပေါျ စိတျပကြျနကွေပါတယျ။
“အဲဒါဖွဈဖို့လိုပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ကမြတို့ စောင့ျနရေတာ စိတျပကြျလှပါပွီ။ မရမေရာနဲ့ စိတျပူစရာဖွဈနပေါ တယျ။ မိသားစုနဲ့ကလေးတှေ စားဝတျနရေေးအတှကျ လုပျကွမှာလား … ဘယျလိုလုပျပွီး စားသောကျနထေိုငျကွမှာလဲ … ငှသေုံးရမှာလား မသုံးရဘူးလား … ဘယျသူမှ မသိကွပါဘူး။”
EU ထဲကနေ ဘယျလိုသတျမှတျခကြျတှနေဲ့ ဗွိတိနျနုတျထှကျမှာလဲဆိုတာထကျ အလုပျအကိုငျ၊ ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှု၊ သဘာဝပတျဝနျးကငြျရေးရာနဲ့ တခွားကိစ်စရပျတှကေ ဗွိတိသြှ မဲဆန်ဒရှငျတခြို့အတှကျ ပိုအရေးကွီးပါတယျ။ Workington အရပျက နောကျထပျ ဆိုငျပိုငျရှငျတဦးဖွဈသူ Charlotte Byus တို့လို တခြို့လူတှအေတှကျ အမြားကွီး ပိုအရေးပါတဲ့ တခွားကိစ်စတှေ ရှိနတောပါ။
“NHS လို့ခေါျတဲ့ တနိုငျငံလုံး ကနြျးမာရေးစောင့ျရှောကျမှုအစီအစဉျကို သူတို့ တကယျပဲ ယုံကွညျပါတယျ။ အလုပျအကိုငျ ပိုမြားဖို့၊ ဆိုငျတှေ ဘဏျတှေ လညျပတျနနေိုငျဖို့လိုတယျလို့ သူတို့ယုံကွညျပါတယျ။ Brexit ထကျ ပိုပွီး ဦးစားပေးရ မှာတှေ အမြားကွီးပါ။ ဒီကိစ်စက သာမနျလူတယောကျကို မထိခိုကျပါဘူး။ လုပျငနျးရှငျကွီးတှကေိုပဲ ထိခိုကျမှာပါ။ ဒါကွောင့ျ သူတို့ Brexit ကို လိုခငြျနတောပါ။”
ဝနျကွီးခြုပျ Boris Johnson အနနေဲ့ သူဟာ အဲဒီလိုလူတှအေတှကျ လုပျကိုငျနတောပါဆိုတာကို သူတို့ယုံကွညျအောငျ ဆှဲဆောငျစညျးရုံးရမယျဆိုတာ သိထားတာကွောင့ျ အခုလို အာမခံပွောဆိုနရေပါတယျ။
“ကနြော့ျအနနေဲ့ ပါလီမနျမှာ လူမြားစုရပွီဆိုရငျ လူကွီးမငျးတို့အတှကျ လှှတျတောျက လုပျကိုငျဆောငျရှကျလာ ဖို့ ကနြောျလုပျမှာပါ။ ဒီဇငျဘာလမှာ လှှတျတောျသဈစပွီဆိုတာနဲ့ ကနြောျတို့လုပျရမှာတှေ ပွီးမွောကျအောငျမွငျအောငျ စလုပျပါ မယျ။ ဇနျနဝါရီလမှာ Brexit ကိစ်စကို ပွတျအောငျလုပျပွီး ဒီနိုငျငံရဲ့ အလားအလာကောငျးတှကေို အစှမျးကုနျ ဖောျထုတျတော့မှာ ဖွဈပါတယျ။”
ဝနျကွီးခြုပျ Johnson ရဲ့ အဓိကပွိုငျဘကျ လဘောပါတီခေါငျးဆောငျ Jeremy Corbyn ကတော့ ကှနျဆာဗေးတဈတှဟော လူ ခမြျးသာတှအေတှကျသာ လုပျကိုငျနပွေီး ဗွိတိသြှအလုပျသမားတှအေနနေဲ့ သူတို့အတှကျ လုပျကိုငျပေးတဲ့ အစိုးရတရပျ လိုတယျလို့ပွောနပေါတယျ။
“သိပျကောငျးတဲ့တခုခုကို ကနြောျတို့အတူတကှ လုပျဆောငျနိုငျပါတယျ။ ကနြောျတို့ မဲဆှယျစညျးရုံးရေးမှာ အားလုံးပါဝငျစပွေီး ခိုငျမာတဲ့သန်နိဋ်ဌာနျနဲ့ လူထုရဲ့မြှောျလင့ျခကြျတှကေို ကနြောျတို့ ပွောငျးလဲပဈနိုငျပါတယျ။ ဒါဆိုရငျ ဘယျသူမှ ကန့ျသတျ ခနြျထားခံရတာမြိုး ရှိတော့မှာမဟုတျပါဘူးး။ တကယ့ျအပွောငျးအလဲလုပျဖို့ အခြိနျတနျပွီလို့ ကနြောျယူဆပါတယျ။”
Johnson က Corbyn ထကျ လူထုထောကျခံမှု ကောငျးကောငျးအသာရနတေယျဆိုတာ စဈတမျးတှမှောပွပမေယ့ျ လှနျခဲ့တဲ့ ရကျအနညျးငယျအတှငျး ကှာဟာခကြျ လြော့လာပါတယျ။ Johnson အနနေဲ့ လူမြားစုထောကျခံမှု အခိုငျအမာရအောငျ ဒီ့ထကျ ပိုလုပျနိုငျခဲ့ဖို့ကောငျးတယျလို့ Brexit ပါတီခေါငျးဆောငျ Nigel Farage ကပွောပါတယျ။
“EU ကနုတျထှကျရေး ထောကျခံကွသူတှပေါတဲ့ Leave ဆိုတဲ့ ညှန့ျပေါငျးတခုဖှဲ့ဖို့ Johnson နဲ့ ကနြျတဲ့လူတှကေို ကနြောျ တိုကျတှနျးဖူးပါတယျ။ ကှနျဆာဗေးတဈတှရေယျ၊ Brexit ပါတီရယျ၊ လဘောပါတီက ထငျရှားသူတခြို့ရယျ အားလုံးကိုစု ပွီး Leave ညှန့ျပေါငျးတခုဖှဲ့မယျဆိုရငျ ရှေးကောကျပှဲမှာ အသာရမယျလို့ ကနြောျယူဆပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ အကွောငျးမလှစှာဘဲ ဗွိတိသြှနိုငျငံရေးဟာ သိပျကို အုပျစုဖှဲ့လှနျးပါတယျ။”
ဒီဇငျဘာလ ၁၂ ရကျနေ့ရှေးကောကျပှဲမှာ ဗွိတိနျအောကျလှှတျတောျ အမတျနရော ၆၅၀ အတှကျ မဲဆန်ဒရှငျတှေ မဲပေးကွရမှာပါ။ အမတျနရော ၃၂၆ နရော အနိုငျရတဲ့ပါတီက လူမြားစုအသာနဲ့ အစိုးရဖှဲ့နိုငျမှာဖွဈပါတယျ။ ဒါပမေယ့ျ ဘယျပါတီကမှ အမြားစု အနိုငျမရဘူးဆိုရငျတော့ အမတျအရအေတှကျ ပိုမြားတဲ့ပါတီက တခွားပါတီတှနေဲ့ပေါငျးပွီး ညှန့ျပေါငျးအစိုးရ ဖှဲ့နိုငျမှာဖွဈပါတယျ။
